Συνδρομητική Υπηρεσία. Για να έχετε πλήρη πρόσβαση στο mydocman.gr πρέπει να συνδεθείτε: Είσοδος

ΕΣ/ΤΜ.ΕΒΔΟΜΟ/1489/2022

Τύπος: Νομολογία Ελεγκ. Συνεδρίου

ΣΧΕΤΙΚΕΣ ΔΙΑΤΑΞΕΙΣ: 4412/2016/Α.72, 4412/2016/Α.106, 4412/2016/Α.97

Συντηρήσεις – αποκαταστάσεις  τεχνικών έργων – αντιπλημμυρικά έργα.(...) Ενόψει των ανωτέρω, ο επίμαχος διαγωνισμός διέπεται από τα άρθρα 97 και 106 του ν. 4412/2016, όπως ίσχυαν πριν από την τροποποίηση και διαμόρφωσή τους με τα άρθρα 39 και 46 του ν. 4782/2021 που ισχύουν από 1.6.2021 και, ελλείψει ειδικής νομοθετικής πρόβλεψης, δεν καταλαμβάνουν εκκρεμείς διαγωνιστικές διαδικασίες ως η επίμαχη (Ε.Σ. Ολ. 1827/2021, σκ. 7,  Έβδομο Τμήμα 197/2022, σκ. 7 και 9, ΣτΕ 1000/2022, σκ. 15, πρβλ. ΣτΕ 2141/2019, σκ. 16,  ΣτΕ 1904/2020, σκ. 13). Εξάλλου, η παράλειψη της αναθέτουσας αρχής να ζητήσει από τους διαγωνιζόμενους την παράταση των προσφορών και των εγγυήσεων συμμετοχής τους πριν από την λήξη του προβλεπόμενου στη διακήρυξη χρόνο ισχύος τους, δεν αποτελεί, κατά το κρίσιμο νομοθετικό καθεστώς, λόγο ματαίωσης της διαγωνιστικής διαδικασίας ως άγονης. Νομίμως, δε ζητήθηκε η σχετική παράταση εκ των υστέρων, αφού, σε κάθε περίπτωση, συνέτρεχαν εξαρχής πρόδηλοι λόγοι δημοσίου συμφέροντος που δικαιολογούσαν τούτο και η παράταση ζητήθηκε, πάντως, εντός ευλόγου χρόνου (στις 18.4.2022), και δη αμέσως μετά την ψήφιση του νέου προϋπολογισμού του Δήμου (στις 4.3.2022) και την άρνηση του αρχικού αναδόχου να συναινέσει σε αυτήν (μετά την κλήση του στις 16.3.2022).Ανακαλεί την 21/2022 Πράξη προσυμβατικού ελέγχου του Επιτρόπου του Ελεγκτικού Συνεδρίου 

Ιστορικό Αναθεωρήσεων (Πιλοτική Εφαρμογή)

