ΜΕΤΑΦΟΡΑ ΜΑΘΗΤΩΝ:Κατ’ ακολουθίαν των προεκτεθέντων, το Κλιμάκιο κρίνει ότι δεν συντρέχει νόμιμος λόγος που να κωλύει την υπογραφή των ελεγχόμενων σχεδίων συμβάσεως, υπό την προϋπόθεση, όμως, ότι θα απαλειφθεί η παρεχόμενη δυνατότητα παράτασης για ένα δίμηνο της ημερομηνίας λήξης των συμβάσεων, καθόσον πέραν της αοριστίας της ως προς την προϋπολογιζόμενη δαπάνη, μη νομίμως περιλαμβάνεται στα σχέδια συμβάσεων, προεχόντως διότι, όπως προκύπτει από τα υποβληθέντα στοιχεία του φακέλου, δεν έχει περιβληθεί των απαιτούμενων διατυπώσεων δημοσιότητας, αφού δεν περιελήφθη στο περιεχόμενο της περίληψης της διακήρυξης που απεστάλη προς δημοσίευση στην Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης (βλ. Πράξη Ζ΄ Κλιμακίου 270/2008), ούτε των περιλήψεων που δημοσιεύθηκαν στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως και στον ελληνικό τύπο.

ΜΕΤΑΦΟΡΑ ΜΑΘΗΤΩΝ:Κατ’ ακολουθίαν των προεκτεθέντων, το Κλιμάκιο κρίνει, σύμφωνα και με όσα επισημάνθηκαν στην 9/2009 Πράξη του, στις σκέψεις και αιτιολογίες της οποίας παραπέμπει προς αποφυγή επαναλήψεων, ότι δεν συντρέχει νόμιμος λόγος που να κωλύει την υπογραφή των ελεγχόμενων σχεδίων συμβάσεως, υπό την προϋπόθεση, όμως, ότι θα απαλειφθεί η παρεχόμενη δυνατότητα παράτασης για ένα δίμηνο της ημερομηνίας λήξης των συμβάσεων, καθόσον πέραν της αοριστίας της ως προς την προϋπολογιζόμενη δαπάνη, μη νομίμως περιλαμβάνεται στα σχέδια συμβάσεων, προεχόντως διότι, όπως προκύπτει από τα υποβληθέντα στοιχεία του φακέλου, δεν έχει περιβληθεί των απαιτούμενων διατυπώσεων δημοσιότητας, αφού δεν περιελήφθη στο περιεχόμενο της περίληψης της διακήρυξης που απεστάλη προς δημοσίευση στην Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης (βλ. Πράξη Ζ΄ Κλιμακίου 270/2008), ούτε των περιλήψεων που δημοσιεύθηκαν στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως και στον ελληνικό τύπο.

Προμήθεια νευροδιεγερτών:..Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά ανωτέρω (υπό σκέψη ΙΙ. Γ.), ορθώς, κατά την κρίση του Τμήματος, έκρινε η προσβαλλομένη ότι η υπό έλεγχο διαδικασία δεν είναι νόμιμη λόγω της πλημμελούς τηρήσεως των διατυπώσεων δημοσιότητας της διακηρύξεως, καθόσον μη νομίμως στη δημοσιευθείσα στην Ε.Ε.Ε.Ε. και στις δημοσιευθείσες στον ελληνικό τύπο και στο ειδικό τεύχος της Εφημερίδας της Κυβερνήσεως περιλήψεις της διακηρύξεως δεν αναφέρονται οι δυο (2) κατηγορίες των προς προμήθεια διεγερτών νεύρων, όπως ταξινομούνται με τη διακήρυξη, αλλά ούτε και η συνολική και ανά κατηγορία ζητούμενη ποσότητα. Οι πλημμέλειες αυτές πλήττουν το σύνολο της διαγωνιστικής διαδικασίας, δοθέντος ότι, κατά τα γενόμενα δεκτά ανωτέρω, στο αναγκαίο περιεχόμενο των προκηρύξεων περιλαμβάνονται τα ως άνω στοιχεία. Περαιτέρω, η διαπιστωθείσα διάσταση μεταξύ των δημοσιευθεισών περιλήψεων σε εθνικό και κοινοτικό επίπεδο συνιστά ουσιώδη νομική πλημμέλεια, που παραβιάζει ευθέως το άρθρο 30 παρ. 5 του π.δ./τος 60/2007, καθόσον μη νομίμως στη δημοσιευθείσα περίληψη στο Συμπλήρωμα της Επίσημης Εφημερίδας της Ευρωπαϊκής Ένωσης, σε αντίθεση με την περίληψη που δημοσιεύθηκε στον ελληνικό τύπο, αναφέρεται το είδος της σύμβασης ως “έργο” αντί του ορθού που είναι “προμήθεια”.(...)Οι πλημμέλειες αυτές δεν μπορούν να θεραπευθούν, καθόσον δεν υπήρξε εν προκειμένω πρόσβαση με ηλεκτρονικό μέσο στη διακήρυξη και τα λοιπά τεύχη του διαγωνισμού, με περαιτέρω συνέπεια να μην αναπτυχθεί επαρκής ανταγωνισμός, όπως αποδεικνύεται από την ελάχιστη συμμετοχή υποψηφίων στο διαγωνισμό, στον οποίο προσήλθαν και υπέβαλαν προσφορές μόνο δύο (2) εταιρείες, χωρίς, μάλιστα, να προκύπτει από κάποιο στοιχείο του φακέλου ότι πρόκειται για είδη που από τη φύση τους είναι ιδιαίτερα εξειδικευμένα και σπάνια, απορριπτομένων όλων των περί του αντιθέτου ισχυρισμών του αιτούντος ως αβασίμων.(...). Κατ’ ακολουθίαν των ανωτέρω, η κρινόμενη αίτηση ανάκλησης πρέπει να απορριφθεί και να μην ανακληθεί η 10/2013 Πράξη του ΣΤ' Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου

Οι φορείς που διενεργούν δημόσιους διαγωνισμούς προμηθειών οφείλουν να τηρούν όλους τους προβλεπόμενους από το νόμο κανόνες δημοσιότητας και ειδικότερα υποχρεούνται, πλην άλλων, να δημοσιεύουν περίληψη των ουσιωδών στοιχείων των διακηρύξεων των διαγωνισμών στον ελληνικό τύπο και επίσης να αποστέλλουν περίληψη των διακηρύξεων στην Υπηρεσία Επισήμων Εκδόσεων των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων. Η περίληψη αυτή δεν επιτρέπεται να περιέχει πληροφορίες διάφορες από τις δημοσιευόμενες στον ελληνικό τύπο, μεταξύ δε των πληροφοριών που πρέπει να περιλαμβάνονται στις οικείες διακηρύξεις είναι και η «φύση των ζητουμένων προϊόντων, με αναφορά αν η υποβολή προσφορών ζητείται για την αγορά, χρηματοδοτική μίσθωση, μίσθωση ή μίσθωση – πώληση ή για συνδυασμό αυτών» (βλ. Παράρτημα ΙV του π.δ. 370/1995 και ήδη Παράρτημα VΙΙ Α του π.δ.60/2007). Άλλωστε, σε περίπτωση μετάθεσης της ημερομηνίας διενέργειας δημόσιου διαγωνισμού προμήθειας με τροποποιήσεις των όρων της διακήρυξης, κατόπιν σχετικής απόφασης του αρμόδιου οργάνου της αναθέτουσας αρχής, η νέα ημερομηνία διεξαγωγής του διαγωνισμού, καθώς και το γεγονός ότι έλαβαν χώρα οι ως άνω τροποποιήσεις απαιτείται να γνωστοποιείται ευρέως με σχετική ανακοίνωση, για την οποία πρέπει να τηρούνται όλες οι διατυπώσεις δημοσιότητας που προβλέπονται και για τις διακηρύξεις των διαγωνισμών. Τούτο αποσκοπεί στην ανάπτυξη ανταγωνισμού με την επίτευξη της ευρύτερης δυνατής συμμετοχής στο διαγωνισμό, στη διασφάλιση της διαφάνειας των διαδικασιών και της ίσης μεταχείρισης των ενδιαφερομένων να υποβάλουν υποψηφιότητα. Η αναθέτουσα δε αρχή οφείλει να ενημερώσει την Υπηρεσία Επισήμων Εκδόσεων της Ευρωπαϊκής Ένωσης αφενός για τη νέα ημερομηνία διεξαγωγής του διαγωνισμού, αφετέρου για τις τροποποιήσεις ή συμπληρώσεις όρων της διακήρυξης, προκειμένου οι διαφοροποιήσεις αυτές σε σχέση με το αρχικό κείμενο της διακήρυξης να τύχουν της απαιτούμενης από τις κείμενες διατάξεις δημοσιότητας (VI Τμ. Ελ.Συν. 1860/2009, 1725/2009, 17/2009, 50/2008, 19/2007).

