Προμήθεια τροφίμων και ειδών βασικής υλικής συνδρομής.(...)Υπό το προπαρατεθέν πραγματικό της προκείμενης υπόθεσης και σύμφωνα με τις νομικές σκέψεις που προηγήθηκαν, το Δικαστήριο κρίνει ότι ορθώς με την προσβαλλομένη έγινε δεκτό ότι η απαίτηση του άρθρου 2.2.6.1 της διακήρυξης η τεχνική και επαγγελματική ικανότητα των υποψηφίων αναδόχων να κρίνεται βάσει της προσκόμισης από αυτούς έξι εκτελεσθεισών εντός χρονικού διαστήματος έξι και πλέον ετών συμβάσεων, αθροιστικού ποσού τουλάχιστον στο ήμισυ της προϋπολογισθείσας δαπάνης (ήτοι περί τα 10,8 εκατομμύρια ευρώ), κάθε μία εκ των οποίων να περιλαμβάνει την προμήθεια και διανομή τουλάχιστον δύο ή έξι, κατά περίπτωση, εκ των περιγραφόμενων συναφών ειδών, σε τουλάχιστον τρεις χιλιάδες ωφελούμενους και σε ποσοστό τουλάχιστον 25% σε αξία ή ποσότητα των αντίστοιχων ειδών της ελεγχόμενης συμφωνίας-πλαίσιο, είναι υπέρμετρα περιοριστική. Τούτο διότι με το εν λόγω άρθρο της διακήρυξης εγκαθιδρύεται ένα σχήμα απόδειξης της απαιτούμενης εμπειρίας που είναι δυσανάλογα περιοριστικό, χωρίς να αποδεικνύεται η αναγκαιότητα θέσπισης αυτού από τα έγγραφα της σύμβασης ούτε, όμως, και από το περιεχόμενο των ένδικων προσφυγών. Όσον δε αφορά στον δεύτερο αναδειχθέντα από το Κλιμάκιο διακωλυτικό λόγο, το Δικαστήριο κρίνει ότι ορθώς έγινε δεκτό ότι τα αποδεικτικά μέσα που ζητήθηκαν για την απόδειξη της απαίτησης του άρθρου 2.2.6.2 της διακήρυξης και, συνακόλουθα η ίδια η απαίτηση όπως ετέθη, ήταν μη νόμιμα. Ειδικότερα, η απαίτηση για την εκ των προτέρων απόδειξη ότι κάθε διαγωνιζόμενος υποψήφιος ανάδοχος διαθέτει τους ιδιόκτητους ή μισθωμένους αποθηκευτικούς χώρους και τύπους φορτηγών οχημάτων που απαριθμούνται στη διακήρυξη δύναται να προκαλέσει δυσανάλογα έξοδα και να καταστήσει έτσι δυσχερή τη συμμετοχή στον διαγωνισμό. 	Για τους λόγους αυτούς.Συνεκδικάζει τις από 11.2.2025 (ΑΒΔ 334/12.2.2025) και από 12.2.2025 (ΑΒΔ 337/2025) προσφυγές ανάκλησης της Περιφέρειας Πελοποννήσου και της ένωσης οικονομικών φορέων με την επωνυμία «…Α.Β.Ε.Ε.», αντίστοιχα.Απορρίπτει αυτές, καθώς και την υπέρ της πρώτης προσφυγής ασκηθείσα παρέμβαση του Οργανισμού Προνοιακών Επιδομάτων και Κοινωνικής Αλληλεγγύης (ΟΠΕΚΑ). Δεν ανακαλεί την 22/2025 πράξη του ΣΤ΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου

Προμήθεια τροφίμων και ειδών βασικής υλικής συνδρομής.(...). Υπό το προπαρατεθέν πραγματικό της προκείμενης υπόθεσης και σύμφωνα με τις νομικές σκέψεις που προηγήθηκαν, το Δικαστήριο κρίνει ότι ορθώς με την προσβαλλομένη έγινε δεκτό ότι η απαίτηση του άρθρου 2.2.6.1 της διακήρυξης η τεχνική και επαγγελματική ικανότητα των υποψηφίων αναδόχων να κρίνεται βάσει της προσκόμισης από αυτούς έξι εκτελεσθεισών εντός χρονικού διαστήματος έξι και πλέον ετών συμβάσεων, αθροιστικού ποσού τουλάχιστον στο ήμισυ της προϋπολογισθείσας δαπάνης (ήτοι περί τα 20,5 εκατομμύρια ευρώ), κάθε μία εκ των οποίων να περιλαμβάνει την προμήθεια και διανομή τουλάχιστον δύο ή έξι, κατά περίπτωση, εκ των περιγραφόμενων συναφών ειδών, σε τουλάχιστον τρεις χιλιάδες ωφελούμενους και σε ποσοστό τουλάχιστον 25% σε αξία ή ποσότητα των αντίστοιχων ειδών της ελεγχόμενης συμφωνίας πλαίσιο, είναι υπέρμετρα περιοριστική. Τούτο διότι με το εν λόγω άρθρο της διακήρυξης εγκαθιδρύεται ένα σχήμα απόδειξης της απαιτούμενης εμπειρίας που είναι δυσανάλογα περιοριστικό, χωρίς να αποδεικνύεται η αναγκαιότητα θέσπισης αυτού από τα έγγραφα της σύμβασης ούτε, όμως, και από το περιεχόμενο των ένδικων προσφυγής και παρέμβασης.Όσον δε αφορά στον δεύτερο αναδειχθέντα από το Κλιμάκιο διακωλυτικό λόγο, το Δικαστήριο κρίνει ότι ορθώς έγινε δεκτό ότι τα αποδεικτικά μέσα που ζητήθηκαν για την απόδειξη της απαίτησης του άρθρου 2.2.6.2 της διακήρυξης και, συνακόλουθα η ίδια η απαίτηση όπως ετέθη, ήταν μη νόμιμα. Ειδικότερα, η απαίτηση για την εκ των προτέρων απόδειξη ότι κάθε διαγωνιζόμενος υποψήφιος ανάδοχος διαθέτει ιδιόκτητους ή μισθωμένους τους αποθηκευτικούς χώρους και τύπους φορτηγών οχημάτων που απαριθμούνται στη διακήρυξη δύναται να προκαλέσει δυσανάλογα έξοδα και να καταστήσει έτσι δυσχερή τη συμμετοχή στον διαγωνισμό.	Για τους λόγους αυτούς.Απορρίπτει την από 1.4.2025 (ΑΒΔ 614/2.4.2025) προσφυγή ανάκλησης της Περιφέρειας Δυτικής Ελλάδας.Απορρίπτει την από 23.4.2025 παρέμβαση της ένωσης οικονομικών φορέων με την επωνυμία «…S.A.». Δεν ανακαλεί την 99/2025 πράξη του ΣΤ΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου.

Προμήθεια τροφίμων και ειδών βασικής υλικής συνδρομής για τις ανάγκες του προγράμματος αντιμετώπισης της υλικής στέρησης απόρων (...)Υπό το προπαρατεθέν πραγματικό της προκείμενης υπόθεσης και σύμφωνα με τις νομικές σκέψεις που προηγήθηκαν, το Δικαστήριο κρίνει ότι ορθώς με την προσβαλλομένη έγινε δεκτό ότι η απαίτηση του άρθρου 2.2.6.1 της διακήρυξης η τεχνική και επαγγελματική ικανότητα των υποψηφίων αναδόχων να κρίνεται βάσει της προσκόμισης από αυτούς έξι εκτελεσθεισών εντός χρονικού διαστήματος έξι και πλέον ετών συμβάσεων, αθροιστικού ποσού ανερχομένου τουλάχιστον στο ήμισυ της προϋπολογισθείσας δαπάνης (ήτοι περί τα 13,6 εκατομμύρια ευρώ), κάθε μία εκ των οποίων να περιλαμβάνει την προμήθεια και διανομή τουλάχιστον δύο ή έξι, κατά περίπτωση, εκ των περιγραφόμενων συναφών ειδών, σε τουλάχιστον τρεις χιλιάδες ωφελούμενους και σε ποσοστό τουλάχιστον 25% σε αξία ή ποσότητα των αντίστοιχων ειδών της ελεγχόμενης συμφωνίας πλαίσιο, είναι υπέρμετρα περιοριστική. Τούτο διότι με το εν λόγω άρθρο της διακήρυξης εγκαθιδρύεται ένα σχήμα απόδειξης της απαιτούμενης εμπειρίας που είναι δυσανάλογα περιοριστικό, χωρίς να αποδεικνύεται η αναγκαιότητα θέσπισης αυτού από τα έγγραφα της σύμβασης ούτε, όμως, και από το περιεχόμενο των ένδικων προσφυγών.