Προγραμματική σύμβαση μεταξύ Δήμου και του Παν/μίου Θράκης, για εκπόνηση μελέτης των αποχετευτικών δικτύων του. Νόμιμη, καθόσον διέπεται από τις διατάξεις του άρθρου 35 του Δ.Κ.Κ. Η συνυπογραφή της από το Δ/ντή του Α΄ Εργαστηρίου Έργων της Πολυτεχνικής Σχολής δεν καθιστά το Εργαστήριο αυτό τρίτο συμβαλλόμενο, αφού δεν διαφοροποιείται από το νομικό πρόσωπο του Πανεπιστημίου. Ο "Ειδικός Λογαριασμός" στον οποίο κατατίθεται το ποσό της οικονομικής εισφοράς του Δήμου, δεν αποτελεί φορέα ανεξάρτητο του Παν/μίου και δεν καθίσταται συμβαλλόμενος στην προγραμματική σύμβαση.

Καταβολή αμοιβής σε περιβαλλοντολόγο για την πληρωμή του 2ου λογαριασμού σχετικής μελέτης. Μη νόμιμη, καθόσον έπρεπε να γίνει παρακράτηση φόρου εισοδήματος στο ακαθάριστο ποσό της αμοιβής του με συντελεστή 20% και όχι 4%, αφού ο τελευταίος εφαρμόζεται μόνο στις αμοιβές αρχιτεκτόνων και μηχανικών και όχι όλων των προσώπων που, ανεξαρτήτως ιδιότητας, συμμετέχουν ως ανάδοχοι στην εκπόνηση μελετών και επίβλεψη υδραυλικών έργων (άρθρα 58 και 48 ν. 2238/94).

ΠΕΡΙΛΗΨΗ:Μελέτες κτιριακών έργων. Εφαρμογή των διατάξεων του ν. 1418/1984 που αφορούν την τήρηση ενδικοφανούς διαδικασίας κατά την επίλυση των σχετικών διαφορών. Κάθε εκπονούμενο στάδιο της μελέτης αποτελεί εξειδίκευση του ενιαίου σχηματισμού. Αν η ανάθεση αφορά στην εκπόνηση της προμελέτης του κτιριακού έργου, το ποσό της αμοιβής του μελετητή προσαυξάνεται κατά το προβλεπόμενο ποσοστό. Η πρόσθετη αμοιβή δεν αποτελεί αποζημίωση του μελετητή λόγω μη ανάθεσης και των λοιπών σταδίων της μελέτης. Παραγραφή χρηματικών αξιώσεων κατά νπδδ και έναρξη ή διακοπή αυτής.

Νομιμοποίηση ή μη του Λαογραφικού και Εθνολογικού Μουσείου Μακεδονίας - Θράκης για την υπογραφή της Προγραμματικής Σύμβασης με το Δήμο Ηράκλειας και τη Δημοτική Επιχείρηση Πολιτισμού, Ανάπτυξης και Τουρισμού Ηράκλειας Νομού Σερρών.Το Λαογραφικό και Εθνολογικό Μουσείο Μακεδονίας - Θράκης, ως Ν.Π.Δ.Δ., μπορεί να συνάψει Προγραμματική Σύμβαση, ως τρίτος συμβαλλόμενος, με το Δήμο Ηράκλειας και τη Δημοτική Επιχείρηση Πολιτισμού, Ανάπτυξης και Τουρισμού Ηράκλειας Νομού Σερρών, καθ' όσον το αντικείμενό της εμπίπτει με τους εκ του νόμου καταστατικούς του σκοπούς, πλην όμως δεν νομιμοποιείται να υπογράψει την Προγραμματική αυτή Σύμβαση αντί του Υπουργείου Πολιτισμού, το οποίο πρέπει να συμμετέχει ως συμβαλλόμενο σ' αυτή.  

ΜΕΛΕΤΕΣ. μη νόμιμη καταβολή αμοιβής στον ...., πολιτικό μηχανικό, για την εκπόνηση μελέτης,.., διότι κατά το χρόνο ανάθεσης της μελέτης ο φερόμενος ως δικαιούχος δεν ήταν κάτοχος πτυχίου μελετητή..(..)Με τα δεδομένα αυτά, η εκπόνηση της προαναφερόμενης μελέτης   μη νομίμως ανατέθηκε στον άνω πολιτικό μηχανικό.