ΜΕΤΑΦΟΡΑ ΜΑΘΗΤΩΝ:Κατ’ ακολουθίαν των προεκτεθέντων, το Κλιμάκιο κρίνει ότι δεν συντρέχει νόμιμος λόγος που να κωλύει την υπογραφή των ελεγχόμενων σχεδίων συμβάσεως, υπό την προϋπόθεση, όμως, ότι θα απαλειφθεί η παρεχόμενη δυνατότητα παράτασης για ένα δίμηνο της ημερομηνίας λήξης των συμβάσεων, καθόσον πέραν της αοριστίας της ως προς την προϋπολογιζόμενη δαπάνη, μη νομίμως περιλαμβάνεται στα σχέδια συμβάσεων, προεχόντως διότι, όπως προκύπτει από τα υποβληθέντα στοιχεία του φακέλου, δεν έχει περιβληθεί των απαιτούμενων διατυπώσεων δημοσιότητας, αφού δεν περιελήφθη στο περιεχόμενο της περίληψης της διακήρυξης που απεστάλη προς δημοσίευση στην Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης (βλ. Πράξη Ζ΄ Κλιμακίου 270/2008), ούτε των περιλήψεων που δημοσιεύθηκαν στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως και στον ελληνικό τύπο.

Η Πράξη 228/2025 του Ε΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου αφορά τον έλεγχο νομιμότητας της διαδικασίας ανάδειξης αναδόχου και του σχεδίου σύμβασης για το έργο «Ανάπλαση Οδού 25ης Μαρτίου» του Δήμου Έδεσσας, προϋπολογισμού 2.628.800,00 ευρώ με ΦΠΑ. Το Κλιμάκιο έκρινε ότι η προγραμματική σύμβαση μεταξύ του Δήμου Έδεσσας (Κύριος του Έργου) και του Δ.Ε.Π.ΑΝ. (Φορέας Υλοποίησης), αν και δεν υποβλήθηκε για προσυμβατικό έλεγχο, είναι επιτρεπτή. Επίσης, διαπίστωσε πλημμέλεια στη διαδικασία (μη δημοσίευση τροποποίησης της διακήρυξης στον τοπικό τύπο), αλλά έκρινε ότι αυτή δεν ήταν ουσιώδης, καθώς υπήρξε επαρκής ανταγωνισμός (7 συμμετέχοντες) και τήρηση άλλων διατυπώσεων δημοσιότητας. Κατόπιν αυτών, αποφασίστηκε ότι δεν κωλύεται η υπογραφή της σύμβασης με τον ανάδοχο, «...Α.Ε.», έναντι συμβατικού τιμήματος 1.723.420,89 ευρώ, πλέον Φ.Π.Α.

Προμήθεια καυσίμων.Ο προσδιορισμός της ποσότητας αποτελεί ουσιώδες στοιχείο του ελαχίστου περιεχομένου της διακηρύξεως και στοχεύει στην επίτευξη πλήρους διαφάνειας και στην προστασία του ανταγωνισμού, η δε παράλειψη προσδιορισμού του καθιστά ασαφή τη διακήρυξη και συνεπώς μη νόμιμη (Πρακτικά Ολομ.ΕΣ της 27ης Γεν.Συν. της 29.11.2000, και της 32ης Γεν.Συν. της 20.12.2000, Αποφάσεις VI Τμήματος 295/2010, 373/2010, 46/2009, 36/2009, 22/2009, Πράξεις VI Τμήματος 5/2008, 8/2004, 2/2003, ΣτΕ 375/2009, 1808/1987, ΕΑ ΣτΕ 184/1999, Γνμδ ΝΣΚ 588/2008, 338/2001, Απόφαση ΔΕΚ C-241/2009,Lammerzahl). Ωσαύτως, η αναθέτουσα αρχή υποχρεούται να δημοσιεύει περίληψη των ουσιωδών στοιχείων της διακηρύξεως του διαγωνισμού (στα οποία συγκαταλέγονται τα είδη των προς προμήθεια αγαθών και η ακριβής ποσότητα αυτών κατά κατηγορία και είδος) στον ημεδαπό τύπο και στην Επίσημη Εφημερίδα των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων, η οποία δεν επιτρέπεται να περιέχει πληροφορίες διαφορετικές από τις δημοσιευόμενες στον ελληνικό τύπο (Αποφάσεις VI Τμήματος 2263/2011, 2016/2010). Η παράλειψη ή η πλημμελής τήρηση των διατυπώσεων δημοσιότητας συνιστά παράβαση ουσιώδους τύπου της διαδικασίας του διαγωνισμού, η οποία πλήττει τις αρχές του ανταγωνισμού, της πρόσβασης στις διαδικασίες ανάθεσης δημοσίων συμβάσεων και της διαφάνειας και καθιστά μη νόμιμη τη διενέργειά του (Αποφάσεις VI Τμήματος 2263/2011, 1780/2011, 1646/2011).(...)από την κείμενη νομοθεσία δεν αποκλείεται μεν η κατακύρωση των αποτελεσμάτων του διαγωνισμού στο μοναδικό υποψήφιο ούτε όμως προκύπτει υποχρέωση της αναθέτουσας αρχής να κατακυρώσει την προμήθεια στον μοναδικό προσφέροντα που κρίθηκε ικανός να μετάσχει στο διαγωνισμό, στην περίπτωση που το αποτέλεσμα αυτού, με βάση τα υπάρχοντα συγκριτικά στοιχεία κρίνεται ασύμφορο ή μη ικανοποιητικό (Πρακτικό Ολομ. ΕΣ της 24ης Γεν.Συν. της 23.11.1998, Αποφάσεις VI Τμήματος 2709/2010, 2702/2010, 1285/2010, Πράξεις ΙV Τμήματος 121/2010, 76/2010, 55/2010, 153/2009, ΣτΕ 761/2010, 375/2009, ΕΑ ΣτΕ 33/2009, Γνμδ. ΝΣΚ 369/2009, ΔΕΚ C-138/2008, Hochtief AG, C-27/1998, Fracasso και Leitschutz).

