Ψηφιακός μετασχηματισμός του Γεωργικού Τομέα...ζητείται η αναθεώρηση της 1541/2019 απόφασης του VI Τμήματος του Ελεγκτικού Συνεδρίου​...Τα δεδομένα αυτά, σε συνδυασμό με τον καθαρισμό των παραδοτέων του έργου, όπως αυτά προσδιορίζονται στο Χρονοδιάγραμμα της Διακήρυξης (όρος 3.3.3 αυτής), καθορίζουν με σαφήνεια τόσο την ποσότητα όσο και την ποιότητα των επί μέρους απαιτήσεων, συμπεριλαμβανομένων των πακέτων λογισμικού που πρέπει να παραδοθούν και των επιμέρους υπηρεσιών, τις οποίες ο ανάδοχος καλείται να παράσχει. Όπως δε προκύπτει από τον προσκομισθέντα ενώπιον του VI Τμήματος Πίνακα Ανάλυσης του Προϋπολογισμού, η αναθέτουσα αρχή είχε αναλυτικά προσδιορίσει το εκτιμώμενο κόστος των λοιπών, πέραν των σταθμών παρατήρησης, παραδοτέων κατά τη σύνταξη του προϋπολογισμού, ώστε να μην καταλείπεται αμφιβολία περί της ορθής διαχείρισης του δημοσίου χρήματος. Περαιτέρω, λαμβανομένης υπόψη της πολυπλοκότητας και της πρωτοτυπίας της σύμβασης καθώς και του γεγονότος ότι σκοπός αυτής ήταν ένα τελικό αποτέλεσμα, ήτοι η δημιουργία και λειτουργία της Τεχνολογικής Πλατφόρμας, η επίτευξη του οποίου διασφαλίζεται πλήρως μέσω της σύνδεσης της καταβολής της αμοιβής του αναδόχου με την ύπαρξη συγκεκριμένων ορόσημων που ο ανάδοχος πρέπει να επιτυγχάνει, η αναθέτουσα αρχή και ήδη δεύτερη αιτούσα επέλεξε, εντός των περιθωρίων εκτίμησής της, να παράσχει στους οικονομικούς φορείς τη δυνατότητα να διαμορφώσουν την οικονομική τους προσφορά αναπτύσσοντας κατά την κρίση τους το περιεχόμενο των ειδών του Πίνακα Οικονομικής Προσφοράς, χωρίς να κρίνεται σκόπιμο να δεσμευθούν από τη διάρθρωση του προϋπολογισμού που η ίδια είχε καταρτίσει. Με τον τρόπο αυτό παρέχεται η ευελιξία στους δυνητικού υποψηφίους να διαμορφώσουν την προσφορά τους σύμφωνα με τις δικές τους εκτιμήσεις όσον αφορά στο είδος, την ποσότητα και τον τρόπο εργασίας τους, γεγονός που λειτουργεί υπέρ της ανάπτυξης του ανταγωνισμού, καθώς επιτρέπει στους ενδιαφερόμενους να βασισθούν στα συγκριτικά πλεονεκτήματά τους, χωρίς άλλες δεσμεύσεις παρά μόνο με τη δέσμευση επίτευξης των χρονικών στόχων επί των τελικών παραδοτέων. Το γεγονός αυτό δεν συνεπάγεται την αοριστία του οικονομικού αντικειμένου του διαγωνισμού, το οποίο, όπως προαναφέρθηκε, προσδιορίζεται πλήρως και επαρκώς από το συνδυασμό όλων των ανωτέρω περιγραφόμενων δεδομένων της διακήρυξης. Εξάλλου, ο επίμαχος διαγωνισμός απευθυνόταν, λόγω του πολύπλοκου και εξειδικευμένου αντικειμένου του, σε οικονομικούς φορείς με μεγάλη εμπειρία τόσο σε διαδικασίες δημοσίων διαγωνισμών όσο και παρόμοιες συμβάσεις στο  δημόσιο και των ιδιωτικό τομέα, οι οποίοι, ως εκ τούτου, είχαν κατά τεκμήριο τη δυνατότητα να προβούν σε αντιστοίχιση των πεδίων του Υποδείγματος Οικονομικής Προσφοράς με το Τεχνικό Αντικείμενο της σύμβασης και τα σχετικά παραδοτέα, όπως άλλωστε προκύπτει από τον προσκομισθέντα ενώπιον του παρόντος Τμήματος Πίνακα Αντιστοίχισης Παραδοτέων με το Φυσικό Αντικείμενο  και τον Πίνακα Οικονομικής Προσφοράς, με τον οποίο αιτιολογείται η ένταξη έκαστου παραδοτέου στο αντίστοιχα πεδία «Λογισμικό Συστήματος», «Εφαρμογή – Υποσύστημα», «Υπηρεσία» ή «Άλλη δαπάνη» του Πίνακα Οικονομικής Προσφοράς. Στο πλαίσιο αυτό, η εκτίμηση του ΣΤ΄ Κλιμακίου και του VI Τμήματος ότι ο τρόπος κατάστρωσης του Τεχνικού και Οικονομικού Αντικειμένου του Διαγωνισμού δεν επιτρέπει στους δυνητικά ενδιαφερόμενους οικονομικούς φορείς να κατανοήσουν το οικονομικό αντικείμενο του διαγωνισμού, ώστε να συμπληρώσουν το έντυπο Οικονομικής Προσφοράς, συνιστά κατ’ ουσία τεχνική κρίση, η οποία μάλιστα εν προκειμένω δεν υποστηρίζεται από στοιχεία του πραγματικού της υπόθεσης. Τούτο διότι ουδεμία ένσταση ή σχετικό παράπονο διατυπώθηκε από δυνητικούς ενδιαφερόμενους υποψήφιους τόσο κατά το στάδιο της διαβούλευσης της διακήρυξης όσο και μετά τη δημοσίευση αυτής. Εξάλλου, λαμβανομένου υπόψη του χρόνου διαβούλευσης (εννέα μήνες), παρασχέθηκε στους δυνητικά ενδιαφερόμενους οικονομικούς φορείς επαρκής χρόνος να μελετήσουν τα δεδομένα του διαγωνισμού, ενώ παρασχέθηκε και παράταση της καταληκτικής ημερομηνίας διενέργειάς του κατά δέκα ημέρες μετά την αποδοχή σχετικών αιτημάτων. Πλην η γνώμη αυτή δεν εκράτησε.Απορρίπτει τις αιτήσεις αυτές.