ΜΕΛΕΤΕΣ:Με τα ανωτέρω δεδομένα και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά ανωτέρω, η από..σύμβαση, σε εκτέλεση της οποίας εκδόθηκε το επίμαχο χρηματικό ένταλμα, δεν αποτελεί, κατ’ ορθό νομικό χαρακτηρισμό αυτής, προγραμματική σύμβαση του άρθρου 100 του ν. 3852/2010, αλλά συνιστά, κατ’ ουσίαν, απευθείας ανάθεση εκπόνησης μελέτης του άρθρου 2 παρ. 2 του ν. 3316/2005 από το Δήμο … στο ..., με φορέα εκτέλεσης το …, όπως βασίμως προβάλλει ο Επίτροπος.Και τούτο διότι, όπως προκύπτει από το προεκτεθέν περιεχόμενο της σύμβασης, τα συμβαλλόμενα μέρη δεν εκκινούν από κοινή αφετηρία, συμπράττοντας ισόρροπα για την από κοινού εξυπηρέτηση ενός δημόσιου σκοπού, αλλά επιδιώκουν την ικανοποίηση όλως διακριτών και αντίθετων συμφερόντων, ήτοι ο Δήμος αποσκοπεί στην υλοποίηση του συμβατικού αντικειμένου και την παραλαβή της μελέτης, ενώ το …. αποβλέπει στην απόληψη του καθορισμένου συμβατικού ανταλλάγματος για την εκπόνησή της.(..)Κατ’ ακολουθίαν των ανωτέρω, η εντελλόμενη με το ελεγχόμενο χρηματικό ένταλμα δαπάνη είναι μη νόμιμη και αυτό δεν πρέπει να θεωρηθεί.

Ο φορέας που συμβάλλεται, κατ' άρθρο 35 του Δ.Κ.Κ., σε προγραμματική σύμβαση και ο οποίος έχει αναλάβει την εκτέλεση του αντικειμένου της, μπορεί ν' αναθέσει, περαιτέρω, σε τρίτο, μη συμβληθέν πρόσωπο, την υλοποίηση τούτου, (μερική ή ολική), εφόσον συντρέξει επιγενόμενη αντικειμενική αδυναμία του.