Απόρριψη ένστασης κατά της διαδικασίας διενέργειας πρόχειρου διαγωνισμού, με την οποία ο ενιστάμενος ζήτησε την ακύρωση της διαδικασίας αυτής για το λόγο ότι δεν αναρτήθηκε στο διαδίκτυο περίληψη της διακήρυξης του πρόχειρου διαγωνισμού.Από τις προπαρατεθείσες διατάξεις(3861/2010,118/2007), που ερμηνεύονται σε συνδυασμό μεταξύ τους και στα πλαίσια του ερωτήματος, προκύπτει ότι στις εκδιδόμενες από το δημόσιο ή Ν.Π.Δ.Δ., συνεπώς και στις εκδιδόμενες από το Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο, και απαριθμούμενες στο άρθρο 2 του Ν. 3861/2010 πράξεις, οι οποίες υποχρεωτικώς αναρτώνται και μάλιστα «αμελλητί» στον οικείο διαδικτυακό τόπο κάθε δημόσιου φορέα με μέριμνα του οργάνου που τις εξέδωσε, δεν περιλαμβάνονται και οι περιλήψεις διακηρύξεων, της περίπτωσης 16 της παραγράφου 4 του άρθρου 2 του νόμου αυτού, των οποίων η δημοσίευση δεν θεσπίζεται ως υποχρεωτική από το πλαίσιο των διατάξεων με βάση τις οποίες διεξάγεται κάθε φορά ο συγκεκριμένος διαγωνισμός. Συναφώς έχει γίνει δεκτό ( Ατομ. Γνωμ. ΝΣΚ 65/2011) ότι, εφόσον στην κείμενη ειδική νομοθεσία δεν προβλέπεται, ως υποχρεωτική η δημοσίευση, δεν είναι υποχρεωτική ούτε και η καθ’ υποκατάσταση αυτής ανάρτηση στο διαδίκτυο, της σχετικής δημοσιότητας εξασφαλιζομένης, σε κάθε περίπτωση, με την τήρηση της διαδικασίας που διαγράφεται από τις εφαρμοστέες διατάξεις, στα όρια και στην έκταση που κατά περίπτωση διαγράφεται.

