Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα εκτέθηκαν ανωτέρω, το Τμήμα κρίνει ότι η κρίση του Κλιμακίου δεν είναι ορθή, όπως βασίμως προβάλλεται με την υπό κρίση αίτηση, εφόσον, όπως εκτέθηκε στην σκέψη ΙΙΙ, ήταν δυνατόν κατά νόμον να προβλεφθεί στους όρους δημοπράτησης εκτέλεσης του ελεγχόμενου έργου και ειδικότερα στην ειδική συγγραφή υποχρεώσεων η εκ μέρους του ανάδοχου και με δικές του δαπάνες υποχρέωση παροχής ευκολιών στην Επιβλέπουσα Υπηρεσία, οι οποίες συνίσταντο στην παραχώρηση των αναγκαίων χώρων και μέσων για την απρόσκοπτη άσκηση των καθηκόντων της επίβλεψης και οι οποίες ήταν δικαιολογημένες, ενόψει της φύσεως και του αντικειμένου του έργου (αποκατάσταση ζημιών λόγω πλημμυρών σε τμήματα επαρχιακού οδικού δικτύου) και των απαιτούμενων εργασιών επίβλεψης. Εξάλλου, από τη συμμετοχή 5 εργοληπτικών επιχειρήσεων στον εν λόγω διαγωνισμό, χωρίς να προβληθούν ενστάσεις κατά της νομιμότητας του όρου αυτού της Ε.Σ.Υ., προκύπτει ότι, στην ελεγχόμενη διαγωνιστική διαδικασία, δεν παρακωλύθηκε από την πρόβλεψη του όρου αυτού η ανάπτυξη υγιούς ανταγωνισμού, η δε ενσωμάτωση στο κόστος της οικονομικής προσφοράς της προσωρινής μειοδότριας των απαιτούμενων δαπανών για την παροχή των παραπάνω ευκολιών δεν την εμπόδισε να παρέχει μέση έκπτωση 12,01% (1.497.594 ευρώ με Φ.Π.Α.) επί της προϋπολογισθείσας δαπάνης

Επειδή, προβάλλεται με το μοναδικό λόγο αναιρέσεως ότι η προσβαλλομένη απόφαση εσφαλμένως κατέληξε στο συμπέρασμα ότι υφίστατο συμβατική υποχρέωση του Δημοσίου για προμήθεια των επιστημονικών οργάνων τα οποία θα ετοποθετούντο στους δοκιμαστικούς πασσάλους του έργου, ενώ κατά ρητή διατύπωση όρου της συμβάσεως τούτο αποτελούσε υποχρέωση της αναδόχου. Ο λόγος αυτός είναι απορριπτέος, ως απαράδεκτος διότι ανάγεται σε ερμηνεία συμβατικού όρου μη ελεγκτέου αναιρετικώς και συνεπώς και η αίτηση είναι απορριπτέα στο σύνολό της

ΔΗΜΟΣΙΑ ΕΡΓΑ: Υπό τα δεδομένα αυτά, το Τμήμα φέρεται ομοφώνως προς την άποψη ότι η αξιολόγηση των προσφορών έγινε εν προκειμένω μη νομίμως, όπως βασίμως προβάλλεται με την αίτηση ακυρώσεως της σύμπραξης "……………." κ.λ.π., διότι η Επιτροπή, μεσούντος του διαγωνισμού και μάλιστα μετά την υποβολή των προσφορών και την αποσφράγιση των αιτήσεων εκδήλωσης ενδιαφέροντος, και τελικώς το Δημοτικό Συμβούλιο …………… βασίσθηκαν στη μη προβλεπόμενη αρχήθεν από τη διακήρυξη και, ως εκ τούτου, μη νόμιμη μέθοδο (βλ. ανωτέρω, σκέψη 10) των κατηγοριοποιημένων συντελεστών βαρύτητας των τριών κριτηρίων ανάθεσης και της αντίστοιχης προς αυτήν βαθμολογίας.