Ψηφιακός μετασχηματισμός....ζητείται η ανάκληση της 171/2020 Πράξης του ΣΤ΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου..Εξάλλου, ως προς την τήρηση της αρχής της αναλογικότητας, η ζητούμενη εμπειρία δεν αφορά σε συμβάσεις με αντικείμενο ίδιο ακριβώς – σε έκταση και αξία – με την ελεγχόμενη σύμβαση, αλλά εστιάζεται μόνο στα κυριότερα συστήματα του τελικού ολοκληρωμένου συστήματος (τρία εκ των οκτώ, που αθροιστικά αντιστοιχούν περίπου στα ¾ της προϋπολογιζόμενης αξίας της ελεγχόμενης σύμβασης, σύμφωνα με τον Πίνακα τεκμηρίωσης του προϋπολογισμού), ζητώντας την ολοκλήρωση αντίστοιχων συμβάσεων, ακόμη και χωριστά για κάθε υποσύστημα.  Επιπλέον, η απαίτηση κατά την οποία η εμπειρία πρέπει να αφορά σε αστική συγκοινωνία με στόλο τουλάχιστον 500 λεωφορεία, συναρτάται με το μέγεθος του στόλου λεωφορείων που διαθέτει ο κύριος του έργου, ο οποίος αριθμεί 622 οχήματα (βλ. Παράρτημα Ι 7.1.3.1., 7.1.3.2 και 10.2).  Ο δε περιορισμός της εμπειρίας σε αστική μόνο συγκοινωνία, που, κατά τον σχετικό λόγο ανάκλησης, οφείλεται στις ιδιαίτερες συνθήκες διεξαγωγής του αστικού –σε σύγκριση με το υπεραστικό– συγκοινωνιακού έργου, ενόψει της πυκνότητας των στάσεων, του πλήθους των δρομολογιακών γραμμών και της ταυτόχρονης εξυπηρέτησης (αποβίβαση – επιβίβαση) μεγάλου αριθμού επιβατών, δεν προκύπτει ότι υπερβαίνει τα άκρα όρια της διακριτικής ευχέρειας της αναθέτουσας αρχής.  Τέλος, η απαίτηση επιτυχούς ολοκλήρωσης ενιαίων συμβάσεων με μεγάλο αντικείμενο (στόλο τουλάχιστον 500 λεωφορεία), που συνεπάγεται αδυναμία συμμετοχής υποψηφίων που έχουν εκτελέσει περισσότερες συμβάσεις αφορώσες σε μικρότερο αριθμό λεωφορείων έκαστη, πληρούσες αθροιστικώς το τεθέν κριτήριο, συναρτάται, κατά την αίτηση ανάκλησης, με την πολλαπλάσια φόρτιση που δέχονται τα συστήματα αυτά από την ταυτόχρονη λειτουργία μεγάλου αριθμού λεωφορείων και συναλλαγών, η διαχείριση της οποίας απαιτεί ιδιαίτερη και αυξημένη τεχνική ικανότητα, σε σχέση με τους οικονομικούς φορείς που έχουν εκτελέσει μικρότερου μεγέθους έργα, ενόψει δε της εύλογης αυτής αιτιολογίας, το τιθέμενο ποσοτικό κριτήριο δεν παρίσταται αυθαίρετο.  Επομένως, γενομένου δεκτού του σχετικού λόγου ανάκλησης, το επίμαχο κριτήριο ποιοτικής επιλογής δεν αντίκεται στις διατάξεις του άρθρου 75 παρ.2 του ν. 4412/2016, και η προσβαλλόμενη Πράξη πρέπει να ανακληθεί κατά το μέρος αυτό.Κατ’ ακολουθίαν των ανωτέρω, και δοθέντος ότι, παρά την παραδοχή ορισμένων εκ των λόγων ανάκλησης, η ουσιώδης κατά τα ανωτέρω πλημμέλεια που διαπιστώθηκε κωλύει την υπογραφή της ελεγχόμενης σύμβασης στο σύνολό της, η κρινόμενη αίτηση και η υπέρ αυτής παρέμβαση πρέπει να απορριφθούν.Αποφαίνεται ότι δεν πρέπει να ανακληθεί 171/2020 Πράξη του ΣΤ΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου.

ΑΝΑΘΕΩΡΗΘΗΚΕ ΜΕ ΤΗΝ ΕΣ/ΟΛΟΜ/2137/2020.

