Εγκύκλιος οδηγιών για την Έγκριση και Χρηματοδότηση του ΠΔΕ 2024 και τον Προγραμματισμό Δαπανών ΠΔΕ 2025 - 2028 ΑΔΑ:ΨΤΡΥΗ-Ζ2Λ

Τροποποίηση των μεταβατικών διατάξεων της υπ’ αρ. 120207/26.5.2021 απόφασης του Υφυπουργού Υποδομών και Μεταφορών με θέμα: «Τροποποίηση της περ. δ’ της παρ. 4 του κεφ. Γ της υπό στοιχεία Α2/29542/5347/1991 (Β’ 707) υπουργικής απόφασης» (Β’ 2203).
160107/2024:Τροποποίηση διατάξεων που αφορούν τη χορήγηση στοιχείων αδειών κυκλοφορίας σε ασθενοφόρα. ΑΔΑ:6ΦΗΓ465ΧΘΞ-7ΥΕ

Ασφάλιση αστικής ευθύνης έναντι τρίτων:Με τα δεδομένα αυτά, το Κλιμάκιο κρίνει ότι το υποβληθέν σχέδιο σύμβασης δεν συνιστά τροποποίηση της κύριας σύμβασης, αλλά αφορά, κατ’ ορθό νομικό χαρακτηρισμό του, σε νέα αυτοτελή απευθείας ανάθεση με αντικείμενο την εξακολούθηση, μετά τη λήξη της αρχικής σύμβασης, παροχής των ίδιων υπηρεσιών, λόγω μη ολοκλήρωσης της διαδικασίας επιλογής νέου αναδόχου εκτέλεσής τους. Επομένως, εφόσον η δαπάνη της ανωτέρω ανάθεσης (186.088,52 ευρώ) υπολείπεται του καθοριζόμενου στην παράγραφο 1 του άρθρου 324 του ν. 4700/2020 ποσού του 1.000.000 ευρώ, το εν λόγω σχέδιο σύμβασης εκφεύγει του προσυμβατικού ελέγχου του Ελεγκτικού Συνεδρίου. Κατά συνέπεια, απαραδέκτως εισάγεται για έλεγχο το ως άνω σχέδιο σύμβασης

Παροχή υπηρεσίας λειτουργίας Χώρου Υγειονομικής Ταφής Απορριμμάτων:	Με τα δεδομένα αυτά, το Κλιμάκιο κρίνει ότι, στο πλαίσιο της άσκησης της σχετικής ευχέρειας του ΦΟ.Δ.Σ.Α. Νοτίου Αιγαίου, δεν αιτιολογείται νόμιμα η προβλεπόμενη στο άρθρο 2.2.5 περ. β΄ της διακήρυξης απαίτηση, κατά το μέρος που αφορά την πρόβλεψη αριθμοδείκτη του κυκλοφορούντος ενεργητικού προς το σύνολο των υποχρεώσεων μεγαλύτερο του 2. Τούτο, διότι δεν τεκμηριώνεται, στα έγγραφα της σύμβασης και στο 2863/25.8.2023 έγγραφο του Γενικού Διευθυντή της αναθέτουσας αρχής, η ανάγκη να διαθέτει ο ανάδοχος τέτοια ρευστότητα και, συνακόλουθα, μακροχρόνια βιωσιμότητα, ώστε να δύναται να εξοφλήσει, και μάλιστα στο διπλάσιο (αριθμοδείκτης >2), το σύνολο των υποχρεώσεών του, ακόμη και των μακροπρόθεσμων (π.χ. μακροπρόθεσμου δανεισμού), με τα στοιχεία του κυκλοφορούντος ενεργητικού, ήτοι με στοιχεία που είναι ρευστοποιήσιμα σε σύντομο χρονικό διάστημα (κατά κανόνα εντός των επόμενων 12 μηνών από τη λήξη της οικείας χρήσης). Αντιθέτως, στο προαναφερθέν 2863/25.8.2023 έγγραφο του Γενικού Διευθυντή του ΦΟ.Δ.Σ.