Αρμόδια διοικητικά όργανα, διαδικασίες και προθεσμίες έγκρισης, αναθεώρησης και τροποποίησης των πλαισίων και σχεδίων του συστήματος χωρικού σχεδιασμού του ν. 4447/2016 (Α΄ 241), καθώς και ειδικότερο περιεχόμενο αυτών.

Δημοσίευση απόφασης έγκρισης της τροποποίησης της συστατικής πράξης της Κοινωφελούς Επιχείρησης του Δήμου Θεσσαλονίκης (Κ.Ε.Δ.Η.Θ) στο Φύλλο της Εφημερίδας της Κυβερνήσεως, με την ένταξη σε αυ­τούς του σχεδιασμού, της οργάνωσης και της διεξα­γωγής νεολαιίστικων δράσεων, ώστε να αναλάβει την προετοιμασία της πόλης της Θεσσαλονίκης ως Ευ­ρωπαϊκής Πρωτεύουσας Νεολαίας για το έτος 2014.

Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στις προηγούμενες σκέψεις, το Κλιμάκιο κρίνει ότι η κατακύρωση του αποτελέσματος της διεξαχθείσας δημοπρασίας στην ως άνω ιδιοκτήτρια είναι νομικώς πλημμελής και εμποδίζει την υπογραφή του υποβληθέντος σχεδίου σύμβασης. Και τούτο, διότι το προσφερθέν ακίνητο βρίσκεται σε περιοχή που χαρακτηρίζεται από το ισχύον Γ.Π.Σ. του Δήμου ..... ως «χώρος κοινόχρηστου πρασίνου», στον οποίο δεν επιτρέπεται, σύμφωνα με την κείμενη νομοθεσία, η εγκατάσταση Μεγάλου Πράσινου Σημείου, όπως συνομολογεί και ο Δήμος ..... με το 30887/19.7.2019 έγγραφο των απόψεων του σχετικά με το πολεοδομικό καθεστώς του εν λόγω ακινήτου της Διευθύντριας των Τεχνικών του Υπηρεσιών, που προσκομίστηκε σε εκτέλεση της 270/2019 αναβλητικής πράξης του Κλιμακίου. Η επικαλούμενη δε, με το ως άνω έγγραφο απόψεων, επικείμενη αναθεώρηση του Γ.Π.Σ. του Δήμου – η οποία βρίσκεται στο στάδιο της οριστικής έγκρισης της σχετικής επικαιροποιημένης μελέτης αναθεώρησης – ώστε να περιοριστεί ο χώρος κοινόχρηστου πρασίνου, όπου βρίσκεται το εν λόγω ακίνητο, περιμετρικά του νεκροταφείου ..... από τα 250 μέτρα στα 50 μέτρα (κατ’ επίκληση του άρθρου 148 του ν. 4495/2017) και ο, κατ’ αποτέλεσμα του περιορισμού αυτού, χαρακτηρισμός της περιοχής του εν λόγω ακινήτου ως χώρου «αστικών υποδομών κοινής ωφέλειας» κατ’ εφαρμογή του άρθρου 12 του π.δ. 59/2018, στις επιτρεπόμενες χρήσεις γης του οποίου περιλαμβάνεται η δημιουργία πράσινων σημείων, δεν δύναται να άρει την πλημμέλεια της κατακυρωτικής απόφασης, δεδομένου ότι πρόκειται για μία διαδικασία η οποία δεν έχει επί του παρόντος ολοκληρωθεί, χωρίς, μάλιστα, να αρκεί το γεγονός ότι κατά το στάδιο της κατακύρωσης του διαγωνισμού υφίσταται σχετική δυνατότητα αναθεώρησης του Γ.Π.