Έργα αντιθορυβικής προστασίας...Ακολούθως, ενόψει των διαλαμβανομένων στην 674/14.12.2018 απόφαση της Επιτροπής Ανταγωνισμού διαπιστώσεων, υφίστανται επαρκώς εύλογες ενδείξεις που οδηγούν στο συμπέρασμα ότι η ανάδοχος είχε συνάψει κατά το χρονικό διάστημα από 1.3.2011 έως 14.3.2011 συμφωνίες με άλλους οικονομικούς φορείς, με στόχο τη στρέβλωση του ανταγωνισμού. Η αρνητική, όμως, απάντηση που διατυπώθηκε στο ερώτημα «Έχει συνάψει ο οικονομικός φορέας συμφωνίες με άλλους οικονομικούς φορείς με σκοπό τη στρέβλωση του ανταγωνισμού» του υποβληθέντος από αυτή Τυποποιημένου Εντύπου Υπεύθυνης Δήλωσης δεν άγει σε άνευ ετέρου αποκλεισμό της από την ελεγχόμενη διαγωνιστική διαδικασία λόγω της ανακριβούς συμπληρώσεως του εν λόγω εγγράφου. Τούτο, διότι το ερώτημα είχε διατυπωθεί κατά τρόπο ώστε να μην καθίσταται σαφές αν ζητείται από το διαγωνιζόμενο να δηλώσει οποιαδήποτε συμφωνία που τυχόν έχει συνάψει στο παρελθόν με σκοπό τη στρέβλωση του ανταγωνισμού ή μόνο αυτές που αφορούν στο συγκεκριμένο διαγωνισμό (βλ. τη 1082/2018 απόφαση της Αρχής Εξέτασης Προδικαστικών Προσφυγών, με την οποία υιοθετήθηκε η δεύτερη ερμηνευτική εκδοχή). Εξάλλου, κατά το χρόνο διεξαγωγής του διαγωνισμού (28.9.2018) δεν είχε ακόμα δημοσιευθεί η απόφαση του Δικαστηρίου της Ευρωπαϊκής Ενώσεως της 24.10.2018 επί της υποθέσεως C-124/17 (Vossloh Laeis GmbH κατά Stadtwerke München GmbH), με την οποία κρίθηκε ότι η τριετής περίοδος αποκλεισμού «από την ημερομηνία του σχετικού γεγονότος», η οποία προβλέπεται στο τελευταίο εδάφιο της παρ. 7 του άρθρου 57 της Οδηγίας 2014/24, που μεταφέρθηκε στην ελληνική έννομη τάξη με την παρ. 10 του άρθρου 73 του ν. 4412/2016, άρχεται από το χρόνο εκδόσεως της σχετικής αποφάσεως της αρμόδιας Αρχής και όχι από το χρόνο συντελέσεως της παραβάσεως. Συνεπώς, κατά τον χρόνο υποβολής του Τ.Ε.Υ.Δ. δεν ήταν σαφές αν έπρεπε να δηλωθούν συμφωνίες, όπως οι επίμαχες, που είχαν λάβει χώρα, σε χρόνο προγενέστερο των τριών ετών από τη διενέργεια του διαγωνισμού, η σύναψή τους όμως διαπιστώθηκε με απόφαση του αρμοδίου οργάνου που ελήφθη εντός της ως άνω τριετούς προθεσμίας. Συνεπώς, με βάση τις αρχές της διαφάνειας και της ίσης μεταχειρίσεως, η σχετική ασάφεια του εν λόγω τεύχους δημοπρατήσεως, η οποία εγείρει ζητήματα ερμηνείας και δύναται αντικειμενικά να παραπλανήσει τους διαγωνιζομένους ως προς τις ειδικότερες υποχρεώσεις τους, δεν δύναται, τελικώς, να αποβεί σε βάρος αυτών (βλ. σκ. IV.E.) και, ως εκ τούτου, δεν συνέτρεχε λόγος αποκλεισμού της αναδειχθείσας ως αναδόχου εργοληπτικής επιχειρήσεως εκ του λόγου ότι απάντησε αρνητικά στο προαναφερόμενο ερώτημα του Τ.Ε.Υ.Δ.. Δεδομένου, όμως, ότι σύμφωνα με την παρ. 6 του άρθρου 73 του ν.4412/2016, σε οποιοδήποτε χρονικό σημείο κατά τη διάρκεια της διαδικασίας συνάψεως συμβάσεως, οι αναθέτουσες αρχές μπορούν να αποκλείουν οικονομικό φορέα, όταν αποδεικνύεται ότι εμπίπτει σε μία από τις περιπτώσεις της παρ. 4 του ίδιου άρθρου και ότι με την ως άνω απόφαση της Επιτροπής Ανταγωνισμού διαπιστώθηκε η εκ μέρους της εν λόγω εταιρείας σύναψη συμφωνίας με άλλους οικονομικούς φορείς με στόχο τη στρέβλωση του ανταγωνισμού, η αναθέτουσα Αρχή οφείλει, τηρώντας τη διαδικασία που προβλέπεται στις παραγράφους 7 έως 9 του άρθρου 73 του ν.4412/2016, να καλέσει την ως άνω εταιρεία να προσκομίσει στοιχεία, προκειμένου να αποδείξει ότι, μολονότι συντρέχει ο σχετικός λόγος αποκλεισμού, η ίδια έλαβε επανορθωτικά μέτρα επαρκή για την απόδειξη της αξιοπιστίας της (Ελ.Συν. Ε΄ Κλιμ. 291, 304, 315, 319/2019).Κατ’ ακολουθίαν των ανωτέρω, το Κλιμάκιο κρίνει ότι στη διαγωνιστική διαδικασία για την ανάθεση του δημοπρατηθέντος έργου έχει εμφιλοχωρήσει ουσιώδης πλημμέλεια, η οποία κωλύει την υπογραφή του υποβληθέντος προς έλεγχο σχεδίου συμβάσεως. Σε κάθε δε περίπτωση, το Κλιμάκιο επισημαίνει ότι μεταξύ των δικαιολογητικών κατακυρώσεως που προσκομίσθηκαν από την αναδειχθείσα ως ανάδοχο εταιρεία, δεν περιλαμβάνεται ασφαλιστική ενημερότητα για τα εκτελούμενα από αυτήν έργα «Συντήρηση Ηλεκτρομηχανολογικών Εγκαταστάσεων Πολυχώρου Δήμου ...» και «Ανάπλαση Πλατείας ...» και, συνεπώς, σε περίπτωση που δεν συνέτρεχε ο ανωτέρω διακωλυτικός της υπογραφής του ελεγχομένου σχεδίου συμβάσεως λόγος, τα δικαιολογητικά αυτά θα έπρεπε να προσκομισθούν.