Περαιτέρω, απορριπτέος ως αλυσιτελής τυγχάνει ο ισχυρισμός των προσφευγόντων ότι με το άρθρο 2.2.8 της διακήρυξης παρέχεται η δυνατότητα για την πλήρωση των κριτηρίων επιλογής με τη στήριξη στις ικανότητες τρίτων οικονομικών φορέων. Τούτο, προεχόντως, διότι η προσφυγή των υποψηφίων αναδόχων στις ικανότητες τρίτων ουδόλως δύναται να θεραπεύσει τη δυσαναλογία του τεθέντος κριτηρίου, καθώς αυτή κρίνεται αυτοτελώς και όχι σε συνάρτηση με το εάν η διακήρυξη προβλέπει τη στήριξη στις ικανότητες τρίτων ή όχι. Σε αντίθετη περίπτωση ο χαρακτηρισμός των κριτηρίων ως δυσανάλογων θα εξαρτάτο από το τυχαίο γεγονός σχετικής πρόβλεψης ή μη στο κείμενο της κάθε διακήρυξης. Άλλωστε η προσφυγή στη στήριξη τρίτων είναι δυνατότητα που παρέχεται από το άρθρο 78 του ν. 4412/2016 με απώτερο σκοπό την ενίσχυση των μικρομεσαίων επιχειρήσεων (πρβλ. απόφ. ΔΕΕ της 14.1.2016, C-234/14 «Ostas celtnieks», σκ. 24) και δεν δύναται να ασκεί επιρροή στην αναλογικότητα ή μη των κριτηρίων επιλογής. Υπό την αντίθετη εκδοχή σε κάθε περίπτωση που προβλέπεται σε διακήρυξη ανάθεσης δημόσιας σύμβασης η δυνατότητα στήριξης στις ικανότητες τρίτων θα ήταν περιττός ο έλεγχος περί δυσαναλογίας των κριτηρίων επιλογής, κάτι το οποίο δεν είναι συμβατό με τον νόμο. Ούτε άλλωστε συντρέχει, εν προκειμένω, απαγορευμένη περίπτωση σωρευτικής επίκλησης διαφορετικών κριτηρίων επιλογής (χρηματοοικονομικής επάρκειας και τεχνικής και επαγγελματικής ικανότητας), όπως η σχετική απαγόρευση έχει αποκρυσταλλωθεί στη νομολογία του Τμήματος (βλ. ΕλΣυν Έβδ. 602/2021 σκ. 7.8), δοθέντος ότι στο άρθρο 2.2.6.1 της διακήρυξης δεν τίθενται περισσοτέρων ειδών νόμιμα κριτήρια που τελικώς κρίνονται σωρευτικώς μη νόμιμα με την προσβαλλομένη πράξη, αλλά ένα κριτήριο με πολλαπλά υποκριτήρια, τα οποία για την επιτρεπτή συμμετοχή στον διαγωνισμό πρέπει -κατά τη διακήρυξη- να συντρέχουν. 	Για τους λόγους αυτούς
Συνεκδικάζει τις από 4.2.2025 (ΑΒΔ 258/2025) και από 12.2.2025 (ΑΒΔ 340/13.2.2025) προσφυγές ανάκλησης της ανώνυμης εταιρείας με την επωνυμία «.......και της Περιφέρειας Θεσσαλίας, αντίστοιχα.Απορρίπτει αυτές, καθώς και την υπέρ της δεύτερης προσφυγής ασκηθείσα παρέμβαση του Οργανισμού Προνοιακών Επιδομάτων και Κοινωνικής Αλληλεγγύης (ΟΠΕΚΑ). Δεν ανακαλεί την 21/2025 πράξη του ΣΤ΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου.

