ΑΝΑΔΡΟΜΙΚΕΣ ΑΠΟΔΟΧΕΣ:Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στην προηγούμενη σκέψη, το Τμήμα άγεται στην κρίση ότι μη νόμιμα καταβάλλεται με τα ελεγχόμενα χρηματικά εντάλματα η εντελλόμενη δαπάνη, δεδομένου ότι δεν συντρέχουν τα απαιτούμενα για τη νομιμότητα του εξώδικου συμβιβασμού τυπικά εξωτερικά στοιχεία, καθόσον δεν ελήφθη απόφαση επ’ αυτού από το αρμόδιο προς τούτο όργανο το Δημοτικό Συμβούλιο. Την έλλειψη δε αυτή, δεν δύναται να την θεραπεύσει η κατ’ άρθρο 86 του ΚΔΚ (ν. 3463/2006 και ήδη άρθρο 58 παρ. 2 του ν. 3852/2010) δυνατότητα του Δημάρχου να λάβει μέτρα όταν δημιουργείται άμεσος και προφανής κίνδυνος ή απειλείται ζημία των δημοτικών συμφερόντων, δεδομένου ότι στην προκειμένη περίπτωση η δυνατότητα αυτή παρέχεται μόνο για αρμοδιότητες που ασκούνται από την Οικονομική Επιτροπή και όχι από το Δημοτικό Συμβούλιο, όπως εν προκειμένω, ενώ σε κάθε περίπτωση, από κανένα στοιχείο του φακέλου δεν προκύπτει ο επαπειλούμενος κίνδυνος και η ζημία για τα συμφέροντα του Δήμου από την αναβολή λήψης της σχετικής απόφασης. Περαιτέρω, ανεξαρτήτως της εγγενούς γενικότητας της 547/2011 γνωμοδότησης του νομικού συμβούλου του Δήμου – η οποία αναφέρεται αορίστως στις αριθ. πρωτ. 10035 και 10036/26.7.2011 αιτήσεις υπαλλήλων του Δήμου, χωρίς όμως σε αυτήν να αναφέρονται οποιαδήποτε άλλα προσδιοριστικά στοιχεία των αιτήσεων αυτών (ταυτότητα των αιτούντων και σχέση τους με το Δήμο, αίτημα και πραγματικά περιστατικά) – δεν προσκομίζονται οι αιτήσεις των φερόμενων ως δικαιούχων ούτε και οποιοδήποτε δικαιολογητικό στοιχείο από το οποίο να προκύπτει το περιεχόμενο και το εύρος των απαιτήσεων αυτών έναντι του Δήμου, ιδίως ενόψει του γεγονότος ότι η νομική βάση του εξώδικου συμβιβασμού (άρθρο 14 του ν. 3016/2002) έχει ήδη καταργηθεί με τα άρθρα 24 και 28 του ν. 3205/2003. Οι ανωτέρω ασάφειες έχουν ως αποτέλεσμα να καθίσταται ανέφικτη η επαλήθευση των ουσιαστικών στοιχείων για τη σύναψη του εξώδικου συμβιβασμού. Επομένως, για το λόγο αυτό, που έγκειται στο σύννομο των εξωτερικών και εσωτερικών τυπικών στοιχείων του εξώδικου συμβιβασμού, ο οποίος δεν προβάλλεται από την Επίτροπο, πλην όμως, εξετάζεται αυτεπαγγέλτως από το Τμήμα επειδή αφορά στη νομιμότητα της υπό κρίση δαπάνης και προκύπτει ευθέως από τα στοιχεία του φακέλου, η εντελλόμενη δαπάνη είναι μη νόμιμη (βλ. πράξεις Ι Τμήμ. Ελ.Συν. 193/2011, 280/2010, 273/2009, 83 και 75/2007). Κατ’ ακολουθία των ανωτέρω, τα ελεγχόμενα χρηματικά εντάλματα δεν πρέπει να θεωρηθούν.

