ΔΗΜΟΣΙΑ ΕΡΓΑ:......... Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά ανωτέρω, το αντικείμενο όλων των ανωτέρω συμβάσεων αφορά σε εκτέλεση ομοειδών, χωματουργικών εργασιών εκσκαφών εδάφους και χαλικοστρώσεων αγροτικών δρόμων, που αναλύονται σε όμοιες υποκατηγορίες εργασιών, σε παρεμφερείς ποσότητες, οι οποίες  ανατέθηκαν κατά το ίδιο χρονικό διάστημα και εκτελέστηκαν κατά τον ίδιο περίπου χρόνο από εμπειροτέχνη χωματουργικών εργασιών και όχι σε εκτέλεση έργων, κατά την έννοια των διατάξεων του άρθρου 1 παρ. 3 του ν. 3669/2008, δεδομένου ότι το αποτέλεσμα αυτών δεν καθίσταται συστατικό του εδάφους ούτε για την επίτευξή του προκύπτει ότι απαιτήθηκαν ειδικές τεχνικές γνώσεις και μέθοδοι, εξειδικευμένο επιστημονικό ή τεχνικό προσωπικό και ανάλογα τεχνικά μέσα και εγκαταστάσεις. Περαιτέρω, οι εν λόγω εργασίες μη νομίμως επιμερίστηκαν, με την αναγραφή ιδιαίτερων για την καθεμιά πιστώσεων και ανατέθηκαν απευθείας, με βάση το ύψος της δαπάνης που προέκυψε από την εν λόγω κατάτμηση, αντί της διενέργειας ενιαίου διαγωνισμού. Τούτο δε διότι πρόκειται για ομοειδείς εργασίες συντήρησης (χαλικοστρώσεων) ήδη υφιστάμενων αγροτικών δρόμων (βλ. σχετικά και την από 9.12.2010 αναφορά του δημοτικού συμβούλου Α. Μαυρομάτη προς την Υπηρεσία Επιτρόπου), η συνολική προϋπολογιζόμενη δαπάνη των οποίων, ανέρχεται στο ποσό των 55.800,00 ευρώ (6.900,00 + 6.900,00 + 5.900,00 + 6.900,00 + 6.900,00 + 6.900,00 + 5.500,00 + 3.000,00 + 6.900,00), συμπεριλαμβανομένου του αναλογούντος Φ.Π.Α., υπερβαίνει δηλαδή το όριο των 20.000,00 ευρώ, πέραν του οποίου δεν επιτρέπεται η απευθείας ανάθεση εργασιών. Συνεπώς, οι εντελλόμενες με τα επίμαχα χρηματικά εντάλματα πληρωμής του Δήμου ........ δαπάνες είναι μη νόμιμες και επομένως, τα εντάλματα αυτά δεν πρέπει να θεωρηθούν.

Μη νόμιμη η απευθείας ανάθεση σε ιδιώτες των εργασιών καθαρισμού αγροτικών δρόμων, καθόσον η συνολική αξία των εργασιών αυτών υπερβαίνει το όριο των 8.804,11 ευρώ, μέχρι του οποίου επιτρέπεται η απευθείας ανάθεση εργασιών (ν. 1418/84, ν.2539/97, ν.2623/98). Όμοια η 327/2009 πράξη του ιδίου Τμήματος

Δημόσια εργα.Επι έλλασσον δαπάνες.(...) Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στην προηγούμενη σκέψη, οι ποιοτικοί και ποσοτικοί περιορισμοί, που τίθενται από τις διατάξεις της παρ.4 του άρθρου 57 του ν. 3669/2008 για τη χρησιμοποίηση των «επί έλασσον δαπανών», δεν μπορούν να εφαρμοστούν στο επίμαχο έργο «Αποκατάσταση βατότητας αγροτικών δρόμων .....  .....», δοθέντος ότι ο προϋπολογισμός αυτού περιλαμβάνει μία ομάδα εργασιών, εντός της οποίας έλαβαν χώρα αυξομειώσεις των προβλεπόμενων συμβατικών εργασιών. Συνεπώς, νομίμως αναλώθηκε το ποσό των 999,05 ευρώ, που εξοικονομήθηκε από τη μείωση των ποσοτήτων (και της δαπάνης) ορισμένων εργασιών της από 17.3.2014 σύμβασης για τη χρηματοδότηση άλλων – προβλεπόμενων στην ίδια σύμβαση – εργασιών, χωρίς σε κάθε περίπτωση να  προκαλείται αύξηση του οικονομικού αντικειμένου αυτής.     