Υπογραφή σχεδίου σύμβασης .. με αντικείμενο την «Ανάπλαση Περιοχής Προσφυγικών στον ... Δήμου ...». ζητείται η ανάκληση της 452/2018 πράξης του Ε΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου...Τέλος, όπως βασίμως προβάλλεται, εσφαλμένα η προσβαλλόμενη υπολαμβάνει ως αναιτιολόγητη μεταβολή άποψης την ψήφο μέλους της Επιτροπής Διαγωνισμού υπέρ της αναβαθμολόγησης της προσφοράς της μειοδότριας Κ/Ξ, κατόπιν της εν μέρει αποδοχής σχετικής ένστασης, με τη αιτιολογία ότι αυτό αρχικώς είχε εκφρασθεί υπέρ της απόρριψης της επίμαχης ένστασης, καθόσον το συγκεκριμένο μέλος, κατόπιν της απόρριψης της άποψής του από την πλειοψηφία και της κατίσχυσης της άποψης περί μερικής αποδοχής της ένστασης, προέβη ως όφειλε στην παροχή βαθμολογίας, συμμορφούμενο στην πλειοψηφούσα γνώμη. Σε κάθε περίπτωση, η επίμαχη ψήφος δεν ήταν κρίσιμη για την τελική διαμόρφωση πλειοψηφίας και μειοψηφίας, πέραν δε τούτου, εν τέλει δεν ευνόησε τη βαθμολογία της τεχνικής προσφοράς της αναδόχου Κ/Ξ, αλλά αντιθέτως απέβη σε βάρος αυτής.Κατ΄ακολουθίαν των ανωτέρω, το Τμήμα κρίνει ότι πρέπει να γίνουν δεκτές οι κρινόμενες αιτήσεις, να επιστραφεί το κατατεθέν παράβολο, να ανακληθεί η προσβαλλομένη και, μη διαπιστωθείσας έτερης πλημμέλειας, να επιτραπεί η υπογραφή του σχεδίου σύμβασης...Ανακαλεί την 452/2018 Πράξη του Ε΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου.

ΕΚΤΕΛΕΣΗ ΕΡΓΟΥ:ζητείται η ανάκληση της 13/2015 πράξης του Ε΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου..Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στις προηγηθείσες νομικές σκέψεις, η Αναθέτουσα Αρχή δεν όφειλε να ζητήσει διευκρινίσεις από τη μειοδότρια εταιρεία ως προς την αιτιολόγηση της προσφοράς της ως υπερβολικά χαμηλής, κατά τα βασίμως προβαλλόμενα με την κρινόμενη αίτηση και την υπέρ αυτής παρέμβαση. Και τούτο, διότι ουδεμία ένσταση ή προσφυγή με συγκεκριμένους σχετικούς ισχυρισμούς κατατέθηκε, ώστε να δημιουργούνται εύλογες υπόνοιες περί υπερβολικά χαμηλής προσφοράς, και, κατά συνέπεια, ουδεμία υποχρέωση περαιτέρω αιτιολόγησης της κατακυρωτικής κρίσης της Αναθέτουσας Αρχής γεννάται εξ αυτού του λόγου. Πέραν δε τούτου, με την κρινόμενη αίτηση και την υπέρ αυτής παρέμβαση βασίμως προβάλλεται ότι ευλόγως δεν ανέκυψαν στην Αναθέτουσα Αρχή αμφιβολίες ως προς τη φερεγγυότητα της οικονομικής προσφοράς της εταιρείας «....», διότι στην προκειμένη περίπτωση υπάρχουν μεγάλα περιθώρια έκπτωσης λόγω του γεγονότος ότι το 46,38% του προϋπολογισμού του έργου αφορά στη δαπάνη της ασφάλτου, η τιμή της οποίας έχει μειωθεί σημαντικά σε σχέση με τα προηγούμενα χρόνια (μείωση 48% σε σχέση με την τιμή του Ιουνίου 2013, οπότε και ανατέθηκε στην παρεμβαίνουσα η ίδια σύμβαση συντήρησης με ποσοστό έκπτωσης 46,85%). Περαιτέρω, δεδομένου ότι η παρεμβαίνουσα είναι ήδη ανάδοχος του ίδιου ακριβώς έργου συντήρησης και για τους ίδιους οδικούς άξονες γνωρίζει άριστα την περιοχή του έργου, το είδος των εργασιών και τη διαδικασία υλοποίησής τους, ενώ λόγω της υφιστάμενης εγκατάστασής της δεν επιβαρύνεται με το σχετικό κόστος, το οποίο ανέρχεται κατά μέσο όρο σε 8% της συμβατικής δαπάνης. Όπως δε βασίμως προβάλλεται η παροχή υψηλού ποσοστού έκπτωσης σε έργα που αφορούν συντηρήσεις οδών είναι συνήθης, όπως π.