Συνδρομητική Υπηρεσία. Για να έχετε πλήρη πρόσβαση στο mydocman.gr πρέπει να συνδεθείτε: Είσοδος

ΕΣ/ΤΜ.6/126/2020

Τύπος: Νομολογία Ελεγκ. Συνεδρίου

ΣΧΕΤΙΚΕΣ ΔΙΑΤΑΞΕΙΣ: 4412/2016/Α.96, 4412/2016/Α.102, 4412/2016/Α.95

Ασφαλτοστρώσεις...Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν παραπάνω (σκέψη 2) δεκτά το Τμήμα κρίνει ότι μη νομίμως κρίθηκε παραδεκτή η προσφορά της αιτούσας υπό σύσταση κοινοπραξίας, καθόσον δεν προσδιορίστηκαν τα απαιτούμενα ρητώς και σαφώς, επί ποινή απαραδέκτου, από τις διατάξεις του άρθρου 96 παρ. 7 του ν. 4412/2016 και του ειδικού όρου 3.1 της διακήρυξης, στοιχεία, ήτοι η έκταση και το είδος συμμετοχής εκάστου των μελών της στο έργο, καθώς και η κατανομή της αμοιβής μεταξύ τους, στα κατατεθέντα .... των μελών της ή σε άλλο σημείο της κοινής οικονομικής προσφοράς τους, κατά τα ορθώς κριθέντα υπό του Κλιμακίου, απορριπτομένων όλων των περί του αντιθέτου προβαλλόμενων λόγων ως αβασίμων. Ειδικότερα, ο ισχυρισμός ότι δεν έγινε προσδιορισμός των ως άνω στοιχείων στο προδιαμορφωμένο έντυπο του ΤΕΥΔ διότι δεν υφίσταται αντίστοιχο πεδίο πρέπει να απορριφθεί προεχόντως ως αλυσιτελής λόγω της επάλληλης αιτιολογίας της κρίσης του Κλιμακίου, σύμφωνα με την οποία τα εν λόγω στοιχεία δεν δηλώθηκαν σε κανένα εν γένει σημείο της οικονομικής προσφοράς της αιτούσας. Σε κάθε δε περίπτωση ο ισχυρισμός αυτός τυγχάνει αβάσιμος, καθόσον ο προσδιορισμός των ως άνω απαιτουμένων επί ποινή απαραδέκτου στοιχείων γίνεται είτε στο ... (Μέρος ΙΙ Ενότητα Α πεδίο «Τρόπος συμμετοχής» περ. β. «προσδιορίστε τους άλλους οικονομικούς φορείς που συμμετέχουν από κοινού στη διαδικασία σύναψης δημόσιας σύμβασης»), είτε με υποβολή ξεχωριστής υπεύθυνης δήλωσης, είτε σε οποιοδήποτε σημείο της οικονομικής προσφοράς της προσφέρουσας ένωσης (βλ. και κατευθυντήρια οδηγία 18 της Ενιαίας Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Συμβάσεων, σελ. 14-15). Ομοίως, ο ισχυρισμός ότι οι διατάξεις του άρθρου 96 παρ. 7 του ν. 4412/2016 και του άρθρου 3 της οικείας διακήρυξης εφαρμόζονται μόνο στις ενώσεις προσώπων και όχι στις κοινοπραξίες, πρέπει να απορριφθεί προεχόντως ως αλυσιτελώς προβαλλόμενος, καθόσον η αιτούσα τυγχάνει υπό σύσταση κοινοπραξία και ως εκ τούτου κατά το χρόνο υποβολής της επίμαχης προσφοράς και εισέτι έως τον παρόντα χρόνο δεν υφίσταται συσταθείσα κοινοπραξία αλλά απλώς μη καταχωρισθείσα στο ΓΕΜΗ ένωση οικονομικών φορέων προς το σκοπό της υποβολής απλώς προσφοράς, που θα εξελιχθεί υπό τον όρο ανάληψης της σύμβασης στη συσταθησόμενη κοινοπραξία. Επιπλέον, ο ισχυρισμός που προβάλλεται με την υπό κρίση παρέμβαση ότι σε κάθε περίπτωση ο Δήμος δύναται να ζητήσει τη συμπλήρωση των .... της μειοδότριας ένωσης σύμφωνα με το άρθρο 102 του ν. 4412/2016 τυγχάνει απορριπτέος ως αβάσιμος, καθόσον η παράλειψη υποβολής των ως άνω ρητώς απαιτουμένων από τη διακήρυξη επί ποινή αποκλεισμού στοιχείων σε οποιοδήποτε εν γένει έγγραφο της προσφοράς της αιτούσας τυγχάνει ουσιώδης και δεν είναι επιδεκτική 4412/2016. Τέλος, ο προβαλλόμενος από την αναθέτουσα αρχή λόγος περί συγγνωστής πλάνης των οργάνων της πρέπει να απορριφθεί ως αβάσιμος (βλ. και Ε.Σ. VI Τμ. 2027/2017, όπου και ειδικότερη γνώμη), καθόσον οι σχετικές διατάξεις είναι σαφείς ως προς το υποκειμενικό πεδίο εφαρμογής τους (βλ. και κατευθυντήρια οδηγία 18 της Ε.Α.Α.ΔΗ.ΣΥ).