Σ. (πρβλ. VI Τμ. 735/2019). Και τούτο, διότι, στην προκειμένη περίπτωση, η προς οριστική έγκριση μελέτη αναθεώρησης του Γ.Π.Σ. συναρτάται με τη Στρατηγική Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (Κ.Υ.Α. 107017/28.8.2006 – Β΄ 1225) – η οποία την συνοδεύει – ως προαπαιτούμενο για την τροποποίηση του συγκεκριμένου Γ.Π.Σ., λόγω της θέσης σε εφαρμογή μέσω αυτής του Τοπικού Σχεδίου Αποκεντρωμένης Διαχείρισης Αποβλήτων του Δήμου και των χώρων που προβλέπονται για την υλοποίησή του, ώστε να κριθεί τελικά κατά την έγκριση της αναθεώρησης του Γ.Π.Σ. η πλήρης εναρμόνισή της με την απόφαση έγκρισης της εν λόγω Στρατηγικής Μελέτης Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων, ήτοι να τεκμηριώνεται, μεταξύ άλλων, ότι ο προτεινόμενος εν προκειμένω αποχαρακτηρισμός του επίμαχου γηπέδου και η αλλαγή της χρήσης γης που θα επέλθει για την εξυπηρέτηση οχλούσας δραστηριότητας (πράσινο σημείο) δεν θα επιφέρει σημαντικές επιπτώσεις στο οικιστικό περιβάλλον. Επομένως, το γεγονός ότι το εν λόγω ακίνητο βρίσκεται σε περιοχή που χαρακτηρίζεται από το ισχύον Γ.Π.Σ. ως χώρος κοινόχρηστου πρασίνου, στον οποίο δεν επιτρέπεται η δημιουργία Μεγάλου Πράσινου Σημείου συνιστά κώλυμα, που επιβάλλει την απόρριψη αυτού από την επιτροπή δημοπρασιών, ως ακατάλληλου για τον σκοπό για τον οποίο επιχειρήθηκε η δημοπράτηση της επίμαχης αγοράς. ΑΝΑΚΛΗΘΗΚΕ ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΣ/ΤΜ.6/1759/2019

 

 

Εάν: α) η διάταξη του άρθρου 7 παρ. 13β (και ήδη παρ. 14) του ν. 4447/2016, ως προς τη σημειακή τροποποίηση των Γενικών Πολεοδομικών Σχεδίων (ΓΠΣ), τυγχάνει εφαρμογής και σε ΓΠΣ εγκεκριμένα με διατάξεις προϊσχύσασες του ν. 2508/1997 και β) η έννοια της «σημειακής τροποποίησης», που αναφέρεται στη διάταξη αυτή, καταλαμβάνει και την τοπική επέκταση του ορίου των προ της ισχύος του ν. 2508/1997 εγκεκριμένων ΓΠΣ, δηλαδή του ορίου, που προβλέπεται από το άρθρο 2 παρ. 1 του ν. 1337/1983.(...)α) Οι ισχύουσες διατάξεις του άρθρου 5 παρ. 6 του π.δ. 90/2018, ως ισχύει μετά το ν. 4787/2021, ως προς τη σημειακή τροποποίηση των Γενικών Πολεοδομικών Σχεδίων (ΓΠΣ), τυγχάνουν εφαρμογής και στα Γενικά Πολεοδομικά Σχέδια, που ήταν εγκεκριμένα βάσει των διατάξεων του ν. 1337/1983 (ομόφωνα). β) Στην έννοια της «σημειακής τροποποίησης», δεν περιλαμβάνεται και η τοπική επέκταση των ορίων των Γενικών Πολεοδομικών Σχεδίων, συνεπώς ούτε αυτών που είναι εγκεκριμένα βάσει των διατάξεων του ν. 1337/1983 (κατά πλειοψηφία).

