ΕΣ/ΤΜ.4/706/2018
Τύπος: Νομολογία Ελεγκ. Συνεδρίου
Άρση καταλογισμού λόγω νομιμοποιητικής διάταξης.Με βάση τα ανωτέρω και κατά τα δεσμευτικώς κριθέντα με την 981/2016 απόφαση της Ολομέλειας, ενόψει των προεκτιθέμενων πραγματικών δεδομένων, ως προς το είδος, το ύψος, το εύρος και τις πλημμέλειες διενέργειας των επίμαχων δαπανών, δεν μπορεί να υποστηριχθεί ότι η διάταξη της παρ. 10 του άρθρου 36 του ν. 4186/2013 κατά το μέρος που «θεωρεί νόμιμες» τις προαναφερόμενες δαπάνες, καταλύει τον συνταγματικώς κατοχυρωμένο κατασταλτικό έλεγχο του Ελεγκτικού Συνεδρίου και αντίκειται ως εκ τούτου στο άρθρο 98 παρ. 1 περ. γ΄ του Συντάγματος. Συνεπώς, οι επίμαχες δαπάνες νομιμοποιούνται δυνάμει της ως άνω διάταξης και κατ΄ ακολουθίαν αίρεται ο καταλογισμός σε βάρος του εκκαλούντος
Ιστορικό Αναθεωρήσεων (Πιλοτική Εφαρμογή)
Σχετικά Έγγραφα
ΕΣ/ΟΛΟΜ/981/2016
Περί νομιμοποίησης δαπανών Ειδικού Λογαριασμού.Ενόψει των πραγματικών δεδομένων που εκτέθηκαν στην προηγούμενη σκέψη, δεν μπορεί να υποστηριχθεί, σύμφωνα με τα γενόμενα δεκτά στις σκέψεις 3 και 5, ότι η επίμαχη διάταξη του άρθρου 36 παρ. 10 του ν. 4186/2013 κατά το μέρος που «θεωρεί νόμιμες» τις προαναφερόμενες δαπάνες καταλύει τον συνταγματικώς κατοχυρωμένο κατασταλτικό έλεγχο του Ελεγκτικού Συνεδρίου και αντίκειται, ως εκ τούτου, στο άρθρο 98 παρ. 1 περ. γ΄ του Συντάγματος....Kατ’ ακολουθίαν των γενομένων δεκτών στη σκέψη 7, η Ολομέλεια του Δικαστηρίου επιλύοντας το παραπεμφθέν σε αυτή από το ΙV Τμήμα ζήτημα της συνταγματικότητας ή μη των διατάξεων του άρθρου 36 παρ. 10 του ν. 4186/2013, αποφαίνεται ότι οι διατάξεις αυτές δεν αντίκεινται στο άρθρο 98 παρ. 1 του Συντάγματος και είναι, ως εκ τούτου, ισχυρές και εφαρμοστέες.
ΕλΣυν.Τμ.4/16/2016
Παροχή υπηρεσιών καθαριότητας των χώρων των κτιριακών εγκαταστάσεων:ζητείται παραδεκτώς η ανάκληση της 26/2016 πράξης του Κλιμακίου Προληπτικού Ελέγχου Δαπανών στο IV Τμήμα(...)Με τα δεδομένα αυτά, το Τμήμα κρίνει, κατ’ αποδοχή του σχετικού ισχυρισμού που προβάλλεται με την ένδικη αίτηση, ότι η επίμαχη δαπάνη, κατά τη ρητή γραμματική διατύπωση της προαναφερόμενης νομιμοποιητικής διάταξης, εμπίπτει στο πεδίο εφαρμογής της και, ως εκ τούτου, αυτή κατέστη αναδρομικά νόμιμη. Συνεπώς, η εντελλόμενη με το επίμαχο χρηματικό ένταλμα πληρωμής δαπάνη, που απορρέει από την εκτέλεσή της και αφορά στην καταβολή της αμοιβής της ως άνω αναδόχου εταιρείας για την παροχή των επίμαχων υπηρεσιών καθαριότητας, είναι νόμιμη. Κατά τη γνώμη όμως του Συμβούλου Κωνσταντίνου Κρέπη, με την οποία συντάχθηκε και ο έχων συμβουλευτική ψήφο Πάρεδρος, Αθανάσιος Καρακόιδας, η εντελλόμενη δαπάνη δεν εμπίπτει στο πεδίο εφαρμογής της νομιμοποιητικής διάταξης της παρ. 2 του άρθρου 73 του ν. 4368/2016, η οποία σε κάθε περίπτωση είναι στενά ερμηνευτέα, καθόσον με αυτήν νομιμοποιούνται δαπάνες Υγειονομική Περιφέρεια που παρεκκλίνουν από τις διατάξεις της περί προμηθειών νομοθεσίας, καθώς και τις αντίστοιχες του π.δ. 113/2010 και του ν. 3871/2010, περίπτωση που είναι διαφορετική από την κριθείσα από το Κλιμάκιο, όπου η επίμαχη δαπάνη απορρέει από σύμβαση παροχής υπηρεσιών (καθαριότητα), ενώ μεταξύ των λόγων μη νομιμότητας αυτής περιλαμβάνεται και η παραβίαση των διατάξεων του άρθρου 68 του ν. 3863/2010, που εφαρμόζεται αποκλειστικά στις συμβάσεις παροχής υπηρεσιών καθαρισμού και φύλαξηςΑνακαλεί την 26/2016 πράξη του Κλιμακίου Προληπτικού Ελέγχου Δαπανών στο IV Τμήμα.
