Σε κάθε περίπτωση μετακίνησης εκτός έδρας μηχανικών κατηγορίας ΠΕ και ΤΕ, οι οποίοι υπηρετούν στις υπηρεσίες του Δημοσίου και των Ν.Π.Δ.Δ., συμπεριλαμβανομένων και των Ο.Τ.Α.. με την ιδιότητα του μηχανικού, για υπηρεσιακούς λόγους και ειδικότερα για συμμετοχή σε συνέδρια, σεμινάρια ή εργασίες κέντρων ερευνών, το δικαιούμενο ποσό της ημερήσιας αποζημίωσης και της δαπάνης διανυκτέρευσης είναι το προβλεπόμενο στις ως άνω κοινές υπουργικές αποφάσεις, χωρίς να απαιτείται, για τη νόμιμη χορήγηση των εν λόγω (αυξημένων) ποσών, να συνδέεται η εκτός έδρας μετακίνηση με τη διαδικασία ανάθεσης και κατασκευής συγκεκριμένων δημόσιων έργων, αφού ο νόμος (άρθρο 9 παρ. 3α' και β του ν. 2685/1999) δεν θέτει τέτοια προϋπόθεση.

Για τις γενικές μετακινήσεις των μηχανικών εφαρμόζονται οι διατάξεις της 2/52971/0022/31.8.2007 κοινής υπουργικής απόφασης, πλην, ότανπρόκειται για μετακίνηση τους για παρακολούθηση σεμιναρίου, τότε και για την κατηγορία αυτή υπαλλήλων, εφαρμόζεται η ειδική κατά το αντικείμενο διάταξη του άρθρου 12 παρ. 3 του ν. 2685/1999, που ρυθμίζει τη διαδικασία αποζημίωσης κάθε υπαλλήλου για εκπαιδευτικούς σκοπούς (σεμινάρια, συνέδρια, εργασίες κέντρων έρευνας).

Στους υπαλλήλους που χωρίς να απομακρύνονται από την υπηρεσία τους λαμβάνουν άδεια για να συμμετέχουν σε προγράμματα μετεκπαίδευσης που έχουν όμως το χαρακτήρα σεμιναρίου ή εργασιών κέντρων ερευνών, καθόσον αυτά λαμβάνουν χώρα άπαξ ή σε τακτά χρονικά διαστήματα με συγκεκριμένη όμως σύντομη κάθε φορά διάρκεια, καταβάλλονται για κάθε μετακίνηση τους χωριστά η σχετική δαπάνη μετακίνησης, η δαπάνη διανυκτέρευσης και ημερήσια εκτός έδρας αποζημίωση.

ΟΔΟΙΠΟΡΙΚΑ:Νόμιμη η καταβολή από το Δημόσιο δαπανών μετακίνησης (αντιτίμου εισιτηρίου συγκοινωνιακού μέσου) σε υπάλληλο Τελωνείου, για την εκτός έδρας υπηρεσιακή μετακίνησή του στην Αθήνα, προκειμένου να συμμετάσχει σε επιμορφωτικό πρόγραμμα του ΙΝ.ΕΠ. από 15.3.2015 έως 20.3.2015, καθόσον η μετακίνηση του ανωτέρω υπαλλήλου πραγματοποιήθηκε για την οριζόμενη στην οικεία εντολή αιτία (σχετική βεβαίωση του ΙΝ.ΕΠ.), αφετέρου το κόστος του αεροπορικού εισιτηρίου αντιστοιχεί στο αντίτιμο εισιτηρίου οικονομικής θέσης, σύμφωνα με τα οριζόμενα στο άρθρο 4 του ν. 2685/1999 και, ως εκ τούτου, ουδεμία πρόσθετη δαπάνη προκλήθηκε σε βάρος του δημόσιου ταμείου.

