Η Πράξη 60/2025 του ΣΤ΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου αφορά τον έλεγχο νομιμότητας της διαδικασίας ανάδειξης αναδόχου και του σχεδίου σύμβασης για το Τμήμα 7 («Tablet Android») της προμήθειας «Ανάπτυξη Επιχειρησιακών Εφαρμογών και Διαλειτουργικότητα αυτών με υφιστάμενα Πληροφοριακά Συστήματα του Πυροσβεστικού Σώματος». Η συνολική συμβατική δαπάνη για το Τμήμα 7 ανήλθε σε 59.800,00 ευρώ πλέον ΦΠΑ. Το Κλιμάκιο έκρινε ότι δεν υπάρχουν ουσιώδεις νομικές πλημμέλειες. Αποφάνθηκε ότι δεν κωλύεται η υπογραφή της σύμβασης, υπό τον όρο να διορθωθεί ο τίτλος της προμήθειας στο άρθρο 1, να εξειδικευθεί η ρήτρα αναπροσαρμογής τιμής βάσει των κωδικών COICOP 5 και να συμπληρωθεί το ποσό της εγγυητικής επιστολής καλής εκτέλεσης (4% της προϋπολογιζόμενης δαπάνης).

Παροχή υπηρεσιών φύλαξης χώρων :Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στις σκέψεις που προηγήθηκαν, το Κλιμάκιο κρίνει ότι: α) Κατά τα γενόμενα δεκτά στη σκ. ΙΙ, μη νομίμως παραλείφθηκε, κατά τη διενέργεια του επίμαχου συνοπτικού διαγωνισμού, η έναρξη της διαδικασίας του οποίου έλαβε χώρα μετά τις 6.12.2016, η χρήση του Τυποποιημένου Εντύπου Υπεύθυνης Δηλώσεως (ΤΕΥΔ), που προβλέπεται στην 158/2016 απόφαση της Ε.Α.Α.ΔΗ.ΣΥ., ενώ, αντ’ αυτού χρησιμοποιήθηκε η υπεύθυνη δήλωση του 8 παρ. 4 του ν. 1599/1986 (ΦΕΚ Α΄ 75). Εντούτοις, όμως, η συγκεκριμένη παράλειψη δεν κρίνεται ουσιώδης, καθώς δεν προβάλλεται με τον σχετικό λόγο διαφωνίας ότι η αναδειχθείσα ως ανάδοχος εταιρεία δεν πληρούσε κάποια από τις προϋποθέσεις νόμιμης συμμετοχής της στον διενεργηθέντα διαγωνισμό, όπως άλλωστε προκύπτει και από τα προσκομισθέντα δικαιολογητικά κατακύρωσης, τα οποία περιλαμβάνονται μεταξύ των στοιχείων του φακέλου (πρβλ. Ε.Σ. ΚΠΕΔ 104/2018) και β) Κατά τα βασίμως προβαλλόμενα από τον Επίτροπο, η επίμαχη δαπάνη είναι μη κανονική, διότι η παραπάνω από 13.8.2018 σύμβαση δεν καταχωρήθηκε στο Ηλεκτρονικό Μητρώο Δημοσίων Συμβάσεων αμέσως μετά την υπογραφή της ή τουλάχιστον μέσα σε εύλογο χρονικό διάστημα, αλλά μόλις στις 15.1.2019, ήτοι μετά την πάροδο σχεδόν 6 μηνών. Ωστόσο, το Κλιμάκιο λαμβάνοντας υπόψη το γεγονός ότι η υπογραφείσα σύμβαση εν τέλει αναρτήθηκε κατά την ως άνω ημερομηνία στο Ηλεκτρονικό Μητρώο Δημοσίων Συμβάσεων, κρίνει ότι, στην προκειμένη περίπτωση, τα αρμόδια όργανα του Νοσοκομείου ενήργησαν συγγνωστώς και χωρίς πρόθεση καταστρατήγησης των οικείων διατάξεων.

Η Πράξη 229/2025 του ΣΤ' Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου αφορά τον έλεγχο νομιμότητας της διαδικασίας ανάδειξης αναδόχων και των σχεδίων συμβάσεων για την Προμήθεια Ηλεκτρολογικού Υλικού του Δήμου Πατρέων. Η συνολική προϋπολογιζόμενη δαπάνη της προμήθειας (Τμήματα 1-10 και 12) που ελέγχθηκε, ανήλθε σε 3.719.032,26 ευρώ (συμπεριλαμβανομένου δικαιώματος προαίρεσης 50% και πλέον ΦΠΑ). Η διαδικασία κατακυρώθηκε σε τρεις οικονομικούς φορείς (για τα τμήματα 1-10 και 12), με συνολικό ποσό 1.629.239,55 ευρώ πλέον ΦΠΑ. Σημειώνεται ότι για το τμήμα 13 εκκρεμεί προσφυγή ενώπιον της Ενιαίας Αρχής Δημοσίων Συμβάσεων. Το Κλιμάκιο έκρινε ότι δεν υφίστανται ουσιώδεις νομικές πλημμέλειες στη διεξαχθείσα διαγωνιστική διαδικασία για τα τμήματα 1-10 και 12 και αποφάνθηκε ότι δεν κωλύεται η υπογραφή των τριών σχεδίων συμβάσεων.

ΠΑΡΟΧΗ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ ΚΑΘΑΡΙΟΤΗΤΑΣ:Να ελέγξει τη νομιμότητα της διαδικασίας ανάθεσης και του σχεδίου σύμβασης του ν.π.δ.δ. «…» (όπως μετονομάστηκε από 18.4.2022 το ν.π.δ.δ. «…», βλ. άρθρα 3 παρ.1 και 82 του ν. 4921/2022, Α΄ 75/18.4.2022) για την παροχή υπηρεσιών καθαριότητας των κτιρίων των Υπηρεσιών αρμοδιότητας της Περιφερειακής Διεύθυνσης Θεσσαλίας, προϋπολογιζόμενης δαπάνης 1.236.510,21 ευρώ πλέον Φ.Π.Α. 296.762,45 (με το δικαίωμα παράτασης) και συμβατικού τιμήματος 795.120 ευρώ πλέον Φ.Π.Α. 190.828,80 ευρώ (χωρίς το δικαίωμα παράτασης).(....)Τούτο διότι η προσφέρουσα, όπως προαναφέρθηκε, δεν είχε υποχρέωση να υποβάλει άλλα δικαιολογητικά, πλην του Ευρωπαϊκού Ενιαίου Εγγράφου Σύμβασης, κατά το στάδιο υποβολής της προσφοράς της, για την απόδειξη της πλήρωσης του κριτηρίου του άρθρου 2.2.6 της διακήρυξης, ενώ η απαίτηση για ταύτιση του προσώπου του υπεύθυνου έργου και του συντονιστή παροχής των υπηρεσιών προβλέφθηκε με μη νόμιμη, λόγω μη τήρησης των απαιτούμενων διατυπώσεων δημοσιότητας, ουσιώδη τροποποίηση των όρων της διακήρυξης (βλ. σημείο Α της παρούσας σκέψης). Τέλος, οι πλημμέλειες αυτές είναι  ουσιώδεις, και διότι οδήγησαν σε αποκλεισμό των ανωτέρω προσφερόντων από τη διαδικασία του διαγωνισμού, χωρίς να αποσφραγισθεί και να αξιολογηθεί η οικονομική προσφορά τους.Αποφαίνεται ότι κωλύεται η σύναψη του σχεδίου σύμβασης του ν.π.δ.δ. «…» για την παροχή υπηρεσιών καθαριότητας των κτιρίων των Υπηρεσιών αρμοδιότητας της Περιφερειακής Διεύθυνσης Θεσσαλίας.

ΠΑΡΟΧΗ ΥΠΗΤΕΣΙΩΝ ΦΥΛΑΞΗΣ.(...)	Ως εκ τούτου, γενομένων δεκτών των προβαλλομένων λόγων προσφυγής, νομίμως το σχέδιο της 2ης τροποποιητικής σύμβασης προβλέπει την αναπροσαρμογή του συμβατικού τιμήματος κατά τα ποσά που προαναφέρθηκαν, τα οποία ανάγονται σε αύξηση ποσοστού 19,65%, ήτοι κατώτερη από την αύξηση του βασικού μισθού πλέον εισφορών από τον χρόνο υποβολής της προσφοράς της προσφεύγουσας ως τον χρόνο υποβολής αιτήματος δεύτερης αναπροσαρμογής (ποσοστό 19,75%). Τούτο δε ανεξαρτήτως της ορθότητας των ποσοστών των εργοδοτικών εισφορών και των χρονικών διαστημάτων για τα οποία τα εν λόγω ποσοστά ίσχυαν, σύμφωνα με τις παραδοχές της προσβαλλομένης, όπως απεικονίζονται στον πίνακα της σκέψης 3.9 αυτής, και λαμβάνονται ως βάση για τον υπολογισμό της συνολικής αύξησης του μισθού (αναλυτικά ως προς το ύψος των εργοδοτικών εισφορών βλ. ΕλΣυν Έβδ. Τμ. 330/2023, σκ. 9 και 11).Κατ’ ακολουθίαν τούτων, η ένδικη προσφυγή ανάκλησης πρέπει να γίνει δεκτή και να ανακληθεί η προσβαλλόμενη 89/2023 Πράξη του Επιτρόπου του Ελεγκτικού Συνεδρίου 

Επισκευές και συντηρήσεις των εγκαταστάσεων κλιματισμού.(...)Λαμβάνοντας τα ανωτέρω υπόψη, το Δικαστήριο κρίνει ότι δεν τυγχάνουν εφαρμογής εν προκειμένω, ήτοι αναφορικά με τις επίμαχες απαιτήσεις της διακήρυξης ως προς το προσωπικό που θα διατεθεί στην υλοποίηση της σύμβασης και δεν ανήκει στον ανάδοχο, οι ρυθμίσεις του άρθρου 78 του ν. 4412/2016 και οι αντίστοιχες του άρθρου 2.2.8 της διακήρυξης «περί δάνειας ικανότητας», καθώς αυτές προϋποθέτουν στήριξη στη δάνεια ικανότητα τρίτου για την ικανοποίηση των εξεταζομένων ως προς το πρόσωπο του προσφέροντος κριτηρίων επιλογής της οικονομικής και χρηματοοικονομικής επάρκειας (άρθρο 75 παρ. 3 του ν. 4412/2016 και άρθρο 2.2.5 της διακήρυξης) ή/και της τεχνικής και επαγγελματικής ικανότητας (άρθρο 75 παρ. 4 του ν. 4412/2016 και άρθρο 2.2.6 της διακήρυξης) αυτού και δεν εφαρμόζονται για την κάλυψη των απαιτήσεων και όρων που αποτελούν στοιχεία της τεχνικής προσφοράς του διαγωνιζόμενου. Ως εκ τούτου, δεν απαιτείται η υποβολή χωριστών εντύπων ΕΕΕΣ και δικαιολογητικών κατακύρωσης για το προσωπικό αυτό, ούτε δήλωση στο ΕΕΕΣ που η ίδια υπέβαλε ότι θα στηρίζεται στη δάνεια ικανότητα τρίτων, όπως λανθασμένα υπολαμβάνει η Αναπληρώτρια Επίτροπος. 	Μετά δε και τις ανωτέρω παραδοχές και εφόσον δεν προβάλλεται άλλος διακωλυτικός της υπογραφής της σύμβασης λόγος, παρέλκει η εξέταση του προβαλλόμενου με την ασκηθείσα υπέρ της προσφυγής και κατά τους κύρους της προσβαλλόμενης πράξης παρέμβαση λόγου ότι οι εργαζόμενοι με σύμβαση παροχής ανεξάρτητων υπηρεσιών δεν συνιστούν «τρίτους» δανείζοντες τεχνική ικανότητα, αλλά αποτελούν «ίδιους πόρους» του προσφέροντος, ο οποίος αυτοδύναμα θα εκτελέσει τη σύμβαση (βλ. σχετικά ΔΕφΑθ 906/2023 σκ. 8 και Ε.Α.ΔΗ.ΣΥ. 1045/2022 σκ. 9, αλλά και αντίθετα ΕλΣυν Ολ. 310/2022 σκ. 49, ΣτΕ 107/2018 σκ. 6, ΔΕφΑθ. 826/2024 σκ. 10, ΔΕφΑθ. 236/2019 σκ. 7), και ότι, επομένως, για τον λόγο αυτό, δεν ασκεί επιρροή στη νομιμότητα του διαγωνισμού ο χαρακτηρισμός των επίμαχων απαιτήσεων είτε ως κριτηρίων τεχνικής ικανότητας είτε ως στοιχείων της τεχνικής προσφοράς των διαγωνιζομένων. Επίσης, παρέλκει η εξέταση των προβαλλόμενων από την αναθέτουσα αρχή λόγων δημοσίου συμφέροντος.

ΣΥΜΒΑΣΕΙΣ ΠΑΡΟΧΗΣ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ:παροχή υπηρεσιών καθαριότητας όλων των κτιριακών εγκαταστάσεων του Δημοκριτείου Πανεπιστημίου Θράκης (Δ.Π.Θ.) στις πόλεις Ξάνθη, Κομοτηνή, Αλεξανδρούπολη και Ορεστιάδα, εκτιμώμενης αξίας 1.232.386,00 ευρώ, πλέον Φ.Π.Α. (1.528.158,63 με Φ.Π.Α.) για δύο έτη, πλέον δικαιώματος προαίρεσης ποσού 616.193,00 ευρώ, πλέον Φ.Π.Α. (764.079,32 ευρώ με Φ.Π.Α.) για ένα επιπλέον έτος(...)Με τα δεδομένα αυτά, το Κλιμάκιο δεν διαπιστώνει ουσιώδεις νομικές πλημμέλειες στο πλαίσιο της ως άνω διαδικασίας ανάθεσης και, ως εκ τούτου, κρίνει ότι δεν κωλύεται η υπογραφή του υποβληθέντος προς έλεγχο σχεδίου σύμβασης, υπό τον όρο ότι το εργατικό κόστος της σύμβασης θα αναδιαμορφωθεί, κατόπιν εξασφάλισης των αναγκαίων πιστώσεων εκ μέρους της αναθέτουσας αρχής, κατά τρόπο ώστε να είναι σύμφωνο με τις προβλεπόμενες στην οικεία κανονιστική διάταξη, ισχύουσα κατά τον χρόνο υπογραφής της σύμβασης, κατώτατες αμοιβές των εργαζομένων που θα απασχολήσει ο ανάδοχος στο πλαίσιο παροχής των επίμαχων υπηρεσιών ... Επισημαίνεται, τέλος, ότι η αναθέτουσα αρχή πρέπει να ζητήσει όπως η ανάδοχος εταιρεία προσκομίσει υπεύθυνη δήλωση περί μη συνδρομής των περιπτώσεων ... σχετικά με περιοριστικά μέτρα λόγω ενεργειών της Ρωσίας που αποσταθεροποιούν την κατάσταση στην Ουκρανία, το οποίο (άρθρο), ως άμεσης εφαρμογής, καταλαμβάνει και την ελεγχόμενη διαγωνιστική διαδικασία. 

Η Πράξη 153/2025 του ΣΤ' Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου αφορά τον έλεγχο νομιμότητας της διαδικασίας ανάδειξης αναδόχων και των σχεδίων συμβάσεων για την προμήθεια «Εξειδικευμένου Επιστημονικού Εξοπλισμού για την παρακολούθηση μετεωρολογικών, πυρομετεωρολογικών, ακτινομετρικών και υδρολογικών παραμέτρων» από το Εθνικό Αστεροσκοπείο Αθηνών. Η συνολική συμβατική δαπάνη ανήλθε σε 4.530.201,00 ευρώ πλέον ΦΠΑ. Το Κλιμάκιο έκρινε ότι δεν υφίστανται ουσιώδεις νομικές πλημμέλειες στη διεξαχθείσα διαγωνιστική διαδικασία. Κατά συνέπεια, αποφασίστηκε ότι δεν κωλύεται η υπογραφή των δεκαέξι (16) σχεδίων συμβάσεων, με την επισήμανση ότι η ρήτρα αναπροσαρμογής τιμής μπορεί να εφαρμοστεί μόνο εάν η διάρκεια των συμβάσεων υπερβεί τους δώδεκα (12) μήνες.