ΕΣ/ΚΠΕ/ΤΜ.4/103/2017
Προμήθεια αναλώσιμου νοσοκομειακού υλικου.(..) . Στην προκειμένη υπόθεση, ... στο σύνολό τους οι εντελλόμενες με τα επίμαχα χρηματικά εντάλματα δαπάνες απορρέουν από προμήθειες αναλωσίμων που διενεργήθηκαν σε εκτέλεση αντίστοιχων, υπογραφεισών μεταξύ του Νοσοκομείου και της φερόμενης ως δικαιούχου προμηθεύτριας εταιρείας, συμβάσεων...Τούτων δοθέντων και ανεξαρτήτως της συνδρομής των λοιπών προϋποθέσεων της ως άνω νομιμοποιητικής διάταξης, περί των οποίων εξάλλου το Νοσοκομείο ουδένα συγκεκριμένο ισχυρισμό προβάλλει, το Κλιμάκιο κρίνει ότι, σε κάθε περίπτωση, αβασίμως προβάλλεται η υπαγωγή των εντελλόμενων δαπανών στο πεδίο εφαρμογής της συγκεκριμένης διάταξης...V. Κατόπιν αυτών και δεδομένης περαιτέρω της μη προβολής από το Νοσοκομείο έτερων ισχυρισμών που να κατατείνουν στην ανατροπή των προβαλλόμενων από την Επίτροπο λόγων μη νομιμότητας των εντελλόμενων δαπανών και μη θεώρησης των οικείων ενταλμάτων, αναφορικά με την τηρηθείσα διαδικασία απευθείας ανάθεσης των επίμαχων προμηθειών και τη μη δυνατότητα νομιμοποίησης των επίμαχων δαπανών, το Κλιμάκιο κρίνει ότι οι εντελλόμενες δαπάνες δεν είναι νόμιμες και τα ελεγχόμενα χρηματικά εντάλματα δεν πρέπει να θεωρηθούν.
ΕλΣυν.Κλ.4/55/2015
ΠΡΟΜΗΘΕΙΕΣ - ΑΓΟΡΕΣ.Ανάθεση - Διαδικασία διαγωνισμού - κατάτμηση:Μη νόμιμα το Νοσοκομείο προέβη στη διενέργεια προμηθειών από εταιρεία, χωρίς διαγνωστική διαδικασία, δεδομένου ότι επρόκειτο περί ομοειδών προϊόντων υγειονομικού υλικού, η αξία των οποίων υπερέβαινε, για το έτος που διενεργήθηκαν, το ποσό των 20.000 (χωρίς ΦΠΑ), χωρίς να αποδεικνύεται η συνδρομή απρόβλεπτων περιστάσεων για τη διενέργεια τους, όπως επιβάλλεται από τη διάταξη του άρθρ.2 παρ.13 του ν.2286/1995, προκειμένου να εφαρμοσθεί η εξαιρετική διαδικασία της διαπραγμάτευσης. Επιπλέον, οι ελεγχόμενες δαπάνες δεν μπορούν να νομιμοποιηθούν δυνάμει των διατάξεων του άρθρου 66 παρ.28 του ν.3984/2011, καθώς δεν προκύπτει ότι τα επίμαχα είδη καταχωρούνται στο Παρατηρητήριο Τιμών, και συνεπώς, αν οι τιμές αγοράς εναρμονίστηκαν με αυτές του Παρατηρητηρίου, ενώ και η επίκληση της νομιμοποιητικής διάταξης του άρθρου 47 του ν. 4272/2014 από το Νοσοκομείο γίνεται χωρίς προσκόμιση εγγράφων, από τα οποία να προκύπτουν οι τιμές, στις οποίες το Νοσοκομείο είχε προμηθευθεί τα εν λόγω είδη βάσει των τελευταίων συμβάσεων. (Ανακλήθηκε με την 54/2015 Πράξη του IV Τμήματος) Όμοια η 57/2015 Πράξη του ιδ ου Τμήματος. (συγγνωστή πλάνη)
ΕΣ/ΚΠΕ/ΤΜ.4/114/2017
Υπηρεσίες συντήρησης - υποστήριξης λογισμικού.(..)Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στις νομικές σκέψεις της παρούσας, το Κλιμάκιο κρίνει ότι οι επίμαχες υπηρεσίες, συνολικής αξίας 24.275,00 ευρώ χωρίς Φ.Π.