ΟΔΟΙΠΟΡΙΚΑ, Ημερήσια αποζημίωση: Μη νόμιμη η καταβολή από Δήμο σε διπλωματούχο μηχανικό, ημερήσιας εκτός έδρας αποζημίωσης λόγω μετακίνησής της στο εσωτερικό, καθόσον μη νομίμως υπολογίσθηκε η τελευταία με βάση τις διατάξεις της 2/33481/0022/27.4.2011 (ΦΕΚ Β’ 1069/2011) απόφασης του Υφυπουργού Οικονομικών,  διότι η ανωτέρω υπάλληλος είναι μεν διπλωματούχος μηχανικός, για τις μετακινήσεις της οποίας ένεκα υπηρεσιακών λόγων εφαρμόζονται οι διατάξεις της ανωτέρω υπουργικής απόφασης, πλην όμως, στην προκείμενη περίπτωση, πρόκειται για μετακίνηση για παρακολούθηση επιμορφωτικού προγράμματος, οπότε και για την κατηγορία αυτή υπαλλήλου, εφαρμόζεται η ειδική κατά το αντικείμενο διάταξη του άρθρου 12 παρ. 3 του ν. 2685/1999, που ρυθμίζει τη διαδικασία αποζημίωσης κάθε υπαλλήλου για εκπαιδευτικούς σκοπούς (σεμινάρια, συνέδρια, εργασίες κέντρων έρευνας).

Μη νόμιμη η καταβολή δαπάνης για χιλιομετρική αποζημίωση και δαπάνης διοδίων σε μηχανικούς Δήμου, ως έξοδα μετακίνησής τους εκτός έδρας οι οποίες μετακινήσεις πραγματοποιήθηκαν με ιδιωτικής χρήσης μεταφορικό μέσο, καθόσον  αφού η εκτός έδρας μετακίνησή τους δεν περιελάμβανε τη διαδοχική μετάβασή τους σε περισσότερες περιοχές, ρητά προσδιορισμένες στις σχετικές εντολές μετακίνησης, σύμφωνα με το άρθρο 7 παρ. 2 περ. Β΄ υποπερ. β΄ του ν.  2685/1999, εφαρμοζομένων όμως, κατά τα λοιπά των διατάξεων της παρ.3 του ιδίου ως άνω άρθρου και νόμου, περί καταβολής στον μετακινούμενο του αντιτίμου του εισιτηρίου του φθηνότερου συγκοινωνιακού μέσου της αντίστοιχης διαδρομής, ενώ, κατά το μέρος που αφορούν στην καταβολή της ημερήσιας αποζημίωσης, κατ’ εφαρμογή των διατάξεων της εκδοθείσας, κατ’ εξουσιοδότηση του άρθρου 9 παρ. 5 του ν. 3833/2010, 2/33481/0022/27.4.2011 απόφασης του Υφυπουργού Οικονομικών, είναι καθόλα νόμιμη.

ΔΑΠΑΝΕΣ ΜΕΤΑΚΙΝΗΣΗΣ:Mε δεδομένα τα ανωτέρω, το Κλιμάκιο κρίνει ότι η ελεγχόμενη δαπάνη είναι μη νόμιμη δεδομένου ότι, κατά τα βασίμως προβαλλόμενα με τον πρώτο λόγο διαφωνίας, από τις οικείες διατάξεις (βλ σκέψη ΙΙ της παρούσας), δεν προβλέπεται η δυνατότητα αναδρομικής έγκρισης των εξόδων μετακίνησης εκτός έδρας για κατεπείγουσες περιπτώσεις των μετακινήσεων Προέδρων Δημοτικών Συμβουλίων, όπως είναι ο φερόμενος ως δικαιούχος του ελεγχόμενου χρηματικού εντάλματος, καθόσον στο ρυθμιστικό πεδίο εφαρμογής