Μελέτη στατικής επάρκειας.(...)Περαιτέρω, το Δικαστήριο για το σχηματισμό της  κρίσης του λαμβάνει υπόψη, ενόψει της αρχής της χρηστής δημοσιονομικής διαχείρισης των δημοσίων πόρων που έχουν διατεθεί για την παρούσα σύμβαση, ότι στην επίδικη διαγωνιστική διαδικασία, όπου υπέβαλαν προσφορές οκτώ υποψήφιοι και  κατά της οποίας δεν υποβλήθηκαν ενστάσεις  από δυνητικά ενδιαφερόμενους οικονομικούς φορείς, το προσφερόμενο ποσοστό έκπτωσης της αναδόχου εταιρείας ανήλθε σε 74,58%  και η συνολική οικονομική προσφορά αυτής στο ποσό των 121.210,00 ευρώ, συμπεριλαμβανομένου ΦΠΑ, έναντι προϋπολογισμού σύμβασης 476.763,05 ευρώ με ΦΠΑ.Με βάση τις ανωτέρω σκέψεις, το Δικαστήριο συμπεραίνει ότι η επίδικη διαγωνιστική διαδικασία, ορώμενη συνολικώς, δεν εμφανίζει πλημμέλεια τέτοια που να οδηγεί το Δικαστήριο σε κρίση ότι η αντικειμενική ακεραιότητα αυτής έχει πληγεί ή ότι εμποδίστηκαν να συμμετάσχουν δυνητικοί υποψήφιοι.Kατ’ ακολουθίαν των προεκτεθέντων, πρέπει να γίνει δεκτή η κρινόμενη προσφυγή, να ανακληθεί η προσβαλλόμενη 17/2022 πράξη της Υπηρεσίας Επιτρόπου στην Περιφερειακή Ενότητα Ροδόπης και να υπογραφεί το υποβληθέν για έλεγχο σχέδιο σύμβασης. 

ΠΑΡΟΧΗ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ:«Σχέδιο Δράσεων Επικοινωνίας (ΣΔΕ) και υλοποίηση προγράμματος για την πληροφόρηση, ευαισθητοποίηση και ενημέρωση του κοινού σε θέματα πολιτικών διαχείρισης των απορριμμάτων και προόδου υλοποίησης των έργων του ΠΕΣΔΑ …», προϋπολογισθείσας δαπάνης 995.000 ευρώ χωρίς ΦΠΑ (και 1.233.800 ευρώ με ΦΠΑ).(....)Mε τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά ανωτέρω ..., ως προς την μοναδική αναδειχθείσα από την Επίτροπο του Δήμου … πλημμέλεια, ήτοι της μη τεκμηρίωσης της προϋπολογιζόμενης δαπάνης, το Τμήμα κρίνει ότι ο προϋπολογισμός της σύμβασης τεκμηριώνεται πλήρως στον, νομίμως προσκομιζόμενο ενώπιον του Τμήματος, Πίνακα Τεκμηρίωσης Προϋπολογισμού, ο οποίος παρόλο που δεν διαβιβάστηκε στην Υπηρεσία Επιτρόπου, περιλαμβανόταν εξ αρχής στον φάκελο της ελεγχόμενης σύμβασης .... Ο Πίνακας αυτός είναι επαρκώς εξειδικευμένος και σαφής, με παράθεση των επιμέρους ζητούμενων ενεργειών και παραγωγών για κάθε μία από τις πέντε δράσεις της διακήρυξης, καθώς και των αντιστοιχουσών σε αυτές επιμέρους δαπανών, με αποτέλεσμα να είναι δυνατή η υποβολή άρτιων και συγκρίσιμων μεταξύ τους προσφορών από οικονομικούς φορείς του οικείου κλάδου, ενόψει και της ανέλεγκτης από το Δικαστήριο εκτίμησης των αναγκών παροχής τους. Εξάλλου, εάν οποιοσδήποτε ενδιαφερόμενος για τη σύνταξη της εν δυνάμει προσφοράς του χρειάζονταν επιπλέον ειδικότερα στοιχεία μπορούσε να υποβάλει σχετικά ερωτήματα, ενώ δεν προκύπτει ότι υπήρξε από καμία εν δυνάμει ενδιαφερόμενη εταιρεία ισχυρισμός ότι εμποδίσθηκε να υποβάλει προσφορά λόγω ασάφειας του προϋπολογισμού.Δέχεται την προσφυγή ανάκλησης 

Ανάθεση έργου- ψηφιακός μετασχηματισμός...Με τα δεδομένα αυτά, το Κλιμάκιο διαπιστώνει τα ακόλουθα:Κατά παράβαση των διατάξεων που παρατέθηκαν στην προηγούμενη υπό ΙΙΙ σκέψη, η διακήρυξη του ελεγχόμενου διαγωνισμού και τα λοιπά τεύχη που τη συνοδεύουν και έτυχαν της προσήκουσας δημοσίευσης, είναι αόριστα τόσο ως προς τον προσδιορισμό του οικονομικού αντικειμένου της σύμβασης όσο και ως προς τον τρόπο κατάστρωσης και αξιολόγησης της Οικονομικής Προσφοράς των δυνητικών υποψηφίων. Ειδικότερα, στη διακήρυξη δεν περιλαμβάνεται ανάλυση της εκ μέρους της Αναθέτουσας Αρχής της οικονομικής αποτίμησης των ζητούμενων προμηθειών και υπηρεσιών, με περιγραφή του αντικειμένου κάθε κατηγορίας ή υποκατηγορίας, από τις οποίες αποτελούνται, ούτε και περιλαμβάνεται αναφορά, έστω κατά προσέγγιση, μονάδας μέτρησης, ποσότητας και τιμής μονάδας αυτών. Αντ’ αυτού, στην ιστοσελίδα του Κ.