χ. προκύπτει από την 257/2011 πράξη του Ε΄ Κλιμακίου για την ανάθεση εκτέλεσης του έργου «Συντήρηση – βελτίωση του παράπλευρου οδικού δικτύου (S.R.) της Ε.Ο. ... από χ.θ. 5+250 έως χ.θ. 90+000» με προσφερόμενο ποσοστό έκπτωσης 66% και την 2123/2013 απόφαση του παρόντος Τμήματος σχετικά με την «Ολοκλήρωση Οδικού Άξονα ...», με ποσοστό έκπτωσης 57,17%. (...)Κατ’ ακολουθίαν των ανωτέρω η ένδικη αίτηση πρέπει να γίνει δεκτή και να ανακληθεί η 13/2015 πράξη του Ε΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου..

Συμπληρωματική σύμβαση Για κάποιες εργασίες αορίστως αιτιολογείται η συνδρομή απροβλέπτων περιστάσεων, ήτοι πραγματικών γεγονότων, που δεν ανάγονται στο χρόνο κατάρτισης της αρχικής σύμβασης, τα οποία επηρεάζουν την τεχνική αρτιότητα του έργου, χωρίς περαιτέρω οποιασδήποτε εξειδίκευσης των λόγων για τους οποίους, ακολουθώντας τους κανόνες της εμπειρίας και τεχνικής, ήταν αντικειμενικά αδύνατη εκ των προτέρων η ένταξη αυτών των εργασιών στην αρχική μελέτη του έργου. Αλλωστε το γεγονός ότι η αύξηση των ποσοτήτων των ως άνω εργασιών οφείλεται σε επιγενόμενες μετρήσεις, αποτελεί παραδοχή από την αναθέτουσα αρχή της ύπαρξης σφαλμάτων και παραλείψεων των αρχικών προμετρήσεων της μελέτης, που δεν δικαιολογούν κατά νόμο τη σύναψη συμπληρωματικής σύμβασης. Εργασίες οφειλόμενες σε σφάλματα ή παραλείψεις των αρχικών προμετρήσεων καλύπτονται αποκλειστικά από το κονδύλι των απροβλέπτων, που περιλαμβάνεται στην αρχική σύμβαση. Οι λοιπές εργασίες αποτελούν μετά τη δημοπράτηση του έργου και την κατακύρωση του αποτελέσματός του μεταβολή του φυσικού και τεχνικού αντικειμένου του, που δεν αποτέλεσε τη βάση της διαδικασίας ανάδειξης του αναδόχου. Σε κάθε περίπτωση, και αν ακόμα υποτεθεί ότι οι εργασίες αυτές από τη φύση τους δεν μπορούσαν να διαχωριστούν από το αντικείμενο της αρχικής σύμβασης ή ότι αυτές ήταν αναγκαίες για την καλύτερη λειτουργία του έργου, δεν αποδεικνύεται ότι η αναγκαιότητα εκτέλεσής τους οφείλεται σε απρόβλεπτα γεγονότα ή καταστάσεις, τα οποία αντικειμενικά δεν μπορούσαν να προβλεφθούν στο στάδιο της οριστικής μελέτης. Απρόβλεπτη περίσταση δεν αποτελεί, ούτε η επικαλούμενη από την αναθέτουσα αρχή και για όλες τις εργασίες, τήρηση των διατάξεων για την υγιεινή των εργαζομένων δεδομένου ότι η υποχρέωση τήρησης των διατάξεων αυτών ήταν εκ των προτέρων γνωστή στην ίδια αρχή. Με την 274/2011 απόφαση του VI Τμήματος του Έλεγκτικού Συνεδρίου έγινε εν μέρει δεκτή αίτηση ανάκλησης κατά της προμνησθείσας Πράξης του Κλιμακίου και μόνο για τις εργασίες αποκατάστασης του σπασμένου καταθλιπτικού αγωγού, καθόσον κρίθηκε ότι δεν αποτελεί επέκταση του αρχικού αντικειμένου του έργου, όπως εσφαλμένως δέχθηκε το Κλιμάκιο, διότι αποτελούν εργασίες συντηρήσεως, η ανάγκη εκτελέσεως των οποίων προκλήθηκε από την ασφαλτόστρωση της εθνικής οδού, το δε πρόβλημα ανέκυψε μετά την ολοκλήρωση των εργασιών ασφαλτοστρώσεως, οπότε είχαν ήδη ξεκινήσει οι εργασίες της αρχικής συμβάσεως. Οι εργασίες αυτές μπορούν να αποτελέσουν αντικείμενο της ελεγχόμενης συμπληρωματικής συμβάσεως.