Α., μη νομίμως ανατέθηκαν απευθείας από το Γενικό Νοσοκομείο ... – Νοσηλευτική Μονάδα ... στην ως άνω φερόμενη ως δικαιούχο εταιρεία, καθόσον υπερβαίνουν το όριο των 20.000 ευρώ, μέχρι του οποίου είναι επιτρεπτή η άνευ ειδικού λόγου προσφυγή στη διαδικασία της απευθείας ανάθεσης. Εξάλλου το Νοσοκομείο δεν επικαλείται τη συνδρομή νόμιμου λόγου που θα μπορούσε κατ’ εξαίρεση να δικαιολογήσει την προσφυγή στην εν λόγω διαδικασία, παρά μόνο προβάλλει ότι συντρέχουν οι προϋποθέσεις εφαρμογής των νομιμοποιητικών διατάξεων τόσο του άρθρου 38 του ν. 4461/2017 όσο και του άρθρου 37 του ν. 4238/2014 (η ισχύς του οποίου παρατάθηκε με το άρθρο 102 παρ. 3 του ως άνω ν. 4461/2017). Ωστόσο το Νοσοκομείο αβασίμως επικαλείται τις εν λόγω διατάξεις. Τούτο ειδικότερα διότι με τη διάταξη καταρχάς του άρθρου 38 του ν. 4461/2017 νομιμοποιούνται δαπάνες που πραγματοποιήθηκαν κατ΄εφαρμογή της 62008/ΕΓΔΕΚΟ/1992/2008 κοινής απόφασης των Υπουργών Οικονομίας και Οικονομικών, Υγείας και Κοινωνικής Αλληλεγγύης και απορρέουν ειδικότερα από συμβάσεις ανάθεσης των προβλεπόμενων σε αυτή υπηρεσιών λειτουργίας του διπλογραφικού συστήματος των Δημοσίων Υπηρεσιών Υγείας, περίπτωση όμως, που δεν συντρέχει εν προκειμένω, καθώς οι υπηρεσίες, στις οποίες αφορά το ελεγχόμενο χρηματικό ένταλμα δεν συνιστούν τις προβλεπόμενες στην ως άνω ΚΥΑ υπηρεσίες λειτουργίας του διπλογραφικού συστήματος, το οποίο οφείλει να τηρεί το Νοσοκομείο,...Περαιτέρω, η δαπάνη αυτή δεν δύναται να νομιμοποιηθεί ούτε με βάση τη διάταξη του άρθρου 37 του ν. 4238/2014 (η ισχύς της οποίας παρατάθηκε διαδοχικώς και ήδη μέχρι και τις 28.2.2017 με την παράγραφο 3 του άρθρου 102 του ν. 4461/2017), καθόσον εν προκειμένω δεν τίθεται ζήτημα καθυστερήσεων στην ολοκλήρωση των διαδικασιών κεντρικού προγραμματισμού της Ε.Π.Υ. ή στην εξέλιξη διαγωνιστικής διαδικασίας λόγω άσκησης ενδίκων μέσων εκ μέρους των διαγωνιζομένων. (..)Τέλος, δεν συντρέχουν οι προϋποθέσεις εφαρμογής ούτε της έτερης νομιμοποιητικής διάταξης του άρθρου 17 παρ. 2 του ν. 4332/2015, καθόσον μεταξύ των προϋποθέσεων εφαρμογής της είναι οι σχετικές υπηρεσίες να μην έχουν παρασχεθεί σε εκτέλεση σχετικώς συναφθείσας σύμβασης, όρος που εν προκειμένω δεν πληρούται, αφού μεταξύ των μερών έχει συναφθεί η 5961/12.10.2016 σύμβαση, σε εκτέλεση της οποίας παρασχέθηκαν οι επίμαχες υπηρεσίες ...Κατόπιν των ανωτέρω, η εντελλόμενη δαπάνη δεν είναι νόμιμη και το ελεγχόμενο χρηματικό ένταλμα δεν πρέπει να θεωρηθεί
ΕΣ/ΚΠΕ/ΤΜ.4/75/2018
Παροχή υπηρεσιών καθαριότητας.(Απευθείας ανάθεση) (..)Το παρόν Κλιμάκιο του Ελεγκτικού Συνεδρίου, με τα Πρακτικά της 5ης Συνεδρίασης αυτού της 27ης.2.2018 (Θέμα Α), επιλαμβανόμενο της ανωτέρω έκθεσης διαφωνίας της Επιτρόπου, έκρινε, κατά παραδοχή αυτής, ότι η εντελλόμενη με το εν λόγω ένταλμα δαπάνη είναι μη νόμιμη, σύμφωνα με τα διαλαμβανόμενα στα εν λόγω Πρακτικά του, στα οποία και παραπέμπει προς αποφυγή περιττών επαναλήψεων. Περαιτέρω, το Κλιμάκιο, με τα προμνησθέντα Πρακτικά του, ανέβαλε την έκδοση οριστικής Πράξης, λαμβάνοντας υπόψη του ότι στην Ολομέλεια του Ελεγκτικού Συνεδρίου εκκρεμούσε, μετά από σχετική παραπομπή ενώπιόν της με Πρακτικά του ΙV Τμήματος του Δικαστηρίου (βλ. Πρακτικά της 20ης Συν./14.11.2017), το ζήτημα του εάν η διάταξη της παραγράφου 3 περ. β του άρθρου 96 του ν. 4486/2017 (Α΄ 115/7.8.2017), δυνάμει της οποίας νομιμοποιούνται, μεταξύ άλλων, δαπάνες για υπηρεσίες καθαριότητας που έχουν παρασχεθεί σε νοσοκομεία μέχρι τη δημοσίευση του οικείου νόμου, αντιτίθεται ή όχι στο Σύνταγμα (α. 98 Σ.), καθώς και εάν είναι σύμφωνη ή όχι με τις διατάξεις της Οδηγίας 2014/24/ΕΕ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 26ης Φεβρουαρίου 2014, όπως αυτή ενσωματώθηκε στο εθνικό δίκαιο με το ν. 4412/2016 (Α΄ 147, διορθ. σφαλμ. Α΄ 200).