ΜΕΛΕΤΕΣ:χρηματικό ένταλμα του Δήμου …,  ποσού 149.940,00 ευρώ, που αφορά στην καταβολή αμοιβής στον φερόμενο ως δικαιούχο τοπογράφο μηχανικό …, για την εξόφληση του 15ου λογαριασμού της μελέτης «ΠΡΑΞΗ ΕΦΑΡΜΟΓΗΣ ΕΠΕΚΤΑΣΗΣ ΣΧΕΔΙΟΥ ΠΟΛΕΩΣ …-ΤΡΟΠΟΠΟΙΗΣΗ Γ.Π.Σ. …».(....)το Τμήμα κρίνει ότι μη νόμιμα εντέλλεται η πληρωμή των ως άνω εργασιών δοθέντος ότι αυτές αποτελούσαν  αντικείμενο της από 26.5.1988 κύριας σύμβασης της μελέτης, η οποία ήταν αυτοτελής, διότι αφορούσε στην εφαρμογή του πολεοδομικού σχεδίου των 5 πολεοδομικών ενοτήτων (Ι ΙΙ, ΙΙΙ, ΙV και V) του Δήμου …, κατά συνέπεια, αυτές  έπρεπε  να ολοκληρωθούν μέσα στην συμβατική προθεσμία περάτωσης της αρχικής σύμβασης ή μέσα στην νόμιμη παράταση αυτής. Ούτε περαιτέρω οι εργασίες αυτές ευρείσκουν  νόμιμο  έρεισμα στην από 1.9.1997 συμπληρωματική σύμβαση, δοθέντος ότι αυτή δεν δύναται να χαρακτηριστεί ως παρεπόμενη (συμπληρωματική) της αρχικής σύμβασης και συνέχεια της τελευταίας  για την ολοκλήρωση του αντικειμένου της, αφού δεν αποδείχθηκε ότι αφορά εργασίες που είτε δεν μπορούσαν να διαχωριστούν τεχνικά ή οικονομικά από την αρχική σύμβαση χωρίς να δημιουργήσουν μείζονα προβλήματα στο Δήμο, είτε παρά τη δυνατότητα διαχωρισμού τους ήταν απόλυτα αναγκαίες για την ολοκλήρωσή της. Τουναντίον οι εργασίες της σύμβασης αυτής αφορούσαν στο νέο και αυτοτελές  αντικείμενο που προέκυψε λόγω της μερικής τροποποίησης του Γενικού Πολεοδομικού Σχεδίου του Δήμου … με στόχο να ενταχθούν στο Πολεοδομικό Σχέδιο νέες περιοχές με χρήση κατοικίας σε συνέχεια των παλιών περιοχών και να καλυφθεί το έλλειμμα στο ισοζύγιο της γης που προέκυψε λόγω της πληθυσμιακής αύξησης και της συγκέντρωσης πολλών δραστηριοτήτων του τριτογενούς τομέα καθώς και διοικητικών υπηρεσιών στο Δήμο …. Σε κάθε περίπτωση, η αξία των εργασιών αυτών υπερβαίνει το 50% της αρχικής συμβατικής αμοιβής, η οποία εν προκειμένω είναι αυτή που προέκυψε από τον προϋπολογισμό που υποβλήθηκε για πρώτη φορά για έγκριση από τον εργοδότη ... και αφορούσε το αρχικό συμβατικό αντικείμενο (ήτοι  με τον 1ο Συγκριτικό Πίνακα ο οποίος για τον λόγο αυτό φέρει και τον τίτλο «προϋπολογισμός»).

Εκποίηση δημοτικού ακινήτου:..Επειδή, περαιτέρω, νομίμως αιτιολογείται η πρώτη προβαλλομένη πράξη του Δημοτικού Συμβουλίου καθ’ ό,τι αφορά και την αδυναμία εξευρέσεως άλλων πόρων για την χρηματοδότηση του έργου, αλλά και της μελέτης εφαρμογής του Γ.Π.