Τοπογραφική αποτύπωση οικισμών(..)Από το συνδυασμό των ανωτέρω διατάξεων συνάγεται ότι ως κύρια διαδικασία ανάθεσης μελετών από τους Ο.Τ.Α. καθιερώνεται ο διαγωνισμός μεταξύ μελετητών ή/και μελετητικών γραφείων. Ως εξαιρετική δε διαδικασία προβλέπεται η απευθείας ανάθεση. Η τελευταία επιτρέπεται αποκλειστικώς και μόνο στις ρητά προσδιοριζόμενες από τις ίδιες ρυθμίσεις περιπτώσεις. Τέτοια περίπτωση συντρέχει όταν η προεκτιμώμενη συνολική αμοιβή όλων των σταδίων της υπό ανάθεση μελέτης δεν υπερβαίνει το 30% του ανώτατου ορίου αμοιβής πτυχίου Α΄ τάξης της κατηγορίας μελετών στην οποία ανήκει η υπό ανάθεση. Προκειμένου για μελέτες τοπογραφίας (κατηγορία μελετών 16) το ανώτατο αυτό όριο καθορίστηκε από 3.9.2009 στο ποσό των 38.078,00 ευρώ, ήτοι για την απευθείας ανάθεση τέτοιας κατηγορίας μελετών το όριο ήταν 11.423,40 ευρώ (38.078,00 Χ 30% = 11.423,40 ευρώ). Επομένως, δεν  επιτρέπεται η απευθείας ανάθεση όταν η συνολική αμοιβή της υπό ανάθεση μελέτης υπερβαίνει το ως άνω όριο των 11.423,40 ευρώ. Εξάλλου, ελλείψει σχετικής ρύθμισης, στο ποσό της προεκτιμώμενης αμοιβής μιας μελέτης -και προκειμένου να διαπιστωθεί εάν το ποσό αυτό υπερβαίνει το όριο που τίθεται από την προαναφερόμενη διάταξη του άρθρου 209 παρ.3 του ν.3463/2006- δεν περιλαμβάνεται ο αναλογών φόρος προστιθέμενης αξίας (Φ.Π.Α.), δεδομένου ότι ο φόρος αυτός δεν αποτελεί τμήμα της αμοιβής, αλλά αποδίδεται όπως ειδικότερα ορίζουν οι οικείες διατάξεις περί Φ.Π.Α. Περαιτέρω, στην περίπτωση περισσότερων μελετών που ανήκουν στην ίδια κατηγορία, δηλαδή έχουν ομοειδές γνωστικό αντικείμενο, και αποτελούν τα τμήματα στα οποία έχει κατατμηθεί μία μελέτη, τα ανωτέρω εξακολουθούν να ισχύουν. Επομένως, η εφαρμοστέα διαδικασία ανάθεσης εξευρίσκεται με τη συνάθροιση της δαπάνης που απαιτείται για την εκπόνηση της συνολικής μελέτης, δηλαδή για το σύνολο των επιμέρους μελετών και όχι με βάση το ύψος της δαπάνης που προκύπτει για κάθε τμήμα. Κατά συνέπεια, ο επιμερισμός μιας μελέτης, η οποία λόγω του ύψους της αμοιβής για την εκπόνησή της δεν εμπίπτει στις περιπτώσεις μελετών που επιτρέπεται να ανατίθενται απευθείας, σε περισσότερες ομοειδείς με αντίστοιχες προς αυτές χωριστές πιστώσεις στον οικείο προϋπολογισμό και η απευθείας ανάθεση των επιμέρους μελετών χωριστά λόγω ποσού, κατά παράκαμψη της διαδικασίας επιλογής αναδόχου με δημόσιο ανοικτό ή κλειστό διαγωνισμό δεν είναι νόμιμος. Επομένως δεν είναι νόμιμη και η δαπάνη που προκαλείται από την εκπόνηση των μελετών αυτών (βλ. πράξεις VII Τμ. 134, 101/2012, 238/2011, 430, 328/2010). Εξάλλου, η δυνατότητα της κατ' εξαίρεση αναγραφής στο δημοτικό προϋπολογισμό κατατμημένων πιστώσεων, αφορά, κατά τη ρητή διατύπωση του άρθρου 22 παρ. 1 του ν. 3274/2004, όπως ίσχυε κατά τον κρίσιμο χρόνο, μόνο στα έργα και τις αντίστοιχες μελέτες, που εκπονούνται για την εκτέλεση αυτών σε διαφορετικά δημοτικά ή τοπικά διαμερίσματα. Τέλος, από το συνδυασμό των διατάξεων των άρθρων 1 περ. 43Α8 και 2 παρ.10 του ν.2539/1997 (ΦΕΚ Α?, 244) και 2 παρ. 3 και 4 του Κώδικα Δήμων και Κοινοτήτων (ν.3463/2006, ΦΕΚ Α?, 114) συνάγεται ότι κατά τον κρίσιμο χρόνο ανάθεσης των επίμαχων μελετών (έτος 2009) ο Δήμος ..... αποτελείτο αποκλειστικά από το τοπικό διαμέρισμα ......(...) Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα εκτίθενται στη δεύτερη σκέψη της παρούσας, το Κλιμάκιο κρίνει ότι οι επίμαχες μελέτες τοπογραφίας έχουν το ίδιο γνωστικό αντικείμενο, δεν προϋποθέτουν διαφορετικά προσόντα για την εκπόνησή τους, ανατέθηκαν κατά τον ίδιο χρόνο στον ίδιο μελετητή, εκτελέστηκαν βάσει πανομοιότυπων συμβάσεων, με συμβατικό οικονομικό αντάλλαγμα που δεν διαφοροποιείται σημαντικά, αφορούν, δε, στο ίδιο τοπικό διαμέρισμα (.....).