Η.Μ.ΔΗ.Σ. αναρτήθηκε μόνο ο Προϋπολογισμός του έργου ανά κωδικό (CPV), ο οποίος είναι γενικός και, ως εκ τούτου, ελλιπής, καθώς περιλαμβάνει επτά (7) κατηγορίες δαπανών και περιορίζεται στη συνολική μόνο αποτίμηση της προϋπολογιζόμενης δαπάνης ανά κατηγορία. Από τον τελευταίο δεν προκύπτουν κατά τρόπο ειδικό και ορισμένο τα στοιχεία, από τα οποία τεκμηριώνεται το μέγεθος εκάστης δαπάνης και, συγκεκριμένα, δεν προκύπτει αναλυτικός προσδιορισμός και περιγραφή των προς προμήθεια ειδών ανά κατηγορία, ούτε αναλυτική περιγραφή των ζητούμενων υπηρεσιών με ειδικότερο προσδιορισμό του αντικειμένου τους και ανάλυση των υποκατηγοριών υπηρεσιών στις οποίες αυτές υποδιαιρούνται. Επιπλέον, παρουσιάζεται εν μέρει επικάλυψη υπηρεσιών (π.χ. προβλέπονται συναφείς υπηρεσίες τηλεματικής, υποστήριξης ή διαχείρισης στόλου οχημάτων υπό διαφορετικούς κωδικούς CPV) χωρίς επεξήγηση του περιεχομένου των εν λόγω υπηρεσιών και του τρόπου υπολογισμού της ποσότητας ανθρωπομηνών και της τιμής τους, γεγονός που δημιουργεί σύγχυση και αδυναμία αντιστοίχισης του εν λόγω Προϋπολογισμού με το Τεχνικό Αντικείμενο του έργου, το οποίο, λόγω του μεγέθους και της πολυπλοκότητάς του, περιγράφεται ιδιαιτέρως εκτενώς στο Παράρτημα Ι (σελ. 66 – 176) της διακήρυξης. Εξάλλου, το «Υπόδειγμα Οικονομικής Προσφοράς», που περιλαμβάνεται στο Παράρτημα VI της διακήρυξης και τέθηκε στη διάθεση των διαγωνιζομένων προς συμπλήρωση χωρίς να τελεί σε πλήρη αντιστοιχία προς τις κατηγορίες του δημοσιευθέντος στο Κ.Η.Μ.ΔΗ.Σ. Προϋπολογισμού, αποτελείται από περισσότερους πίνακες στους οποίους δεν γίνεται ειδικότερη μνεία στις υπό ανάθεση προμήθειες και υπηρεσίες ανά κατηγορία ή υποκατηγορία (με συγκεκριμένη αναφορά μονάδων μέτρησης, ποσοτήτων, τιμών μονάδας και επιμέρους προϋπολογιζόμενων δαπανών). Οι ανωτέρω ελλείψεις και ασάφειες στα δημοσιευθέντα και, συνεπώς, τεθέντα υπόψη όλων των τυχόν ενδιαφερομένων έγγραφα του διαγωνισμού κρίνονται ουσιώδεις, διότι καθιστούν αόριστο το οικονομικό αντικείμενο του διαγωνισμού ως προς τα επιμέρους οικονομικά μεγέθη που το απαρτίζουν και την κατανομή αυτών ανά είδος προμήθειας ή υπηρεσίας. Συνεπεία δε τούτου, αφενός οι εν δυνάμει υποψήφιοι φορείς δεν ήταν δυνατό να κατανοήσουν προσηκόντως τα οικονομικά δεδομένα του προκηρυχθέντος αντικειμένου ώστε να διαμορφώσουν αναλόγως βάσιμες και ρεαλιστικές προσφορές, αφετέρου παρέχεται στην Αναθέτουσα Αρχή ευρεία ευχέρεια στην αξιολόγηση των οικονομικών προσφορών, η οποία δεν αντισταθμίζεται από την ύπαρξη αντικειμενικών και εκ των προτέρων γνωστών στους προσφέροντες κριτηρίων. Η ανωτέρω δυσχέρεια προσδιορισμού του οικονομικού αντικειμένου επιβεβαιώθηκε, εξάλλου, στην πράξη τόσο από το γεγονός ότι οικονομικοί φορείς αιτήθηκαν εγγράφως από την Αναθέτουσα Αρχή την παράταση της καταληκτικής ημερομηνίας υποβολής προσφορών λόγω της ιδιαίτερης πολυπλοκότητας και έκτασης του έργου, όσο και από το ότι τελικώς στον διαγωνισμό συμμετείχε ένα (1) μόνο σχήμα, δηλαδή η ανάδοχος ένωση εταιρειών. Τα ανωτέρω δεν διαφοροποιούνται εξαιτίας της κατάστρωσης του Πίνακα Τεκμηρίωσης του Προϋπολογισμού και της τήρησής του στο φάκελο του διαγωνισμού, καθόσον ο εν λόγω Πίνακας δεν είχε δημοσιευθεί, ούτε και προκύπτει από τα στοιχεία του φακέλου ότι είχε τεθεί υπόψη των ενδιαφερομένων οικονομικών φορέων ή ότι είχε, έστω, γνωστοποιηθεί καθ’ οιονδήποτε τρόπο σε αυτούς η ύπαρξή του κατά το στάδιο της προκήρυξης του διαγωνισμού και προετοιμασίας των προσφορών (παρά τα αορίστως εκτιθέμενα στο 3053/23.4.2020 έγγραφο της....).