ΙΙ. Η Ολομέλεια, με τα Πρακτικά της 2ης/7.3.2018 Γενικής Συνεδρίασής της (Θέμα Α΄) και σύμφωνα με τα ειδικότερα διαλαμβανόμενα σε αυτά, αποφάνθηκε ότι η εν λόγω νομιμοποιητική διάταξη αντίκειται στις διατάξεις τόσο του άρθρου 98 παρ. 1 εδ. α΄ και γ΄ του Συντάγματος (και κατά περίπτωση του εδ. β΄), καθώς και στις συνταγματικές αρχές του Κράτους Δικαίου, της νομιμότητας της δράσης της Διοίκησης, της χρηστής και διαφανούς διαχείρισης του δημόσιου χρήματος και της δημοσιονομικής βιωσιμότητας, όσο και στις διατάξεις της Οδηγίας 2014/24/ΕΕ.ΙΙΙ. Κατόπιν αυτών, ενόψει του ότι η εντελλόμενη δαπάνη με το 127, οικονομικού έτους 2017, χρηματικό ένταλμα πληρωμής δεν είναι νόμιμη, αλλά ούτε και μπορεί να θεωρηθεί νόμιμη βάσει της νομιμοποιητικής διάταξης της παραγράφου 3 περ. β΄ του άρθρου 96 του ν. 4486/2017, η οποία δεν εφαρμόζεται λόγω της αντίθεσής της στις ως άνω υπερνομοθετικής ισχύος διατάξεις και αρχές, κατά τα κριθέντα από την Ολομέλεια, το Κλιμάκιο κρίνει ότι το εν λόγω ένταλμα δεν πρέπει να θεωρηθεί.
ΕΣ/ΚΠΕ/ΤΜ.4/76/2018
Παροχή υπηρεσιών φύλαξης.(παράταση σύμβασης )Το παρόν Κλιμάκιο του Ελεγκτικού Συνεδρίου, με τα Πρακτικά της 4ης Συνεδρίασης αυτού της 13ης.2.2018 (Θέμα Β΄), επιλαμβανόμενο της ανωτέρω έκθεσης διαφωνίας της Επιτρόπου, έκρινε, κατά παραδοχή αυτής, ότι η εντελλόμενη με το εν λόγω ένταλμα δαπάνη είναι μη νόμιμη, σύμφωνα με τα διαλαμβανόμενα στα εν λόγω Πρακτικά του, στα οποία και παραπέμπει προς αποφυγή περιττών επαναλήψεων. Περαιτέρω, το Κλιμάκιο, με τα προμνησθέντα Πρακτικά του, ανέβαλε την έκδοση οριστικής Πράξης, λαμβάνοντας υπόψη του ότι στην Ολομέλεια του Ελεγκτικού Συνεδρίου εκκρεμούσε, μετά από σχετική παραπομπή ενώπιόν της με Πρακτικά του ΙV Τμήματος του Δικαστηρίου (βλ. Πρακτικά της 20ης Συν./14.11.2017), το ζήτημα του εάν η επικαλούμενη από το Νοσοκομείο διάταξη της παραγράφου 3 περ. β του άρθρου 96 του ν. 4486/2017 (Α΄ 115/7.8.2017), δυνάμει της οποίας νομιμοποιούνται, μεταξύ άλλων, δαπάνες για υπηρεσίες φύλαξης που έχουν παρασχεθεί σε νοσοκομεία μέχρι τη δημοσίευση του οικείου νόμου, αντιτίθεται ή όχι στο Σύνταγμα (α. 98 Σ.), καθώς και εάν είναι σύμφωνη ή όχι με τις διατάξεις της Οδηγίας 2014/24/ΕΕ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 26ης Φεβρουαρίου 2014, όπως αυτή ενσωματώθηκε στο εθνικό δίκαιο με το ν. 4412/2016 (Α΄ 147, διορθ. σφαλμ. Α΄ 200).ΙΙ. Η Ολομέλεια, με τα Πρακτικά της 2ης/7.3.2018 Γενικής Συνεδρίασής της (Θέμα Α΄) και σύμφωνα με τα ειδικότερα διαλαμβανόμενα σε αυτά, αποφάνθηκε ότι η εν λόγω νομιμοποιητική διάταξη αντίκειται στις διατάξεις τόσο του άρθρου 98 παρ. 1 εδ. α΄ και γ΄ του Συντάγματος (και κατά περίπτωση του εδ. β΄), καθώς και στις συνταγματικές αρχές του Κράτους Δικαίου, της νομιμότητας της δράσης της Διοίκησης, της χρηστής και διαφανούς διαχείρισης του δημόσιου χρήματος και της δημοσιονομικής βιωσιμότητας, όσο και στις διατάξεις της Οδηγίας 2014/24/ΕΕ.