της σχετικής διάταξης εμπίπτουν μόνο όσοι φέρουν την ιδιότητα του Δημάρχου και του Αντιδημάρχου. Με αυτό το δεδομένο παρέλκει ως αλυσιτελής η εξέταση του δεύτερου λόγου διαφωνίας περί ελλείπουσας αιτιολογίας της εκδοθείσας αναδρομικής έγκρισης της επίμαχης μετακίνησης ως προς την αναγκαιότητα αυτής. Ωστόσο, το Κλιμάκιο κρίνει ότι, ακόμη και όταν ο μετακινούμενος δεν πρόκειται να μεταβεί διαδοχικά σε περισσότερες από μία περιοχές, όπως προβλέπει ο νόμος, επιβάλλεται η μετακίνηση εκτός έδρας και εκτός των ορίων του νομού να γίνει με ιδιωτικής χρήσης μεταφορικό μέσο, όταν συντρέχουν ιδιαίτερες-εξαιρετικές συνθήκες, όπως εν προκειμένω που δεν υπήρχε άλλος συγκοινωνιακός τρόπος απ΄ευθείας σύνδεσης της ... με το Αεροδρόμιο Μακεδονία, παρά μόνο με την χρήση Ι.Χ. αυτοκινήτου (βλ. το 28016/22.7.2016 έγγραφο επανυποβολής του Αυτοτελούς Τμήματος Υποστήριξης του Δήμου), άλλως η μη χρήση του εν λόγω μέσου θα αντέβαινε στις αρχές της οικονομικότητας, της χρηστής δημοσιονομικής διαχείρισης και της εύρυθμης λειτουργίας της οικείας υπηρεσίας, δεδομένου ότι ο ίδιος ο νόμος επιτρέπει τη χρήση επιβατικού αυτοκινήτου δημόσιας χρήσης (ταξί), σε περίπτωση έλλειψης συγκοινωνιακής εξυπηρέτησης, η οποία, κατά την κοινή πείρα έχει αυξημένο κόστος σε σχέση με την χρήση ιδιόκτητου μεταφορικού μέσου. Συνεπώς, ο τρίτος λόγος διαφωνίας είναι απορριπτέος. Περαιτέρω, ομοίως, απορριπτέοι τυγχάνουν ο τέταρτος και πέμπτος λόγος διαφωνίας δεδομένου ότι, κατά τα προεκτεθέντα, με το ως άνω έγγραφο επανυποβολής προσκομίστηκαν η από 15.12.2015 βεβαίωση περί της χιλιομετρικής απόστασης της επίμαχης μετακίνησης και η από 12.112015 υπεύθυνη δήλωση βάσει της Υ.Α. 2/54866/0022/20.7.1999 (ΦΕΚ Β΄ 1583/1999) του φερόμενου ως δικαιούχου του ελεγχόμενου χρηματικού εντάλματος. Τέλος, και ο πέμπτος λόγος διαφωνίας περί μη νόμιμης εκκαθάρισης εισιτηρίου μετρό είναι απορριπτέος δεδομένου ότι ,κατά τα προεκτεθέντα, στο άρθρο 1 παρ.2 και στο άρθρο 6 παρ. 1 του ν. 2685/1999 προβλέπεται ότι στις δαπάνες μετακίνησης περιλαμβάνεται το αντίτιμο των εισιτηρίων των συγκοινωνιακών μέσων – χωρίς ρητή απαρίθμηση αυτών- που καταβάλλουν οι μετακινούμενοι, όταν μεταβαίνουν για εκτέλεση υπηρεσίας εκτός της έδρας τους. Ως τέτοιο δε, του νόμου μη διακρίνοντος, νοείται και το μετρό, χωρίς να απαιτείται ρητή αναφορά αυτού.