ΔΗΜΟΣΙΑ ΕΡΓΑ:Ζητείται η ανάκληση της 30/2022 Πράξης του E΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου.Με την 30/2022 Πράξη του Ε΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου (στο εξής: προσβαλλόμενη Πράξη) έγινε δεκτό ότι κωλύεται η υπογραφή του σχεδίου σύμβασης, μεταξύ του Δήμου … Ημαθίας και της αναδόχου ένωσης εργοληπτικών επιχειρήσεων με την επωνυμία «… – …», που αφορά στην εκτέλεση του έργου «Ανάπλαση πλατείας Ελευθερίας Δήμου …»(....)Εν προκειμένω, οι εργοληπτικές επιχειρήσεις-μέλη του παρεμβαίνοντος 2ου μειοδότη δήλωσαν ότι διαθέτουν τα εν λόγω πιστοποιητικά του προαναφερόμενου Κεφαλαίου Δ του Μέρους IV, πληρούσες έτσι τις απαιτήσεις της διακήρυξης κατά το στάδιο κατάθεσης των δικαιολογητικών συμμετοχής, ενώ, επιπλέον, στο συγκεντρωτικό έγγραφο που συνοδεύει την προσφορά τους, στο οποίο αναφέρονται τα υποβαλλόμενα δικαιολογητικά συμμετοχής και περιλαμβάνεται πίνακας με δήλωσή τους ότι πληρούν τις απαιτήσεις της Διακήρυξης και ότι διαθέτουν τα απαιτούμενα πιστοποιητικά διασφάλισης ποιότητας. Κατόπιν τούτων, ορθώς έγινε δεκτό με την προσβαλλόμενη Πράξη ότι για το παραδεκτό της προσφοράς του παρεμβαίνοντος 2ο μειοδότη, ως προς την προαπόδειξη της δυνατότητας προσκόμισης των απαιτούμενων από τη Διακήρυξη πιστοποιητικών διασφάλισης ποιότητας, δεν υπήρχε υποχρέωση προσκόμισης των εν λόγω πιστοποιητικών κατά το στάδιο υποβολής των δικαιολογητικών συμμετοχής, απορριπτόμενων όσων περί του αντιθέτου προβάλλονται με την κρινόμενη προσφυγή. Απορρίπτει την προσφυγή ανάκλησης.

ΔΗΜΟΣΙΑ ΕΡΓΑ:Επειδή, η εταιρεία «.. Α.Ε.» με την υπ' αριθμ. ... απόφαση του Διοικητικού Συμβουλίου της, ενέκρινε τη διενέργεια διεθνούς διαγωνισμού με κλειστή διαδικασία (προεπιλογή), για την ανάθεση της εκτελέσεως του έργου «Γραμμή 4 - Τμήμα Α΄, ΑΛΣΟΣ ΒΕΪΚΟΥ - ΓΟΥΔΗ», ενδεικτικού προϋπολογισμού 1.450.000.000 ευρώ πλέον Φ.Π.Α.(...)Επειδή, η αιτούσα ένωση προβάλλει, περαιτέρω, ότι μη νομίμως δεν έγιναν δεκτά από τα αρμόδια όργανα του διαγωνισμού ορισμένα από τα πιστοποιητικά που είχε προσκομίσει για την απόδειξη της αξιουμένης κατά το άρθρο 11.3 της Προσκλήσεως ειδικής εμπειρίας στη θέση σε λειτουργία συστήματος σηματοδότησης Μετρό, καθώς και στη θέση σε λειτουργία συρμών Μετρό χωρίς οδηγό. Εφ’ όσον, όμως, ακόμη και παρά τη μη αποδοχή των εν λόγω πιστοποιητικών, τελικώς κρίθηκε ότι από τα λοιπά έργα που είχε επικαλεσθεί η αιτούσα ένωση απεδεικνύετο ότι διαθέτει την απαιτούμενη κατά το άρθρο 11.3 της Προσκλήσεως ειδική εμπειρία, οι ως άνω λόγοι προβάλλονται αλυσιτελώς, δεδομένου ότι ούτε η αιτούσα εξειδικεύει σε τι συνίσταται το έννομο συμφέρον της για την εξέταση αυτών.Απορρίπτει την υπό κρίση αίτηση.