ΑΝΑΚΛΗΘΗΚΕ ΜΕ ΤΗΝ ΕΣ/ΟΛΟΜ/2137/2020

ΔΕΝ ΑΝΑΚΛΗΘΗΚΕ ΜΕ ΤΗΝ ΕΣ/ΤΜ.6/1346/2020

Προμήθεια αδειών λογισμικού...Ενόψει των όσων εκτέθηκαν στις σκέψεις 8 και 9, το Κλιμάκιο κρίνει ότι πρέπει να αναβάλει την οριστική κρίση του (πρβλ. Ζ΄ Κλ. 768/2019, 214/2020, Ε΄ Κλ. 870, 315/2019, ΣΤ΄ Κλ. 264/2020), προκειμένου α) τα αρμόδια όργανα της αναθέτουσας αρχής να εξετάσουν, με αιτιολογημένη κρίση αν συντρέχει ο προαναφερθείς λόγος αποκλεισμού της προσωρινής αναδόχου …., και να εκδοθεί ακολούθως νέα κατακυρωτική απόφαση, η οποία να κοινοποιηθεί και στους λοιπούς συμμετέχοντες στο διαγωνισμό και β) να υποβληθούν τα ανωτέρω στοιχεία της διαγωνιστικής διαδικασίας καθώς και αυτά που αναφέρονται στη σκέψη 8 ενώπιον του παρόντος Κλιμακίου, μαζί με βεβαίωση του αρμοδίου οργάνου της αναθέτουσας αρχής ότι δεν εκκρεμούν προδικαστικές προσφυγές ή ένδικα βοηθήματα κατά της τελευταίας.

ΣΥΜΒΑΣΕΙΣ ΠΑΡΟΧΗΣ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ:κρίθηκε ότι κωλύεται η υπογραφή του σχεδίου σύμβασης μεταξύ του Υπουργείου Ανάπτυξης και Επενδύσεων και της προσφεύγουσας ένωσης οικονομικών φορέων, με αντικείμενο την «Πρόσληψη συμβούλου παροχής υπηρεσιών παρακολούθησης και διαχείρισης των προγραμμάτων ανάπτυξης του Εθνικού Προγράμματος Ανάπτυξης», για χρονικό διάστημα τριών ετών, συνολικής προϋπολογισθείσας δαπάνης 390.000,00 ευρώ (πλέον ΦΠΑ), πλέον δικαιώματος προαίρεσης για ένα έτος ποσού 110.000,00 ευρώ (πλέον ΦΠΑ).(...)(...)Το Δικαστήριο παρατηρεί καταρχάς ότι με τον ως άνω διακωλυτικό λόγο κατά την διατύπωσή του με την προσβαλλομένη, δεν αμφισβητείται ούτε η αρμοδιότητα της αναθέτουσας αρχής να ζητήσει διευκρινίσεις από τους οικονομικούς φορείς που έχουν υποβάλει ασυνήθιστα χαμηλή προσφορά, ούτε η αιτιολογία της 8724/30.1.2023 απόφασης του Υφυπουργού Ανάπτυξης και Επενδύσεων, με την οποία, το μεν, απορρίφθηκε, κατόπιν ελέγχου, η προσφορά της εταιρείας «…. – … ΟΕ» ως ασυνήθιστα χαμηλή, το δε, έγινε δεκτή η αντίστοιχη της ένωσης οικονομικών φορέων «… ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΠΕΡΙΟΡΙΣΜΕΝΗΣ ΕΥΘΥΝΗΣ» και «… IKE». Συνακόλουθα, ουδεμία πλημμέλεια διαπιστώνεται επί των ζητημάτων αυτών. Περαιτέρω, η χρήση από την αναθέτουσα αρχή ενός αντικειμενικού κριτηρίου για να υπολογιστεί η απόσταση των ασυνήθιστα χαμηλών προσφορών από την προϋπολογισθείσα δαπάνη ούτε προσκρούει στη διάταξη του άρθρου 88 παρ. 5α του ν. 4412/2016 ή οποιαδήποτε άλλη διάταξη του ενωσιακού δικαίου, δοθέντος ότι με την ως άνω διάταξη της παραγράφου 5α καθιερώνεται η υποχρέωση της αναθέτουσας αρχής να διενεργεί έλεγχο των ασυνήθιστα χαμηλών προσφορών στην περίπτωση των δημοσίων έργων και των συναφών με αυτά υπηρεσιών, θέτοντας ως κριτήριο την απόκλιση άνω των δέκα ποσοστιαίων μονάδων από τον μέσο όρο του συνόλου των εκπτώσεων των παραδεκτών προσφορών που υποβλήθηκαν, χωρίς, ωστόσο, να απαγορεύει τη χρήση του αντικειμενικού αυτού τρόπου υπολογισμού της απόκλισης των προσφορών (ποσοστό έκπτωσης) και στην περίπτωση που η ελεγχόμενη σύμβαση αφορά στην παροχή υπηρεσιών, όπως εν προκειμένω. Άλλωστε η ίδια η διατύπωση του νόμου («φαίνονται ασυνήθιστα χαμηλές») καταλείπει ευρεία διακριτική ευχέρεια στην αναθέτουσα αρχή να ορίσει αυτόνομα τα κριτήρια, βάσει των οποίων θα προβεί στην εξέταση της ουσίας των προσφορών ως προς το ύψος τους (πρβλ ΕλΣυν Έβδ. Τμ. 1138/2021 σκ. 7), υπό τον αυτονόητο όρο ότι αυτά είναι αντικειμενικά και γενικά, όπως το ποσοστό απόκλισης μίας οικονομικής προσφοράς από την προϋπολογισθείσα δαπάνη. Συνακόλουθα και ο σχετικώς προβαλλόμενος λόγος ανάκλησης πρέπει να γίνει δεκτός.