Σ., με αναφορά σε όσα στοιχεία επικαλείται ο Δήμαρχος στην εισήγησή του και σε όσα στοιχεία του φακέλου επιτρεπτώς συμπληρώνουν την αιτιολογία (βλ. μεταξύ άλλων το από 17.7.2007, υπ’ αρ. 7787Β, έγγραφο του αρμοδίου Υφυπουργού ΠΕΧΩΔΕ επί αναφοράς Βουλευτή, σύμφωνα με το οποίο εξεταζόταν απλώς από το Υπουργείο η δυνατότητα εξευρέσεως πόρων για την χρηματοδότηση του βιολογικού καθαρισμού ..., καθώς και το 2985/8.6.2007 έγγραφο του Δημάρχου ... προς τον Υπουργό ΠΕΧΩΔΕ, με το οποίο ζητείται η εκταμίευση χρημάτων για την ολοκλήρωσή του, εν όψει των πιο πάνω εκκρεμών καταγγελιών στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή). Η εκτίμηση ότι δεν υπάρχουν οι αναγκαίοι πόροι στον Δήμο, ενισχύεται και από την παραδοχή του αιτούντος, ότι ο Δήμαρχος προέβη σε δανεισμό από το Ταμείο Παρακαταθηκών και Δανείων για την ολοκλήρωση του έργου του βιολογικού καθαρισμού μετά την προηγηθείσα 246/26.10.2005 απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου, χωρίς να επιτύχει την ολοκλήρωσή του (βλ. τοποθέτησή του στην συνεδρίαση της 7.5.2007, οπότε και ελήφθη η 90/2007 απόφαση του δημοτικού συμβουλίου). Πρέπει, συνεπώς, ν’ απορριφθούν ως αβάσιμοι οι αντίθετοι λόγοι, για πλημμελή ως προς αυτό αιτιολογία της πρώτης προσβαλλομένης πράξεως, αφού δεν αμφισβητούν περαιτέρω τα πιο πάνω στοιχεία. Απορριπτέος, ομοίως, είναι και ο ειδικώτερος ισχυρισμός, σύμφωνα με τον οποίον θα έπρεπε το δημοτικό συμβούλιο, προκειμένου ν΄ αποφασίσει, να είχε υπ’ όψιν του μελέτη ή έκθεση εκτιμήσεως, που να προσδιορίζει ακριβώς το απαιτούμενο ποσό για κάθε έναν από τους δύο πιο πάνω σκοπούς· τούτο δε, διότι εν πρώτοις κάτι τέτοιο δεν απαιτείται από τον νόμο, ενώ, πάντως, δεν φαίνεται η κρίση του δημοτικού συμβουλίου να είναι κατά τούτο προϊόν κακής χρήσεως της διακριτικής του ευχέρειας, αφού από την κατά λίγες ημέρες μεταγενέστερή της, τεχνική έκθεση της 187/2008 μελέτης της Τ.Υ.Δ.Κ. (από 10.7.2008), που συνιστά επικαιροποίηση προϋφισταμένης, από το 1994 τοιαύτης, προκύπτει ότι μόνον για την κατασκευή των δευτερευόντων αγωγών θ’ απαιτηθεί ποσό 1.909.708 ευρώ (έναντι αξίας 1.210.000 ευρώ του υπό εκποίησιν ακινήτου).(....)

ΜΕΛΕΤΕΣ:χρηματικό ένταλμα πληρωμής του Δήμου … Νομού Θεσσαλονίκης, με το οποίο εντέλλεται η καταβολή ποσού 58.886,61  ευρώ, στο φερόμενο ως δικαιούχο τοπογράφο – μηχανικό …, για την εξόφληση του 8ου λογαριασμού της μελέτης «πράξης εφαρμογής της πολεοδομικής μελέτης του δημοτικού διαμερίσματος Εξοχής του Δήμου … Νομού Θεσσαλονίκης».(....)Ειδικότερα, δεν αιτιολογείται ότι οι εργασίες της συμπληρωματικής μελέτης, που αφορούν σύμφωνα με τα ανωτέρω στην εγγραφή των ιδιοκτησιών στο Κτηματολογικό Γραφείο … ήταν αναγκαίες για την ολοκλήρωση της αρχικής σύμβασης, ότι είτε δεν μπορούσαν τεχνικά ή οικονομικά να διαχωριστούν από την αρχική σύμβαση, χωρίς να δημιουργήσουν μείζονα προβλήματα για το Δήμο …, είτε παρά τη δυνατότητα διαχωρισμού τους, ήταν απόλυτα αναγκαίες για την ολοκλήρωσή της και τέλος ότι οφείλονταν σε περιστάσεις που δεν μπορούσαν να προβλεφθούν κατά τη σύναψη της αρχικής σύμβασης, ώστε να υπάρχει παρέκκλιση από τη διαγωνιστική διαδικασία για την ανάθεση της συμπληρωματικής μελέτης. Αντίθετα, όπως προκύπτει από τις διατάξεις του άρθρου 12 του ν. 1337/1983, όπως ισχύουν, η πράξη εφαρμογής κυρώνεται με απόφαση του νομάρχη και μεταγγράφεται στο οικείο υποθηκοφυλακείο, μετά δε την κύρωσή της καθίσταται οριστική, περαιτέρω δε η καταχώριση των οικείων ιδιοκτησίων με την εγγραφή τους στο κτηματολόγιο αποτελεί αυτοτελή και ανεξάρτητη διαδικασία, για την οποία εφαρμόζονται οι προβλεπόμενες στις οικείες διατάξεις διαδικασίες ... και για την οποία δεν πληρούνται ως άνω προϋποθέσεις, προκειμένου προεχόντως να θεωρηθεί αναγκαία για την ολοκλήρωση της αρχικής σύμβασης της μελέτης πράξης εφαρμογής και να μη μπορεί να διαχωριστεί από αυτή τεχνικά ή οικονομικά,περαιτέρω δε να κριθεί ότι συντρέχουν απρόβλεπτες περιστάσεις, υπό την έννοια που προεκτέθηκε, εξαιτίας των οποίων κατέστη αναγκαία η εκτέλεση της.(....)Εξάλλου, ο Δήμος … με το προαναφερόμενο έγγραφο επαναφοράς του επίμαχου εντάλματος αποδέχεται την ανεπίτρεπτη σύμπτωση στο ίδιο πρόσωπο των ιδιοτήτων του επιβλέποντος μηχανικού και του εγκρίνοντος Προϊσταμένου της Δ.Υ, χωρίς να γίνεται επίκληση κάποιου κατ’ εξαίρεση συντρέχοντος λόγου προς τούτο, σύμφωνα με τις προεκτιθέμενες διατάξεις, καθιστώντας έτσι μη νόμιμη - κατά τον κρίσιμο χρόνο της σύνταξης του 4ου συγκριτικού πίνακα εργασιών- την έγκριση του, αποτέλεσμα της οποίας (έγκρισης) ήταν η διαδικασία διενέργειας της ελεγχόμενης δαπάνης και η έκδοση του επίμαχου χρηματικού εντάλματος, η δε μεταγενέστερη (19-12-2006) έγκριση από τον … αφενός δεν μπορεί να αναπληρώσει την ως άνω έλλειψη, αφ’ ετέρου οδηγεί στο συμπέρασμα ότι δεν ετίθετο ζήτημα μη επάρκειας του προσωπικού της Διευθύνουσας Υπηρεσίας.Αποφαίνεται ότι το 1073 Α, οικονομικού έτους 2006, χρηματικό ένταλμα του Δήμου … Θεσσαλονίκης δεν πρέπει να θεωρηθεί.

Έργο- Συμπληρωματική σύμβαση:..επιδιώκεται η αναθεώρηση της 1883/2018 απόφασης του VI Τμήματος του Ελεγκτικού Συνεδρίου. Με τα ανωτέρω δεδομένα, το Τμήμα κρίνει ότι νομίμως ανατίθενται οι ως άνω εργασίες με συμπληρωματική σύμβαση στον ανάδοχο της κύριας σύμβασης, διότι α) αν και δεν περιλαμβάνονται στην αρχικώς συναφθείσα σύμβαση, το αντικείμενό τους συνάπτεται αναγκαίως με το αντικείμενο αυτής, αφού αφορούν στο σύνολό τους την κατασκευή της λιμενοδεξαμενής και των συνοδών έργων, β) κατέστησαν αναγκαίες κατά την τεχνική εκτέλεση του έργου αφενός λόγω της διαδοχικής τροποποίησης επί το δυσμενέστερο των περιβαλλοντικών όρων, αφετέρου λόγω της ακυρωτικής απόφασης του ΣτΕ. Οι περιστάσεις αυτές δεν ήταν δυνατόν να προβλεφθούν κατά την εκπόνηση της αρχικής μελέτης του έργου, βάσει εγκεκριμένης τότε Μ.