Η Πράξη 21/2025 του ΣΤ΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου αφορά τον προσυμβατικό έλεγχο του σχεδίου συμφωνίας-πλαίσιο για την προμήθεια τροφίμων και ειδών βασικής υλικής συνδρομής για την Περιφέρεια Θεσσαλίας, προϋπολογισμού 27.235.268,29 ευρώ πλέον ΦΠΑ. Το Κλιμάκιο έκρινε ότι συντρέχουν ουσιώδεις πλημμέλειες που κωλύουν την υπογραφή της σύμβασης. Οι πλημμέλειες αφορούν τα κριτήρια τεχνικής και επαγγελματικής ικανότητας: Η απαίτηση για απόδειξη εμπειρίας μέσω πέντε (5) τουλάχιστον συμβάσεων συγκεκριμένου τύπου και ποσότητας θεωρήθηκε υπέρμετρα περιοριστική. Επιπλέον, η απαίτηση για κατοχή δύο αποθηκευτικών χώρων (ο ένας 2.000 τ.μ.) και 18 φορτηγών οχημάτων κατά το στάδιο υποβολής της αίτησης κρίθηκε δυσανάλογη και αδικαιολόγητα περιοριστική του ανταγωνισμού. Το γεγονός ότι υποβλήθηκε μόνο μία προσφορά επιβεβαίωσε την έλλειψη ανταγωνισμού, οδηγώντας στην κώλυση της υπογραφής του σχεδίου συμφωνίας-πλαίσιο.

Προμήθεια και εγκατάσταση φωτιστικών σωμάτων...Με τα δεδομένα αυτά η διαδικασία ανάθεσης της κρινόμενης σύμβασης παρίσταται νόμιμη. Ειδικότερα, οι όροι των άρθρων 2.2.4.1. και 2.2.9.2.Β.2 εδ. στ΄ της διακήρυξης είναι νόμιμοι, καθόσον η απαίτηση για τη διάθεση κτηριακών εγκαταστάσεων εντός της ελληνικής επικράτειας προς απόδειξη της επαγγελματικής ικανότητας του υποψηφίου νομίμως ζητείται σε μια τέτοια σύμβαση προμήθειας, ιδιαίτερα απαιτητικής σε ποσότητα ειδών, καθόσον δεν είναι ασύνδετη και δυσανάλογη με το συμβατικό αντικείμενο και ο σχετικός όρος μπορεί να καλυφθεί και με μίσθωση των απαιτούμενων χώρων αποθήκευσης με συνέπεια να είναι επιτεύξιμος για κάθε συμμετέχοντα. Περαιτέρω, και οι όροι σύμφωνα με τους οποίους οι συμμετέχοντες στο διαγωνισμό υποχρεούνται επί ποινή αποκλεισμού αφενός να έχουν εκτελέσει κατά τη διάρκεια της προηγούμενης τριετίας τουλάχιστον 10 συμβάσεις προμήθειας του ιδίου αντικειμένου και αφετέρου να έχουν εκτελέσει κατ’ ελάχιστον μία προμήθεια του ιδίου αντικειμένου ανά έτος της προηγούμενης τριετίας, δεν εμπόδισαν εν τοις πράγμασι την ανάπτυξη του ανταγωνισμού, αφού στη διαδικασία συμμετείχαν τρεις (3) εταιρείες οι οποίες δραστηριοποιούνται ενεργά στο συγκεκριμένο τομέα. Σε κάθε περίπτωση τόσο οι συμμετέχουσες όσο και άλλες δυνητικά υποψήφιες δεν επικαλέστηκαν βλάβη από αυτούς, με την αιτίαση ότι παραβιάστηκαν οι προϋποθέσεις συμμετοχής τους στο διαγωνισμό σε σημείο τέτοιο που να την αποκλείουν ή να την καθιστούν ουσιωδώς δυσχερή, αφού δεν τους προσέβαλαν, ούτε επικαλέστηκαν ότι δεν διέθεταν την απαιτούμενη εμπειρία την οποία αντίθετα στα υποβληθέντα Ευρωπαϊκά Ενιαία Έγγραφα Προμήθειας (ΕΕΕΠ) ισχυρίστηκαν ότι διέθεταν, αλλά εντέλει δεν απέδειξαν. Συνεπώς, και οι όροι αυτοί παρίστανται νόμιμοι (ΕΣ VI Τμ. 608 και 609/2018). Κατ’ ακολουθία δεν διαπιστώνονται ουσιώδεις νομικές πλημμέλειες στο πλαίσιο της ανωτέρω διαγωνιστικής διαδικασίας και, συνεπώς δεν κωλύεται η υπογραφή του υποβληθέντος προς έλεγχο σχεδίου σύμβασης.