ΙΙΙ. Κατόπιν αυτών, ενόψει του ότι η εντελλόμενη δαπάνη με το 271, οικονομικού έτους 2017, χρηματικό ένταλμα πληρωμής δεν είναι νόμιμη, αλλά ούτε και μπορεί να θεωρηθεί νόμιμη βάσει της νομιμοποιητικής διάταξης της παραγράφου 3 περ. β΄ του άρθρου 96 του ν. 4486/2017, η οποία δεν εφαρμόζεται λόγω της αντίθεσής της στις ως άνω υπερνομοθετικής ισχύος διατάξεις και αρχές, κατά τα κριθέντα από την Ολομέλεια, το Κλιμάκιο κρίνει ότι το εν λόγω ένταλμα δεν πρέπει να θεωρηθεί.
ΕΣ/ΚΠΕ/ΤΜ.4/77/2018
Παροχή υπηρεσιών διανομής γευμάτων. (απευθείας ανάθεση κατόπιν συλλογής προσφορών) Το παρόν Κλιμάκιο του Ελεγκτικού Συνεδρίου, με τα Πρακτικά της 4ης Συνεδρίασης αυτού της 13ης.2.2018 (Θέμα Α΄), επιλαμβανόμενο της ανωτέρω έκθεσης διαφωνίας της Επιτρόπου, έκρινε, κατά παραδοχή αυτής, ότι η εντελλόμενη με το εν λόγω ένταλμα δαπάνη είναι μη νόμιμη, σύμφωνα με τα διαλαμβανόμενα στα εν λόγω Πρακτικά του, στα οποία και παραπέμπει προς αποφυγή περιττών επαναλήψεων. Περαιτέρω, το Κλιμάκιο, με τα προμνησθέντα Πρακτικά του, ανέβαλε την έκδοση οριστικής Πράξης, λαμβάνοντας υπόψη του ότι στην Ολομέλεια του Ελεγκτικού Συνεδρίου εκκρεμούσε, μετά από σχετική παραπομπή ενώπιόν της με Πρακτικά του ΙV Τμήματος του Δικαστηρίου (βλ. Πρακτικά της 20ης Συν./14.11.2017), το ζήτημα του εάν η επικαλούμενη από το Νοσοκομείο διάταξη της παραγράφου 3 περ. β του άρθρου 96 του ν. 4486/2017 (Α΄ 115/7.8.2017), δυνάμει της οποίας νομιμοποιούνται, μεταξύ άλλων, δαπάνες για υπηρεσίες εστίασης που έχουν παρασχεθεί σε νοσοκομεία μέχρι τη δημοσίευση του οικείου νόμου, αντιτίθεται ή όχι στο Σύνταγμα (α. 98 Σ.), καθώς και εάν είναι σύμφωνη ή όχι με τις διατάξεις της Οδηγίας 2014/24/ΕΕ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 26ης Φεβρουαρίου 2014, όπως αυτή ενσωματώθηκε στο εθνικό δίκαιο με το ν. 4412/2016 (Α΄ 147, διορθ. σφαλμ. Α΄ 200).ΙΙ. Η Ολομέλεια, με τα Πρακτικά της 2ης/7.3.2018 Γενικής Συνεδρίασής της (Θέμα Α΄) και σύμφωνα με τα ειδικότερα διαλαμβανόμενα σε αυτά, αποφάνθηκε ότι η εν λόγω νομιμοποιητική διάταξη αντίκειται στις διατάξεις τόσο του άρθρου 98 παρ. 1 εδ. α΄ και γ΄ του Συντάγματος (και κατά περίπτωση του εδ. β΄), καθώς και στις συνταγματικές αρχές του Κράτους Δικαίου, της νομιμότητας της δράσης της Διοίκησης, της χρηστής και διαφανούς διαχείρισης του δημόσιου χρήματος και της δημοσιονομικής βιωσιμότητας, όσο και στις διατάξεις της Οδηγίας 2014/24/ΕΕ.ΙΙΙ. Κατόπιν αυτών, ενόψει του ότι η εντελλόμενη δαπάνη με το 551, οικονομικού έτους 2017, χρηματικό ένταλμα πληρωμής δεν είναι νόμιμη, αλλά ούτε και μπορεί να θεωρηθεί νόμιμη βάσει της νομιμοποιητικής διάταξης της παραγράφου 3 περ. β΄ του άρθρου 96 του ν. 4486/2017, η οποία δεν εφαρμόζεται λόγω της αντίθεσής της στις ως άνω υπερνομοθετικής ισχύος διατάξεις και αρχές, κατά τα κριθέντα από την Ολομέλεια, το Κλιμάκιο κρίνει ότι το εν λόγω ένταλμα δεν πρέπει να θεωρηθεί. Σημειωτέον, εκ νέου, ότι η εισκομισθείσα στο φάκελο 10530/2017 διαταγή πληρωμής του Προέδρου Πρωτοδικών του Πρωτοδικείου Αθηνών, με την οποία διατάσσεται, μεταξύ άλλων, η πληρωμή της επίμαχης εντελλόμενης δαπάνης, δεν δύναται να ασκήσει επιρροή στην συγκεκριμένη υπόθεση, καθότι είναι μεταγενέστερη του ελεγχόμενου χρηματικού εντάλματος και δεν αποτελεί δικαιολογητικό αυτού. Είναι άλλο δε το ζήτημα ότι το Νοσοκομείο δύναται να εκδώσει νέο χρηματικό ένταλμα με συνημμένο ως δικαιολογητικό αυτού την εν λόγω διαταγή πληρωμής, η οποία, αποτελεί πλήρες και νόμιμο δικαιολογητικό και δεσμεύει το Ελεγκτικό Συνέδριο ως προς την θεώρηση του εκδοθέντος κατόπιν αυτής εντάλματος (βλ. αποφ. Ολ. Ελ.Συν. 1023/2017).
ΕΣ/ΠΡΑΚΤΙΚΑ ΟΛΟΜΕΛΕΙΑΣ/2η/2018/ΘΕΜΑ Α
Επί του μείζονος σπουδαιότητος νομικού ζητήματος της αντίθεσης ή μη του άρθρου 96 παρ. 3 περ. β΄ του ν. 4486/2017 (ΦΕΚ Α΄ 115) προς τις διατάξεις του άρθρου 98 παρ. 1 εδ. α΄ του Συντάγματος, και της Οδηγίας 2014/24/ΕΕ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης, το οποίο παραπέμφθηκε κατ’ εφαρμογή του άρθρου 32 παρ. 6 του Κώδικα Νόμων για το Ελεγκτικό Συνέδριο (κυρωθέντος με το άρθρο πρώτο του ν. 4129/2013, ΦΕΚ Α΄ 52), όπως η παράγραφος αυτή ισχύει μετά την τροποποίησή της με το άρθρο 41 παρ. 2 του ν. 4489/2017 (ΦΕΚ Α΄ 140), στην Ολομέλεια του Ελεγκτικού Συνεδρίου με τα πρακτικά της 20ης/14.11.2017 Συνεδρίασης του ΙV Τμήματος, που διαβιβάστηκαν στη Γραμματεία της Γενικής Επιτροπείας της Επικρατείας με το ΦΓ16/10420/9.2.2018 έγγραφο της Υπηρεσίας Επιτρόπου στη Γραμματεία της Ολομέλειας του Ελεγκτικού Συνεδρίου...(..)Α. Στο άρθρο 96 παρ. 3 περ. β΄ του ν. 4486/2017 (Α΄ 115/7.8.2017) ορίζεται ότι: «Δαπάνες που έχουν προκύψει από ήδη παρασχεθείσες, έως τη δημοσίευση του παρόντος νόμου, υπηρεσίες καθαριότητας, σίτισης-εστίασης, φύλαξης και συντήρησης ηλεκτρομηχανολογικού εξοπλισμού προς νομικά πρόσωπα δημοσίου δικαίου που εποπτεύονται από το Υπουργείο Υγείας, θεωρούνται σύννομες και εκκαθαρίζονται σε βάρος των πιστώσεων των προϋπολογισμών των οικείων φορέων». Στην αιτιολογική έκθεση της εν λόγω διάταξης αναφέρεται ότι «Στην περ. β, κρίνεται απαραίτητη η νομιμοποίηση δαπανών από υπηρεσίες καθαριότητας, σίτισης και φύλαξης ή συντήρησης ηλεκτρομηχανολογικού εξοπλισμού που έχουν παρασχεθεί σε οποιοδήποτε νομικό πρόσωπο ιδιωτικού ή δημοσίου δικαίου, καθώς ομοίως συνέχονται με τη διαρκή και απρόσκοπτη παροχή των υπηρεσιών αυτών (…). Από τη διατύπωση της διάταξης καθίσταται σαφές ότι νομιμοποιούνται μόνον οι δαπάνες που έχουν ήδη παρασχεθεί έως την έναρξη ισχύος του παρόντος νόμου και όχι μεταγενέστερες», ενώ στην έκθεση αξιολόγησης συνεπειών της ρύθμισης, σε σχέση γενικώς με την παρ. 3 του ως άνω άρθρου, αναφέρεται ότι «η προτεινόμενη διάταξη στην παρ. 3 επιφέρει ευεργετικές συνέπειες για τους φορείς που εντάσσονται στο πεδίο εφαρμογής της αποκαθιστώντας την ομαλή ροή πληρωμής των δαπανών (…) με άμεσο αποτέλεσμα την (…) εξοικονόμηση σημαντικών δημόσιων πόρων».(..)Β. Με την ανωτέρω διάταξη επιχειρείται η, δια της συλλήβδην νομιμοποίησης των οικείων δαπανών, άρση κάθε κωλύματος εξόφλησης των παρόχων ενός ευρέος φάσματος υπηρεσιών και δη καθαριότητας, σίτισης-εστίασης, φύλαξης και συντήρησης ηλεκτρομηχανολογικού εξοπλισμού προς οιοδήποτε νομικό πρόσωπο δημοσίου δικαίου εποπτευόμενο από το Υπουργείο Υγείας, αδιακρίτως της βαρύτητας και των συνεπειών των πλημμελειών που καθιστούν παράνομη τη διενέργεια των σχετικών δαπανών, καθώς και χωρίς κανένα χρονικό περιορισμό για το παρελθόν και μέχρι τη δημοσίευση του ως άνω νόμου.(..)Σημειωτέον ότι είχαν προηγηθεί και άλλες ενέργειες του νομοθέτη για νομιμοποίηση δαπανών από παροχή υπηρεσιών σε νοσοκομεία του Ε.Σ.Υ. και σε Δ.Υ.Πε., με τη θέσπιση ειδικότερα των διατάξεων: α) του άρθρου 37 του ν. 4238/2014 (Α΄ 38), για υπηρεσίες που παρασχέθηκαν σε νοσοκομεία του Ε.Σ.Υ. αρχικώς για το διάστημα από 1.9.2012 έως και 17.2.2014 (ημερομηνία δημοσίευσης νόμου) και κατόπιν, μετά από διαδοχικές παρατάσεις της χρονικής ισχύος του, μέχρι και 31.10.2017 (βλ. άρ. 15 παρ. 3 του ν. 4498/2017, Α΄ 172), υπό συγκεκριμένες προϋποθέσεις....Από τα ως άνω εκτεθέντα προκύπτει ότι, παρά την προγενέστερη νομιμοποίηση επί μακρό χρονικό διάστημα -είτε με την ψήφιση νέων είτε με την παράταση προϋφιστάμενων διατάξεων- δαπανών από παροχή υπηρεσιών, όχι μόνο δεν αντιμετωπίστηκε η παθογένεια που είχε οδηγήσει στη θέσπιση αυτών, αλλά ο νομοθέτης προσφεύγει εκ νέου στη θέσπιση της επίμαχης νομιμοποιητικής διάταξης, η οποία δεν θέτει καμία προϋπόθεση και κανένα περιορισμό για την αναδρομική νομιμοποίηση, συνιστά δε ευκαιριακή ρύθμιση αναδρομικής ισχύος, που στερείται συνοχής και συστηματικότητας και που έχει ως στόχο να παρακάμψει τον προληπτικό έλεγχο και τα εμπόδια που αυτός θέτει στη διενέργεια παράνομων δαπανών, διαιωνίζοντας την υπάρχουσα παθογένεια, αντί να συμβάλλει στην αντιμετώπισή της.(..) Παράλληλα, αντίκειται στο άρθρο 98 παρ. 1 εδ. α΄, β΄ και γ΄ του Συντάγματος, καθώς στερεί από το Ελεγκτικό Συνέδριο τη δυνατότητα να διαδραματίσει αποτελεσματικά τον ρόλο του ως θεσμική δικλίδα ασφαλείας για την πιστή τήρηση των εν λόγω συνταγματικών επιταγών και καταλύει τις ελεγκτικές του αρμοδιότητες....ανατρέποντας ακόμα και αναδρομικά ήδη εκφερθείσες κρίσεις περί της μη νομιμότητας εντελλόμενων δαπανών, αλλά και σε επίπεδο κατασταλτικού ή κατά περίπτωση προσυμβατικού ελέγχου.(..)
Κατόπιν των ανωτέρω, επί του παραπεφθέντος γενικότερης σημασίας ζητήματος της αντίθεσης της διάταξης της παραγράφου 3 περ. β΄ του άρθρου 96 του ν. 4486/2017 στο Σύνταγμα και την Οδηγία 2014/24/ΕΕ, εισηγούμαι να γίνει δεκτό ότι η εν λόγω νομιμοποιητική διάταξη αντίκειται στις διατάξεις τόσο του άρθρου 98 παρ. 1 εδ. α΄ και γ΄ του Συντάγματος (και κατά περίπτωση του εδ. β΄), καθώς και στις συνταγματικές αρχές του Κράτους Δικαίου, της νομιμότητας της δράσης της Διοίκησης, της χρηστής και διαφανούς διαχείρισης του δημόσιου χρήματος και της δημοσιονομικής βιωσιμότητας, όσο και στις διατάξεις της Οδηγίας 2014/24/ΕΕ, περαιτέρω δε να αναπεμφθεί η υπόθεση στο Τμήμα, προκειμένου αυτό να αποφανθεί οριστικά επί της σχετικής αίτησης ανάκλησης.