Σχετικά Έγγραφα

ΕΣ/ΤΜ.ΕΒΔΟΜΟ/1412/2022

Ανάπλαση Δημοτικής Κοινότητας ...επιδιώκεται η ανάκληση της 51/2022 πράξης της Επιτρόπου στην Υπηρεσία Επιτρόπου του Ελεγκτικού Συνεδρίου (...)1) . Με τα δεδομένα αυτά, το Δικαστήριο κρίνει ο ανωτέρω διακωλυτικός λόγος της προσβαλλόμενης Πράξης παρίσταται αβάσιμος. Τούτο διότι, σύμφωνα και με όσα έγιναν δεκτά στη σκέψη 7 της παρούσας η επιχείρηση…, εφόσον δεν ολοκλήρωσε τη νομότυπη υποβολή της παράτασης της ισχύος της εγγυητικής επιστολής συμμετοχής, σύμφωνα με τα ρητώς αξιούμενα από τη διακήρυξη (άρθρο 3 παρ. 3.5.β.) που ισχύουν και για την παράταση της εγγυητικής επιστολής συμμετοχής, το εν λόγω τυπικό δικαιολογητικό συμμετοχής θεωρείται ως μηδέποτε υποβληθέν και ως εκ του λόγου αυτού εξέλιπε ουσιώδης τυπική προϋπόθεση για την παραδεκτή συμμετοχή της στο διαγωνισμό που την έθεσε αυτοδικαίως εκτός αυτού, χωρίς να τίθεται καν θέμα εφαρμογής της διαδικασίας του άρθρου 102 του ν. 4412/2016 εκ μέρους της αναθέτουσας Αρχής, καθόσον ενδεχόμενη μεταγενέστερη από την τεθείσα ως άνω αποκλειστική τριήμερη προθεσμία υποβολή του πρωτοτύπου του ως άνω εγγράφου θα ισοδυναμούσε με μη νόμιμη αναβίωση της προθεσμίας αυτής και αναδρομική αποδοχή απαράδεκτης προσφοράς. Κατόπιν τούτων, ορθώς, κατά τα βασίμως προβαλλόμενα  δεν ζητήθηκε από την αναθέτουσα Αρχή η υποβολή του ελλείποντος πρωτότυπου (μη ηλεκτρονικώς εκδοθέντος) εγγράφου του ΤΜΕΔΕ περί παράτασης της εγγυητικής επιστολής της ανωτέρω επιχείρησης και ο σχετικός προβαλλόμενος λόγος των προσφυγών πρέπει να γίνει δεκτός2)Με τα πραγματικά δεδομένα και τις νομικές σκέψεις που προεκτέθηκαν (σκ. 13,14) πρέπει να γίνουν δεκτά τα εξής: Καταρχάς, η παράγραφος 2 του άρθρου 106 του ν. 4412/2016 καταλείπει το ζήτημα της ματαίωσης ή μη της διαγωνιστικής διαδικασίας, στην περίπτωση που η επιλεγείσα προσφορά κριθεί ως μη συμφέρουσα από οικονομική άποψη, στη διακριτική ευχέρεια της αναθέτουσας αρχής. Επιπλέον, στην προκειμένη περίπτωση ο προσφεύγων Δήμος εξέτασε την οικονομική προσφορά της προσφεύγουσας και την έκρινε συμφέρουσα λαμβάνοντας υπόψη και σταθμίζοντας, με βάση τα στοιχεία που προκύπτουν από τα στοιχεία του φακέλου το γεγονός ότι α) η επιλογή των υπόλοιπων οικονομικών φορέων να μην αποδεχθούν την πρόσκληση για την παράταση ισχύος της οικονομικής προσφοράς τους και της εγγυητικής επιστολής συμμετοχής τους ενδεχομένως οφείλεται στις δυσχερείς συνθήκες που επικρατούν στην αγορά, οι οποίες έχουν οδηγήσει σε ραγδαία αύξηση των τιμών των πρώτων υλών συμπαρασύροντας ανοδικά και όλα τα άμεσα και έμμεσα κόστη στο χώρο των κατασκευών και μάλιστα με άδηλο χρονικό ορίζοντα ομαλοποίησης της ανωτέρω κατάστασης, και β) η προσφορά της προσφεύγουσας αν και ήταν πράγματι υψηλότερη συγκριτικά με τις προσφορές των υπόλοιπων οικονομικών φορέων, εντούτοις ανταποκρίνεται στα μεγέθη της αγοράς και συνεπώς διασφαλίζεται η προσήκουσα εκτέλεση της σύμβασης. ...Ανακαλεί την 51/2022 Πράξη της Επιτρόπου της Υπηρεσίας Επιτρόπου του Ελεγκτικού Συνεδρίου 


ΕΣ/ΤΜ.ΕΒΔΟΜΟ/1141/2021

Εκτέλεση έργου- λειτουργική αναμόρφωση οδού...Το Δικαστήριο κρίνει ότι κατά τα εκτιθέμενα στη σκέψη 12, η παράταση των εγγυητικών επιστολών συμμετοχής σε διαδικασία ανάθεσης δημόσιας σύμβασης έργου μετά τη λήξη τους δεν προβλέπεται ως υποχρεωτικός ή δυνητικός λόγος ματαίωσης της διαγωνιστικής διαδικασίας ούτε ως λόγος για τον οποίο η διαγωνιστική διαδικασία κηρύσσεται άγονη. Άλλωστε, εν προκειμένω, όπως προκύπτει από τα εκτιθέμενα στο ιστορικό της παρούσας, προσκομίστηκαν εντός του χρόνου ισχύος της προσφοράς του ήδη παρεμβαίνοντος αναδόχου (όπως είχε το πρώτον παραταθεί) και κατ’ επανάληψη παρατάθηκαν ακολούθως οι αρχικά εκδοθείσες εγγυητικές επιστολές συμμετοχής αυτού κατόπιν πέντε αιτημάτων της αναθέτουσας αρχής, αλλά και του έτερου αποδεχθέντα την παράταση της ισχύος της προσφοράς του στη διαδικασία φορέα, ο οποίος, ωστόσο, δεν ανανέωσε την προσφορά του πέραν της 2ης παράτασης (σκ. 3.6 της παρούσας). Επομένως, ο εκδότης της εγγυητικής επιστολής συμμετοχής στη διαγωνιστική διαδικασία του ήδη παρεμβαίνοντος παρέτεινε και αποδέχτηκε ως ισχυρή την εγγύηση υπέρ αυτού, παρότι είχε παρέλθει η αρχική της διάρκεια. Με την προσκόμιση της βεβαίωσης παράτασης εντός τριών ημερών από την κοινοποίηση του σχετικού αιτήματος της αναθέτουσας αρχής (9.8.2019), καλύφθηκε και, μάλιστα, εντός ευλόγου χρόνου, το σύνολο του χρόνου ισχύος και παράτασης της ισχύος της προσφοράς του αναδόχου. Εξάλλου, η ισχύς της αρχικής εγγυητικής επιστολής επιβεβαιώθηκε κατόπιν των συναπτών μεταγενέστερων παρατάσεων αυτής τόσο πριν από την έκδοση της κατακυρωτικής απόφασης όσο και κατόπιν αυτής. Επομένως, ανεξάρτητα από το γεγονός ότι οι αρχικά εκδοθείσες εγγυητικές επιστολές του .... είχαν διάρκεια 310 ημερών από τη διεξαγωγή του διαγωνισμού, ως εκ τούτου έως τις 25.7.2019 και παρά την κατά πλάνη περί τα πράγματα διαπίστωση της προσβαλλόμενης πράξης ότι ίσχυαν έως τις 6.8.2019, πρέπει ο προβαλλόμενος λόγος της προσφυγής ανάκλησης να γίνει δεκτός ως βάσιμος και να ανακληθεί η προσβαλλόμενη πράξη και κατά το μέρος τούτο.