Εξώδικος συμβιβασμος.(..)Με τα δεδομένα αυτά, το Τμήμα κρίνει ότι στη συγκεκριμένη περίπτωση, παρά το γεγονός ότι τηρήθηκαν τα τυπικά εξωτερικά στοιχεία του εξώδικου συμβιβασμού, η εντελλόμενη δαπάνη δεν είναι νόμιμη, καθόσον δεν προέκυψε κατά τρόπο αναμφισβήτητο ότι συντρέχουν τα ουσιαστικά στοιχεία για τη σύναψη του εν λόγω εξώδικου συμβιβασμού. Ειδικότερα, δεν τηρήθηκαν οι διατάξεις του Ε.Κ.Π.Ο.Τ.Α., ήτοι έκδοση αιτιολογημένης απόφασης του αρμοδίου οργάνου για την ανάθεση των εργασιών (άρθρο 23 παρ. 2), ο έγγραφος τύπος της σύμβασης (άρθρα 24 και 25), από την οποία να προκύπτουν το προς ανάθεση αντικείμενο, η συνολική διάρκεια των παρασχεθεισών εργασιών και η συνολική αμοιβή του αναδόχου καθώς και η έκδοση βεβαιώσεων παραλαβής – καλής εκτέλεσης των εργασιών (άρθρο 28), υπογεγραμμένες αρμοδίως από τα μέλη της οικείας επιτροπής παραλαβής, προς απόδειξη ότι εκτελέστηκαν πράγματι και προσηκόντως οι εργασίες. Λαμβανομένου όμως υπόψιν αφενός μεν ότι οι παραπάνω δαπάνες βεβαιώνονται, ως προς τον αριθμό των πραγματοποιηθέντων ημερομισθίων, τόσο από τα έγγραφα ...του Προέδρου της Κοινότητας ... και .. των Αντιδημάρχων του Δήμου ..., όσο και από την 32/2010 απόφαση της Δ.Ε., αφετέρου δε ότι ο δικηγόρος του Δήμου, με την ως άνω θετική γνωμοδότησή του, προτείνει τη σύναψη του εξώδικου συμβιβασμού υποστηρίζοντας ότι είναι προς όφελος του Δήμου, το Τμήμα κρίνει ότι στη συγκεκριμένη περίπτωση ο Δήμος συγγνωστώς και χωρίς πρόθεση καταστρατήγησης των προαναφερθεισών διατάξεων υπέλαβε ότι τα εκτεθέντα στοιχεία καλύπτουν την έλλειψη των αναγκαίων δικαιολογητικών και ότι μπορούσε να προβεί στη σύναψη του εξώδικου συμβιβασμού.... Κατ’ ακολουθίαν των ανωτέρω, το Τμήμα κρίνει ότι η εντελλόμενη με το επίμαχο χρηματικό ένταλμα δαπάνη δεν είναι νόμιμη, πλην όμως αυτό πρέπει να θεωρηθεί λόγω συγγνωστής πλάνης.

ΕΞΩΔΙΚΟΣ ΣΥΜΒΙΒΑΣΜΟΣ:Με τα δεδομένα αυτά τηρήθηκαν τα τυπικά εξωτερικά στοιχεία του εξώδικου συμβιβασμού και από το σύνολο των προσκομισθέντων από το Δήμο ...... δικαιολογητικών στοιχείων αφενός μεν προκύπτει η παροχή των επίμαχων ανατεθεισών από το Δήμο υπηρεσιών και ως εκ τούτου η ουσιαστική βασιμότητα των ένδικων αξιώσεων των ως άνω δικαιούχων και αφετέρου και η προσήκουσα δημοσιονομική ανάληψη των σχετικών υποχρεώσεων ερειδομένων επί εγκύρου εξώδικου συμβιβασμού, που αποτελεί την αιτία έκδοσης των επίμαχων χρηματικών ενταλμάτων. Κατ’ ακολουθία των ανωτέρω, τα ελεγχόμενα χρηματικά εντάλματα θα μπορούσαν να θεωρηθούν, αν δεν είχε λήξει το οικονομικό έτος 2018, τις πιστώσεις του οποίου βαρύνουν. 