Π.Ε. και αρμοδίως καθορισμένων περιβαλλοντικών όρων, οι οποίοι αργότερα τροποποιήθηκαν, άνευ υπαιτιότητας της αναθέτουσας αρχής, δημιουργώντας μάλιστα σε αυτήν υποχρέωση συμμόρφωσης μέσω της εκτέλεσης των επίμαχων συμπληρωματικών εργασιών. Ούτε άλλωστε ήταν δυνατόν να προβλεφθεί η εκφερθείσα με την απόφαση του ΣτΕ κρίση και οι τροποποιήσεις που αυτή με τη σειρά της επέφερε στην εκτέλεση του έργου. γ) Οι επίμαχες συμπληρωματικές εργασίες είναι απαραίτητες για την ολοκλήρωση του έργου, καθόσον δεν είναι δυνατή η κατασκευή του χωρίς να τηρηθούν οι δεσμευτικοί περιβαλλοντικοί όροι, δ) ο προϋπολογισμός της συμπληρωματικής σύμβασης (1.860.438,32 ευρώ, συμπεριλαμβανομένου ΦΠΑ) δεν υπερβαίνει το 50% του ποσού της αρχικής σύμβασης (3.725.110,87 ευρώ, συμπεριλαμβανομένου ΦΠΑ).Κατ’ ακολουθία των ανωτέρω, δεν συντρέχει νόμιμος λόγος που να κωλύει την υπογραφή της 1ης συμπληρωματικής σύμβασης κατασκευής του έργου «Λιμενοδεξαμενή ... και δίκτυα άρδευσης». Περαιτέρω, πρέπει να επιστραφεί το καταβληθέν για την αίτηση αναθεώρησης παράβολο στην αιτούσα εταιρεία με την επωνυμία «...».Δια ταύτα Δέχεται τις αιτήσεις αναθεώρησης. Αναθεωρεί την 1883/2018 απόφαση του VI Τμήματος του Ελεγκτικού Συνεδρίου. 

ΔΗΜΟΣΙΑ ΕΡΓΑ:Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με τις νομικές σκέψεις που προηγήθηκαν, πρέπει να γίνουν δεκτά τα εξής: Η προκείμενη τροποποίηση του ρυμοτομικού σχεδίου αποτελεί απρόβλεπτη περίσταση που θα μπορούσε να δικαιολογήσει τη σύναψη συμπληρωματικής σύμβασης, καθώς έλαβε χώρα μετά την αρχική μελέτη του έργου και την αρχική σύμβαση, δεν ήταν δε αντικειμε-νικά δυνατό, σύμφωνα με τους κανόνες της κοινής πείρας και λογικής, να προβλεφθούν εξ αρχής οι εργασίες που κατέστησαν εκ των υστέρων αναγκαίες λόγω της τροποποίησης αυτής. Εκ τούτων παρέπεται ότι μόνον οι συναφείς     με την τροποποίηση του ρυμοτομικού σχεδίου εργασίες, ως οφειλόμενες στο απρόβλεπτο αυτό γεγονός, μπορούν να εκτελεσθούν νομίμως κατόπιν σύναψης συμπληρωματικής σύμβασης. Αντιθέτως, όσες εργασίες δεν συνέχονται με την εν λόγω τροποποίηση, ήταν δυνατό να προβλεφθούν κατά το στάδιο της  αρχικής μελέτης και επομένως η ανάθεσή τους με την επίμαχη συμπληρωματική σύμβαση είναι μη νόμιμη. Βάσει αυτών, οι εργασίες υπό στοιχεία β) και δ) που αναφέρονται στην προηγούμενη σκέψη 4 της παρούσας νομίμως ανατέθηκαν   με συμπληρωματική σύμβαση, διότι αποδεικνύεται από τη σχετική αιτιολογική έκθεση και την απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου ότι κατέστησαν αναγκαίες λόγω αλλαγής των σχετικών Ο.