Α. Νοτίου Αιγαίου αναφέρεται ότι, λόγω της απαίτησης για εμπροσθοβαρή εκτέλεση των εργασιών επαύξησης της υπολειπόμενης χωρητικότητας του ΧΥΤΑ, απαιτείται να διασφαλισθεί η ικανότητα του αναδόχου να διαθέτει «άμεση ρευστότητα» διπλάσια των «άμεσων υποχρεώσεων» του, και όχι των μακροπρόθεσμων υποχρεώσεών του. Συναφώς, ως προς την πλημμέλεια της σχετικής αιτιολογίας, το Κλιμάκιο λαμβάνει υπόψη, επίσης, τη σχετικά μικρή διάρκεια της σύμβασης (τρία έτη, με προαίρεση για ένα ακόμη έτος), καθώς και το ότι στη διακήρυξη προβλέπεται και έτερο κριτήριο χρηματοοικονομικής επάρκειας (μέσος ειδικός κύκλος εργασιών στον τομέα υπηρεσιών διαχείρισης στερεών αποβλήτων για τα 3 τελευταία οικονομικά έτη ύψους τουλάχιστον 1.500.000 ευρώ πλέον ΦΠΑ, βλ. άρθρο 2.2.5 περ. α΄ της διακήρυξης). Εξάλλου, ο προβαλλόμενος ισχυρισμός της αναθέτουσας αρχής ότι δεν υποβλήθηκαν αιτιάσεις ή προδικαστικές προσφυγές κατά του σχετικού όρου της διακήρυξης παρίσταται αλυσιτελής, δεδομένου του καθολικού και αυτεπάγγελτου χαρακτήρα του προσυμβατικού ελέγχου (βλ. ΕλΣυν Ολ. 1978/2021). Ενόψει αυτών, κατά την κρίση του Κλιμακίου, δεν τεκμηριώνεται επαρκώς ο λόγος για τον οποίο η αναθέτουσα αρχή εκτίμησε ότι η περιοριστική πρόβλεψη του άρθρου 2.2.5 περ. β΄ της διακήρυξης (αριθμοδείκτης κυκλοφορούντος ενεργητικού προς σύνολο υποχρεώσεων μεγαλύτερος του 2) τελεί σε αναλογία προς το αντικείμενο της σύμβασης, κατά παράβαση των διατάξεων των άρθρων 18 παρ. 1 και 75 παρ. 1 και 3 του ν. 4412/2016.  ΔΕΝ ΑΝΑΚΛΗΘΗΚΕ ΜΕ ΤΗΝ ΕΣ/ΤΜ.ΕΒΔΟΜΟ/124/2024

Δράσεις για τη χωριστή συλλογή και μεταφορά των παραγόμενων αστικών βιοαποβλήτων.(...) Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στις νομικές σκέψεις που προηγήθηκαν, το Τμήμα κρίνει ότι ο Δήμος Καλλιθέας έχει αυτοτελή αρμοδιότητα για την προμήθεια και εγκατάσταση των υπό προμήθεια γωνιών ανακύκλωσης και, συνακόλουθα, νομίμως αναλαμβάνει τη σχετική δαπάνη, η δε αρμοδιότητά του αυτή δεν αναιρείται από την υπογραφή συμβάσεων μεταξύ αυτού και των εταιρειών «ΕΕΑΑ Α.Ε.» και «…Α.Ε.» καθόσον το αντικείμενο αυτών αφορά την εναλλακτική διαχείριση των αποβλήτων συσκευασιών και όχι το σύστημα εγκατάστασης Πράσινων Σημείων και Γωνιών Ανακύκλωσης για τη διαχείριση των δημοτικών αποβλήτων, στα οποία περιλαμβάνονται, σύμφωνα με το Παράρτημα VI του ν. 4819, και οι συσκευασίες, και το οποίο παραμένει στην αρμοδιότητα των Δήμων. Αρμοδιότητα που δεν αναιρείται, εξάλλου, ούτε από τις διατάξεις του άρθρου 27 παρ. 1 του ν. 4819/2021, που