Εξώδικος συμβιβασμος-αποκατάσταση ζημίας οχήματος.Με τα δεδομένα αυτά, το Τμήμα κρίνει ότι στη συγκεκριμένη περίπτωση, παρά το γεγονός ότι τηρήθηκαν τα τυπικά εξωτερικά στοιχεία του εξώδικου συμβιβασμού, ήτοι η προβλεπόμενη στο άρθρο 103 παρ. 2 περ. η΄ του Δ.Κ.Κ. διαδικασία, η εντελλόμενη δαπάνη δεν είναι νόμιμη, καθόσον δεν προέκυψε κατά τρόπο αναμφισβήτητο ότι  συντρέχουν τα ουσιαστικά στοιχεία για τη σύναψη του εν λόγω εξώδικου συμβιβασμού. Ειδικότερα, από τα συνοδεύοντα το υπό κρίση χρηματικό ένταλμα δικαιολογητικά δεν προκύπτει κατά τρόπο βέβαιο και αδιαμφισβήτητο   ο αιτιώδης σύνδεσμος μεταξύ της επελθούσας ζημίας και της παράλειψης των οργάνων των δήμου να συντηρήσουν το οδόστρωμα, αφού δεν παρατίθενται λεπτομερώς οι συνθήκες πρόκλησης της ζημίας, όπως η εξακρίβωση της επικινδυνότητας του συγκεκριμένου σημείου της οδού ή η ταχύτητα με την οποία εκκινείτο ο φερόμενος ως δικαιούχος του εντάλματος, η δε απλή διαπίστωση από την Τεχνική Υπηρεσία του Δήμου ότι στο συγκεκριμένο σημείο υπάρχει καθίζηση του οδοστρώματος  δεν αρκεί για να θεμελιώσει την ευθύνη του Δήμου αφού αφενός οι συνθήκες του ατυχήματος δεν εξακριβώθηκαν αλλά  προκύπτουν, κατά δήλωση του δικαιούχου, από το δελτίο συμβάντων της Τροχαίας, αφετέρου  δεν αποδείχθηκε ότι  η πραγματική κατάσταση του οδοστρώματος ήταν  από μόνη της ικανή να επιφέρει το ζημιογόνο αποτέλεσμα. Κατ’ ακολουθία των ανωτέρω η εντελλόμενη με το επίμαχο χρηματικό ένταλμα δαπάνη δεν είναι νόμιμη και επομένως αυτό δεν πρέπει να θεωρηθεί.

Εξώδικος συμβιβασμός.(αποκατάσταση υλικής ζημίας και της ηθικής βλάβης). Με τα δεδομένα αυτά, το Τμήμα κρίνει ότι στη συγκεκριμένη περίπτωση, παρά το γεγονός ότι τηρήθηκαν τα τυπικά εξωτερικά στοιχεία του εξώδικου συμβιβασμού, ήτοι η προβλεπόμενη στο άρθρο 103 παρ. 2 περ. η΄ του Δ.Κ.Κ. διαδικασία, η εντελλόμενη δαπάνη δεν είναι νόμιμη, καθόσον δεν προέκυψε κατά τρόπο αναμφισβήτητο ότι  συντρέχουν τα ουσιαστικά στοιχεία για τη σύναψη του εν λόγω εξώδικου συμβιβασμού. Ειδικότερα, από τα συνοδεύοντα το υπό κρίση χρηματικό ένταλμα δικαιολογητικά δεν προκύπτουν κατά τρόπο βέβαιο και αδιαμφισβήτητο οι συνθήκες πρόκλησης της ζημίας, οι οποίες προσδιορίζονται μόνον κατά δήλωση της δικαιούχου, ούτε η ακριβής έκταση αυτής, καθόσον για τις επικαλούμενες από τη δικαιούχο κακώσεις δεν προσκομίζονται ενώπιον του Τμήματος τα απαραίτητα παραστατικά στοιχεία (όπως ιατρικές βεβαιώσεις). Τέλος, η απλή διαπίστωση από την Τεχνική Υπηρεσία του Δήμου ότι στο συγκεκριμένο σημείο υπήρχε στύλος με πινακίδα σήμανσης, ο οποίος αποξηλώθηκε και αποκαταστάθηκε η επιφάνεια έδρασης εκτός της Υπηρεσίας αυτής, δεν αρκεί για να θεμελιώσει την ευθύνη του Δήμου, αφού δεν αποδείχθηκε ότι η ως άνω κατάσταση ήταν ικανή από μόνη της να επιφέρει το ζημιογόνο αποτέλεσμα και ως εκ τούτου δεν αποδεικνύεται ο αντικειμενικός αιτιώδης σύνδεσμος μεταξύ της επελθούσας ζημίας και της παράλειψης των οργάνων των δήμου να συντηρήσουν τη νησίδα, ούτε εξάλλου προκύπτει ότι εξετάστηκε η συνδρομή τυχόν συντρέχοντος πταίσματος της δικαιούχου. Κατ’ ακολουθίαν των ανωτέρω, η εντελλόμενη με το επίμαχο χρηματικό ένταλμα δαπάνη δεν είναι νόμιμη και επομένως αυτό δεν πρέπει να θεωρηθεί.