Η Πράξη 95/2025 του ΣΤ' Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου κωλύει την υπογραφή των σχεδίων συμβάσεων για τον διαγωνισμό «Ανάδειξη χορηγητών προμηθευτών λοιπών αναλώσιμων ειδών παντοπωλείου, υλικών καθαριότητας & ευπρεπισμού» του Δήμου Αθηναίων και εποπτευόμενων φορέων. Το Κλιμάκιο διαπίστωσε πλείονες ουσιώδεις πλημμέλειες. Πρώτον, η επιλογή της Αναθέτουσας Αρχής να μην υποδιαιρέσει τη σύμβαση σε τμήματα κρίθηκε μη νομικά αιτιολογημένη και περιοριστική του ανταγωνισμού, καθώς τα είδη ήταν διακριτά. Δεύτερον, τέθηκαν μη νόμιμα, δυσανάλογα και αυθαίρετα κριτήρια τεχνικής και επαγγελματικής ικανότητας, όπως η απαίτηση για ασφαλιστική κάλυψη τουλάχιστον διπλάσιας αξίας του προϋπολογισμού και η υποχρέωση κατοχής εγκατάστασης "Κέντρου Αποθήκευσης και Διανομής" (ΚΑΔ) κατ' ελάχιστο 2.000 τ.μ. στην Αττική. Οι πλημμέλειες αυτές οδήγησαν σε μη ανάπτυξη ανταγωνισμού και πληγή το δημόσιο συμφέρον.

Η απόφαση 0886/2025 του Εβδόμου Τμήματος του Ελεγκτικού Συνεδρίου απορρίπτει την προσφυγή ανάκλησης του Ελληνικού Δημοσίου (Υπουργείο Πολιτισμού) κατά της 6/2025 πράξης της Επιτρόπου, η οποία έκρινε ότι κωλυόταν η υπογραφή σύμβασης φύλαξης κτηρίων. Το Δικαστήριο έκρινε ότι δύο κριτήρια ποιοτικής επιλογής της διακήρυξης—η απαίτηση πιστοληπτικής ικανότητας 3.000.000 ευρώ και η απαίτηση απασχόλησης τουλάχιστον 100 ατόμων προσωπικού φύλαξης—ήταν μη νόμιμα και προδήλως δυσανάλογα, περιορίζοντας αδικαιολόγητα τον ανταγωνισμό. Επιπλέον, διατηρήθηκε ως διακωλυτικός λόγος η μη ρητή ενσωμάτωση βασικών στοιχείων (όπως ο αριθμός προσωπικού και οι όροι απασχόλησης) στο σώμα του σχεδίου σύμβασης, όπως απαιτείται από το άρθρο 68 παρ. 3 του ν. 3863/2010. Αντίθετα, η διάρκεια του δικαιώματος προαίρεσης (έως δύο έτη για μονοετή σύμβαση) κρίθηκε νόμιμη, και η έλλειψη αιτιολόγησης της τεχνικής προσφοράς καλύφθηκε με συμπληρωματικό πρακτικό. Καθώς όμως διατηρούνται ουσιώδεις λόγοι ακυρότητας, η προσφυγή απορρίφθηκε.

Συντήρηση αποχετευτικών δικτύων:	Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στις νομικές σκέψεις που προηγήθηκαν, το Κλιμάκιο κρίνει τα εξής: Στην ελεγχόμενη σύμβαση, οικονομικού αντικειμένου 1.600.000,00 ευρώ χωρίς ΦΠΑ για τέσσερα έτη (ήτοι 400.000,00 ευρώ κατ’ έτος) με ισόποσο δικαίωμα προαίρεσης, δεν παρίσταται αιτιολογημένη η προβλεπόμενη στο άρθρο 2.2.5 περ. β΄ της διακήρυξης απαίτηση, σύμφωνα με την οποία «Ο μέσος δείκτης βιωσιμότητας της επιχείρησης, των τριών τελευταίων δημοσιευμένων χρήσεων (έτη 2020, 2021, 2022), να είναι ≥ 2,00 (δείκτης βιωσιμότητας = Κυκλοφορούν ενεργητικό / βραχυπρόθεσμες υποχρεώσεις, (αναλογία, στοιχείων ενεργητικού και παθητικού)», καθώς εν προκειμένω η διακήρυξη δεν αρκείται στην ύπαρξη θετικού δείκτη, αλλά απαιτεί όπως το κυκλοφορούν ενεργητικό είναι τουλάχιστον διπλάσιο από τις βραχυπρόθεσμες υποχρεώσεις των διαγωνιζομένων (βλ. σκέψη 4). Όπως αναφέρεται στο από 1.2.2024 έγγραφο του Προϊσταμένου της Διεύθυνσης Ποιότητας, Ζωής & Περιβάλλοντος του Δήμου Νέας Προποντίδας, η επιλογή αυτή «συνιστά ένα χρήσιμο εργαλείο απεικόνισης της πραγματικής οικονομικής κατάστασης του εκάστοτε υποψηφίου» και «ένα πρόσφορο μέσο για την απόδειξη της φερεγγυότητας του συμμετέχοντος». Ωστόσο, δεν τεκμηριώνεται στα έγγραφα της σύμβασης η ανάγκη που υπαγόρευσε την επιλογή, όσον αφορά την ειδική χρηματοοικονομική ικανότητα των υποψήφιων οικονομικών φορέων, του ως άνω ιδιαίτερα υψηλού αριθμοδείκτη γενικής ρευστότητας και μάλιστα για τρεις οικονομικές χρήσεις  (κατά τα έτη 2020, 2021 και 2022), ο οποίος δεν είχε τεθεί από τον αναθέτοντα φορέα σε προηγούμενες διαγωνιστικές διαδικασίες (ετών 2015, 2016 και 2018) με όμοιο αντικείμενο. Η διακριτική ευχέρεια του αναθέτοντος φορέα να θέτει τους πρόσφορους, κατά την κρίση του, όρους χρηματοοικονομικής επάρκειας ανάλογα με τη φύση του συμβατικού αντικειμένου, καθώς και η ανάγκη διασφάλισης της προσήκουσας εκτέλεσης της συγκεκριμένης σύμβασης ενόψει του δημόσιου συμφέροντος που εξυπηρετεί, δεν αποτελούν επαρκή αιτιολόγηση της ως άνω περιοριστικής του ανταγωνισμού επιλογής, καθόσον δεν προσδιορίζεται με πληρότητα και σαφήνεια ούτε προκύπτει από τα προσκομισθέντα στοιχεία ο λόγος για τον οποίο δεν μπορεί η επίμαχη σύμβαση να εκτελεσθεί προσηκόντως με τη συνδρομή λιγότερο αυστηρών απαιτήσεων (π.χ. με μικρότερο δείκτη γενικής ρευστότητας, με την απαίτηση ο δείκτης αυτός να ισχύει μόνο για το τελευταίο πριν από την εκτέλεση της σύμβασης έτος κ.