ΔΗΜΟΣΙΑ ΕΡΓΑ: (...) Η αναιρεσείουσα κοινοπραξία, με την νέα σύνθεσή της, δεν είχε νόμιμη αξίωση για την κατακύρωση σ αυτήν του αποτελέσματος του διαγωνισμού και, επομένως, ανεξαρτήτως των αιτιολογιών με τις οποίες η Διοίκηση διέκοψε τις διαπραγματεύσεις με αυτήν, περίπτωση ματαιώσεως της αυξήσεως της περιουσίας της, καθώς και της δεύτερης αναιρεσείουσας, όπως ισχυρίσθηκαν με την αγωγή τους, εξ αιτίας της διακοπής των διαπραγματεύσεων δεν υφίστατο. Συνεπώς, καθ όσον αφορά τις συγκεκριμένες αξιώσεις διαφυγόντος κέρδους, δεν συνέτρεχαν οι προϋποθέσεις του άρθρου 105 του Εισ.Ν.Α.Κ., και, ειδικότερα, η προϋπόθεση της προκλήσεως συγκεκριμένης ζημίας στην κοινοπραξία, όπως νομίμως έκρινε το διοικητικό εφετείο και τα περί του αντιθέτου προβαλλόμενα είναι αβάσιμα και απορριπτέα. Ειδικότερα, αβασίμως, κατά τα προεκτεθέντα, προβάλλεται ότι η μεταβολή της συνθέσεως της κοινοπραξίας μετά την υποβολή των προσφορών ήταν, κατά τον νόμο, επιτρεπτή.

ΕΡΓΑ.(..)ζητείται η ανάκληση της 24/2015 πράξης του Ε΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου, με την οποία κρίθηκε ότι κωλύεται η υπογραφή του υποβληθέντος για έλεγχο σχεδίου σύμβασης του έργου «Συντήρηση επαρχιακού οδικού δικτύου.. .Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα προεκτέθηκαν στις προηγούμενες σκέψεις το Τμήμα κρίνει ότι η κρίση του Κλιμακίου είναι ορθή. Και τούτο διότι, η ως άνω συμπεριφορά της εταιρείας «....» - ήτοι η προσκόμιση κατ’ επανάληψη εγγυητικών επιστολών καλής εκτέλεσης από φερόμενα ως πιστωτικά ιδρύματα της αλλοδαπής, τα οποία, όμως, δεν ήταν πιστωτικά ιδρύματα, αλλά εταιρείες άλλης δραστηριότητας (όπως η βρετανική εταιρεία ... και η εταιρεία «....»), ή ήταν μεν πιστωτικά ιδρύματα, αλλά δεν είχαν καμία σχέση με την εν λόγω εταιρεία και δεν είχαν εκδώσει υπέρ αυτής εγγυητικές επιστολές (όπως η ουκρανική τράπεζα ««...», η «...» και η τράπεζα «...» - η οποία (συμπεριφορά) οδήγησε στην κήρυξη αυτής ως έκπτωτης από την εκτέλεση των προαναφερθέντων δημοσίων έργων, συνιστά σοβαρό επαγγελματικό παράπτωμα, συναρτώμενο προς την άσκηση της επαγγελματικής της δραστηριότητας (πρβλ. ΣτΕ ΕΑ 428/2008)....Απορρίπτει την αίτηση ανάκλησης της ανώνυμης εταιρείας με την επωνυμία «....»...Δέχεται την παρέμβαση....Δεν ανακαλεί την 24/2015 πράξη του Ε’ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου.