Α. μετά την τροποποίηση του ρυμοτομικού σχεδίου. Ωστόσο, οι λοιπές ως άνω υπερσυμβατικές ή νέες εργασίες, δεν προκύπτει από τις ίδιες αποφάσεις ότι σχετίζονται με την εν λόγω τροποποίηση. Συγκεκριμένα, οι διαφορές που αναφέρονται στη ανωτέρω σκέψη 4 υπό στοιχεία α) και ζ) και αφορούν σε χωματουργικές εργασίες και εργασίες πρασίνου δεν δικαιολογούνται, διότι η έκταση των 90 στρεμμάτων του Οικοπάρκου που προέκυψε μετά την τροποποίηση του  ρυμοτομικού  σχεδίου  με την προσθήκη δύο επιπλέον χρήσεων, υπολείπεται εκείνης των 130 περίπου στρεμμάτων του πάρκου όπως προβλεπόταν στην αρχική μελέτη και σύμβαση. Περαιτέρω, οι εργασίες που αναφέρονται με στοιχείο γ) στην προηγούμενη σκέψη, αφορούν σε κατασκευή πρόσθετων καθιστικών και δεν προκύπτει ότι    η κατασκευή τους υπαγορεύτηκε από το νέο ρυμοτομικό σχέδιο. Εξ άλλου,       οι εργασίες που αναφέρονται με στοιχείο ε) στην προηγούμενη σκέψη, αφορούν κυρίως σε χρήση βελτιωμένων ποιοτικά υλικών και οφείλονται σε αβλεψία     της αρχικής μελέτης, ενώ οι εργασίες με στοιχείο στ) οφείλονται, όπως άλλωστε γίνεται δεκτό στην εισήγηση του Αντιδημάρχου Τεχνικών Υπηρεσιών προς       το Δημοτικό Συμβούλιο πριν την έγκρισης της συμπληρωματικής σύμβασης, στη μη συμπερίληψή τους στον πρώτο Α.Π.Ε. του έργου εκ παραδρομής, δηλαδή σε έλλειψη της δέουσας επιμέλειας και προσοχής των αρμοδίων οργάνων. Κατ’ ακολουθίαν των ανωτέρω, η ελεγχόμενη δαπάνη είναι εν μέρει μη νόμιμη και εκ του λόγου τούτου το υπό κρίση χρηματικό ένταλμα πληρωμής δεν πρέπει να θεωρηθεί.

«Σχέδιο Χωρικής Οικιστικής Οργάνωσης Ανοικτής Πόλης (ΣΧΟΟΑΠ)/Γενικό Πολεοδομικό Σχέδιο (ΓΠΣ) Δήμου ......»(…) Ειδικότερα, για τη νόμιμη σύναψη συμπληρωματικής σύμβασης μελέτης με τον ανάδοχο της αρχικής σύμβασης πρέπει να υπάρχουν επιπρόσθετες εργασίες που κατέστησαν αναγκαίες κατά την εκτέλεση της σύμβασης και είτε δεν ήταν δυνατόν να διαχωριστούν από τεχνική και οικονομική άποψη από την κύρια σύμβαση είτε ήταν αναγκαίες για την ολοκλήρωση και την τελειοποίησή της, ενώ περαιτέρω οι εργασίες αυτές πρέπει να οφείλονται σε περιστάσεις, που δεν μπορούσαν να προβλεφθούν κατά την σύναψη της αρχικής σύμβασης. Κατά την πάγια νομολογία δε του Δικαστηρίου τούτου (βλ. αποφάσεις Τμ. Μείζονος-Επταμελούς Σύνθεσης 3210, 2489/2011, πράξεις VII Τμ. Ελ.Συν. 412, 296/2010, 279, 277/2008) ως απρόβλεπτες περιστάσεις θεωρούνται τα πραγματικά περιστατικά, τα οποία δεν ανάγονται στο χρόνο κατάρτισης της αρχικής σύμβασης και αντικειμενικά δεν μπορούσαν να προβλεφθούν σύμφωνα με τους κανόνες επιμέλειας του μέσου συνετού ανθρώπου του οικείου κλάδου. Η αλλαγή στον τρόπο υπολογισμού του αρχικού συμβατικού αντικειμένου ή η διαφορά στην αμοιβή της αναδόχου που προκαλείται συνεπεία αυτού, δεν αφορά σε μελέτες πρόσθετες ή νέες που δύνανται να περιληφθούν σε συμπληρωματική σύμβαση.  