ΟΔΟΙΠΟΡΙΚΑ.Γενικά:Μη νόμιμη η καταβολή ποσών 233,67 και 229,37 ευρώ, αντιστοίχως, σε υπαλλήλους Δήμου - διπλωματούχους μηχανικούς, ως ημερήσια εκτός έδρας αποζημίωση και δαπάνη διανυκτέρευσης λόγω μετακίνησής τους στο εσωτερικό, καθόσον μη νομίμως υπολογίσθηκε αυξημένη ημερήσια εκτός έδρας αποζημίωση και δαπάνη διανυκτέρευσης των ανωτέρω υπαλλήλων, προϊσταμένων τμημάτων του Δήμου, με νομικό έρεισμα τις διατάξεις της 2/33481/0022/27.4.2011 (Β'1069) απόφασης του Υφυπουργού Οικονομικών. Οι ως άνω υπάλληλοι είναι μεν διπλωματούχοι μηχανικοί, για τις δαπάνες μετακινήσεις των οποίων ένεκα υπηρεσιακών λόγων εφαρμόζονται οι διατάξεις της ανωτέρω υπουργικής απόφασης, πλην, στην προκείμενη περίπτωση πρόκειται για μετακίνηση για παρακολούθηση επιμορφωτικού σεμιναρίου στους νέους κανόνες που διέπουν την κατάρτιση δημοσίων συμβάσεων, οπότε και για την κατηγορία αυτή υπαλλήλων, εφαρμόζεται η ειδική κατά το αντικείμενο διάταξη του άρθρου 12 παρ.3 του ν.2685/1999, που ρυθμίζει τη διαδικασία καταβολής δαπανών κάθε υπαλλήλου που μετακινείται για εκπαιδευτικούς σκοπούς (σεμινάρια, συνέδρια, εργασίες κέντρων έρευνας). Η υπαγωγή της κρινόμενης περίπτωσης στις διατάξεις των άρθρων 12, 8 και 9 παρ.1 του ν. 2286/1995 συνάγεται και από το αντικείμενο του συγκεκριμένου επιμορφωτικού προγράμματος, το οποίο απευθύνεται γενικώς σε στελέχη δημοσίου και ιδιωτικού τομέα αρμόδια για θέματα δημοσίων συμβάσεων και όχι αποκλειστικά σε διπλωματούχους πολιτικούς μηχανικούς κατηγοράς ΠΕ ή ΤΕ.

Περίληψη 1. Παραβαίνει τις υποχρεώσεις που υπέχει από τις οδηγίες 71/305 και 77/62, περί συντονισμού των διαδικασιών για τη σύναψη των συμβάσεων αφενός δημοσίων έργων και αφετέρου δημοσίων προμηθειών, το κράτος μέλος το οποίο * εξαιρεί από το πεδίο εφαρμογής της εθνικής ρυθμίσεως περί δημοσίων συμβάσεων τις συναλλαγές της διοικήσεως με ιδιώτες όσον αφορά αγαθά ή δικαιώματα, η εμπορία των οποίων ρυθμίζεται από διατάξεις νόμου, ή ελεγχόμενα προϊόντα ή προϊόντα υποκείμενα σε μονοπώλιο ή απαγορευμένα προϊόντα, μολονότι οι εξαιρέσεις αυτές δεν καταλέγονται μεταξύ των εξαιρέσεων που απαριθμεί περιοριστικά και επιτρέπει ρητά η οδηγία 77/62 και μολονότι οι ιδιαιτερότητες των προμηθειών αυτών δεν είναι, εν πάση περιπτώσει, τέτοιες, ώστε να επιτρέπεται η πλήρης εξαίρεση των σχετικών συμβάσεων από τη ρύθμιση περί δημοσίων συμβάσεων, * εξαιρεί από το πεδίο εφαρμογής της εθνικής ρυθμίσεως περί δημοσίων συμβάσεων τις συμβάσεις για τις οποίες ο νόμος προβλέπει ρητή εξαίρεση, μολονότι οι μόνες επιτρεπόμενες εξαιρέσεις από τις προαναφερθείσες οδηγίες προβλέπονται περιοριστικά και ρητά από τις οδηγίες