ΕΣ/ΤΜ.6/641/2020

Εργασίες πυροπροστασίας...Με τα δεδομένα αυτά, και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά ανωτέρω, το Τμήμα κρίνει ότι από τα προσκομιζόμενα στοιχεία δεν προκύπτει ότι η μελέτη πυροπροστασίας, βάσει της οποίας προσδιορίστηκε το τεχνικό αντικείμενο του ελεγχόμενου έργου, υπήρξε σύμφωνη με τις ισχύουσες κατά το χρόνο δημοπράτησης διατάξεις.  Ειδικότερα, μετά την εκπόνηση και έγκριση της μελέτης αυτής στις 25.5.2011, η νομοθεσία στην οποία υπάγονται οι κρίσιμες εγκαταστάσεις, ήτοι  η Πυροσβεστική Διάταξη 3/1981, τροποποιήθηκε επανειλημμένως (βλ. τις Πυροσβεστικές Διατάξεις 14/2014, 15/2014 και 16/2015), χωρίς να προκύπτει ότι η μελέτη προσαρμόστηκε στις νέες προδιαγραφές πυρασφάλειας.  Προς διευκρίνιση του τεχνικού αυτού ζητήματος, με την ανωτέρω 228/2020  απόφαση του Τμήματος τούτου, ζητήθηκε η προσκόμιση βεβαίωσης της Πυροσβεστικής Υπηρεσίας, ότι η ως άνω μελέτη εξακολουθεί να καλύπτει τις ισχύουσες κατά το χρόνο δημοπράτησης προδιαγραφές πυροπροστασίας, η οποία ωστόσο δεν προσκομίστηκε.Τέλος, λαμβάνοντας υπόψη ότι στους επικαλούμενους όρους της Ειδικής Συγγραφής Υποχρεώσεων προβλέπεται μόνο ότι «22.10. Ο ανάδοχος υποχρεούται μετά το πέρας  των εργασιών να προσκομίσει χωρίς επιπλέον αποζημίωση… β) Υπεύθυνη Δήλωση από Ηλεκτρολόγο ή Μηχανολόγο Μηχανικό προς την Πυροσβεστική Υπηρεσία μαζί με τα απαιτούμενα δικαιολογητικά για την αδειοδότηση του κτιρίου από άποψη Πυρασφάλειας», χωρίς η έκδοση του εν λόγω πιστοποιητικού να αποτελεί όρο για την παραλαβή του έργου και χωρίς να προβλέπεται η εκτέλεση από τον ανάδοχο χωρίς επιπλέον αμοιβή των πρόσθετων εργασιών που τυχόν απαιτηθούν από την Πυροσβεστική Υπηρεσία, το Τμήμα κρίνει αβάσιμους τους προβαλλόμενους ισχυρισμούς.   Επομένως, η ως άνω αναδειχθείσα πλημμέλεια είναι βάσιμη, κωλυομένης για το λόγο αυτό της υπογραφής του ελεγχόμενου σχεδίου σύμβασης.Περαιτέρω, με την προσβαλλόμενη Πράξη κρίθηκε ότι δεν αιτιολογήθηκε επαρκώς από την αναθέτουσα αρχή η χρονική απόκλιση μεταξύ της έγκρισης της μελέτης πυροπροστασίας από την πυροσβεστική υπηρεσία (2011) και της δημοπράτησης του έργου (2018).  Εντούτοις, η αναδειχθείσα χρονική απόσταση δεν συσχετίζεται με συγκεκριμένη πλημμέλεια της διαδικασίας, η οποία θα μπορούσε να αρθεί σε περίπτωση που η καθυστέρηση κρινόταν δικαιολογημένη.   Κατά τούτο, η κρίση αυτή προβάλλεται αορίστως και δεν δύναται να αποτελέσει κώλυμα για την υπογραφή της σύμβασης, επομένως παρέλκει η εξέταση των περί του αντιθέτου ισχυρισμών του αιτούντος, με τους οποίους η καθυστέρηση στη δημοπράτηση του έργου αποδίδεται σε έλλειψη πιστώσεων, αλλά και στη διοικητική δυσλειτουργία του Ε.Κ.Π.Α. κατά το χρονικό διάστημα 2013-2015 εξαιτίας της θέσης σε διαθεσιμότητα μέρους των υπαλλήλων του. Ακολούθως, στην προσβαλλόμενη Πράξη αναδεικνύεται ως ουσιώδης πλημμέλεια το γεγονός ότι για την κατάστρωση του προϋπολογισμού του έργου χρησιμοποιήθηκαν οι τιμές του τιμολογίου Η/Μ εργασιών Δ΄ τριμήνου 2009, οι οποίες δεν αποδεικνύεται ότι ήταν οι πλησιέστερες στα στοιχεία κόστους κατά το χρόνο δημοπράτησης, καθόσον υπήρξε και μεταγενέστερο τιμολόγιο για Η/Μ εργασίες έτους 2012.  Συμπληρωματικά αναφέρεται ότι, κατά παράβαση της αρχής της οικονομικότητας, ο προϋπολογισμός περιλαμβάνει εργασίες και υλικά, που δεν είναι δυνατό να συσχετιστούν με ό,τι περιγράφεται, ως προτεινόμενη εργασία, στην τεχνική περιγραφή του έργου εγκατάστασης συστημάτων πυροπροστασίας. Εντούτοις, στην προσβαλλόμενη Πράξη δεν προσδιορίζονται οι εργασίες και τα υλικά που δεν είναι δυνατόν να συσχετιστούν με την τεχνική περιγραφή του έργου, επιπλέον δε, δεν προσδιορίζονται τα είδη στα οποία χρησιμοποιήθηκαν οι φερόμενες ως εσφαλμένες τιμές ούτε η επίδραση των εσφαλμένων αυτών τιμών στη διαγωνιστική διαδικασία (π.χ. ανάθεση σε τιμή υψηλότερη εκείνης που προβλέπεται στο νόμιμο τιμολόγιο, ή αντιθέτως χρήση τιμών τόσο χαμηλών που οδήγησαν σε περιορισμό του ανταγωνισμού).  Κατ’ ακολουθίαν, η κρίση αυτή προβάλλεται αορίστως και δεν δύναται να αποτελέσει κώλυμα για την υπογραφή της σύμβασης, παρέλκει δε η εξέταση των περί του αντιθέτου ισχυρισμών του αιτούντος.

ΔΕΝ ΑΝΑΘΕΩΡΗΘΗΚΕ ΜΕ ΤΗΝ ΕΣ/ΤΜ.Μ.Ε.Σ./1648/2020


ΑΕΠΠ/26/2020

Παροχή υπηρεσιών...Επιπλέον, σε αντίθεση με όσα ο προσφεύγων υποστηρίζει με το Υπόμνημά του, η ματαίωση της διαδικασίας συνεπεία λήξεως ισχύος των προσφορών είναι υποχρεωτική κατά το κανονιστικό περιεχόμενο της διακήρυξης, κατά το δε τελευταίο εδάφιο του άρ. 97 παρ. 4 Ν. 4412/2016, που δεν καταλαμβάνει τη διαδικασία, και πάλι η ματαίωση αποτελεί τον κανόνα και η ανανέωση ισχύος των προσφορών μετά τη λήξη τους, την ειδικώς αιτιολογητέα εξαίρεση, ενώ η μη κλήση των διαγωνιζομένων προς δεύτερη ανανέωση της προσφοράς τους, επίσης αποτελεί κατά τη διακήρυξη και το άρ. 97 παρ. 4, τον κανόνα και η κλήση των διαγωνιζομένων προς ανανέωση (προ λήξεως ισχύος προσφορών) την ειδικώς αιτιολογητέα βάσει λόγων δημοσίου συμφέροντος εξαίρεση. Οι δε περί του τρόπου που ο αναθέτων συμμορφώθηκε με τη ΔΕφΘεσ 150/2019, αιτιάσεις του προσφεύγοντος αλυσιτελώς προβάλλονται, δεδομένου ότι η ματαίωση σε κάθε περίπτωση δεν επήλθε λόγω κάποιας συμμόρφωσης σε δικαστική απόφαση, αλλά λόγω της μη άσκησης από τον αναθέτοντα της κατ’ εξαίρεση και ειδικώς αιτιολογητέας διακριτικής της ευχέρειας να μην επιλέξει τη συνέχιση του διαγωνισμού και να μην καλέσει προς ανανέωση ισχύος προσφορών, ενώ αντίθετα, καίτοι ο αναθέτων δεν όφειλε, αιτιολόγησε την απόφαση του να μην ασκήσει την ως άνω διακριτική ευχέρεια του, επί τη βάσει της ανάθεσης της σύμβασης με τον συντομότερο δυνατό τρόπο. Κατ’ αποτέλεσμα όλων των ανωτέρω, εκτός του ότι η προσφυγή είναι κατά τη σκ. 3 απαράδεκτη, σε κάθε περίπτωση και όλοι οι επιμέρους ισχυρισμοί του προσφεύγοντος είναι αβάσιμοι και κατά τις ανωτέρω σκέψεις, σε Αριθμός Απόφασης: 26/2020 13 απορριπτέοι. 