Eξώδικος συμβιβασμος(..)Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στην προηγούμενη σκέψη, το Τμήμα κρίνει ότι, ανεξαρτήτως του αν συντρέχουν τα ουσιαστικά στοιχεία για τη σύναψη του ως άνω εξώδικου συμβιβασμού, δεν συντρέχουν τα απαιτούμενα για τη νομιμότητά αυτού τυπικά εξωτερικά στοιχεία, καθόσον δεν επακολούθησε, μετά την 77/2011 απόφαση της Οικονομικής Επιτροπής, απόφαση του οικείου Δημοτικού Συμβουλίου, περί εγκρίσεως του συμβιβασμού. Κατ’ ακολουθίαν των ανωτέρω, η εντελλόμενη με το ελεγχόμενο χρηματικό ένταλμα δαπάνη δεν είναι νόμιμη και επομένως αυτό δεν πρέπει να θεωρηθεί.

Εξώδικος συμβιβασμος.( αποκατάσταση ζημίας οχήματος) Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά ανωτέρω, η εντελλόμενη δαπάνη, η οποία έχει ως γενεσιουργό λόγο τον ως άνω εξώδικο συμβιβασμό είναι νόμιμη, καθόσον τηρήθηκαν τόσο τα τυπικά εξωτερικά στοιχεία του εξώδικου συμβιβασμού, δηλαδή η προβλεπόμενη στο άρθρο 103 παρ.2 περ. η΄ και παρ.3 του Δ.Κ.Κ. διαδικασία, όσο και τα ουσιαστικά στοιχεία για τη σύναψή του. Ειδικότερα, η εντελλόμενη δαπάνη, που αφορά στην καταβολή αποζημίωσης λόγω της παράλειψης των οργάνων του δήμου να συντηρήσουν τις οδούς που εμπίπτουν στην τοπική τους αρμοδιότητα, κατά παράβαση του άρθρου 75 παρ. Ια΄ περ. 7 του Δ.Κ.Κ., προβλέπεται από τις διατάξεις των άρθρων 105 και 106 του Εισ.ΝΑΚ, που θεσπίζουν την αντικειμενική ευθύνη των Ο.Τ.Α., για αποζημίωση λόγω παράνομων πράξεων ή παραλείψεων των οργάνων τους και μπορεί να αποτελέσει αντικείμενο συμβιβασμού. Επιπλέον, από τα συνημμένα στην αίτηση της … στοιχεία, τα οποία ελήφθησαν υπόψη και από το δημοτικό συμβούλιο, που αποφάσισε τη σύναψη του εξώδικου συμβιβασμού, προκύπτει τόσο η έκταση της ζημίας όσο και ο αιτιώδης σύνδεσμος μεταξύ της παράλειψης των οργάνων του δήμου να συντηρήσουν το οδόστρωμα και της επελθούσας ζημίας, καθόσον η ως άνω παράνομη παράλειψη είναι, κατά τα διδάγματα της κοινής πείρας, ικανή, κατά τη συνήθη πορεία των πραγμάτων, να επιφέρει το ζημιoγόνο αποτέλεσμα. Κατ’ ακολουθίαν των ανωτέρω, η εντελλόμενη με το υπό κρίση χρηματικό ένταλμα δαπάνη είναι νόμιμη και επομένως αυτό πρέπει να θεωρηθεί.