Ιστορικό Αναθεωρήσεων (Πιλοτική Εφαρμογή)

Σχετικά Έγγραφα

ΕΣ/ΤΜ.ΜΕΙΖ-ΕΠΤΑΜ.ΣΥΝΘ/1211/2020

Ασφαλτοστρώσεις...ζητείται η αναθεώρηση της 126/2020 απόφασης του VI Τμήματος του Ελεγκτικού Συνεδρίου..Κατά την κρίση του Δικαστηρίου, η ως άνω πλημμέλεια είναι ουσιώδης, οδηγούσα σε αρνητική κρίση ως προς την υπογραφή της σύμβασης, διότι τόσο σοβαρά ζητήματα στις σχέσεις των υποβαλλόντων προσφορά μελών της ένωσης προσώπων πρέπει να έχουν διευκρινισθεί μεταξύ τους εγκαίρως, ώστε να μη ανακύψουν αργότερα ζητήματα που θα οδηγήσουν σε διάρρηξη του δεσμού τους με ενδεχόμενο την εκ του λόγου αυτού ματαίωση της εκτέλεσης της σύμβασης, τούτο δε ανεξάρτητα από την εκ του νόμου διαρρύθμιση της μεταξύ τους ευθύνης έναντι της αναθέτουσας αρχής.Ο ισχυρισμός των αιτούντων ότι οι επίμαχες διατάξεις δεν εφαρμόζονται στις υπό σύσταση κοινοπραξίες, οι οποίες θα περιβληθούν τη νομική μορφή της κοινοπραξίας σε περίπτωση ανάδειξής τους ως αναδόχων, γιατί τα μέλη τους ευθύνονται εις ολόκληρον ανεξαρτήτως του ποσοστού συμμετοχής τους στην εκτέλεση του έργου, είναι απορριπτέος ως αβάσιμος. Τούτο διότι κρίσιμος χρόνος, κατά τον οποίο γεννάται η υποχρέωση δήλωσης των ως άνω στοιχείων, είναι ο χρόνος υποβολής των προσφορών, εφόσον δε η «υπό σύσταση κοινοπραξία» αποτελούσε κατά τον χρόνο αυτό ένωση προσώπων, τα μέλη της είχαν υποχρέωση να δηλώσουν τα ως άνω στοιχεία, ανεξάρτητα από τη νομική μορφή που η ένωση θα περιβαλλόταν μεταγενέστερα.Κατ’ ακολουθία των ανωτέρω, η υπό κρίση αίτηση αναθεώρησης πρέπει να απορριφθεί και να διαταχθεί η κατάπτωση του κατατεθέντος παραβόλου υπέρ του Δημοσίου (άρθρο 73 παρ. 4 του Κώδικα Νόμων για το Ελεγκτικό Συνέδριο).Κατ’ ακολουθία των ανωτέρω, η υπό κρίση αίτηση αναθεώρησης πρέπει να απορριφθεί 


ΑΕΠΠ/9/2021

Εκτέλεση έργου....Επειδή, από τις διατάξεις των άρθρων 741 ΑΚ. 18, 20 ΕμπΝ και 2 του δ/τος της 2/14.5.1835 "περί αρμοδιότητας των εμποροδικείων" συνάγεται ότι η κοινοπραξία, που με ιδιαίτερη επωνυμία, ή με τα ονόματα όλων των μελών της αναλαμβάνει την εκτέλεση έργου, το οποίο συνιστά αντικειμενικά εμπορική πράξη, εφόσον δεν προκύπτει κάτι άλλο, έχει το χαρακτήρα ομόρρυθμης εμπορικής εταιρίας. Εάν όμως δεν υποβλήθηκε στις διατυπώσεις δημοσιότητας που προβλέπουν τα άρθρα 42-45 του ΕμπΝ για τις ομόρρυθμες εταιρίες, λειτουργεί ως ομόρρυθμη εμπορική εταιρία "εν τοις πράγμασι" (ΟλΑΠ 22/1998 ΕλλΔνη 1998.532, ΑΠ 36/2011 ΕλλΔνη 2011.1389, ΑΠ 654/2010 Αρμ 2011.1177, ΑΠ 362/2009 ΕΕμπΔ 2010.63, ΕφΘεσ 1704/2011 ΕπισκΕμπΔ 2012.457, ΕφΠατρ 88/2008 Αχα Νομ 2009.571) με όλες τις συνέπειες που απορρέουν από το γεγονός αυτό, δηλαδή εφαρμόζεται το δίκαιο της ομόρρυθμης εταιρίας σε όλη του την έκταση, ως προς τη διαχείριση της εταιρίας, την ευθύνη των εταίρων, τη λύση και τις συνέπειες αυτής (ΑΠ 36/2011 ΕλλΔνη Αριθμός απόφασης: 9/2021 38 2011.1389, ΑΠ 654/2010 Αρμ 2011.1177, ΑΠ 362/2009 ΕΕμπΔ 2010.63, ΕφΔωδ 125/2012 ΝΟΜΟΣ, ΕφΘεσ 1704/2011 ΕπισκΕμπΔ 2012.457). Επομένως, από την ερμηνεία της ρητής αναφοράς σε κοινοπραξία και την παράλειψη λοιπών αναφορών στα επιμέρους μέρη, που θα μπορούσαν να συντείνουν στην ερμηνεία της κάλυψης των υποχρεώσεων ενός εκάστου αυτών, προκύπτει ότι η εν θέματι πλημμέλεια της εγγυητικής επιστολής είναι ουσιώδης, μη δυνάμενη να διορθωθεί με διευκρίνιση κατ’ άρθρο 102 του Ν 4412/2016, καθώς κάτι τέτοιο θα συνιστούσε ανεπίτρεπτη τροποποίηση της προσφοράς με σκοπό να καταστεί αυτή επιγενομένως παραδεκτή (πρβλ. ενδεικτικώς βλ. Δ.Εφ. Χανίων 13/2019 σκ. 14, βλ. Δεφ Χαν 10/2019). Επομένως, ο τρίτος λόγος της προσφυγής κρίνεται βάσιμος. 


EλΣυν.Τμ.6/1328/2018

ΕΚΤΕΛΕΣΗ ΕΡΓΟΥ:..ζητείται η ανάκληση της 366/2018 πράξης του Ε΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου...Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στην προηγούμενη σκέψη (υπό στοιχείο ΙΙ), το Τμήμα κρίνει ότι μη νομίμως αποκλείστηκε από τη διαδικασία του επίμαχου διαγωνισμού η 1η κατά σειρά μειοδοσίας και ήδη παρεμβαίνουσα «..», όπως ορθώς έκρινε το Κλιμάκιο και βασίμως προβάλλεται με την παρέμβαση αυτής, παρά τα όσα περί του αντιθέτου αβάσιμα υποστηρίζει η αιτούσα. Και τούτο, διότι στο άρθρο 24.3 της οικείας διακήρυξης προβλέπεται ότι ο φάκελος της οικονομικής προσφοράς των υποψηφίων αναδόχων περιέχει «συμπληρωμένο το έντυπο Οικονομικής Προσφοράς της Υπηρεσίας», υποχρέωση προς την οποία συμμορφώθηκε η παρεμβαίνουσα κοινοπραξία, συντάσσοντας την οικονομική της προσφορά στο αναρτηθέν στην επίσημη ιστοσελίδα της αναθέτουσας αρχής έντυπο οικονομικής προσφοράς μορφής DOC, που είχε τεθεί στη διάθεση των διαγωνιζομένων, ενώ σε καμία διάταξη της οικείας διακήρυξης, αλλά ούτε στις λοιπές διατάξεις που διέπουν τη διαδικασία ανάθεσης των δημοσίων έργων ορίζεται ρητώς ή συνάγεται ερμηνευτικώς ότι η οικονομική προσφορά απαιτείται να συνταχθεί αποκλειστικώς και μάλιστα επί ποινή αποκλεισμού της προσφοράς, επί θεωρημένου από την αρμόδια υπηρεσία της αναθέτουσας αρχής εντύπου οικονομικής προσφοράς.  (...)Κατ’ ακολουθίαν των ανωτέρω, πρέπει η κρινόμενη αίτηση, καθώς και η ασκηθείσα υπέρ αυτής παρέμβαση του Δήμου … να απορριφθούν, να γίνει δεκτή η ασκηθείσα παρέμβαση της 1ης κατά σειρά μειοδοσίας κοινοπραξίας, να μην ανακληθεί η προσβαλλομένη 366/2018 πράξη του Ε΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου και να διαταχθεί η κατάπτωση του κατατεθέντος για την άσκηση της αίτησης παραβόλου υπέρ του Δημοσίου (άρθρο 73 παρ. 4 του ν. 4129/2013).


ΔΕφΑθ/1646/2021

Παροχή υπηρεσιών Φύλαξης στις εγκαταστάσεις του ... Αθηνών (....) στο ... και στην ... για ένα (1) έτος»(....)Η προαναφερόμενη ειδικότερη κρίση της προσβαλλόμενης, η οποία αφορά στον τρόπο υπολογισμού του κόστους αντικατάστασης τακτικού υπαλλήλου, που αποτελεί την αιτιολογία για την μη αποδοχή της προσφοράς της αιτούσας, λόγω σφάλματος που επηρεάζει το ελάχιστο εργατικό κόστος, δεν είναι νόμιμη. Και τούτο διότι από ειδικότερη διάταξη της διακήρυξης (με ρήτρα αποκλεισμού της προσφοράς) και των παραρτημάτων αυτής, καθώς και της παρατεθείσας εργατικής νομοθεσίας, δεν προβλέπει ρητώς τον τρόπο και τη βάση με την οποία θα πρέπει να υπολογισθεί το ιδιαίτερο αυτό κόστος άδειας αντικαταστάτη, ούτε και με πιο τρόπο θα πρέπει τα επιμέρους αυτά στοιχεία να εμφανισθούν κατά την υποβολή της προσφοράς. Συνεπώς, η διαφορετική αποτύπωση επιμέρους στοιχείων του εργατικού κόστους και ειδικότερα, του υπολογισμού της κανονικής αδείας αντικαταστάτη, εκ μέρους της αιτούσας δεν αποτελεί ουσιώδες σφάλμα στη διαμόρφωση της οικείας οικονομικής προσφοράς και δεν επηρεάζει καταλυτικά την ορθότητα της προσφοράς της, ώστε να καταστήσει αυτήν απαράδεκτη και απορριπτέα λόγω μη κάλυψης των ελαχίστων ορίων εργατικού κόστους, όπως αορίστως και αντιφατικώς αναφέρεται στην προσβαλλόμενη απόφαση, η οποία δεν αναφέρει ρητώς τις συγκεκριμένες διατάξεις της νομοθεσίας και της διακήρυξης, που παραβιάσθηκαν, κατά τον βάσιμο ισχυρισμό της αιτούσας. Εξάλλου, η βάση υπολογισμού των ημερών αδείας εκ μέρους της αιτούσας είναι οι 22 ημέρες, υπολογισμό που δέχεται η προσβαλλόμενη .... Επομένως, δεν παραβιάζονται ούτε οι αρχές της τυπικότητας, της ίσης μεταχείρισης και της διαφάνειας, όπως εσφαλμένα δέχεται η προσβαλλόμενη απόφαση. Ακυρώνει την 1530/2020 απόφαση της Αρχής Εξέτασης Προδικαστικών Προσφυγών (Α.Ε.Π.Π.), κατά τα οριζόμενα στο σκεπτικό.


ΕλΣυνΚλ.Ε/366/2018

Ανάδειξη αναδόχου σε δημόσιο έργο:..Με τα δεδομένα αυτά, το Κλιμάκιο κρίνει ότι συντρέχουν ουσιώδεις πλημμέλειες στην ελεγχόμενη διαγωνιστική διαδικασία, οι οποίες κωλύουν την υπογραφή του υποβληθέντος σχεδίου σύμβασης, κατά τα ως ακολούθως ειδικότερα εκτιθέμενα:Α) Ο αποκλεισμός της 1ης κατά την αρχική σειρά μειοδοσίας «...», με την αιτιολογία ότι υπέβαλε την οικονομική προσφορά της σε έντυπο που δεν έφερε τη σφραγίδα της υπηρεσίας, παρίσταται μη νόμιμος. Οι συμμετέχοντες στον ελεγχόμενο διαγωνισμό υποχρεούνταν, σύμφωνα με την οικεία διακήρυξη, να καταθέσουν με την προσφορά τους, εκτός των λοιπών στοιχείων, συμπληρωμένο το έντυπο οικονομικής προσφοράς, το οποίο είχε τεθεί στη διάθεσή τους από την αναθέτουσα αρχή (Δήμος ...) μέσω της επίσημης ιστοσελίδας της. Κατά συνέπεια, οι όποιες ελλείψεις παρουσιάζει το έντυπο αυτό, και συγκεκριμένα η απουσία στρογγυλής σφραγίδας της Υπηρεσίας στο αναρτηθέν στην ιστοσελίδα της έντυπο οικονομικής προσφοράς μορφής DOC, το οποίο συμπλήρωσε η ως άνω αποκλεισθείσα κοινοπραξία, βαρύνουν την αναθέτουσα αρχή, η οποία δεν δικαιούται, επικαλούμενη την εκ παραδρομής ανάρτηση του ως άνω μη σφραγισμένου εντύπου μορφής DOC, να χρησιμοποιεί τις ελλείψεις αυτές ως λόγο απόρριψης υποβληθέντων προσφορών, διότι έτσι παραβιάζει τις αρχές της χρηστής διοίκησης και της δικαιολογημένης εμπιστοσύνης του διοικούμενου στην ειλικρίνεια και συνέπεια της δράσης της διοίκησης. (...)Β) Ο αποκλεισμός της 2ης κατά την αρχική σειρά μειοδοσίας ««...», με την αιτιολογία ότι στην εγγυητική επιστολή που κατέθεσε δεν αναφέρονται οι Α.Φ.Μ. των κοινοπρακτούντων οικονομικών φορέων καθώς και η διεύθυνση του δεύτερου κοινοπρακτούντος, παρίσταται μη νόμιμος. Στα υποβληθέντα από τις εταιρείες-μέλη της ως άνω αποκλεισθείσας κοινοπραξίας Τ.Ε.Υ.Δ. αναγράφονταν οι Α.Φ.Μ. και οι διευθύνσεις της έδρας αυτών, πλην όμως τα ανωτέρω στοιχεία αναγράφονταν ελλιπώς στην 1730029/30.6.2017 εγγυητική επιστολή του Τ.Μ.Ε.Δ.Ε. που προσκόμισε η παραπάνω κοινοπραξία, παράλειψη όμως που δεν είναι ουσιώδης, δεδομένου ότι δεν προκαλείται αμφιβολία για την ταυτότητα των μελών της ως άνω διαγωνιζόμενης κοινοπραξίας καθώς και για τη δέσμευση του Τ.Μ.Ε.Δ.Ε. ως προς τις αναλαμβανόμενες από το Ταμείο αυτό εγγυητικές δεσμεύσεις σε σχέση με την ανωτέρω συμμετέχουσα. Επομένως, η αναθέτουσα αρχή έπρεπε να καλέσει την ανωτέρω διαγωνιζομένη να άρει την πλημμέλεια αυτήν, η οποία συνιστά πρόδηλο τυπικό σφάλμα που δεν επιδρά στο περιεχόμενο της υποβληθείσας προσφοράς, η σχετική δε παράλειψη της αναθέτουσας αρχής και κατ’ επέκταση η απόρριψη της προαναφερόμενης δεύτερης μειοδότριας για τον λόγο αυτόν είναι μη νόμιμη..

Δεν ανακλήθηκε με την ΕλΣυνΤμ.6/1328/2018


ΑΕΠΠ/59/2020

Παροχή υπηρεσιών καθαριότητας....Επειδή, περαιτέρω το άρθρο 88 του ν. 4412/2016, έχει ως κύριο σκοπό να μην αποκλείεται προσφέρων από τη διαδικασία χωρίς να του έχει δοθεί η δυνατότητα να δικαιολογήσει το περιεχόμενο της προσφοράς του η οποία φαίνεται υπερβολικά χαμηλή, ενώ δεν προβλέπει όρια ως προς τη δυνατότητα της αναθέτουσας αρχής να ζητήσει τις αναγκαίες διευκρινίσεις που θα την οδηγήσουν σε ασφαλή κρίση. Επομένως, θα πρέπει ο υποψήφιος να μπορεί να προβάλει λυσιτελώς την άποψή του και να προσκομίσει κάθε είδους δικαιολογητικό σχετικά με τα στοιχεία της προσφοράς του. Η δε αναθέτουσα αρχή οφείλει να αποτυπώνει με σαφήνεια την πρόσκληση-αίτηση προκειμένου να τους παρέχει την δυνατότητα να αποδείξουν κατά πλήρη τρόπο την σοβαρότητα των προσφορών τους (βλ. σκέψη 43 και ΑΕΠΠ 979/2018). Στη συγκεκριμένη, ωστόσο, περίπτωση το ερώτημα της αναθέτουσας αρχής ήταν παντελώς γενικό και ασαφές στηριζόμενο απλώς και μόνο στα συγκριτικά στοιχεία του ενδεικτικού προϋπολογισμού μελέτης και στο εύλογο βάσει της κοινής αντίληψης και λογικής, τα οποία ωστόσο ουδόλως προσδιορίζουν και μάλιστα κατά τρόπο αντικειμενικό το ζητούμενο να απαντηθεί, ήτοι το εύλογο της προσφοράς. Επομένως, ουδεμία πλημμέλεια μπορεί να αποδοθεί στην απάντηση της προσφεύγουσας βάσει του συγκεκριμένου ερωτήματος και, περαιτέρω, ως αυτή βασίμως ισχυρίζεται, εφόσον η αναθέτουσα αρχή ήθελε και περαιτέρω διευκρινίσεις όφειλε να προβεί σε περαιτέρω ερώτημα ώστε να αχθεί σε ασφαλή κρίση.


ΑΕΠΠ/138/2022

Προμήθεια Αντιδραστηρίων:(...)Επειδή, ως ανωτέρω εκτίθεται (σκ. 14 και 15), στο Παράρτημα ΙΙΙ της διακήρυξης, παρατίθενται τα υποδείγματα με τους πίνακες της οικονομικής και της τεχνικής, χωρίς τιμές, προσφοράς που πρέπει να υποβάλλουν οι διαγωνιζόμενοι, σύμφωνα με τις διαλαμβανόμενες ανά στήλη ενδείξεις. Στον Πίνακα 2, στον οποίο, σύμφωνα με τα υποδεικνυόμενα πρέπει να καταχωρηθούν τα αναγκαία αντιδραστήρια και αναλώσιμα υλικά, απαιτείται να αναγραφούν «όλα τα αντιδραστήρια, αναλώσιμα και λοιπά απαραίτητα υλικά που απαιτούνται για τη διενέργεια του συνόλου των ζητουμένων εξετάσεων σε ακέραιες συσκευασίες». Στον Πίνακα αυτό δεν ζητείτο και ούτε εμπεριέχετο στήλη προς συμπλήρωση με την ένδειξη ποσότητας ανά συσκευασία αλλά ούτε και η περιεκτικότητα ή η απόδοση σε τεστ των προσφερόμενων υλικών, όπως αβασίμως ισχυρίζεται η δεύτερη προσφεύγουσα, παρά μόνον στήλη υπό τον τίτλο «Ποσότητα Ακέραιων Συσκευασιών για τη διενέργεια των ζητούμενων εξετάσεων». Επιπρόσθετα, σε κανένα άλλο σημείο της Διακήρυξης δεν ορίζεται ότι ο διαγωνιζόμενος οφείλει και μάλιστα επί ποινή απαραδέκτου να προβεί σε ιδιαίτερη ανάλυση προσδιορισμού ανά κατηγορία εξέτασης των απαιτούμενων υλικών, προσκομίζοντας παράλληλα και έγγραφα προκειμένου να αποδείξει την ακρίβεια των υπολογισμών του, όπως βασίμως προβάλλει η αναθέτουσα αρχή και η δεύτερη παρεμβαίνουσα. Συναφώς ο σχετικός λόγος της δεύτερης προσφεύγουσας περί πλημμελειών της οικονομικής προσφοράς της (δεύτερης) παρεμβαίνουσας τυγχάνει απορριπτέος


ΕΣ/ΚΛ.Ε/558/2020

Συντήρηση - βελτίωση εθνικής οδού...Με τα δεδομένα αυτά, το Κλιμάκιο κρίνει ότι η παράλειψη από τον προσωρινό μειοδότη να συμπληρώσει κατά την αρχική υποβολή του Τ.Ε.Υ.Δ. το συγκεκριμένο πεδίο αυτού (Μέρος ΙΙΙ, Ενότητα Γ, Πεδίο 3) ως προς το εάν συντρέχει στο πρόσωπό του ο λόγος αποκλεισμού περί διάπραξης σοβαρού επαγγελματικού παραπτώματος, όπως απαιτούσε το άρθρο 22.Α.4 περίπτωση θ΄ της διακήρυξης του διαγωνισμού, επιφέρει τον αποκλεισμό του από τη συνέχεια του διαγωνισμού (βλ. άρθρο 91 παρ. 1 περ. α΄ του ν. 4412/2016), δοθέντος ότι αυτή δεν συνιστά ασάφεια, επουσιώδη πλημμέλεια ή πρόδηλο τυπικό σφάλμα της προσφοράς του, που επιδέχεται διόρθωση ή συμπλήρωση, κατά την έννοια του άρθρου 102 του ν. 4412/2016, αφού προϋπέθετε, κατά παράβαση της παρ. 2 εδ. β΄ του ως άνω άρθρου, την αντικατάσταση του υποβληθέντος από αυτόν Τ.Ε.Υ.Δ. όσον αφορά στο επίμαχο πεδίο, με τη δήλωση το πρώτον της εταιρείας αυτής ότι δεν συντρέχει ο συγκεκριμένος λόγος αποκλεισμού. Ούτε, εξάλλου, τίθεται ζήτημα ασάφειας των σχετικών όρων της διακήρυξης (άρθρα 22.Α.4. και 23.1 εδ. α΄), ως προς τον τρόπο συμπλήρωσης του αντίστοιχου πεδίου του Τ.Ε.Υ.Δ.. Η εν λόγω ουσιώδης έλλειψη καθιστά το υποβληθέν Τ.Ε.Υ.Δ. εξαρχής ελλιπές ως δικαιολογητικό, χωρίς να επιτρέπεται η αντικατάστασή του ή η συμπλήρωσή του ως προς το επίμαχο πεδίο με μεταγενέστερη δήλωση, η οποία συνιστά επιγενόμενη του χρόνου υποβολής της προσφοράς μεταβολή του περιεχομένου της, με τη συμπλήρωση στοιχείων που ουδόλως αναφέρονταν αρχικώς και που απαιτούνταν επί ποινή αποκλεισμού, ώστε αυτή να καταστεί επιγενομένως παραδεκτή. Ως εκ τούτου, μη νομίμως κλήθηκε η ανωτέρω εργολήπτρια να συμπληρώσει τη σχετική έλλειψη ενώ η προσφορά της έπρεπε να αποκλειστεί ως απαράδεκτη, καθόσον δεν απέδειξε, κατά τον κρίσιμο χρόνο υποβολής των δικαιολογητικών συμμετοχής, την απαιτούμενη επί ποινή αποκλεισμού από τη διακήρυξη αξιοπιστία και φερεγγυότητά της.


ΕΣ/ΤΜ.6/1254/2019

Συντήρηση και βελτίωση οδικού άξονα...ζητείται η ανάκληση της 589/2019 Πράξης του Ε΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου...Με δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν ανωτέρω δεκτά, η μη υποβολή, από την εταιρεία ...., ορθώς και πλήρως συμπληρωμένης υπεύθυνης δήλωσης, αποτελούσε ουσιώδη απόκλιση της προσφοράς της από τους όρους και τον τύπο υποβολής της σύμφωνα με τη διακήρυξη, ενώ και η παράλειψη δήλωσης περί της μη υπέρβασης των ανώτατων επιτρεπόμενων ορίων ανεκτέλεστου υπολοίπου εργολαβικών συμβάσεων, σύμφωνα με τον αντίστοιχο αρκούντως σαφή όρο της διακήρυξης, συνιστούσε ουσιώδη έλλειψη της προσφοράς της ...., που δεν μπορούσε, κατά παρέκκλιση του κανόνα της προαπόδειξης που εισάγεται με το άρθρο 79 του ν. 4412/2016, να αναπληρωθεί από τα υποβληθέντα από αυτήν δικαιολογητικά ή την καταφατική απάντηση στη γενική ένδειξη «για όλα τα κριτήρια επιλογής» του Μέρους IV της δήλωσης, δεδομένου ότι στη διακήρυξη δεν δηλωνόταν ρητώς ότι οι ενδιαφερόμενοι οικονομικοί φορείς μπορούσαν να συμπληρώσουν μόνον τη γενική αυτή ένδειξη χωρίς να υποχρεούνται να συμπληρώσουν οποιαδήποτε άλλη ενότητα του Μέρους IV, ενώ στο οικείο τυποποιημένο έντυπο της υπεύθυνης δήλωσης υπήρχε ειδικό πεδίο που αφορούσε στις «λοιπές οικονομικές ή χρηματοοικονομικές απαιτήσεις οι οποίες (ενδέχεται να) έχουν προσδιοριστεί στη σχετικής διακήρυξη», το οποίο, όπως ρητώς διευκρινίζεται και με την προαναφερόμενη κατευθυντήρια οδηγία 23 της Ενιαίας Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Συμβάσεων, συμπληρώνεται αναφορικά και με την μη υπέρβαση των ανώτατων επιτρεπτών ορίων ανεκτέλεστου υπολοίπου εργολαβικών συμβάσεων. Η έλλειψη δε αυτή δεν μπορούσε να συμπληρωθεί, σύμφωνα με το άρθρο 102 του ν.4412/2016, καθόσον θα επρόκειτο για συμπλήρωση μη ορθώς υποβληθέντος, κατά τη διακήρυξη δικαιολογητικού, που έφερε ουσιώδεις ελλείψεις κατά το περιεχόμενο του, σχετικά με την ικανότητα συμμετοχής της ως άνω εταιρείας στον επίμαχο διαγωνισμό, και επέφερε, ως εκ τούτου, υποχρεωτικά τον αποκλεισμό της από τη συνέχεια του διαγωνισμού (βλ. Ε.Σ. VI 2244/2017), τα περί του αντιθέτου δε προβαλλόμενα από τις αιτούσες, ότι επρόκειτο περί τυπικής ελλείψεως που μπορούσε, ενόψει και των αρχών της χρηστής διοίκησης και της καλής πίστης, να συμπληρωθεί – διευκρινισθεί και δεν επιφέρει, ως εκ τούτου, τον αποκλεισμό από τη διαγωνιστική διαδικασία, είναι αβάσιμα και απορριπτέα.(...)Κατά συνέπεια, οι κρινόμενες αιτήσεις πρέπει να απορριφθούν και να διαταχθεί η κατάπτωση του κατατεθέντος, από την αιτούσα ανώνυμη εταιρεία «... ΑΤΕ», παραβόλου υπέρ του Ελληνικού Δημοσίου (άρθρο 73 παρ.4 ν. 4129/2013).

ΑΝΑΘΕΩΡΗΘΗΚΕ ΜΕ ΤΗΝ ΕΣ/ΤΜ.ΜΕΙΖ-ΕΠΤ.ΣΥΝΘ/1564/2019


ΕΣ/ΤΜ.6/1245/2019

Συντήρηση - επισκευή σχολείων...ζητείται η ανάκληση της 587/2019 Πράξης του Ε΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου...Με αυτά τα δεδομένα και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά ανωτέρω (βλ. σκέψη υπό στοιχείο ΙΙ), το Τμήμα κρίνει ότι μη νομίμως κλήθηκε η εργολήπτρια ....να συμπληρώσει την παράλειψή της να δηλώσει στο σχετικό πεδίο του υποβληθέντος από αυτή Τ.Ε.Υ.Δ. (Μέρος IV. Β. πεδίο 6.) ότι δεν υπερβαίνει τα ανώτατα επιτρεπτά όρια ανεκτέλεστου υπολοίπου εργολαβικών συμβάσεων, όπως ορίζονται στο άρθρο 20 παρ. 4 του ν. 3669/2008 (βλ. άρθρο 22.Γ της εν λόγω διακήρυξης), παρά τα όσα περί του αντιθέτου αβάσιμα υποστηρίζουν o αιτών και η παρεμβαίνουσα. Και τούτο, διότι η ως άνω (1η κατά σειρά μειοδοσίας) υποψήφια, κατά την υποβολή, ηλεκτρονικά, του προβλεπόμενου από το άρθρο 79 παρ. 4 του ν. 4412/2016 ΤΕΥΔ, παρέλειψε να συμπληρώσει, στο πεδίο 6 των κριτηρίων επιλογής ΙV. Β αυτού, την απαιτούμενη από τη διακήρυξη δήλωση, ώστε να προαποδείξει ότι πληρούσε το συγκεκριμένο κριτήριο οικονομικής και χρηματοοικονομικής επάρκειας, κατά παράβαση του σχετικού, συμβατού με τα ισχύοντα κατά το επίδικο χρονικό διάστημα πρότυπα τεύχη (βλ. απόφαση Ε.Α.Α.ΔΗ.ΣΥ. .....2017), όρου της διακήρυξης (βλ. άρθρα 22, 22.Γ και 23.1 αυτής). Η παράλειψη δε αυτή επιφέρει τον αποκλεισμό της από τη συνέχεια του διαγωνισμού (βλ. άρθρο 91 παρ. 1 α΄και β΄του ν. 4412/2016), αφού δεν συνιστά “ασάφεια”, όπως εσφαλμένως τη χαρακτηρίζει η παρεμβαίνουσα, ούτε μπορεί να θεωρηθεί “επουσιώδης πλημμέλεια” ή “πρόδηλο εκ παραδρομής σφάλμα”, ώστε να επιδέχεται συμπλήρωση κατά το άρθρο 102 του ν. 4412/2016, καθώς προϋπέθετε την αντικατάσταση του υποβληθέντος από αυτή ΤΕΥΔ, όσον αφορά το επίμαχο πεδίο, με τη δήλωση, το πρώτον, ότι πληροί το συγκεκριμένο κριτήριο επιλογής (βλ. Ελ. Συν. VI Τμ. 2244/2017, Ε΄ Κλιμ. 519/2017, 106, 519, 832/2018, 250/2019). Κατά τις διατάξεις δε του άρθρου 102 του ν. 4412/2016 (βλ. και άρθρο 9 της διακήρυξης), ερμηνευόμενες σύμφωνα με την αρχή της τυπικότητας που διέπει τις διαδικασίες για την ανάθεση δημοσίων συμβάσεων (Ελ. Συν. VI Τμ. 482/2018), η συμπλήρωση ή η διευκρίνιση εγγράφων δεν επιτρέπεται να έχει ως συνέπεια τη μεταγενέστερη αντικατάσταση των εγγράφων που έχουν κατατεθεί κατά τους όρους της διακήρυξης και μάλιστα, όπως εν προκειμένω, του ήδη υποβληθέντος ΤΕΥΔ, ήτοι του ουσιώδους εκείνου δικαιολογητικού συμμετοχής, το οποίο, σύμφωνα με το άρθρο 79 του ν. 4412/2016, επέχει θέση υπεύθυνης δήλωσης και λειτουργεί ως προκαταρκτική απόδειξη ότι ο εν λόγω υποψήφιος πληροί τις προϋποθέσεις συμμετοχής και τα κριτήρια επιλογής, που ορίζονται στην οικεία διακήρυξη και στην κείμενη νομοθεσία (βλ. Ελ. Συν. Τμ. Μείζονος – Επταμελούς Σύνθεσης 1351/2018, VI Tμ. 2244/2017, 844, 955, 1322/2018). Εξάλλου, ως προς την επίμαχη