ΕΣ/ΚΛ.Ζ/311/2022

ΣΥΜΒΑΣΕΙΣ ΠΑΡΟΧΗΣ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ:να ελέγξει τη νομιμότητα της διαδικασίας του διαγωνισμού και του σχεδίου σύμβασης για την «Υπηρεσία διατήρησης παροχετευτικής ικανότητας ρεμάτων Π.Ε. Κεντρικού και Νοτίου Τομέα Αθήνας (2021-2022)», προϋπολογιζόμενης δαπάνης 1.048.387,09 ευρώ, μη συμπεριλαμβανομένου του Φ.Π.Α., και συμβατικής αμοιβής 912.096,768 ευρώ, χωρίς Φ.Π.Α.(....)Κατ’ ακολουθίαν των ανωτέρω, το Κλιμάκιο δεν διαπιστώνει ουσιώδεις νομικές πλημμέλειες που να κωλύουν την υπογραφή του ως άνω υποβληθέντος προς έλεγχο σχεδίου σύμβασης, αντίγραφο του οποίου τηρείται ηλεκτρονικά στη Γραμματεία του Κλιμακίου. Ωστόσο, το Κλιμάκιο επισημαίνει ότι πρέπει να διορθωθεί η πρόβλεψη του υπό έλεγχο σχεδίου περί του ποσού της οφειλόμενης εγγύησης καλής εκτέλεσης, δεδομένου ότι σε αυτό αναγράφεται ότι το ως άνω ποσό αντιστοιχεί σε ποσοστό 4% επί της αξίας της σύμβασης, χωρίς Φ.Π.Α., αντί του ορθού 4% επί της εκτιμώμενης αξίας της σύμβασης σύμφωνα με το άρθρο 4.1. της διακήρυξης και με τις διατάξεις του άρθρου 72 παρ. 4 και  6 του ν. 4412/2016 όπως ίσχυαν κατά τον χρόνο  αποστολής της υπό έλεγχο διακήρυξης στην Επίσημη Εφημερίδα της Ένωσης (24/9/2021 και στις 6/10/2021), ήτοι μετά την τροποποίησή τους με τον ν. 4782/2021 (Α΄ 36/9.3.2021) 


ΑΕΠΠ/2/2021

Προμήθεια θερμογραφικού χαρτιού....Επειδή, ως προς τη ματαίωση λόγω της λήξης ισχύος των προσφορών, κρίνονται τα κάτωθι. Από τους εκατέρωθεν προβαλλόμενους  ισχυρισμούς και από τα στοιχεία του φακέλου προκύπτει ότι η προσφεύγουσα είχε ολοκληρώσει την υποβολή των δικαιολογητικών κατακύρωσης σε χρόνο (29.07.2020) προγενέστερο από αυτόν της λήξης ισχύος των προσφορών (14.08.2020). Υπό τα δεδομένα αυτά, της ωριμότητας δηλαδή της διαγωνιστικής διαδικασίας που επήλθε με την αποσφράγιση των οικονομικών προσφορών, μετά από πλήρη ανάπτυξη του ανταγωνισμού μεταξύ των οικονομικών φορέων που συμμετείχαν εντός του χρόνου ισχύος των προσφορών τους, η αναθέτουσα αρχή δεν είχε υποχρέωση να ματαιώσει τον διαγωνισμό ούτε κωλυόταν να ζητήσει την παράταση της ισχύος των προσφορών και μετά την τυπική λήξη της (πρβλ. ΣτΕ 2384/2020, ΣτΕ 1189, 1190, 1193/2009 Ολομ.). Τούτο δε, λαμβανομένου υπόψη και ότι η λήξη ισχύος των προσφορών κατά το άρθρο 97 παρ. 4 του ν. 4412/2016 περιλαμβάνεται, πάντως, στους δυνητικούς λόγους ματαιώσεως της διαδικασίας αναθέσεως (ΣτΕ 2384/2020, πρβλ. ΕΑ 63/2020). Συνεπώς, μη νομίμως με την προσβαλλόμενη απόφαση και με τις απόψεις της αναθέτουσας αρχής γίνεται δεκτό ότι η αναθέτουσα αρχή είχε υποχρέωση να ματαιώσει τη διαδικασία αναθέσεως


ΕΣ/ΤΜ.6/19/2019

Προμήθειες: ζητείται η ανάκληση της 359/2018 Πράξης του Στ΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου..Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά ανωτέρω, το Τμήμα κρίνει κατά πλειοψηφία βάσιμο το ισχυρισμό αυτόν. Πράγματι, ο Δήμος, ο οποίος με την .....2017 απόφαση της Οικονομικής Επιτροπής, αναγνώρισε το σφάλμα που είχε εμφιλοχωρήσει στη διαγωνιστική διαδικασία από τον αποκλεισμό δύο εταιρειών με μη νόμιμη αιτιολογία, νομίμως και χωρίς παράβαση της αρχής της ίσης μεταχείρισης επανέφερε στο διαγωνισμό μόνο εκείνη που είχε ασκήσει την προδικαστική προσφυγή, αφού δεν μπορούσε πλέον, λόγω της απόσυρσης της προσφοράς της, να επαναφέρει στο διαγωνισμό την ..... Περαιτέρω, με την απόφασή του να μην ματαιώσει στο σύνολό του το διαγωνισμό, ο Δήμος δεν παρέβη τα άκρα όρια της διακριτικής του ευχέρειας, δεδομένου ότι, η διαγωνιζόμενη εταιρεία, ανεξαρτήτως του ότι δεν άσκησε προδικαστική προσφυγή κατά του αποκλεισμού της, επιπλέον παρέλαβε την εγγυητική επιστολή και την οικονομική προσφορά της σε χρόνο προγενέστερο από τον οριζόμενο στη νομοθεσία (άρθρο 72 του ν. 4412/2016 πριν την συμπλήρωσή του με το άρθρο 107 παρ. 4 του ν. 4497/2017), υποδηλώνοντας κατ’ αυτόν τον τρόπο την διακοπή του ενδιαφέροντός της για τη δημοπρασία. Μειοψήφησαν ο Σύμβουλος Γεώργιος Βοΐλης και ο Πάρεδρος Γρηγόριος Βαλληνδράς, κατά τη γνώμη των οποίων, εν προκειμένω υπήρξε, κατά προαναφερόμενα, παράνομη αποβολή εταιρείας από τον επίμαχο διαγωνισμό, η εν λόγω δε παρανομία ελέγχεται από το Ελεγκτικό Συνέδριο κατά το στάδιο του προσυμβατικού ελέγχου αντικειμενικά και αυτοτελώς, ασχέτως της μετά την αποβολή της εταιρείας συμπεριφοράς της και συγκεκριμένα από το εάν αυτή άσκησε ή όχι προδικαστική προσφυγή κατά της αποβολής της ή εάν κάτι τέτοιο έπραξαν άλλες αποκλεισθείσες εταιρείες, αφού σε μια τέτοια εκδοχή του διενεργούμενου ελέγχου η νομιμότητα μιας διαγωνιστικής διαδικασίας και της σχετικής συμβάσεως θα συναρτάτο με την άσκηση ή μη προδικαστικών προσφυγών, οι οποίες είναι μεν δικαίωμα των αποκλειομένων του διαγωνισμού εταιρειών όχι όμως και υποχρέωσή τους και σε κάθε περίπτωση είτε ασκηθούν τέτοιες προσφυγές είτε όχι το Ελεγκτικό Συνέδριο ελέγχει αυτοτελώς την διαγωνιστική διαδικασία και την τήρηση ή μη από τη διοίκηση της νομιμότητας, κορυφαία παραβίαση της οποίας συνιστά ασφαλώς η παράνομη αποβολή υποψηφίων αναδόχων εταιρειών, ασχέτως αν αυτές διαμαρτυρήθηκαν ή όχι, που έχει ως συνέπεια αφενός μεν ζημία των αποκλεισθέντων εταιρειών λόγω παράνομης αποβολής τους από το διαγωνισμό αφετέρου δε και προεχόντως ζημιά του δημόσιου φορέα λόγω παράνομη μείωσης του αριθμού των υποψήφιων αναδόχων και της συνακόλουθης νόθευσης του ανταγωνισμού στην πρόληψη και στην αποτροπή των οποίων αποσκοπεί ο διενεργούμενος από το Ελεγκτικό Συνέδριο προσυμβατικός έλεγχος των προς υπογραφή δημοσίων συμβάσεων. Επικουρικώς δε και αναφορικά με ισχυρισμούς της διοίκησης περί απόσυρσης της εγγυητικής επιστολής εκ μέρους της αποκλεισθείσας εταιρείας μετά την αποβολή της, αυτή δεν ανάγεται στα παραγωγικά αίτια της βούλησης των οργάνων διοίκησής της και δεν μπορεί να συναχθεί εξ αυτής δήλωση απόσυρσης της προσφοράς της (ex tunc), η οποία θα καθιστούσε επουσιώδη την πλημμέλεια του αποκλεισμού της αλλά έλαβε χώρα ακριβώς συνεπεία της παράνομης, κατά τα προεκτεθέντα, αποβολής της από το διαγωνισμό. Πλην όμως η γνώμη αυτή δεν εκράτησε.Κατόπιν των ανωτέρω, η κρινόμενη αίτηση ανάκλησης πρέπει να γίνει δεκτή και να ανακληθεί η προσβαλλόμενη Πράξη, κατά το μέρος που κρίθηκε ότι κωλύεται η υπογραφή των σχεδίων συμβάσεων για τις ομάδες Δ΄ και Ζ΄ του ελεγχόμενου διαγωνισμού