Εξώδικος συμβιβασμός.(αποκατάσταση ζημίας οχήματος) Με τα δεδομένα αυτά, το Τμήμα κρίνει ότι στη συγκεκριμένη περίπτωση, παρά το γεγονός ότι τηρήθηκαν τα τυπικά εξωτερικά στοιχεία του εξώδικου συμβιβασμού, ήτοι η προβλεπόμενη στο άρθρο 103 παρ. 2 περ. η΄ του Δ.Κ.Κ. διαδικασία, η εντελλόμενη δαπάνη δεν είναι νόμιμη, καθόσον δεν προέκυψε κατά τρόπο αναμφισβήτητο ότι συντρέχουν τα ουσιαστικά στοιχεία για τη σύναψη του εν λόγω εξώδικου συμβιβασμού. Ειδικότερα, από τα συνοδεύοντα το υπό κρίση χρηματικό ένταλμα δικαιολογητικά δεν προκύπτει κατά τρόπο βέβαιο και αδιαμφισβήτητο ο αιτιώδης σύνδεσμος μεταξύ της επελθούσας ζημίας και της υπαιτιότητας του οργάνου του Δήμου, αφού δεν παρατίθενται λεπτομερώς οι συνθήκες πρόκλησης του ατυχήματος, όπως η εξακρίβωση της επικινδυνότητας του συγκεκριμένου σημείου της οδού, ή η ταχύτητα με την οποία κινούνταν αμφότεροι οι οδηγοί των οχημάτων, η παραβίαση ή μη ερυθρού σηματοδότη τόσο από τον οδηγό του Δήμου όσο και από τον ως άνω δικαιούχο ιδιώτη κλπ. Αντιθέτως, δεν αποδεικνύεται από κανένα στοιχείο του φακέλου η αποκλειστική υπαιτιότητα του οδηγού του υπηρεσιακού οχήματος, η οποία θεωρείται δεδομένη μόνο από τη νομική υπηρεσία του Δήμου στην ως άνω γνωμοδότησή της, βασιζόμενη αορίστως σε «σχετικές μαρτυρίες και ομολογία στη συνέχεια του ανωτέρου υπαλλήλου», χωρίς όμως να προκύπτει τούτο από συγκεκριμένα στοιχεία, ικανά να θεμελιώσουν την ευθύνη του Δήμου, αφού αφενός οι συνθήκες του ατυχήματος δεν εξακριβώθηκαν αλλά προκύπτουν, κατά δήλωση του δικαιούχου, από το ως άνω δελτίο συμβάντων της Τροχαίας, αφετέρου δεν αποδείχθηκε ουδόλως η γενεσιουργός αιτία πρόκλησης του εν λόγω ατυχήματος (αμφότεροι οι οδηγοί βρέθηκαν αρνητικοί σε έλεγχο αλκοόλ-τεστ, ενώ και οι δύο ισχυρίστηκαν ενώπιον της Τροχαίας ότι επί της πορείας τους ο σηματοδότης ήταν πράσινος). Κατ’ ακολουθίαν των ανωτέρω, η εντελλόμενη με το επίμαχο χρηματικό ένταλμα δαπάνη δεν είναι νόμιμη και επομένως αυτό δεν πρέπει να θεωρηθεί.