προβλέπουν το σύστημα εναλλακτικής διαχείρισης (συλλογής και διαλογής) ανακυκλώσιμων αποβλήτων στις σχολικές μονάδες, αρμοδιότητας των οικείων ΣΣΕΔ, που είναι διαφορετικό, κατά τα προεκτεθέντα, από αυτό των Γωνιών Ανακύκλωσης. Επομένως, νομίμως επιβαρύνθηκε ο προσφεύγων Δήμος, μέσω της δημόσιας χρηματοδότησής του από το Πρόγραμμα «Αντώνης Τρίτσης», με τις δαπάνες αγοράς των ειδών της ελεγχόμενης προμήθειας και νομίμως ενέκρινε τη δημοπράτηση της προμήθειας αυτής (βλ. Έβδ. Τμ. 1100/2024 σκ. 16.2, 1032/2024 σκ. 7, 895/2024 σκ. 22, 894/2024 σκ. 19).	Όπως συνάγεται από τις προεκτεθείσες διατάξεις των άρθρων 45 και 49 του ν. 4412/2016 και όπως ορθά δέχτηκε το Κλιμάκιο, στον φάκελο εκάστης δημόσιας σύμβασης προμηθειών ή/και υπηρεσιών θα πρέπει να περιλαμβάνονται όλες οι προβλεπόμενες μελέτες, εγκρίσεις ή γνωμοδοτήσεις που αφορούν τα προς προμήθεια είδη, καθόσον αυτές αποτελούν στοιχείο ωριμότητας αυτής, ήτοι προαπαιτούμενο για την έναρξη της διαδικασίας ανάθεσής της. Τέτοια μελέτη που προβλέπεται από τις οικείες διατάξεις είναι και η τεχνική μελέτη του άρθρου 11 παρ. 9 του ν. 4674/2020, το οποίο απαλλάσσει μεν τους αρμόδιους φορείς από την υποχρέωση λήψης άδειας δόμησης για την εγκατάσταση, μεταξύ άλλων, Πράσινων Γωνιών Ανακύκλωσης, υπό τις προϋποθέσεις, ωστόσο, που τίθενται σε αυτό (ύπαρξη τεχνικής μελέτης, οι ΓΑ να μην υπερβαίνουν σε εμβαδό τα τριάντα (30) τετραγωνικά μέτρα και να καταλείπεται ελεύθερη λωρίδα κυκλοφορίας για τη διέλευση πεζών πλάτους 1,80 μ. τουλάχιστον). Το Δικαστήριο κρίνει ότι οι όροι που τίθενται στις περ. i και v του άρθρου 2.2.14 της διακήρυξης εισάγουν πράγματι ανεπίτρεπτη διάκριση, χωρίς να υφίσταται αποχρών λόγος δημοσίου συμφέροντος που να τη δικαιολογεί. Τούτο, ειδικότερα, διότι οι σχετικοί περιορισμοί ως προς την εμπειρία των διαγωνιζόμενων ή του στελέχους παρίστανται δυσανάλογοι σε σχέση με τον σκοπό, για τον οποίο θεσπίστηκαν, δοθέντος ότι αυτός μπορεί να επιτευχθεί εξίσου αποτελεσματικά και με λιγότερο περιοριστικό για την ανάπτυξη του ανταγωνισμού τρόπο.	Για τους λόγους αυτούς.Συνεκδικάζει τις προσφυγές ανάκλησης.Δέχεται την προσφυγή ανάκλησης της εταιρείας με την επωνυμία «..Μονοπρόσωπη Ανώνυμη Εταιρεία».Δέχεται την προσφυγή ανάκλησης του Δήμου Καλλιθέας και την υπέρ αυτής ασκηθείσα παρέμβαση της εταιρείας με την επωνυμία «..».Ανακαλεί τη 289/2024 Πράξη του Στ΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου.