λπ.), λαμβανομένου μάλιστα υπόψιν ότι η ύπαρξη του εν λόγω υψηλού δείκτη γενικής ρευστότητας δεν είναι η μοναδική απαίτηση της διακήρυξης για την απόδειξη της χρηματοοικονομικής επάρκειας των διαγωνιζομένων, αλλά προβλέπεται και έτερο σχετικό κριτήριο (βλ. άρθρο 2.2.5 περ. α΄ της διακήρυξης). Τόσο υψηλός, άλλωστε, αριθμοδείκτης δεν τίθεται ούτε σε διαγωνισμούς με πολύ μεγαλύτερο οικονομικό αντικείμενο (πρβλ. ΣτΕ 676/2023, 2631/2020), ενώ η συνήθης τιμή που απαντάται είναι αυτή της μονάδας ή και μικρότερη (πρβλ. ΦΓ8/28754/27.4.2015 απόφαση της Ολομέλειας του Ελεγκτικού Συνεδρίου, Β΄ 1676). Σύμφωνα με τα προεκτεθέντα, δεν αποδεικνύεται από τον αναθέτοντα φορέα, αν και φέρει το σχετικό βάρος, ότι ο τιθέμενος στο άρθρο 2.2.5 περ. β΄ της διακήρυξης όρος τελεί σε εύλογη σχέση αναλογίας προς το αντικείμενο της υπό ανάθεση σύμβασης, κατά παράβαση των διατάξεων του άρθρου 75 παρ. 1 και 3 του ν. 4412/2016 (βλ. και άρθρο 253 παρ. 1 του ίδιου νόμου), ενόψει άλλωστε και του γεγονότος ότι στον ελεγχόμενο διαγωνισμό δεν αναπτύχθηκε ανταγωνισμός, καθόσον υπέβαλε προσφορά μόνον ένας οικονομικός φορέας, ο οποίος μάλιστα ήταν ο ανάδοχος και των προηγούμενων διαγωνιστικών διαδικασιών για την ανάθεση του ίδιου αντικειμένου.

Επισκευές και συντηρήσεις των εγκαταστάσεων κλιματισμού.(...)Λαμβάνοντας τα ανωτέρω υπόψη, το Δικαστήριο κρίνει ότι δεν τυγχάνουν εφαρμογής εν προκειμένω, ήτοι αναφορικά με τις επίμαχες απαιτήσεις της διακήρυξης ως προς το προσωπικό που θα διατεθεί στην υλοποίηση της σύμβασης και δεν ανήκει στον ανάδοχο, οι ρυθμίσεις του άρθρου 78 του ν. 4412/2016 και οι αντίστοιχες του άρθρου 2.2.8 της διακήρυξης «περί δάνειας ικανότητας», καθώς αυτές προϋποθέτουν στήριξη στη δάνεια ικανότητα τρίτου για την ικανοποίηση των εξεταζομένων ως προς το πρόσωπο του προσφέροντος κριτηρίων επιλογής της οικονομικής και χρηματοοικονομικής επάρκειας (άρθρο 75 παρ. 3 του ν. 4412/2016 και άρθρο 2.2.5 της διακήρυξης) ή/και της τεχνικής και επαγγελματικής ικανότητας (άρθρο 75 παρ. 4 του ν. 4412/2016 και άρθρο 2.2.6 της διακήρυξης) αυτού και δεν εφαρμόζονται για την κάλυψη των απαιτήσεων και όρων που αποτελούν στοιχεία της τεχνικής προσφοράς του διαγωνιζόμενου. Ως εκ τούτου, δεν απαιτείται η υποβολή χωριστών εντύπων ΕΕΕΣ και δικαιολογητικών κατακύρωσης για το προσωπικό αυτό, ούτε δήλωση στο ΕΕΕΣ που η ίδια υπέβαλε ότι θα στηρίζεται στη δάνεια ικανότητα τρίτων, όπως λανθασμένα υπολαμβάνει η Αναπληρώτρια Επίτροπος. 	