αυτές και μολονότι κατά τη μεταφορά των οδηγιών πρέπει να πληρούνται οι προϋποθέσεις σαφήνειας και ακρίβειας, οι οποίες είναι ασυμβίβαστες με οποιαδήποτε διατύπωση που θα μπορούσε να οδηγήσει στο συμπέρασμα ότι, πέραν των εξαιρέσεων που επιτρέπουν οι οδηγίες και που επαναλαμβάνονται από την εθνική νομοθεσία, επιτρέπεται να προβλεφθούν και άλλες, * επιτρέπει τη σύναψη των συμβάσεων με απευθείας ανάθεση και σε άλλες περιπτώσεις, πέραν των περιοριστικώς προβλεπομένων από τις οδηγίες, ή εξαρτά την εφαρμογή της διαδικασίας της απευθείας αναθέσεως από λιγότερο αυστηρές προϋποθέσεις απ' ό,τι οι οδηγίες, * επιβάλλει ορισμένους τρόπους αποδείξεως της δικαιοπρακτικής ικανότητας των υποβαλλόντων προσφορές που δεν προβλέπονται από τις οδηγίες, * επιβάλλει στις επιχειρήσεις των άλλων κρατών μελών που επιλέγουν ορισμένα από τα μέσα αποδείξεως της ικανότητάς τους που προβλέπονται στην οδηγία 71/305 ορισμένες προϋποθέσεις που δεν προβλέπει η οδηγία αυτή, * προβλέπει ότι, για την κατάταξη των επιχειρήσεων, θα αξιολογούνται κατά προτίμηση τα χρηματοοικονομικά μέσα και τα μέσα από άποψη προσωπικού και υλικού που διαθέτουν εντός της εθνικής επικράτειας, μολονότι η οδηγία 71/305 δεν του επιτρέπει να καθιερώνει τέτοιας φύσεως κριτήρια, * δεν αναγνωρίζει, κατά παράβαση των οδηγιών, την αξία των πιστοποιητικών που έχουν εκδώσει οι αρχές άλλων κρατών μελών σχετικά με την ικανότητα των επιχειρήσεων, * απαλλάσσει από την υποχρέωση συστάσεως εγγυήσεως τις επιχειρήσεις μόνο των οποίων η ικανότητα προκύπτει από την εγγραφή τους σε δικούς του καταλόγους κατατάξεως, * δεν τηρεί, όσον αφορά τις τεχνικές προδιαγραφές που προβλέπονται για τις συμβάσεις προμηθειών, τη σειρά προτιμήσεως των κανόνων, την οποία προβλέπει η οδηγία 77/62. 2. Από το γεγονός ότι το άρθρο 1, στοιχείο α', της οδηγίας 71/305 παραπέμπει, σε σχέση με τον ορισμό των συμβάσεων δημοσίων έργων στις οποίες εφαρμόζεται, στο άρθρο 2 της οδηγίας 71/304, περί της καταργήσεως των περιορισμών στην ελεύθερη παροχή υπηρεσιών στον τομέα των συμβάσεων δημοσίων έργων και των περιορισμών στην ανάθεση συμβάσεων δημοσίων έργων μέσω πρακτορείων ή υποκαταστημάτων, προκύπτει ότι η πρώτη αναφερθείσα οδηγία δεν εφαρμόζεται στις συμβάσεις που αφορούν βιομηχανικές εγκαταστάσεις φύσεως μηχανολογικής, ηλεκτρολογικής και παραγωγής ενεργείας, με εξαίρεση του μέρους των εγκαταστάσεων αυτών το οποίο ανάγεται στον τομέα της τεχνικής των δομικών κατασκευών, και τις συμβάσεις που αφορούν έργα εκσκαφών, γεωτρήσεως, εκβαθύνσεως και εκκενώσεως των εκχωματώσεων, τα οποία εκτελούνται με σκοπό την εξόρυξη ορυκτών υλών (εξορυκτικές βιομηχανίες).