Ανακαλεί την 3/2023 Πράξη της Επιτρόπου του Ελεγκτικού Συνεδρίου

Προμήθεια και εγκατάσταση φωτιστικών σωμάτων και λαμπτήρων τύπου LED:Επίσης, το Κλιμάκιο κρίνει ότι είναι μη νόμιμα τα κριτήρια α) οικονομικής επάρκειας, σύμφωνα με τον οποίο οι συμμετέχοντες πρέπει να αποδείξουν ότι έχουν μέσο ειδικό κύκλο εργασιών κατά τα έτη 2018, 2019 και 2020, που καλύπτει το ύψος του προϋπολογισμού της ελεγχόμενης προμήθειας και β) τεχνικής ικανότητας, σύμφωνα με οποίο οι συμμετέχοντες πρέπει να αποδείξουν ότι κατά τα έτη 2018, 2019 και 2020 έχουν εκτελέσει προμήθειες ίδιου ύψους και αντικειμένου με την ελεγχόμενη προμήθεια. Τούτο, διότι σύμφωνα με όσα εκτέθηκαν στις σκέψεις 10 και 11 της παρούσας, τα οικονομικά στοιχεία για την απόδειξη του γενικού και ειδικού κύκλου εργασιών πρέπει να αναφέρονται στο αμέσως προηγούμενο της δημοσίευσης της διακήρυξης έτος και να εκτείνονται κατ’ ανώτατο όριο σε βάθος τριετίας. Ομοίως, τα στοιχεία για την απόδειξη της τεχνικής ικανότητας πρέπει, κατά διακριτική ευχέρεια της αναθέτουσας Αρχής, να αφορούν τριετία ή μεγαλύτερο χρονικό διάστημα, το οποίο πάντως άρχεται είτε από το χρονικό σημείο κατάθεσης των προσφορών, είτε από το χρονικό σημείο δημοσίευσης της διακήρυξης. Όταν δε επιλέγεται τα στοιχεία να αφορούν τη δραστηριότητα των υποψηφίων σε συγκεκριμένα έτη, τότε δεν μπορεί να παραλείπεται το προηγούμενο της δημοσίευσης της διακήρυξης έτος. Εν προκειμένω, η ελεγχόμενη Διακήρυξη απεστάλη για δημοσίευση στην Επίσημη Εφημερίδα των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων στις 15.2.2022 και εν συνεχεία δημοσιεύθηκε στο ΚΗΔΜΗΣ την ίδια ημέρα. Επομένως, τα ζητούμενα δικαιολογητικά οικονομικής επάρκειας και τεχνικής ικανότητας έπρεπε να αφορούν και το έτος 2021, το οποίο είναι το πλησιέστερο στο χρόνο διενέργειας του διαγωνισμού έτος. Σημειώνεται ότι το γεγονός ότι κατά το χρόνο υποβολής των προσφορών δεν θα είχαν δημοσιευθεί οι οικονομικές καταστάσεις έτους 2020 δεν συνιστά νόμιμο δικαιολογητικό λόγο παράλειψης του τελευταίου πριν από τη διακήρυξη έτους, διότι η απαίτηση ορισμένου ύψους ειδικού κύκλου εργασιών θα μπορούσε να αποδειχθεί με δήλωση των οικονομικών φορέων και κάθε άλλο πρόσφορο μέσο (Ολομ. ΕλΣυν 180/2022, σκ. 20). Συνεπώς, η θέσπιση των επίμαχων όρων, με τους οποίους περιορίσθηκε ο κύκλος των υποψήφιων οικονομικών φορέων μόνο σε εκείνους που πληρούσαν τα κριτήρια οικονομικής επάρκειας και τεχνικής ικανότητας κατά τα έτη 2018, 2019 και 2020 αποκλείοντας όσους πληρούσαν τα εν λόγω κριτήρια κατά το έτος 2021, το οποίο είναι το εγγύτερο προς τον χρόνο διεξαγωγής του διαγωνισμού και άρα το πλέον πρόσφορο εν όψει των απαιτήσεων που απορρέουν από την αρχή της αναλογικότητας, χωρίς μάλιστα να συντρέχει βάσιμος προς τούτο δικαιολογητικός λόγος, έπληξε τη νομιμότητα της ελεγχόμενης διαγωνιστικής διαδικασίας (Ολομ. Ελ Συν 180/2022 σκ.21, 1136/2021). Η ανωτέρω δε πλημμέλεια της Διακήρυξης είναι ουσιώδης, καθώς ενδεχομένως απέτρεψε από το να συμμετάσχουν δυνητικά ενδιαφερόμενους οικονομικούς φορείς, οι οποίοι είχαν ετήσιο ειδικό κύκλο εργασιών ανάλογο των απαιτήσεων της διακήρυξης το έτος 2021 και όχι κάποιο από τα προηγούμενα έτη.  