Εξώδικος συμβιβασμός.Με δεδομένα τα ανωτέρω και ενόψει των εκτιθέμενων στην δεύτερη σκέψη της παρούσας, ο εξώδικος συμβιβασμός, μεταξύ του Δήμου …και της φερόμενης ως δικαιούχου του εντάλματος, ως αιτιώδης δικαιοπραξία, είναι άκυρος. Ειδικότερα, δοθέντος ότι η εκτέλεση των επίμαχων εργασιών ανατέθηκε απευθείας, καίτοι το ύψος του συμβατικού ανταλλάγματος υπερέβαινε το όριο της απευθείας ανάθεσης (το οποίο κατά τον κρίσιμο χρόνο ανερχόταν στο ποσό των 8.804 ευρώ), από μη εξουσιοδοτημένα όργανα του Δήμου και χωρίς να τηρηθεί ο αναγκαίος έγγραφος τύπος, η αιτία του εξώδικου συμβιβασμού δεν είναι έγκυρη διότι πηγάζει από μη νομίμως συναφθείσα -άκυρη σύμβαση παροχής υπηρεσιών. Συνεπώς μη νόμιμα ενταλματοποιήθηκε     η δαπάνη του επιμάχου Χ.Ε., αφού αυτή ερείδεται σε άκυρο συμβιβασμό, που δεν υποχρεώνει το Δήμο σε παροχή. Εξάλλου τα υποστηριζόμενα περί αδικαιολογήτου πλουτισμού του Δήμου σε βάρος της φερόμενης ως δικαιούχου δεν ασκούν έννομη επιρροή. Και τούτο διότι, πέραν των αμφιβολιών που προεκτέθηκαν ως προς την αποδεικτική ισχύ των προσκομισθέντων χειρόγραφων αποδείξεων, στο πλαίσιο της παρούσας διαδικασίας ελέγχου, οι διατάξεις των άρθρων 904 ΑΚ επ. δεν παρέχουν νόμιμο έρεισμα για τη διενέργεια δαπάνης, η δε ικανοποίηση της σχετικής αξίωσης μόνο με άσκηση αγωγής ενώπιον του καθ’ ύλην αρμοδίου δικαστηριου δύναται να επιδιωχθεί (πρβ. ΚΠΕΔ στο Ι Τμ. 265/2013 και εκεί παρατεθείσα νομολογία).

ΠΡΟΜΗΘΕΙΕΣ-ΕΞΩΔΙΚΟΣ ΣΥΜΒΙΒΑΣΜΟΣ:(...)Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στις προηγούμενες σκέψεις, το Κλιμάκιο κρίνει ότι στη συγκεκριμένη περίπτωση, παρά το γεγονός ότι τηρήθηκαν τα τυπικά εξωτερικά στοιχεία του εξώδικου συμβιβασμού, η εντελλόμενη δαπάνη δεν είναι νόμιμη, καθόσον δεν προέκυψε κατά τρόπο αναμφισβήτητο ότι συντρέχουν τα ουσιαστικά στοιχεία για τη σύναψη του εν λόγω εξώδικου συμβιβασμού. Ειδικότερα, δεν τηρήθηκαν οι διατάξεις του Ε.Κ.Π.Ο.Τ.Α. ως προς τον έγγραφο τύπο της σύμβασης, δοθέντος ότι η αιτία του συμβιβασμού αποτελεί σύμβαση προμήθειας, η οποία είναι  άκυρη ως προφορικώς συναφθείσα, αφού ο έγγραφος τύπος κατάρτισης  της σύμβασης προμήθειας, στην περίπτωση της απευθείας ανάθεσης, απαιτείται από το νόμο ως συστατικός, η έλλειψη δε αυτού έχει ως συνέπεια να λογίζεται  η ως άνω σύμβαση ως μη γενόμενη (Α.Κ. 180) και να μην παράγει    έννομες συνέπειες, δοθέντος ότι δεν προκύπτει το προς ανάθεση αντικείμενο,  η αμοιβή του αναδόχου και ο χρόνος υποχρέωσης παράδοσης των  υλικών. Περαιτέρω, η προμήθεια των εν λόγω υλικών μη νομίμως   ανατέθηκε χωρίς διεξαγωγή διαγωνισμού, σε κάθε περίπτωση, χωρίς να προκύπτει ότι συνέτρεξαν οι εξαιρέσεις ή οι ειδικές περιπτώσεις που δικαιολογούσαν την απευθείας ανάθεσή τους, σύμφωνα με τις οικείες διατάξεις του ΕΚΠΟΤΑ.