έλλειψη του υποβληθέντος ΤΕΥΔ δεν ασκεί οιαδήποτε επιρροή το γεγονός ότι η παρεμβαίνουσα είχε συμπληρώσει στο Μέρος IV αυτού - με θετική απάντηση («Ναι») - το πεδίο «α. Γενική ένδειξη για όλα τα κριτήρια επιλογής», καθώς η συμπλήρωση αυτή δεν δύναται να αντικαταστήσει την υποχρέωση αναλυτικής συμπλήρωσης των ειδικότερων τμημάτων του Μέρους IV. Και τούτο, διότι αφενός μεν η δυνατότητα συμπλήρωσης μόνο του πεδίου α. του Μέρους IV δεν προβλεπόταν ρητά στη διακήρυξη, αφετέρου δε στο επίμαχο πεδίο 6 του Μέρους IV. Β του ΤΕΥΔ, η παρεμβαίνουσα - ως εγγεγραμμένη στο ΜΕΕΠ - όφειλε, σύμφωνα με το άρθρο 22.Γ της διακήρυξης, να δηλώσει τη μη υπέρβαση του ανωτάτου επιτρεπτού ορίου ανεκτέλεστου υπολοίπου εργολαβικών συμβάσεων, η οποία δεν δύναται να συναχθεί από άλλα σημεία του ΤΕΥΔ, ούτε να συμπληρωθεί εκ των υστέρων. Κατόπιν αυτών, όπως ορθά κρίθηκε με την προσβαλλόμενη, μη νομίμως ο αιτών Δήμος κάλεσε, μέσω της διαδικασίας των διευκρινίσεων (άρθρ. 102 του ν. 4412/2016), την παρεμβαίνουσα εργολήπτρια σε συμπλήρωση του υποβληθέντος από αυτή ΤΕΥΔ, προς κάλυψη της προαναφερθείσας έλλειψής του, και δεν την απέκλεισε από τη συνέχεια του διαγωνισμού, με συνέπεια να υφίσταται κατά την ελεγχόμενη διαδικασία ουσιώδης νομική πλημμέλεια, η οποία εμποδίζει την υπογραφή του υποβληθέντος σχεδίου σύμβασης. Τέλος, ο ισχυρισμός του αιτούντος περί συνδρομής συγγνωστής πλάνης των οργάνων του, τα οποία, όπως προβάλλεται, θεώρησαν ότι μπορούσαν να καλέσουν την παρεμβαίνουσα να συμπληρώσει το εν λόγω πεδίο του ΤΕΥΔ, αφού αυτή είχε δηλώσει σε άλλο πεδίο του ΤΕΥΔ ότι πληροί όλα τα απαιτούμενα κριτήρια επιλογής, πρέπει να απορριφθεί, διότι η υποχρέωση αναλυτικής συμπλήρωσης των ειδικότερων τμημάτων του Μέρους IV ήταν σαφής, δεδομένου ότι, όπως ρητά αναφέρεται στο ίδιο το ΤΕΥΔ, το πεδίο «α. Γενική ένδειξη για όλα τα κριτήρια επιλογής» πρέπει να συμπληρώνεται μόνο όταν αυτό προβλέπεται από τη διακήρυξη (βλ. και σελ. 23 της Κ.Ο. 23 της Ε.Α.Α.ΔΗ.ΣΥ.), ενώ, περαιτέρω, η νομολογία του Δικαστηρίου επί του θέματος αυτού είναι πάγια (βλ. Ελ. Συν. VI Τμ. 2244/2017, Ε΄ Κλιμ. 519/2017, 106, 519, 832/2018, 250/2019). Ομοίως, ο προβαλλόμενος από το Δήμο ισχυρισμός περί συνδρομής λόγων υπέρτερου δημοσίου συμφέροντος για την άμεση υπογραφή της ελεγχόμενης σύμβασης, αναγομένων στην ανάγκη συντήρησης και επισκευής των σχολείων πριν από την έναρξη του νέου σχολικού έτους 2019 – 2020, είναι απορριπτέος ως αβάσιμος, δοθέντος ότι το δημόσιο συμφέρον εξυπηρετείται προεχόντως με την τήρηση της νομιμότητας στις διαδικασίες ανάθεσης των δημοσίων συμβάσεων (Ελ. Συν. VI Τμ. 1605, 2227/2016, 668/2017, 482/2018, 979/2019), σε κάθε δε περίπτωση ο διαγωνισμός κατέληξε στη σύνταξη πίνακα μειοδοσίας, από τον οποίο μπορεί να επιλεγεί υποψήφιος ανάδοχος.Αποφαίνεται ότι η 587/2019 Πράξη του Ε΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου δεν πρέπει να ανακληθεί.