ΕΣ/ΤΜ.ΕΒΔΟΜΟ/536/2023

Αποκομιδή, Μεταφορά και Διαχείρισης των Μολυσματικών Αποβλήτων.(...) Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά ανωτέρω (βλ. σκέψεις 13-15), το Δικαστήριο κρίνει ότι ελεγχόμενες τροποποιήσεις είναι νόμιμες, καθώς στην προκειμένη περίπτωση συντρέχουν όλες οι προϋποθέσεις αυτοτελούς εφαρμογής  της παρ. 1 περ. γ΄ του άρθρου 132 του ν. 4412/2016 και όχι σε συνδυασμό με τις διατάξεις 388 και 288 ΑΚ, όπως ισχυρίζεται η δεύτερη προσφεύγουσα (βλ. ΕλΣυν Εβδ. Τμ. 1363/2022 σκ. 5 όπου και περαιτέρω νμλγ). Ειδικότερα, ναι μεν τα επικαλούμενα από τις προσφεύγουσες απρόβλεπτα γεγονότα (πόλεμος στην Ουκρανία και συνακόλουθη επίταση της ενεργειακής κρίσης, συνεχιζόμενες συνέπειες της πανδημίας COVID-19), τα οποία, άλλωστε, ουδέποτε αμφισβήτησε και το ΓΝΠΑ, καθώς και τα επικαλούμενα στοιχεία αύξησης των επιμέρους στοιχείων που διαμορφώνουν το κόστος παροχής των ανατεθεισών υπηρεσιών ανάγονται σε χρόνο προγενέστερο της σύναψης και εκτέλεσης των ήδη από 28.11.2022 συναφθεισών αρχικών συμβάσεων, ήτοι ανάγονται στον διαδραμόντα κατά τη διενέργεια της διαγωνιστικής διαδικασίας χρόνο και συγκεκριμένα εκκίνησαν μετά από την υποβολή των προσφορών, εντούτοις, τα ίδια αυτά γεγονότα είχαν δυναμικά εξελισσόμενο χαρακτήρα με αποτέλεσμα τη διατάραξη της εφοδιαστικής αλυσίδας λόγω της υπέρμετρης αύξησης του κόστους της ενέργειας και των πρώτων υλών με δυσμενείς κλιμακούμενες συνέπειες στην αγορά που εκτείνονται σημαντικά σε βάθος χρόνου, καταλαμβάνοντας και τον χρόνο που μεσολάβησε από την σύναψη της αρχικής σύμβασης έως και την έγκριση της τροποποίησης αυτής γεγονότα εκ φύσεως ασυνήθιστα και μη δυνάμενα να προβλεφθούν πλήρως κατά την αρχική εκδήλωσής του από την αναθέτουσα Αρχή (πρβλ. ΕλΣυν. αποφ. Εβδ. Τμ. 1757/2022, σκ.19 ). Για τους λόγους αυτούςΣυνεξετάζει τις προσφυγές ανάκλησης των εταιρειών: α)  «..Α.Ε.» και β) «…Α.Ε.».Δέχεται τις  προσφυγές αυτές.Ανακαλεί την 2/2023 Πράξη του  Επιτρόπου του Ελεγκτικού Συνεδρίου στην 4η Υπηρεσία Επιτρόπου του Τομέα Υγείας, στο σύνολό της.