Ως κύρια διαδικασία ανάθεσης μελετών από τους Ο.Τ.Α. καθιερώνεται ο διαγωνισμός μεταξύ μελετητών ή/και μελετητικών γραφείων. Ως εξαιρετική δε διαδικασία προβλέπεται η απευθείας ανάθεση. Η τελευταία επιτρέπεται αποκλειστικώς και μόνο στις ρητά προσδιοριζόμενες από τις ίδιες ρυθμίσεις περιπτώσεις. Τέτοια περίπτωση συντρέχει όταν η προεκτιμώμενη συνολική αμοιβή όλων των σταδίων της υπό ανάθεση μελέτης δεν υπερβαίνει το 30% του ανώτατου ορίου αμοιβής πτυχίου Α΄ τάξης της κατηγορίας μελετών στην οποία αυτή ανήκει. (...)Περαιτέρω, στην περίπτωση περισσότερων μελετών που ανήκουν στην ίδια κατηγορία, δηλαδή έχουν ομοειδές γνωστικό αντικείμενο και αποτελούν τα τμήματα στα οποία έχει κατατμηθεί μία μελέτη, τα ανωτέρω εξακολουθούν να ισχύουν. Επομένως, η εφαρμοστέα διαδικασία ανάθεσης εξευρίσκεται με τη συνάθροιση της δαπάνης που απαιτείται για την εκπόνηση της συνολικής μελέτης, δηλαδή για το σύνολο των επιμέρους μελετών και όχι με βάση το ύψος της δαπάνης που προκύπτει για κάθε τμήμα. Κατά συνέπεια, ο επιμερισμός μιας μελέτης, η οποία λόγω του ύψους της αμοιβής για την εκπόνησή της δεν εμπίπτει στις περιπτώσεις μελετών που επιτρέπεται να ανατίθενται απευθείας, σε περισσότερες ομοειδείς με αντίστοιχες προς αυτές χωριστές πιστώσεις στον οικείο προϋπολογισμό και η απευθείας ανάθεση των επιμέρους μελετών χωριστά λόγω ποσού, κατά παράκαμψη της διαδικασίας επιλογής αναδόχου με δημόσιο ανοικτό ή κλειστό διαγωνισμό δεν είναι νόμιμος. Επομένως δεν είναι νόμιμη και η δαπάνη που προκαλείται από την εκπόνηση των μελετών αυτών (πρβλ. Ελ.Συν. VII Τμ. 101/2012, 238, 82/2011, 437, 430, 369, 291/2010 κ.ά.).

Κατάτμηση ενιαίας μελέτης.(...)Με βάση τις ανωτέρω σκέψεις το Κλιμάκιο κρίνει επιπλέον ότι, ανεξαρτήτως του εσφαλμένου, κατά  τ’ ανωτέρω, υπολογισμού της προεκτιμώμενης αμοιβής της προμελέτης από την αναθέτουσα αρχή, μη νομίμως ανετέθη αυτοτελώς και κατ’ εφαρμογή της ίδιας ως άνω εξαιρετικής διάταξης η αρχιτεκτονική μελέτη εφαρμογής, καθόσον είχε ήδη προηγηθεί η απευθείας ανάθεση του σταδίου της προμελέτης, και επομένως για την ανάθεση της αρχιτεκτονικής μελέτης εφαρμογής ήταν πλέον αναγκαία η διενέργεια ανοικτού ή κλειστού διαγωνισμού, κατά τις ειδικότερες προϋποθέσεις των άρθρων 5 παρ. 5 και 7 παρ. 1 του ν. 3316/2005, άλλως η ανάθεση με διαπραγματεύσεις κατά τα οριζόμενα στο άρθρο 10  του ίδιου νόμου. Περαιτέρω, τυγχάνει απορριπτέος ως αβάσιμος ο ισχυρισμός του Δήμου ...... ότι η προμελέτη και η μελέτη εφαρμογής νομίμως ανετέθησαν χωριστά, βάσει του άρθρου 209 παρ. 3 του ν. 3463/2006, καθόσον αυτές ανήκουν σε διαφορετικές κατηγορίες και επομένως νομίμως υπολογίστηκε για κάθε μία από αυτές διαφορετική προεκτιμώμενη αμοιβή, η οποία υπολειπόταν του προβλεπόμενου ορίου. Και τούτο διότι, η μεν προμελέτη δεν ανήκει στην κατηγορία των ενεργειακών μελετών της περίπτωσης 14 του άρθρου 2 παρ. 2 του ν. 3316/2005, αλλά ενόψει του τρόπου προεκτίμησης της αμοιβής της θα πρέπει να ενταχθεί από την άποψη αυτή στην κατηγορία των αρχιτεκτονικών μελετών, ο δε υπολογισμός  της προεκτίμησης της αμοιβής γίνεται, κατά το νόημα του άρθρου 209 παρ. 3 του ν. 3463/2006, για όλα τα στάδια κάθε κατηγορίας μελέτης. Αντιθέτως, νομίμως ανατέθηκε η ηλεκτρομηχανολογική μελέτη εφαρμογής βάσει των εξαιρετικών διατάξεων του ως άνω άρθρου σε ένα και τελικό στάδιο εφαρμογής, δοθέντος ότι η προεκτιμώμενη αμοιβή αυτής (3.850 ευρώ) δεν υπερβαίνει το ποσοστό του 30% του ανώτατου ορίου αμοιβής πτυχίου Α΄ τάξης που ίσχυε για την κατηγορία των ηλεκτρομηχανολογικών μελετών της περίπτωσης 9 του άρθρου 2 παρ. 2 του ν. 3316/2005 και το οποίο ανέρχεται σε 4.532,4 ευρώ (15.108 x 30% = 4.532,4).