Μετά δε και τις ανωτέρω παραδοχές και εφόσον δεν προβάλλεται άλλος διακωλυτικός της υπογραφής της σύμβασης λόγος, παρέλκει η εξέταση του προβαλλόμενου με την ασκηθείσα υπέρ της προσφυγής και κατά τους κύρους της προσβαλλόμενης πράξης παρέμβαση λόγου ότι οι εργαζόμενοι με σύμβαση παροχής ανεξάρτητων υπηρεσιών δεν συνιστούν «τρίτους» δανείζοντες τεχνική ικανότητα, αλλά αποτελούν «ίδιους πόρους» του προσφέροντος, ο οποίος αυτοδύναμα θα εκτελέσει τη σύμβαση (βλ. σχετικά ΔΕφΑθ 906/2023 σκ. 8 και Ε.Α.ΔΗ.ΣΥ. 1045/2022 σκ. 9, αλλά και αντίθετα ΕλΣυν Ολ. 310/2022 σκ. 49, ΣτΕ 107/2018 σκ. 6, ΔΕφΑθ. 826/2024 σκ. 10, ΔΕφΑθ. 236/2019 σκ. 7), και ότι, επομένως, για τον λόγο αυτό, δεν ασκεί επιρροή στη νομιμότητα του διαγωνισμού ο χαρακτηρισμός των επίμαχων απαιτήσεων είτε ως κριτηρίων τεχνικής ικανότητας είτε ως στοιχείων της τεχνικής προσφοράς των διαγωνιζομένων. Επίσης, παρέλκει η εξέταση των προβαλλόμενων από την αναθέτουσα αρχή λόγων δημοσίου συμφέροντος.

Συντήρηση κτιρίων (...)Με τα δεδομένα αυτά, σύμφωνα με όσα αναφέρονται στις σκέψεις 5 έως 7, στην οικεία διακήρυξη και στο 3028/22.1.2025 έγγραφο του Τμήματος Τεχνικών Υπηρεσιών του ΠΔΜ και όσα ειδικότερα προβάλλονται με τις υπό κρίση προσφυγή και παρέμβαση, το Δικαστήριο κρίνει ότι η επιλογή της αναθέτουσας αρχής να μην υποδιαιρέσει την ελεγχόμενη σύμβαση σε περισσότερα τμήματα με βάση γεωγραφικά ή άλλα κριτήρια βρίσκεται εντός των ορίων της διακριτικής της ευχέρειας και παρίσταται επαρκώς αιτιολογημένη. Περαιτέρω, σύμφωνα με όσα εκτέθηκαν στις σκέψεις 8 και 9, το Δικαστήριο κρίνει ότι, όπως βασίμως προβάλλεται με τις υπό κρίση προσφυγή και παρέμβαση, οι σχετικοί με την εμπειρία των υποψηφίων οικονομικών φορέων στην εκτέλεση προηγούμενων συμβάσεων όροι του άρθρου 2.2.6 της διακήρυξης, σύμφωνα με τους οποίους οι ως άνω φορείς πρέπει να έχουν εμπειρία σε αντίστοιχες συμβάσεις συντήρησης Η/Μ εγκαταστάσεων, και όχι και σε άλλα αντικείμενα, όπως η συντήρηση κτηριακών εγκαταστάσεων και του περιβάλλοντα χώρου αυτών, με συνολική αξία τουλάχιστον 800.000 ευρώ χωρίς ΦΠΑ, η κάθε αντίστοιχη σύμβαση να μην είναι κατώτερη από 400.000 ευρώ και να αφορά σε κτήριο ή συγκρότημα κτηρίων συνολικής επιφάνειας άνω των 100.000 τ.μ. με συνολική εγκατεστημένη ηλεκτρική ισχύ τουλάχιστον 10.000 kVA, σχετίζονται με την ορθή και αποτελεσματική εκτέλεση της ελεγχόμενης σύμβασης, είναι ποσοτικά και ποιοτικά συναφείς με το αντικείμενο αυτής, αλλά και πρόσφοροι για τη διακρίβωση της καταλληλότητας των υποψηφίων και, συνεπώς, δεν περιορίζουν αδικαιολόγητα και υπέρμετρα τον ανταγωνισμό. 	Για τους λόγους αυτούς.Δέχεται την προσφυγή ανάκλησης και την υπέρ αυτής ασκηθείσα παρέμβαση.Ανακαλεί την 4/2025 Πράξη του Επιτρόπου του Ελεγκτικού Συνεδρίου στην Υπηρεσία Επιτρόπου