ΜΕΤΑΦΟΡΑ ΜΑΘΗΤΩΝ:Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στις προηγούμενες σκέψεις, το Κλιμάκιο άγεται στην κρίση ότι η υπέρβαση του συμφωνηθέντος ανταλλάγματος της απευθείας ανάθεσης των δρομολογίων, που αναφέρονται αναλυτικά στις προαναφερόμενες αποφάσεις της Νομαρχιακής Επιτροπής, κατά ποσοστό 31,70% της αρχικώς προϋπολογισθείσας δαπάνης είναι ειδικώς και επαρκώς αιτιολογημένη, στηρίζεται δε σε στοιχεία που ανταποκρίνονται στα στοιχεία του φακέλου της συνολικής διαγωνιστικής διαδικασίας και, ως εκ τούτου, δεν συνιστά ουσιώδη τροποποίηση των όρων της διακήρυξης (αρχικού και επαναληπτικού διαγωνισμού).Κατ΄ ακολουθία των ανωτέρω, το Κλιμάκιο αποφαίνεται ότι είναι νόμιμη η παραπάνω προσφυγή στη διαδικασία της απευθείας ανάθεσης, κατόπιν διαπραγματεύσεων και δεν συντρέχει νόμιμος λόγος που να κωλύει την υπογραφή των υποβληθέντων για έλεγχο νομιμότητας σχεδίων συμβάσεων υπό την προϋπόθεση, όμως, ότι θα απαλειφθεί η παρεχόμενη δυνατότητα παράτασης για ένα δίμηνο της ημερομηνίας λήξης των συμβάσεων με απόφαση του Νομάρχη, καθόσον πέραν της αοριστίας της ως προς την προϋπολογιζόμενη δαπάνη, μη νομίμως περιλαμβάνεται στα σχέδια συμβάσεων, προεχόντως διότι, όπως προκύπτει από τα υποβληθέντα στοιχεία του φακέλου, δεν έχει περιβληθεί των απαιτούμενων διατυπώσεων δημοσιότητας, αφού δεν περιελήφθη στο περιεχόμενο της περίληψης της διακήρυξης που απεστάλη προς δημοσίευση στην Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης (βλ. Πράξη Ζ΄ Κλιμακίου 270/2008, 6/2009 κλπ), ούτε των περιλήψεων που δημοσιεύθηκαν στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως και στον ελληνικό τύπο.

Προμήθεια επιβατικών αυτοκινήτων..ζητείται η ανάκληση της 475/2019 Πράξης του ΣΤ΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου..Με τα δεδομένα αυτά, και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά ανωτέρω, ο λόγος ανάκλησης πρέπει να απορριφθεί ως αβάσιμος.  Και τούτο διότι στη διακήρυξη δεν καθορίζεται διαβάθμιση των προδιαγραφών, αλλά η κρίσιμη τεχνική απαίτηση για χωρητικότητα της δεξαμενής καυσίμων των οχημάτων (≥ 40  lt) προβλέπεται ως «ουσιώδης και απαράβατη (επί ποινή αποκλεισμού)», η δε μη συμμόρφωση σε αυτήν καθιστά απαράδεκτη την προσφορά των προμηθευτών που τυχόν την παραβούν. Περαιτέρω, η μεταβολή της προδιαγραφής αυτής είχε ως αποτέλεσμα να επιτραπεί η συμμετοχή στο διαγωνισμό οικονομικών φορέων, πέραν εκείνων που ήταν σε θέση να υποβάλουν προσφορά με βάση τους αρχικούς όρους, επομένως, υπήρξε τόσο σημαντική, ώστε δεν ενέπιπτε στο πεδίο εφαρμογής του άρθρου 60 παρ. 3 του ν. 4412/2016 (βάσει του οποίου αρκεί να διασφαλίζεται – ακόμα και με παράταση των σχετικών προθεσμιών – ίση μεταχείριση και επαρκής χρόνος στους ενδιαφερομένους για να προσαρμόσουν την προσφορά τους στους νέους όρους) αλλά για τη νόμιμη εφαρμογή της ήταν αναγκαία η τήρηση των προβλεπόμενων στο νόμο διατυπώσεων δημοσιότητας.  Κατά τούτο, η απλή ανάρτηση της απόφασης με την οποία εγκρίθηκε η μεταβολή στον ηλεκτρονικό χώρο του διαγωνισμού στην ιστοσελίδα του Ε.Σ.Η.ΔΗ.Σ., με τη μορφή διευκρίνισης, δεν αποτελεί επαρκή τρόπο δημοσιότητας, ούτε ποσοτικώς (αφού παραλείπονται οι δημοσιεύσεις σε ΚΗΜΔΗΣ, Επίσημη Εφημερίδα Ευρωπαϊκής Ένωσης, ιστοσελίδα αναθέτουσας αρχής, εθνικό τύπο) ούτε ποιοτικώς (αφού δεν διευρύνει τον κύκλο των δυνητικών προμηθευτών, σε σχέση με όσους είχαν λάβει γνώση της αρχικής προδιαγραφής), όπως άλλωστε δύναται να συναχθεί εν προκειμένω και από τη μικρή συμμετοχή προμηθευτών για το κρίσιμο τμήμα της διακήρυξης. Απορρίπτει την αίτηση ανάκλησης.