Ζητείται η ανάκληση της 462/2024 Πράξης του Ζ΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου, με την οποία κρίθηκε ότι κωλύεται η υπογραφή του υποβληθέντος προς έλεγχο σχεδίου σύμβασης για την ανάθεση των υπηρεσιών με τίτλο «Καθαρισμοί Κτιρίων (CPV: 90911200-8) των Αποκεντρωμένων δομών και της Κεντρικής Υπηρεσίας της 5ης Υγειονομικής Περιφέρειας Θεσσαλίας και Στερεάς Ελλάδας», (...)Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στη σκέψη 8, το Δικαστήριο κρίνει ότι, όπως ορθώς έκρινε και το Κλιμάκιο, η αναθέτουσα αρχή, μετά τον οριστικό αποκλεισμό της ένωσης εταιρειών …Α.Ε. από τον διαγωνισμό με τις σχετικές αποφάσεις του Διοικητικού Εφετείου Λάρισας, μη νομίμως, κατακύρωσε το αποτέλεσμα του διαγωνισμού στην εταιρεία ..Ε.Ε., ενώ έπρεπε να συνεχίσει τη διαγωνιστική διαδικασία από το σημείο αξιολόγησης της οικονομικής προσφοράς της δεύτερης κατά σειρά μειοδοσίας εταιρείας ..Α.Ε. Και τούτο διότι, με την 103/2024 απόφαση του Διοικητικού Εφετείου Λάρισας κρίθηκε ότι έπρεπε να ακυρωθεί η 434/2024 απόφαση της Ε.Α.ΔΗ.ΣΥ., κατά το μέρος αυτής με το οποίο απορρίφθηκαν ως αναπόδεκτοι οι προβληθέντες ενώπιόν της, και κριθέντες πάντως ως ορισμένοι, ισχυρισμοί της εταιρείας …Ε.Ε. περί ασυνήθιστα χαμηλής προσφοράς της εταιρείας ..Α.Ε. ως προς το δηλωθέν στην εν λόγω προσφορά κόστος αναλωσίμων. Η κρίση αυτή του Διοικητικού Εφετείου κατ’ ουσίαν συνίσταται στο ότι η αναθέτουσα αρχή υπερέβη τα άκρα όρια της διακριτικής της ευχέρειας με το να θεωρήσει σιωπηρά ότι η προσφορά της εταιρείας …Α.Ε. δεν περιείχε ενδείξεις ικανές να δημιουργήσουν την υποψία ότι ενδέχεται να είναι ασυνήθιστα χαμηλή.	Κατόπιν των ανωτέρω, πρέπει να απορριφθούν η υπό κρίση προσφυγή και η παρέμβαση της 5ης Υγειονομικής Περιφέρειας Θεσσαλίας και Στερεάς Ελλάδας, να κριθεί ότι η προσβαλλόμενη Πράξη δεν πρέπει να ανακληθεί, και να καταπέσει το κατατεθέν από την προσφεύγουσα παράβολο υπέρ του Ελληνικού Δημοσίου.Για τους λόγους αυτούς.Απορρίπτει την προσφυγή ανάκλησης και τις ασκηθείσες παρεμβάσεις.Δεν ανακαλεί την 462/2024 Πράξη του Ζ΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου.