ΔΗΜΟΣΙΑ ΕΡΓΑ. (..)ζητείται η ανάκληση της 526/2011 πράξης του Ε΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου, με την οποία κρίθηκε ότι κωλύεται η υπογραφή του σχεδίου της 1ης συμπληρωματικής σύμβασης του έργου(..)Περαιτέρω, το Κλιμάκιο απεφάνθη ότι οι επικαλούμενοι από την αιτούσα λόγοι που καθιστούν αναγκαία τη σύναψη της συμπληρωματικής σύμβασης, όπως η αυξημένη κίνηση των τελευταίων μηνών στην περιοχή αρμοδιότητας …. Γ2 διαχείρισης αυτοκινήτων και οι διαμαρτυρίες των κατοίκων του Δήμου Κερατσινίου, πέραν του ότι δεν αποδεικνύονται, δεν συνιστούν απρόβλεπτες περιστάσεις, με συνέπεια να μην συντρέχει η αναγκαία αυτή προϋπόθεση για τη νόμιμη σύναψη συμπληρωματικής σύμβασης.(..)Από τα προαναφερόμενα, σε συνδυασμό με όσα έγιναν δεκτά στη μείζονα σκέψη, το Τμήμα κρίνει ότι οι ανωτέρω περιλαμβανόμενες στη συμπληρωματική σύμβαση εργασίες υπό στοιχ. Α, Β, Δ και Η, που αφορούν σε εργασίες κατηγορίας οικοδομικών, καθώς και υπό στοιχείο Γ εργασίες, που αφορούν σε υδραυλικές και ηλεκτρομηχανολογικές εργασίες αποτελούν μη επιτρεπόμενη επέκταση του τεχνικού αντικειμένου του αρχικού έργου, το οποίο συνίσταται στην εκτέλεση εργασιών οδοποιίας, όπως προκύπτει τόσο από τη Διακήρυξη και την οικεία Τεχνική Περιγραφή όσο και από το γεγονός ότι στο διαγωνισμό κλήθηκαν να συμμετάσχουν εταιρείες 3ηςή 4ης τάξης μόνο στην κατηγορία οδοποιίας. Από τα ανωτέρω δεν καταλείπεται αμφιβολία ότι το αντικείμενο της αρχικής σύμβασης είναι ποιοτικά καθορισμένο, η εξειδίκευση δε που απαιτείται κατά την εκτέλεσή του αφορά αποκλειστικά την ποσότητα των εργασιών ανάλογα με τις εκάστοτε ανάγκες της ...... Α.Ε. Περαιτέρω, δε, πρέπει να σημειωθεί ότι οι εργασίες αυτές δεν τελούν καθοιονδήποτε τρόπο σε αναγκαία συνάφεια με το αρχικό έργο, όπως αβασίμως προβάλλεται με τις υπό κρίση αίτηση και παρέμβαση, ενώ επιπλέον είναι τεχνικά και οικονομικά δυνατός ο διαχωρισμός τους από το αρχικό έργο χωρίς τη δημιουργία μειζόνων προβλημάτων για την αναθέτουσα αρχή, καθώς η ξεχωριστή ανάθεση και εκτέλεσή τους δε θα είχε ως συνέπεια την αποξήλωση του αποτελέσματος των εργασιών του αρχικού έργου με συνακόλουθη αύξηση του σχετικού κόστους, όπως επίσης αβασίμως προβάλλεται με την υπό κρίση αίτηση. .... Κατά συνέπεια, οι εν λόγω εργασίες δεν μπορούν να αποτελέσουν αντικείμενο συμπληρωματικής σύμβασης, όπως ορθώς έκρινε το Κλιμάκιο με την προσβαλλόμενη Πράξη του. ... Επομένως, σε καμία περίπτωση δεν μπορεί να δικαιολογηθεί η σύναψη συμπληρωματικής σύμβασης με την αιτιολογία ότι οι επίμαχες εργασίες κατέστησαν αναγκαίες λόγω απρόβλεπτων περιστάσεων κατά την εκτέλεση της αρχικής σύμβασης, καθώς το στοιχείο του απρόβλεπτου χαρακτήρα των επεμβάσεων επί της οδοποιίας αποτελεί το λόγο για τον οποίο δεν ήταν δυνατό να προσδιορισθεί ποσοτικά το αντικείμενο της αρχικής σύμβασης.(Απορρίπτει το αίτημα ανάκλησης της 526/2011 πράξης του Ε΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου)

ΔΗΜΟΣΙΑ ΕΡΓΑ-ΑΠΟΚΛΕΙΣΜΟΣ ΥΠΟΨΗΦΙΟΥ:Επειδή, κατά την έννοια των ανωτέρω ρυθμίσεων της διακηρύξεως και του ν. 3669/2008 (το άρθρο 69 του οποίου επικαλείται η προσβαλλόμενη υπ’ αριθ. 17/2012 απόφαση του Δ.Σ. της Δ.Ε.Υ.Α.Τ.), εν συνδυασμώ λαμβανομένων, ως μόνο υποβλητέο στο παρόν στάδιο από τους διαγωνιζομένους δικαιολογητικό, αφορών τον υποδειχθέντα απ’ αυτούς υπεργολάβο, τάσσεται η δήλωση εκ μέρους του αρμοδίου οργάνου του τελευταίου περί αποδοχής της υπεργολαβίας. Συνεπώς, το Δ. Σ. της Δ.Ε.Υ.Α.Τ. παρά τον νόμο αξίωσε επί πλέον τούτου την υποβολή και υπευθύνου δηλώσεως του νομίμου εκπροσώπου της υπεργολάβου (της εταιρείας «... ΑΤΕ») ότι ήταν φορολογικώς ενήμερη κατά την ημέρα του διαγωνισμού, στηρίζοντας στην παραδοχή αυτήν το τρίτο αιτιολογικό έρεισμα του αποκλεισμού της α΄ αιτούσης και κρίνοντας, περαιτέρω, ότι η «... ΑΤΕ» δεν είχε υποβάλει τέτοια υπεύθυνη δήλωση. Είναι, συνεπώς, πλημμελώς αιτιολογημένος και κατ’ αυτό το μέρος ο αποκλεισμός της α΄ αιτούσης, όπως βασίμως προβάλλεται, ανεξαρτήτως του γεγονότος, ότι, όπως προκύπτει από τα στοιχεία του φακέλου, είχε υποβληθεί μεταξύ των τυπικών δικαιολογητικών συμμετοχής της α΄ αιτούσης και το υπ’ α. α. 589 αποδεικτικό φορολογικής ενημερότητας της «... ΑΤΕ», το οποίο είχε εκδώσει η Δ.Ο.Υ. Β΄ Λαρίσης την 1.3.2012 και ίσχυε μέχρι 1.4.2012.(..)Ακυρώνει, κατά τα εκτιθέμενα στο σκεπτικό, τις 7/2012 και 17/2012 πράξεις του Διοικητικού Συμβουλίου της καθ’ ης εταιρείας «…», κατά το μέρος που αφορούν τον αποκλεισμό της αιτούσης κοινοπραξίας από τον διαγωνισμό για το έργο «Κατασκευή δικτύων αποχέτευσης ακαθάρτων στην Δημοτική Κοινότητα Αμπελώνα του Δήμου ...» και την κατακύρωση του εν λόγω διαγωνισμού στην κοινοπραξία «... ΑΤΕ – ... ΑΤΕ».