Με αυτόν τον τρόπο επιδιώκεται απλώς η αύξηση του προϋπολογισμού του αρχικού αντικειμένου ώστε να καλυφθούν οι διαφορές στην κοστολόγηση, οι οποίες προέκυψαν κατά την εκτέλεσή του και, ως εκ τούτου, δεν μπορούν να ενταχθούν σε συμπληρωματική σύμβαση (απόφαση VI Τμήματος 2503/2009). Εξάλλου, η συνολική αμοιβή των συμπληρωματικών εργασιών δεν πρέπει να υπερβαίνει το 50% της αρχικής συμβατικής αμοιβής, σε κάθε περίπτωση δε οι συμπληρωματικές αυτές εργασίες εκτελούνται μόνο μετά την σύνταξη συγκριτικού πίνακα που τις περιλαμβάνει, ο οποίος εγκρίνεται πριν εξαντληθεί η συνολική προθεσμία για την περαίωση του μελετητικού έργου (βλ. πράξεις VII Τμήματος 182/2009, 279/2008).(..) Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά ανωτέρω, το Κλιμάκιο κρίνει ότι μη νομίμως συνήφθη η 1η Συμπληρωματική Σύμβαση της κρίσιμης μελέτης, διότι η μεν αλλαγή του τρόπου υπολογισμού της αμοιβής των γεωλογικών μελετών δεν μπορεί να περιληφθεί, ως αυτοτελές κονδύλιο σε συμπληρωματική σύμβαση, καθόσον δεν αφορά σε πρόσθετες ή νέες μελέτες που χρειάζεται να εκπονηθούν εξαιτίας της συνδρομής απρόβλεπτων περιστάσεων, οι δε ρυθμίσεις της Υ.Α. οικ.37691/12.9.2007, με τις οποίες μεταβλήθηκαν οι προδιαγραφές και η διαδικασία εκπόνησης των γεωλογικών μελετών Γ.Π.Σ./Σ.Χ.Ο.Ο.Α.Π., αφενός δεν συνιστούν περίσταση που δεν μπορούσε να προβλεφθεί κατά τη σύναψη της αρχικής σύμβασης, καθώς είχαν ήδη τεθεί σε ισχύ σε χρονικό διάστημα προγενέστερο της υπογραφής αυτής (στις 14.9.2007, ενώ η αρχική σύμβαση υπεγράφη στις 16.1.2008), αφετέρου, σύμφωνα με το άρθρο 9 της από 10.7.2006 διακήρυξης του διαγωνισμού, έπρεπε να αποτελούν το θεσμικό πλαίσιο εκπόνησης των μελετών της αρχικής σύμβασης, ενώ για την πρόσθετη αμοιβή των μελετητών από το ενδεχόμενο της τροποποίησης του ισχύοντος κατά το χρόνο δημοσίευσης της προκήρυξης θεσμικού πλαισίου (της Υ.Α. ΥΠΕΧΩΔΕ 9572/1845/2000), που αφορούσε το σκέλος της γεωλογικής διερεύνησης της μελέτης, είχε προβλεφθεί μέρος του ποσού των 30.000,00 ευρώ, το οποίο είχε προστεθεί στην προεκτιμώμενη αμοιβή της αρχικής σύμβασης. Επιπλέον, μη νομίμως, σύμφωνα με τις διατάξεις της παρ. 2 περ. β΄ της Υ.Α. 37691/12.9.2007, η ανάδοχος εταιρεία δεν διέθετε πτυχίο στην κατηγορία 20 του Μητρώου μελετητών Δημοσίων Έργων, έλλειψη η οποία δεν καλύπτεται από το πτυχίο του ειδικού συνεργάτη της μελετητή, καθώς οι επικαλούμενες μεταβατικές διατάξεις της ως άνω Υ.Α. δεν εφαρμόζονται εν προκειμένω, εφόσον ρυθμίζουν περιπτώσεις μελετών που κατά το χρόνο ισχύος των κρίσιμων διατάξεων (στις 14.9.2007) ήδη βρίσκονταν σε εξέλιξη και όχι μεταγενεστέρως ανατεθεισών μελετών(…)