Από το συνδυασμό των προπαρατιθέμενων διατάξεων(2685/1999) συνάγεται ότι οι μετακινούμενοι εκτός έδρας δημόσιοι υπάλληλοι ή λειτουργοί για εκτέλεση υπηρεσίας με εντολή του Δημοσίου, των Ο.Τ.Α. και των λοιπών Ν.Π.Δ.Δ., δικαιούνται «έξοδα διανυκτέρευσης» προς κάλυψη της σχετικής δαπάνης καθώς και «ημερήσια αποζημίωση», για την κάλυψη των «εκτάκτων εξόδων», στα οποία αυτοί υποβάλλονται «λόγω της μετακίνησης και παραμονής τους εκτός έδρας» (άρθρο 9 παρ. 1). Η αποζημίωση αυτή για εκείνους που μετακινούνται και διανυκτερεύουν εκτός έδρας «με τις προϋποθέσεις του άρθρου 8» ανέρχεται σε 10.000 δραχμές, περιοριζόμενη στο 1/3 για την ημέρα της επιστροφής τους στην έδρα «μετά από διανυκτέρευση» κ.λπ.. Ορίζοντας περαιτέρω ο νόμος, στην παρ. 2 του άρθρου 9, ότι η «ημερήσια αποζημίωση» καταβάλλεται ολόκληρη «όταν οι μετακινούμενοι διανυκτερεύουν σύμφωνα με τις προϋποθέσεις του άρθρου 8», συνδέει την καταβολή της ημερήσιας αποζημίωσης με το πραγματικό γεγονός της διανυκτέρευσης εκτός έδρας, ήτοι με τη συνδρομή των οριζόμενων στην παράγραφο 2 του άρθρου 8 προϋποθέσεων (μετακίνηση σε απόσταση μεγαλύτερη των 120 χιλιομέτρων κ.λπ.), γεγονός που συνεπάγεται, κατ’ αρχήν, για το μετακινούμενο «έκτακτα έξοδα» διατροφής κ.λπ., στην αποκατάσταση των οποίων η αποζημίωση αυτή αποβλέπει και όχι με το πραγματικό γεγονός της παροχής ανταλλάγματος για τη διανυκτέρευση, το οποίο, όταν πράγματι καταβάλλεται, αποτελεί αυτοτελή δαπάνη που αποδίδεται επίσης στο μετακινούμενο, σύμφωνα με τη διάταξη της παρ. 3 του άρθρου 8 (σε συνδυασμό προς αυτές του άρθρ. 1 παρ. 2) του ν. 2685/1999 και όχι προϋπόθεση της διανυκτέρευσης κατά το ίδιο άρθρο. Συνεπώς, για την καταβολή της «ημερήσιας αποζημίωσης» στους μετακινούμενους εκτός έδρας, αρκεί διανυκτέρευση νόμιμη, δηλαδή με τις προϋποθέσεις του άρθρου 8 παρ. 2 του ν. 2685/1999, στον τόπο της μετακίνησης, χωρίς να απαιτείται και η καταβολή αντιτίμου για τη διανυκτέρευση αυτή και ανεξαρτήτως διανυκτέρευσης σε ξενοδοχείο, πανσιόν, ιδιόκτητο ή φιλικό σπίτι κ.λπ., αφού το γεγονός ότι ο μετακινούμενος δεν υποβάλλεται σε έξοδα διανυκτέρευσης δεν σημαίνει ότι δεν υποβάλλεται και στα «έκτακτα έξοδα» διαβίωσης εκτός της έδρας του, που αποτελεί το νόμιμο λόγο παροχής της ημερήσιας αποζημίωσης (βλ. Ελ. Συν. Ολομ. Πρακτικά της 29ης Γεν.Συν./ 14.11.2001). Επίσης, δεδομένου ότι η τυχόν παροχή διατροφής, η οποία προσφέρεται σε περίπτωση διανυκτέρευσης του υπαλλήλου σε ξενοδοχείο κ.λπ. και λόγω αυτής συνδέεται με τη διαμονή του υπαλλήλου σε αυτό, καθίσταται σαφές ότι όταν υπάλληλος επιλέξει να μη διανυκτερεύσει σε ξενοδοχείο κ.λπ., δεν έχει τη δυνατότητα να λαμβάνει πρωινό, γεύμα ή δείπνο στο ξενοδοχείο, αφού δεν διαμένει σε αυτό και άρα οι δαπάνες διατροφή του δεν καλύπτονται από το Δημόσιο. Κατά την έννοια δε του άρθρου 7 παρ. 4 του ίδιου νόμου οι υπάλληλοι που μετακινούνται εκτός έδρας με εντολή του Δημοσίου και των ν.π.δ.δ. για συμμετοχή σε συνέδρια, σεμινάρια κ.λπ., δικαιούνται δαπάνη χρήσης επιβατικού αυτοκινήτου δημόσιας χρήσης (ταξί), μόνο στην περίπτωση που δεν υπάρχει συγκοινωνιακή εξυπηρέτηση προς τον τόπο, όπου διεξάγεται το σεμινάριο.