Η Ολομέλεια, μετά από συζήτηση, αποδέχθηκε κατά πλειοψηφία την ως άνω εισήγηση.
ΕΣ/ΤΜ.1/10/2017
ΚΑΤΑΒΟΛΗ ΑΜΟΙΒΗΣ: ..Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στη μείζονα σκέψη της παρούσας Πράξης, το Τμήμα κρίνει ότι: Α) Οι εντελλόμενες με το ως άνω χρηματικό ένταλμα δαπάνες του Πανεπιστημιακού Γενικού Νοσοκομείου «…», το οποίο εντάσσεται στους φορείς της Γενικής Κυβέρνησης, είναι μη κανονικές διότι οι οικείες αποφάσεις ανάληψης υποχρέωσης (δημοσιονομική δέσμευση) εκδόθηκαν μετά την πραγματοποίηση των παρεχόμενων υπηρεσιών των ιατρών και του λοιπού τεχνολογικού προσωπικού για τη στελέχωση των απογευματινών ιατρείων του Ακτινοθεραπευτικού Τμήματος του Νοσοκομείου, καίτοι θα έπρεπε να προηγούνται χρονικά οποιασδήποτε ενέργειας πραγματοποίησης των δαπανών αυτών. Τούτο δε, διότι, σκοπός των οικείων διατάξεων είναι η ορθή δημοσιονομική διαχείριση του δημοσίου χρήματος, η οποία συντελείται με την προηγούμενη δέσμευση των πιστώσεων και την εν συνεχεία διάθεση αυτών. Μειοψήφισε η Σύμβουλος Ευαγγελία Σεραφή, κατά τη γνώμη της οποίας οι επίμαχες δαπάνες, οι οποίες εκκαθαρίσθηκαν και εντάλθηκαν με το ως άνω χρηματικό ένταλμα μετά την εντός του οικονομικού έτους εκτέλεσης του οικείου προϋπολογισμού του Νοσοκομείου (2013) έκδοση των αποφάσεων ανάληψης της δημοσιονομικής υποχρέωσης είναι κανονικές, ανεξαρτήτως του ότι η έκδοση των αποφάσεων αυτών έπονται της εντός του ίδιου οικονομικού έτους πραγματοποίησης της ενέργειας που γεννά την υποχρέωση του αιτούντος για την πληρωμή τους (παροχή υπηρεσιών στα απογευματινά ιατρεία του Ακτινοθεραπευτικού Τμήματος). Τούτο δε διότι οι ως άνω αποφάσεις, καίτοι μεταγενέστερες, εκδόθηκαν κατόπιν διαπίστωσης της ύπαρξης αντίστοιχων εγγεγραμμένων πιστώσεων στον οικείο προϋπολογισμό του Νοσοκομείου και της μη υπέρβασης του οικείου ποσοστού διάθεσής τους, εκπληρώνοντας πλήρως τον σκοπό των οικείων διατάξεων. Η γνώμη αυτή δεν εκράτησε, Β) Η μη νόμιμη ανάληψη των ως άνω δαπανών (καθώς οι αποφάσεις ανάληψης εξεδόθησαν μετά την παροχή υπηρεσιών του ιατρικού και επιστημονικού προσωπικού του Νοσοκομείου) δεν εμπίπτει στο πεδίο εφαρμογής της νομιμοποιητικής διάταξης του άρθρου 17 παρ.2 του Ν. 4332/2014, διότι η τελευταία αφορά αποκλειστικά σε συμβάσεις προμηθειών και υπηρεσιών και εισάγει παρέκκλιση από τη διαδικασία που πρέπει να τηρείται για την ανάθεσή τους και Γ) Λαμβανομένου υπόψη ότι εντός του αυτού οικονομικού έτους (2013) είχαν θεωρηθεί από την αρμόδια υπηρεσία Επιτρόπου στο Νομό …, χρηματικά εντάλματα πληρωμής για την καταβολή αμοιβών ιατρών και υπαλλήλων που απασχολήθηκαν στην ολοήμερη λειτουργία Τμημάτων του αιτούντος Νοσοκομείου, χωρίς να επισημανθεί ότι οι οικείες δαπάνες δεν είναι κανονικές, πρέπει, κατ’ αποδοχή του σχετικού λόγου ανάκλησης, να γίνει δεκτό ότι τα αρμόδια όργανα του Νοσοκομείου, ενόψει της ύπαρξης των αναγκαίων πιστώσεων στους οικείους κωδικούς αριθμούς εξόδων, χωρίς πρόθεση καταστρατήγησης των ως άνω διατάξεων, πεπλανημένως, πλην συγγνωστώς, υπέλαβαν ότι μπορούσαν, έστω και μετά την πραγματοποίηση των οικείων δαπανών, να προβούν στην έκδοση των αποφάσεων ανάληψης της δημοσιονομικής υποχρέωσης.