Καθαρισμοί Κτιρίων:. Με δεδομένα αυτά, το Κλιμάκιο κρίνει ότι, μη νομίμως η αναθέτουσα αρχή, μετά τον οριστικό αποκλεισμό της ……..με τις ανωτέρω αποφάσεις του Διοικητικού Εφετείου Λάρισας, προχώρησε στην κατακύρωση του διαγωνισμού στη Δ….. ενώ έπρεπε να συνεχίσει τη διαγωνιστική διαδικασία από το σημείο αξιολόγησης της οικονομικής προσφοράς της δεύτερης κατά σειρά μειοδοσίας επιχείρησης ….. Ειδικότερα, μετά την ως άνω απόφαση 103/2024 απόφαση του Διοικητικού Εφετείου Λάρισας με την οποία ακυρώθηκε η 434/2024 απόφασης της Ε.Α.ΔΗ.ΣΥ, κατά το μέρος που η τελευταία παρέλειψε να εξετάσει στην ουσία τους προβαλλόμενους ενώπιόν της με την οικεία προδικαστική προσφυγή ισχυρισμούς περί ασυνήθιστα χαμηλής προσφοράς της ως άνω εταιρείας, χωρίς όμως το Δικαστήριο να αποφανθεί στην ουσία για τη βασιμότητα του ως άνω ισχυρισμού, η αναθέτουσα αρχή όφειλε να απαντήσει αιτιολογημένα επί των προβληθέντων ισχυρισμών της εταιρείας  …..σχετικά με το χαρακτηρισμό της  προσφοράς της ….. ως ασυνήθιστα χαμηλής ως προς το κόστος των αναλωσίμων, και, στο πλαίσιο αυτό, να εκτιμήσει την οικονομική προσφορά της τελευταίας και να αποφανθεί αιτιολογημένα αν αυτή είναι ασυνήθιστα χαμηλή, δοθέντος μάλιστα ότι σύμφωνα με την ως άνω απόφαση του Διοικητικού Εφετείου οι προβληθέντες ενώπιον της ΕΑΔΗΣΥ σχετικοί λόγοι ήταν ορισμένοι,  υπήρχαν δε  επαρκείς προς τούτο ενδείξεις, ικανές να δημιουργήσουν αμφιβολίες ως προς τη φερεγγυότητα της προσφοράς της, ακολουθώντας εν συνεχεία τη δέουσα, κατά περίπτωση, διαδικασία. 
ΔΕΝ ΑΝΑΚΛΗΘΗΚΕ ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΣ/ΤΜΗΜΑ ΕΒΔΟΜΟ/106/2025 

Πρόγραμμα κοινωνικού τουρισμού για συνταξιούχους e-ΕΦΚΑ -πρώην ΟΑΕΕ περιόδου 2024-2025.
803683/2024: ΔΗΜΟΣΙΑ ΠΡΟΣΚΛΗΣΗ 10/2024 ΠΡΟΣ ΔΙΚΑΙΟΥΧΟΥΣ ΚΑΙ ΠΑΡΟΧΟΥΣ ΓΙΑ ΥΠΟΒΟΛΗ ΑΙΤΗΣΕΩΝ ΣΥΜΜΕΤΟΧΗΣ ΣΤΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΚΟΙΝΩΝΙΚΟΥ ΤΟΥΡΙΣΜΟΥ ΓΙΑ ΣΥΝΤΑΞΙΟΥΧΟΥΣ eΕΦΚΑ - ΠΡΩΗΝ ΟΑΕΕ ΠΕΡΙΟΔΟΥ 2024 - 2025. ΑΔΑ:ΕΧ7Γ4691Ω2-ΕΒΑ

Παροχής υπηρεσιών καθαριότητας :Με τα δεδομένα αυτά, το Κλιμάκιο κρίνει ότι μη νομίμως το ΔΣ του Νοσοκομείου, με την προαναφερόμενη απόφαση της 7ης Συν/1/12.10.2022, προέβη στην οριστική κατακύρωση των αποτελεσμάτων του ελεγχόμενου διαγωνισμού στην εταιρεία «……». Τούτο, διότι η απόδοση ευθυνών στην ανάδοχο εταιρεία, ήδη με την από 5.10.2022 Έκθεση Έρευνας Εργατικού Ατυχήματος του Σώματος Επιθεώρησης Εργασίας, για το σοβαρό εργατικό ατύχημα που έλαβε χώρα στις 24.8.2022 στον χώρο των πλυντηρίων του Νοσοκομείου µε αποτέλεσμα τον ακρωτηριασμό εργαζομένης της, στο πλαίσιο εκτέλεσης προγενέστερης σύμβασης της ιδίας με το εν λόγω Νοσοκομείο, συνιστά