ΑΕΠΠ/309/2020

Καθαριότητα κτιριακών εγκαταστάσεων....Ως εκ τούτου απαραδέκτως, ελλείψει εννόμου συμφέροντος κατά τα προαναφερόμενα, η προσφεύγουσα ασκεί την παρούσα Προσφυγή της, αιτούμενη την ακύρωση της προσβαλλόμενης πράξης κατά το μέρος που απορρίφθηκε η προσφορά της, αφού ουδεμία πλημμέλεια ή κακή ενάσκηση της διακριτικής ευχέρειας της αναθέτουσας αρχής υφίσταται, αφού αυτή συμμορφώθηκε, κατά το άρθρο 367 παρ. 3 του Ν. 4412/2016, ως όφειλε, με την προρρηθείσα απόφαση της Α.Ε.Π.Π., ενώ, κατ’ άρθρο 362 παρ. 4 δεν επιτρέπεται η άσκηση προδικαστικής προσφυγής κατά απόφασης της ΑΕΠΠ, η οποία δέχεται εν όλω ή εν μέρει προσφυγή άλλου προσώπου ή και κατά της εν λόγω απόφασης συμμόρφωσης, ως εν προκειμένω. Ομοίως και όσον αφορά τον δεύτερο λόγο της Προσφυγής περί παράλειψης της αναθέτουσας να ματαιώσει τον διαγωνισμό, συνεκτιμώντας τα γενόμενα αποδεκτά από την ΑΕΠΠ 651/2019 και το αντικειμενικό γεγονός ότι μετά την έκδοση της υπ’ αριθ. οικ. 4241/127/30/01.2019 ΥΑ δεν επαρκεί ο προϋπολογισμός του διαγωνισμού για την κάλυψη του απαιτούμενου ελάχιστου νόμιμου εργατικού κόστους και συνεπώς για το λόγο αυτόν τυγχάνει ακυρωτέα η προσβαλλόμενη, ουδεμία πλημμέλεια της αναθέτουσας αρχής υφίσταται στην προσβαλλόμενη πράξη της, αφού, ως προελέχθη, η ισχύς της υπ’ αριθ. 651/2019 απόφαση της Α.Ε.Π.Π. ανεστάλη με την υπ’ αριθ. 262/2019 απόφαση του Διοικητικού Εφετείου Αθηνών και ως εκ τούτου η αναθέτουσα αρχή δεν όφειλε να συνεκτιμήσει, ως αβασίμως η προσφεύγουσα ισχυρίζεται, τα γενόμενα δεκτά με την ΑΕΠΠ 651/2019.


ΑΕΠΠ/11/2023

Εξάλλου, σε περίπτωση κατά την οποία διαγωνιζόμενος προβάλλει ειδικούς και συγκεκριμένους ισχυρισμούς περί υποβολής ασυνήθιστα χαμηλής προσφοράς εκ μέρους άλλου διαγωνιζόμενου, γεννάται αντίστοιχη υποχρέωση του αναθέτοντα φορέα να απαντήσει στους προβληθέντες ουσιώδεις ισχυρισμούς. Η απάντηση αυτή πρέπει να είναι νόμιμα αιτιολογημένη, η δε νομιμότητα και επάρκεια της σχετικής αιτιολογίας αποτελεί αντικείμενο ελέγχου από την ΕΑΔΗΣΥ (βλ. ΣτΕ, 726/2022, ΣτΕ 199/2021, 154/2021, ΕΑ ΣτΕ 12/2020). Ωστόσο, οι διαγωνιζόμενοι δεν εμποδίζονται να προβάλουν το πρώτον ισχυρισμούς περί ασυνήθιστα χαμηλών προσφορών άλλων προσφερόντων με την άσκηση προδικαστικής προσφυγής τους ενώπιον της ΕΑΔΗΣΥ (πρβλ. ΣτΕ 726/2022, σκ. 32, ΑΕΠΠ 1554/2021, σκ. 11). Δεν θεωρούνται ουσιώδεις και συγκεκριμένοι οι ισχυρισμοί που ερείδονται αποκλειστικά στην κοστολόγηση των οικονομικών προσφορών των συμμετεχόντων στον διαγωνισμό, η οποία ανάγεται στους οικονομοτεχνικούς παράγοντες και στα οικονομικά δεδομένα που ισχύουν για καθέναν από τους διαγωνιζόμενους (πρβλ. ΕΑ 12/2020)· μόνη δε η υποβολή χαμηλότερης προσφοράς σε επιμέρους κονδύλια, σε σχέση με τις λοιπές υποβληθείσες προσφορές, δεν αρκεί προκειμένου να εξετασθεί η οικονομική προσφορά του μειοδότη ως ασυνήθιστα χαμηλή (πρβλ. ΕΑ ΣτΕ 165/2020, 20/2020, 290/2017).