Σημειώνεται επίσης  ότι ως προς τις διαπιστωθείσες στις σκέψεις 23 και 25 πλημμέλειες η μη αμφισβήτηση των συγκεκριμένων όρων της διακήρυξης από κάποιον δυνητικά υποψήφιο ουδεμία ασκεί επιρροή εν προκειμένω, καθόσον αφενός ο έλεγχος νομιμότητας που ασκείται από το Ελεγκτικό Συνέδριο είναι αυτεπάγγελτος, καθολικός και ανεξάρτητος των τυχόν υποβληθεισών ενστάσεων, διοικητικών προσφυγών και λοιπών προβλεπόμενων ενδίκων βοηθημάτων (Ολομ. ΕλΣυν 1832/2021), αφετέρου κατατείνει, μεταξύ άλλων, στον εντοπισμό των πλημμελειών που χωρίς την επίκληση λόγων δημοσίου συμφέροντος άγουν στον περιορισμό της συμμετοχής των δυνητικά ενδιαφερομένων οικονομικών φορέων και, συνεπώς, πλήττουν τις αποτυπωμένες στο άρθρο 18 του ν. 4412/2016 αρχές της διαφάνειας και του ανταγωνισμού. (βλ. ΕλΣ Απόφαση Έβδομο Τμ. 576/2022).  Τούτων δοθέντων, το Κλιμάκιο διαπιστώνει ότι συντρέχουν εν προκειμένω ουσιώδης νομική πλημμέλεια που κωλύει τη σύναψη του υποβληθέντος για έλεγχο σχεδίου σύμβασης μεταξύ του Δήμου Ελευσίνας και του οικονομικού φορέα «.......», συμβατικής αξίας 3.520.315 ευρώ (πλέον ΦΠΑ).

ΣΥΜΒΑΣΕΙΣ ΠΡΟΜΗΘΕΙΩΝ:να ελέγξει τη νομιμότητα του σχεδίου σύμβασης και της προηγηθείσας διαγωνιστικής διαδικασίας για την ανάθεση της προμήθειας ηλεκτρικών οχημάτων του Δήμου Δυτικής … (Υποέργο 1), προϋπολογιζόμενης δαπάνης 1.269.450,00 ευρώ συμπεριλαμβανομένου ΦΠΑ.(....)Και τούτο διότι η απαίτηση εμπειρίας στην προμήθεια οχημάτων τεσσάρων μόνο από τους οκτώ συνολικά απαιτούμενους κατά τρόπο ενιαίο (χωρίς υποδιαίρεση) τύπους δεν αιτιολογείται, ούτε συνιστά αντικειμενική ένδειξη ως προς την ικανότητα των υποψηφίων για την καλή εκτέλεση της σύμβασης στο σύνολό της, βαίνει δε πέραν του ευλόγως αναγκαίου για το σκοπό αυτό μέτρου. Περαιτέρω, σε συμβάσεις όπως η ελεγχόμενη η ικανότητα κατασκευής και προμήθειας οχημάτων συγκεκριμένου τύπου εξαρτάται  από τους κανόνες της αγοράς, δηλαδή την προσφορά και τη ζήτηση αυτών (...). Ως εκ τούτου, η απαίτηση εκτέλεσης κατά το παρελθόν προμηθειών οχημάτων συγκεκριμένου τύπου – και όχι οποιουδήποτε αντίστοιχου τύπου ή οποιουδήποτε τύπου που ανήκει στη γενικότερη κατηγορία, εν προκειμένω, ηλεκτροκίνητων οχημάτων -  δεν εξυπηρετεί το σκοπό της ομαλής και εύρυθμης εκτέλεσης του αντικειμένου της υπό έλεγχο σύμβασης, καθόσον είναι εξίσου πιθανό να διατίθεται η ζητούμενη εμπειρία - τεχνική καταλληλότητα και από  οικονομικούς φορείς που δραστηριοποιούνται στην ευρύτερη αγορά ηλεκτρικών οχημάτων.Αποφαίνεται ότι κωλύεται η υπογραφή του υποβληθέντος για έλεγχο νομιμότητας σχεδίου σύμβασης για την προμήθεια ηλεκτρικών οχημάτων του Δήμου Δυτικής …, σύμφωνα με το σκεπτικό.

ΑΝΑΚΛΗΘΗΚΕ ΜΕ ΤΗΝ ΕΣ/ΤΜ.ΕΒΔΟΜΟ/1365/2022.