Η δαπάνη εκτέλεσης χωματουργικών εργασιών καθαρισμού αγροτικών δρόμων (με τη χρήση μηχανήματος διαμορφωτήρα -§Γ&(ΐ6Γ - και φορτωτή), η οποία δεν αφορά σε δημόσιο τεχνικό έργο, δεν είναι νόμιμη, διότι η ανάθεση των εργασιών δεν έγινε κατόπιν διενέργειας δημόσιου διαγωνισμού, όπως επιτάσσει το π.δ. 60/2007, αλλά με απευθείας ανάθεση, κατόπιν μη νόμιμης κατάτμησης των όμοιων εργασιών, αφού η επιτρεπτή κατά νόμο κατάτμηση των πιστώσεων ανά δημοτικό διαμέρισμα αφορά μόνο στα έργα και όχι στις εργασίες, σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 18 παρ. 14 του ν. 3731/2008.

Κατασκευή τσιμεντένιας τάφρου.Το αντικείμενο της επίδικης σύμβασης «κατασκευής τσιμεντένιας τάφρου» αφορά σε εκτέλεση δημόσιου τεχνικού έργου και όχι σε προμήθεια υλικών, ανεξαρτήτως εάν το κόστος των καθαρών εργασιών εκτέλεσης του έργου υπολείπεται αυτού της προμήθειας σκυροδέματος και σιδηρού πλέγματος,δεδομένου ότι δεν είναι δυνατός ο αποχωρισμός αυτών των υλικών από την τάφρο χωρίς ουσιώδη αλλοίωση της εγκατάστασης επί του εδάφους, ενώ τα υλικά αυτά κατέστησαν πλέον συστατικά του εδάφους και απώλεσαν την αυτοτέλειά τους.

Δαπάνες για τη συντήρηση αγροτικών δρόμων και καθαρισμό χανδάκων και αγροτικών τάφρων.Οι εν λόγω εργασίες δεν αποτελούν δημόσιο έργο, αφού για την εκτέλεσή τους δεν απαιτείται η χρήση ειδικών τεχνικών γνώσεων και μεθόδων και η χρησιμοποίηση εξειδικευμένου επιστημονικού ή τεχνικού προσωπικού, αλλά μπορούν αυτές να εκτελεστούν από τεχνίτες που διαθέτουν τα κατάλληλα μέσα και τη σχετική εμπειρία

ΔΗΜΟΤΙΚΑ ΕΡΓΑ.Κατάτμηση:Μη νόμιμη η δαπάνη Δήμου, που αφορά στην εξόφληση ιδιωτών για την εκτέλεση των εργασιών «Συντήρηση χανδάκων αγροτικών δρόμων, απομάκρυνση μπαζών, κλαδιών, χόρτων για λόγους προστασίας αγροτικών περιοχών .. » και «Καθαρισμός αγροτικών οδών και κοινόχρηστων χώρων της Δημοτικής Ενότητας ..», καθόσον πρόκειται για απευθείας ανάθεση ομοειδών υπηρεσιών (εκτέλεση απλών εργασιών καθαρισμού αγροτικών οδών, χανδάκων, κοινόχρηστων χώρων και απομάκρυνσης των μπαζών και απορριμμάτων), οι οποίες μη νομίμως επιμερίσθηκαν και ανατέθηκαν απευθείας, με βάση το ύψος της δαπάνης που προέκυψε από την εν λόγω κατάτμηση, χωρίς να διενεργηθεί πρόχειρος διαγωνισμός, αφού η συνολική προϋπολογισθείσα δαπάνη αυτών, υπερβαίνει το όριο των 20.000 ευρώ (χωρίς Φ.Π.Α.), μέχρι το οποίο είναι, κατά νόμο, επιτρεπτή η απευθείας ανάθεση (άρθρο 12 παρ. 1 του π.δ. 28/1980, ΦΕΚ Α' 11/1980 και Υ.Α. 35140/739/9.8.2010, ΦΕΚ Β' 1291/2010).

Έργο..Με δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά ανωτέρω, εφόσον στη συγκεκριμένη περίπτωση, όπως προκύπτει από τα στοιχεία του φακέλου, αντικείμενο του 1ου Α.Π.Ε. δεν ήταν η διενέργεια συμπληρωματικών (νέων) εργασιών, αλλά η αύξηση των ποσοτήτων των ήδη προβλεπομένων συμβατικών εργασιών, το Τμήμα κρίνει ότι συντρέχουν οι νόμιμες προύποθέσεις για την επιβάρυνση του κονδυλίου των απροβλέπτων της οικείας σύμβασης με τη δαπάνη των εργασιών αυτών, δοθέντος, επιπροσθέτως, ότι αφενός μεν αυτές κατέστησαν αναγκαίες λόγω εσφαλμένων προμετρήσεων της οικείας μελέτης, αφετέρου δε ότι το προς εκτέλεση αντικείμενο της σύμβασης δεν τροποποιήθηκε. Κατόπιν των ανωτέρω, η Πράξη της οποίας ζητείται η ανάκληση (23/2010), η οποία έθεσε ως προϋπόθεση για την αυξομείωση των ήδη προβλεπομένων συμβατικών εργασιών τη συνδρομή «απρόβλεπτων περιστάσεων», πρέπει να ανακληθεί ως προς την κρίση της περί μη νομιμότητας της δαπάνης, που εντέλλεται με το 176, οικονομικού έτους 2009, χρηματικό ένταλμα πληρωμής. Το ένταλμα δε αυτό θα μπορούσε να θεωρηθεί, εάν δεν είχε λήξει το οικονομικό έτος 2009, σε βάρος των πιστώσεων του προϋπολογισμού του οποίου εκδόθηκε.

Αμοιβή της για την εκτέλεση του έργου «Ολοκλήρωση εργασιών τεχνικού στους ......»(...)Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά ανωτέρω, το αντικείμενο της επίδικης σύμβασης «ολοκλήρωση εργασιών τεχνικού στους ......» αφορά σε εκτέλεση δημόσιου τεχνικού έργου και όχι σε προμήθεια υλικών, ανεξαρτήτως εάν το κόστος των καθαρών εργασιών εκτέλεσης του έργου της διαμόρφωσης της επιφάνειας του χώρου κοιτόστρωσης και των παρειών αυτής (1.322,00 ευρώ) υπολείπεται αυτού της προμήθειας σκυροδέματος κοιτοστρώσεων (4.368,00 ευρώ), δεδομένου ότι δεν είναι δυνατός ο αποχωρισμός αυτών των υλικών από την κοίτη του υπό διαμόρφωση ποταμού, χωρίς ουσιώδη αλλοίωση της εγκατάστασης επί του εδάφους, ενώ τα υλικά αυτά κατέστησαν πλέον συστατικά του εδάφους και απώλεσαν την αυτοτέλειά τους. Εξάλλου, από τις διατάξεις που διέπουν την εκτέλεση των δημοτικών έργων και τις προμήθειες των Ο.Τ.Α., δεν προβλέπεται ότι το κόστος προμήθειας των υλικών που είναι αναγκαία για την εκτέλεση ορισμένου έργου και ενσωματώνονται σ΄αυτό δεν μπορεί να υπερβαίνει το κόστος των εργασιών εκτέλεσης αυτού, απορριπτομένου ως νόμω αβασίμου του σχετικού λόγου διαφωνίας της Επιτρόπου. Εξάλλου, η αμφισβήτηση από την Επίτροπο της αναγκαιότητας εκτέλεσης του συγκεκριμένου έργου που αφορά στο λόγο της αοριστίας του τίτλου αυτού, αποτελεί ζήτημα που ανάγεται στο ουσιαστικό μέρος της δαπάνης, για την αμφισβήτηση του οποίου προβλέπεται αυτοτελής διαδικασία που είναι διαφορετική της παρούσας, η οποία εξικνείται στην εξέταση της νομιμότητας και κανονικότητας της εντελλόμενης με το ελεγχόμενο χρηματικό ένταλμα δαπάνης. Τέλος, αναφορικά με το πρώτο λόγο διαφωνίας της Επιτρόπου, το Κλιμάκιο άγεται στην κρίση ότι με την 232/2012 απόφασή της, η Οικονομική Επιτροπή του Δήμου ...... προέβη στην ψήφιση (διάθεση) της σχετικής πίστωσης για την ελεγχόμενη δαπάνη, ενώ η μεταγενέστερη (31.12.2012) έκδοση της αντίστοιχης «απόφασης» ανάληψης υποχρέωσης του Δημάρχου, η οποία αποτελεί στην ουσία την πρόταση ανάληψης υποχρέωσης, δεν αίρει, κατά το μέρος αυτό, τη νομιμότητα της δαπάνης (βλ. πράξη Κλιμ. Προλ. Ελ. Δαπ. στο VII Τμ. 139/2013)

Η, κατά το άρθρο 9 παρ.4 του Ν 1418/84, αποζημίωση που καταβάλλεται στον ανάδοχο εκτελέσεως δημοσίου έργου, στην περίπτωση που αυτός συμφωνεί για τη ματαίωση της διαλύσεως της σχετικής συμβάσεως, ορίζεται ισόποση με τη θετική ζημία που υφίσταται ο ανάδοχος, εξ αποκλειστικής υπαιτιότητας του φορέα κατασκευής ή του κυρίου του έργου. Η, εν λόγω, αποζημίωση περιλαμβάνει και την εφ’ άπαξ υπολογιζόμενη διαφορά μεταξύ των συμβατικών τιμών των υλικών και εργασιών και των τιμών, που θα καταβάλλει αποδεδειγμένως ο ανάδοχος για την εξασφάλιση των ιδίων εργασιών και υλικών, εφόσον η διαφορά αυτή, η οποία δύναται να προκύψει κατά το διάστημα από το χρόνο της πραγματικής διακοπής των εργασιών μέχρι την έγκριση της συμφωνίας του αναδόχου, δεν καλύπτεται από την αναθεώρηση των δαπανών των εν λόγω συμβατικών τιμών (εργασιών και υλικών).