οψιγενές στοιχείο (άρθρο 104 του ν. 4412/2016), που ήταν στη σφαίρα γνώσης του Νοσοκομείου, μπορεί δε να οδηγήσει, ως σοβαρό επαγγελματικό παράπτωμα του οικονομικού φορέα, λόγω παράβασης των διατάξεων της εργατικής νομοθεσίας, που θέτει εν αμφιβόλω την ακεραιότητά του, σε αποκλεισμό του από τη διαδικασία ανάθεσης σε οποιοδήποτε στάδιο πριν από τη σύναψη της σύμβασης, κατόπιν ουσιαστικής εκτίμησης των δεδομένων (βλ. άρθρα 18 παρ. 2 και 5 και 73 παρ. 6 του ν. 4412/2016). Για τον λόγο αυτό, το ΔΣ του Νοσοκομείου όφειλε, κατά την κρίση του Κλιμακίου, να αναμείνει σε κάθε περίπτωση, πριν από την οριστική κατακύρωση των αποτελεσμάτων του ελεγχόμενου διαγωνισμού (στις 12.10.2022), την υποβολή του πορίσματος της διενεργηθείσας ΕΔΕ που έλαβε τελικώς χώρα στις 21.10.2022 (ΕΜΠ 300/21.10.2022), ήτοι με απόκλιση μόλις ολίγων ημερών από την κατακύρωση. Αναλόγως δε με τα συμπεράσματα του πορίσματος της ΕΔΕ αναφορικά με την ευθύνη της εταιρείας «…….» ως προς την πρόκληση του προαναφερόμενου εργατικού ατυχήματος, λόγω αθέτησης των εργοδοτικών υποχρεώσεών της σχετικά με τη διασφάλιση της υγείας και της ασφάλειας των εργαζομένων, το ΔΣ του Νοσοκομείου έπρεπε, στο πλαίσιο άσκησης της διακριτικής του ευχέρειας, να κρίνει με επαρκή αιτιολογία, υποκείμενη στον έλεγχο του Ελεγκτικού Συνεδρίου, αν τυχόν συντρέχουν λόγοι, οι οποίοι επιβάλλουν την, κατ’ άρθρο 106 παρ. 2 του ν. 4412/2016, ματαίωση της ελεγχόμενης διαγωνιστικής διαδικασίας, η οποία, κατά τα προεκτεθέντα, μετά την αξιολόγηση των υποβληθεισών τεχνικών προσφορών συνεχίστηκε με τη συμμετοχή μόνο της εν λόγω εταιρείας. Κατ’ ακολουθίαν τούτων, ενόψει της ως άνω διαπιστωθείσας ουσιώδους πλημμέλειας, κωλύεται η υπογραφή του υποβληθέντος προς έλεγχο σχεδίου σύμβασης.
ΑΝΑΚΛΗΘΗΚΕ ΜΕ ΤΗΝ ΕΣ/ΤΜ.ΕΒΔΟΜΟ/682/2023

Προμήθεια και εγκατάσταση δικτύου αγωγών για τη φόρτιση των 140 νέων ηλεκτρικών οχημάτων :Ζητείται η ανάκληση της 68/2024 Πράξης του ΣΤ΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου(...)Κατ’ ακολουθίαν των ανωτέρω και παρελκούσης της εξέτασης των λοιπών λόγων της υπό κρίση προσφυγής περί συνδρομής συγγνωστής πλάνης στο πρόσωπο του προσφεύγοντος αναθέτοντος φορέα και δημοσίου συμφέροντος για την υπογραφή της ελεγχόμενης σύμβασης, πρέπει η υπό κρίση προσφυγή και η υπέρ αυτής παρέμβαση να γίνουν δεκτές, να ανακληθεί η προσβαλλόμενη Πράξη, να κριθεί ότι δεν κωλύεται η υπογραφή του ελεγχόμενου σχεδίου σύμβασης και να επιστραφεί στον προσφεύγοντα το παράβολο που κατέθεσε για την άσκηση της προσφυγής αυτής.
Ανακαλεί την 68/2024 Πράξη του ΣΤ΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου.