ΝΣΚ/10/2013
Τύπος: Γνωμοδότησεις Ν.Σ.Κ.
Τρόπος επίλυσης των συμβατικών διαφορών που ανακύπτουν μεταξύ του Δημοσίου και του Φορέα Διαχείρισης Μαρίνας (Τουριστικός Λιμένας).(..)Κατάσταση : Εκκρεμεί αποδοχή
Η επίλυση της αναφερόμενης στο ερώτημα διαφοράς, που ανέκυψε μεταξύ των συμβαλλομένων μερών (Δήμου Ροδίων – Ελληνικού Δημοσίου), της από 13-6-2003 συμβάσεως παραχώρησης της χρήσης και εκμετάλλευσης της Μαρίνας Ρόδου, η οποία δεν επιλύθηκε ως σήμερα με διαιτησία κατά τα προβλεπόμενα στη σχετική διαιτητική ρήτρα, μπορεί να εισαχθεί προς επίλυσή της στο αρμόδιο Διοικητικό Εφετείο. (ομοφ.)
Ιστορικό Αναθεωρήσεων (Πιλοτική Εφαρμογή)
Σχετικά Έγγραφα
ΝΣΚ/325/2000
Αιγιαλός. Πραγματοπαγής παραχώρηση του δικαιώματος χρήσης αιγιαλού. Μη υπαγωγή της "ΗΦΑΙΣΤΟΣ ΕΛΛΑΣ ΝΑΥΠΗΓΕΙΑ Α.Ε." στην διαιτησία του άρθρου 27 της από 22-7-1972 επενδυτικής σύμβασης μεταξύ Δημοσίου και "ΠΕΤΡΟΛΑ ΕΛΛΑΣ ΑΕΒΕ".(..)Κατάσταση : Εκκρεμεί αποδοχή
1. Η παραχώρηση χρήσης αιγιαλού κατ εφαρμογήν των διατάξεων της παρ.2 άρθρου 3 Ν.4171/61 σύμφωνα με το άρθρο 22 της από 22-7-1972 σύμβασης και το άρθρο 8 της από 17-4-1979 αναθεωρητικής τοιαύτης μεταξύ "ΠΕΤΡΟΛΑ ΕΛΛΑΣ ΑΕΒΕ" και Δημοσίου ισχύει και για την "ΗΦΑΙΣΤΟΣ ΕΛΛΑΣ ΝΑΥΠΗΓΕΙΑ Α.Ε.", η οποία σε εκτέλεση του άρθρου 18 παρ.3 της ως άνω από 22-7-1972 σύμβασης απέκτησε δυνάμει του υπ αριθμ.4742/ 29-10-1981 συμβολαίου τμήμα (53.648 τ.μ.) της ιδιοκτησίας της "ΠΕΤΡΟΛΑ ΕΛΛΑΣ ΑΕΒΕ". 2. Δεν εφαρμόζεται το άρθρο 27 της από 22-7-1972 σύμβασης αναφορικά με την διαιτησία σε περίπτωση διαφοράς μεταξύ της εταιρείας "ΗΦΑΙΣΤΟΣ ΕΛΛΑΣ ΝΑΥΠΗΓΕΙΑ Α.Ε.", και του Δημοσίου.
Ν.5244/2025
Κύρωση της από 30 Οκτωβρίου 2024 Σύμβασης Υποπαραχώρησης μεταξύ αφενός του Ελληνικού Δημοσίου, της εταιρείας «Ταμείο Αξιοποίησης Ιδιωτικής Περιουσίας του Δημοσίου Α.Ε.» και της εταιρείας «Οργανισμός Λιμένος Κέρκυρας Α.Ε.», και αφετέρου της εταιρείας «Lamda Corfu Marina Μονοπρόσωπη Ανώνυμη Εταιρεία Ανάπτυξης και Αξιοποίησης Μαρίνας Κέρκυρας» και της εταιρείας «Lamda Marinas Μονοπρόσωπη Ανώνυμη Εταιρεία Συμμετοχών και Αξιοποίησης Τουριστικών Λιμένων» αναφορικά με το δικαίωμα κατασκευής, λειτουργίας, διαχείρισης, συντήρησης και εκμετάλλευσης του Τουριστικού Λιμένα Μεγάλων Σκαφών Κέρκυρας (Megayacht Marina).
ΣτΕ/819/2015
Αναγκαστική εκτέλεση σε βάρος Δημοσίου Στην ιδιωτική, σύμφωνα με το άρθρο 4 του ν. 3068/2002, περιουσία του Δημοσίου, στην οποία και μόνον επιτρέπεται να γίνει αναγκαστική κατάσχεση, περιλαμβάνονται και τα χρηματικά διαθέσιμα του Δημοσίου, ανεξάρτητα από την πηγή από την οποία προέρχονται, η οποία, άλλωστε, είναι αδύνατον να διαγνωσθεί. Δεν συνιστά δε πρόσφορο, εν προκειμένω, κριτήριο διαφοροποιήσεως των χρηματικών διαθεσίμων του Δημοσίου σε κατασχετά ή μη η καθʼ ύλην ή κατά τόπο αρμοδιότητα των οικείων οικονομικών υπηρεσιών του ή ο κωδικός εσόδου, με τον οποίο καταχωρίζονται τα εισπραττόμενα από το Δημόσιο ποσά, διότι, τα στοιχεία αυτά ανάγονται σε ζητήματα εσωτερικής οργανώσεως των υπηρεσιών του Δημοσίου, μη κρίσιμα εν προκειμένω ούτε δυνάμενα να παρακωλύσουν την τήρηση των εν λόγω υποχρεώσεών του, που απορρέουν από το Σύνταγμα. Αντίθετο επιχείρημα δεν δύναται να αντιταχθεί από την διάταξη του άρθρου 79 περ. 2 του Συντάγματος, διότι, πάντως, τα σχετικά χρηματικά ποσά έχουν εισαχθεί, αδιακρίτως της προελεύσεώς τους, στον προϋπολογισμό προς κάλυψη των υποχρεώσεων του Δημοσίου και εκπλήρωση των δημοσίων σκοπών, μεταξύ των οποίων περιλαμβάνεται και η συνταγματικώς κατοχυρωμένη υποχρέωση συμμορφώσεως του Κράτους προς τις δικαστικές αποφάσεις.
ΝΣΚ/44/2017
Ζητήματα που ανακύπτουν από τη σύναψη προγραμματικής συμβάσεως μεταξύ ο.τ.α. α' και β' βαθμού και εκκλησιαστικών νομικών προσώπων δημοσίου δικαίου της παρ. 4 άρθρου 1 του ν. 590/1977.(..) Βάσει του άρθρου 12 του ν. 3516/2006, εξακολουθεί να επιτρέπεται και μετά την ισχύ της υποπαρ. 3 παρ. 1 άρθρου 68 του ν. 4235/2014, η σύναψη προγραμματικής συμβάσεως μεταξύ Ο.Τ.Α. α' και β' βαθμού και εκκλησιαστικών νομικών προσώπων της παρ. 4 άρθρου 1 του ν. 590/1977, πλην, η συμμετοχή σε αυτές των Ο.Τ.Α, είναι επιτρεπτή μόνον υπό την ιδιότητά των εκ τρίτου (και όχι κυρίων) συμβαλλόμενων. Επί των ανωτέρω συναπτομένων προγραμματικών συμβάσεων, ισχύουν οι αναφερόμενες στην γνωμοδότηση (παρ. 13-15) ειδικότερες θετικές και αρνητικές προϋποθέσεις, οι οποίες πρέπει να εξετάζονται κατά περίπτωση από την αρμόδια υπηρεσία, στο πλαίσιο του προσήκοντος και επίκαιρου ελέγχου νομιμότητας. Στην ειδικότερη περίπτωση, κατά την οποία, συμβαλλόμενο μέρος, που δεν έχει την ιδιότητα του κυρίου του έργου, αναλαμβάνει το σύνολο των υποχρεώσεων για την υλοποίηση του συμβατικού αντικειμένου, άλλο δε μέρος, αναλαμβάνει την εκπροσώπηση στην επιτροπή παρακολούθησης, την παροχή πληροφοριών και την διευκόλυνση των λοιπών συμβαλλομένων, δεν συνάπτεται επιτρεπόμενη από το νόμο προγραμματική σύμβαση (ομοφ.).-
ΝΣΚ/71/2019
Εάν κατά τη διαδικασία μίσθωσης ακινήτων για τη στέγαση δημοσίων υπηρεσιών, πρέπει να γίνονται δεκτοί προς μίσθωση χώροι ακινήτων, ως προς τους οποίους επιτρέπεται η μίσθωση σύμφωνα με την παρ. 2 του άρθρου 82 του ν. 4495/2017, ή επιβάλλεται σε κάθε περίπτωση οι προσφερόμενοι σε μίσθωση χώροι να καλύπτονται από οικοδομική άδεια σύμφωνα με το άρθρο 10 του ν.3130/2003. (...) Ισοψήφησαν δύο γνώμες. Σύμφωνα με την μία εξ αυτών, ανεξάρτητα από τη συνδρομή περιπτώσεως που προβλέπεται στην παρ. 2 του άρθρου 82 του ν.4495/2017 πρέπει, σε κάθε περίπτωση μισθωτικής διαδικασίας του Δημοσίου, να προσκομίζεται μαζί με την προσφορά αντίγραφο οικοδομικής άδειας για τη νόμιμη κατασκευή, σύμφωνα με την ειδική, κατισχύουσα διάταξη του άρθρου 10 του ν.3130/2003. Κατά την άλλη ισοψηφήσασα γνώμη, δεν υφίσταται διάσταση μεταξύ των διατάξεων των άρθρων 10 του ν.3130/2003 και 82 παρ. 2 του ν.4495/2017, από τις οποίες, σε συνδυασμό μεταξύ τους κατά την αληθή έννοιά τους, προκύπτει ότι αρκεί, για το παραδεκτό της προσφοράς, εκτός από την οικοδομική άδεια, και βεβαίωση της αρμόδιας αρχής ότι νομίμως υφίστανται οι προσφερόμενοι χώροι, η βεβαίωση δε αυτή μπορεί να εκδίδεται και με αναφορά μεταξύ άλλων στη συνδρομή μίας των περιπτώσεων της παρ.2 του άρθρου 82 του ν.4495/2017. Ενόψει της ισοψηφίας που ανέκυψε, το Τμήμα παραπέμπει ομόφωνα την υπόθεση στο σύνολό της στην Ολομέλεια του ΝΣΚ. Εκδόθηκε η υπ' αριθ. 177/2019 γνωμ. Α΄ Ολομέλειας Διακοπών ΝΣΚ.
ΣτΕ/3106/2013
Αποζημίωση βλαβών από ανωτέρα βία. (..) ζητείται η αναίρεση της υπ’ αριθμ. 70/2007 αποφάσεως του Διοικητικού Εφετείου Ιωαννίνων, με την οποία έγινε εν μέρει δεκτή προσφυγή της αναιρεσείουσας κοινοπραξίας, αναδόχου του έργου «Αρδευτικά έργα πεδιάδας ...», επί διαφοράς που ανέκυψε κατά την εκτέλεση του έργου τούτου(..)Επειδή, με την κρινόμενη αίτηση αμφισβητείται η νομιμότητα της ανωτέρω κρίσεως του δικάσαντος δικαστηρίου. Και τούτο διότι, κατά την αναιρεσείουσα, είχε προβληθεί από αυτήν ισχυρισμός ότι στον μεν όρο 38.4.1.3 της Ε.Σ.Υ. προβλέπεται ότι ο ανάδοχος εκχωρεί στην αρμόδια Υπηρεσία του Δημοσίου τις απαιτήσεις της από το ασφαλιστήριο συμβόλαιο, στη δε παρ. 5 του ιδίου όρου της Ε.Σ.Υ., προβλέπεται ότι το Δημόσιο είναι συνασφαλιζόμενος και, άρα, υποχρεούται να αποζημιώσει τον ανάδοχο κατά το νόμο σε περίπτωση βλάβης από ανωτέρα βία και, στη συνέχεια να στραφεί κατά της ασφαλιστικής εταιρείας είτε ως συνασφαλιζόμενος είτε ως εκδοχέας της σχετικής απαίτησης, ο ισχυρισμός δε αυτός κατελείφθη αναπάντητος. Ο λόγος προβάλλεται βασίμως και η προσβαλλόμενη απόφαση είναι, κατά τούτο, αναιτιολόγητη, δεδομένου ότι το δικάσαν Εφετείο δεν εξέτασε, όπως όφειλε, εν όψει του ως άνω σχετικού ισχυρισμού της προσφυγής, αν κατά τους σχετικούς όρους της σύμβασης μεταξύ της αναδόχου και της ασφαλιστικής εταιρείας, η τελευταία υποχρεούτο να καταβάλει την αποζημίωση αναγωγικώς στο Δημόσιο ή ευθέως στην εργολήπτρια εταιρεία.(..)Αναιρεί την υπ’ αριθμ. 70/2007 απόφαση του Διοικητικού Εφετείου Ιωαννίνων, στο οποίο παραπέμπει την υπόθεση προς νέα κρίση σύμφωνα με το αιτιολογικό.
ΕΣ/ΤΜ.4/8/2007
ΣΥΜΒΑΣΕΙΣ ΠΡΟΜΗΘΕΙΩΝ-ΧΡΗΜΑΤΙΚΑ ΕΝΤΑΛΜΑΤΑ:Για να αποφανθεί, ύστερα από σχετική διαφωνία που ανέκυψε μεταξύ του Επιτρόπου του Ελεγκτικού Συνεδρίου στο Υπουργείο Οικονομίας και Οικονομικών και της Υπηρεσίας Δημοσιονομικού Ελέγχου (Υ.Δ.Ε.) στο ίδιο Υπουργείο, αν πρέπει να θεωρηθούν τα 1274 και 1275 χρηματικά εντάλματα πληρωμής, οικονομικού έτους 2006, της υπηρεσίας αυτής(....)αφορούν στην πληρωμή της δαπάνης προμήθειας είκοσι τεσσάρων (24) ηλεκτρονικών υπολογιστών (κεντρικών εξυπηρετητών – servers) το πρώτο και σαράντα (40) φορητών υπολογιστών το δεύτερο(....)Ως αιτιολογία της μη θεώρησης προβάλλεται ότι μη νομίμως για την προμήθεια των ανωτέρω ειδών που έγινε για την ίδια αιτία και σε βάρος του ίδιου κωδικού αριθμού του οικείου προϋπολογισμού, διενεργήθηκαν δυο πρόχειροι διαγωνισμοί, μετά από κατάτμηση της συνολικής απαιτούμενης δαπάνης.(....)Εξάλλου θα πρέπει να σημειωθεί ότι σε κάθε περίπτωση γίνεται εσφαλμένη επίκληση της ως άνω απόφασης, αφού, όπως προεκτέθηκε, στις προμήθειες του Δημοσίου που εξαιρούνται από την ένταξη στο Ε.Π.Π., όπως οι προμήθειες ειδών των οποίων η προϋπολογισθείσα δαπάνη κατά κωδικό αριθμό είδους του αρχείου ειδών του προγράμματος δεν υπερβαίνει ετησίως το ποσό των 45.000 ευρώ, τυγχάνουν εφαρμογής οι διατάξεις της 2/45564/0026/31.7.2001 απόφασης του Υπουργού Οικονομικών, που εκδόθηκε σε εκτέλεση του άρθρου 83 του ν. 2362/1995, η οποία ορίζει τα όρια των σχετικών ποσών σε σχέση με την εγγεγραμμένη στον κωδικό αριθμό εξόδου (Κ.Α.Ε.) του προϋπολογισμού του φορέα ετήσια πίστωση και όχι σε σχέση με τον κωδικό αριθμό είδους του αρχείου ειδών του προγράμματος του Υπουργείου Ανάπτυξης.Αποφαίνεται ότι τα 1274 και 1275, οικονομικού έτους 2006, χρηματικά εντάλματα πληρωμής της Υπηρεσίας Δημοσιονομικού Ελέγχου στο Υπουργείο Οικονομίας και Οικονομικών, ποσού 37.244,62 και 44.648,80 ευρώ, αντίστοιχα, δεν πρέπει να θεωρηθούν.
ΝΣΚ/129/2017
Έξοδα κίνησης και παράστασης προϊσταμένων υπηρεσιακών λειτουργιών της ΟΤΕ ΑΕ. Η παροχή με την ονομασία «έξοδα κίνησης και παράστασης προϊσταμένου», που χορηγήθηκε σε προϊσταμένους υπηρεσιακών λειτουργιών της ΟΤΕ ΑΕ, με βάση την από 16/5/1995 ΕΣΣΕ, η οποία υπεγράφη μεταξύ ΟΤΕ ΑΕ και ΟΜΕ-ΟΤΕ, αποτελεί εισόδημα από μισθωτή εργασία και υπόκειται σε φόρο εισοδήματος, τόσο υπό το καθεστώς του ΚΦΕ (ν. 2238/1994) όσο και του νέου ΚΦΕ (ν. 4172/2013), υπό την εξυπακουόμενη βεβαίως προϋπόθεση ότι οι εν προκειμένω ενδιαφέροντες όροι της εν λόγω ΕΣΣΕ είναι διαχρονικώς ενεργείς. Παρεπομένως, η ΟΤΕ ΑΕ, υποχρεούται να προβαίνει σε παρακράτηση φόρου μισθωτών υπηρεσιών (φ.μ.υ.) επί των εξόδων κινήσεως και παραστάσεως και σε απόδοσή του στο Ελληνικό Δημόσιο. Δεν δεσμεύουν το Ελληνικό Δημόσιο, αλλ’ ούτε και αποτελούν νομολογιακό δεδομένο για τη φορολογική διοίκηση οι αποφάσεις πολιτικών δικαστηρίων, με τις οποίες επιδικάσθηκε στους ενάγοντες εργαζομένους της ΟΤΕ ΑΕ, υπό μορφή αποζημιώσεως, ο παρακρατηθείς και αποδοθείς στο Δημόσιο φ.μ.υ., ο οποίος αντιστοιχούσε στα ποσά που καταβλήθηκαν από την ΟΤΕ ΑΕ ως έξοδα κινήσεως και παραστάσεως σε προϊσταμένους υπηρεσιακών λειτουργιών αυτού, με βάση την από 16/5/1995 ΕΣΣΕ, διότι κρίθηκε ότι τα έξοδα κινήσεως και παραστάσεως δεν υπέκειντο σε φόρο εισοδήματος και, επομένως, η παρακράτηση εχώρησε μη νομίμως. Η φορολογική διοίκηση δεν υποχρεούται σε επιστροφή στην ΟΤΕ ΑΕ, ως αχρεωστήτως καταβληθέντων, των ποσών που παρακρατήθηκαν ως φ.μ.υ. και αποδόθηκαν στο Δημόσιο και τα οποία η ΟΤΕ ΑΕ κατέβαλε στους ενάγοντες με βάση τις δικαστικές αποφάσεις, δεδομένου μάλιστα ότι απορρίφθηκε η προσεπίκληση-παρεμπίτουσα αγωγή αποζημιώσεως που άσκησε κατά του Δημοσίου. (ομοφ.) Παραπέμπεται στην Ολομέλεια, παρά την ομόφωνη γνώμη των μελών του Τμήματος, λόγω της μείζονος σπουδαιότητας των νομικών ζητημάτων που ανακύπτουν.
ΕλΣυνΤμ.6/1612/2016
Παροχή υπηρεσιών παιδικών κατασκηνώσεων:Κατόπιν των ανωτέρω, ορθώς κρίθηκε με την προσβαλλομένη ότι η υπογραφή του σχεδίου σύμβασης μεταξύ της αιτούσας και του ... κωλύεται, οι δε ισχυρισμοί της αιτούσας κρίνονται στο σύνολό τους απορριπτέοι, καθόσον: α) Αλυσιτελώς η αιτούσα επικαλείται τις αποφάσεις 1190/2010 ΣτΕ και 144/2009 ΕΑ ΣτΕ, καθόσον αφορούν άλλα ζητήματα και συγκεκριμένα η μεν πρώτη έκρινε ότι η αναθέτουσα αρχή όφειλε να εκτιμήσει αιτιολογημένα τη σοβαρότητα και βαρύτητα των περί την επαγγελματική δραστηριότητα αδικημάτων που προέκυπταν από το προσκομισθέν ποινικό μητρώο του νομίμου εκπροσώπου υποψήφιας εταιρείας και να κρίνει αν στη συγκεκριμένη περίπτωση αυτά επηρέαζαν τη φερεγγυότητα και αξιοπιστία αυτής, για το λόγο δε αυτό έκανε δεκτή αίτηση ακύρωσης της σιωπηρής απόρριψης υποβληθείσας προσφυγής κατά της αναιτιολόγητης αποδοχής της προσφοράς της ως άνω εταιρείας, η δε δεύτερη έκανε δεκτή σχετική αίτηση και ανέστειλε την εκτέλεση πράξης, κατά το μέρος που αφορούσε στην αποδοχή της προσφοράς εταιρείας, για το νόμιμο εκπρόσωπο της οποίας, σύμφωνα με το προσκομισθέν ποινικό μητρώο, υπήρχαν τελεσίδικες καταδίκες για αδικήματα σχετικά με την άσκηση της επαγγελματικής του δραστηριότητας, τα οποία όφειλε η Διοίκηση να εκτιμήσει προκειμένου να κρίνει κατά πόσον επηρέαζαν τη φερεγγυότητα και επαγγελματική του αξιοπιστία, έστω και αν είχαν παραγραφεί. β) Αλυσιτελώς εξάλλου προβάλλεται από την αιτούσα ότι, μετά την παρέλευση τριετίας από την αρχική καταδίκη της διαχειρίστριας αυτής σε ποινή φυλάκισης 8 μηνών με αναστολή από το Μονομελές Πλημμελειοδικείο ... με την 270/30.1.2013 απόφασή του .., χωρίς την τέλεση στο μεταξύ άλλης αξιόποινης πράξης, κατ΄ επίκληση των άρθρων 99 επ. του Ποινικού Κώδικα, η επιβληθείσα ποινή θεωρείται ως εξαφανισμένη από το νομικό κόσμο και ουδεμία συνέπεια δύναται να έχει έναντι του καταδικασθέντος, καθόσον η Διοίκηση, και ειδικότερα, εν προκειμένω, η αναθέτουσα αρχή δεσμεύεται από το περιεχόμενο του χορηγηθέντος από την αρμόδια Εισαγγελία αντιγράφου ποινικού μητρώου, η προσκόμιση του οποίου απαιτείται από τη διακήρυξη ως προϋπόθεση του παραδεκτού της συμμετοχής στο διαγωνισμό και τη νομιμότητα του οποίου δε δύναται να ελέγξει παρεμπιπτόντως ... γ) Τέλος, αλυσιτελώς γίνεται επίκληση των διακηρύξεων 9274 /9011/82/13.4.2016 ..., 107942 /9.5.2016 ... και Γ49 /5/6.5.2016 ... καθώς και της 156/2016 πράξης του Ζ΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου, που αφορούσαν διαγωνισμούς για την ανάθεση παρόμοιων υπηρεσιών, καθόσον, πέραν των διαφορών τους με την εν προκειμένω ισχύουσα διακήρυξη, αφού αυτές απαιτούσαν ως προϋπόθεση παραδεκτής συμμετοχής την προσκόμιση ποινικού μητρώου με συγκεκριμένο περιεχόμενο από όλους αδιακρίτως τους συμμετέχοντες οικονομικούς φορείς, κρίσιμη για τη νομιμότητα της εκάστοτε προσυμβατικά ελεγχόμενης από τον Επίτροπο ή το Κλιμάκιο διαγωνιστικής διαδικασίας είναι η οικεία διακήρυξη που τη διέπει και όχι τυχόν άλλες διακηρύξεις.Εξάλλου, οι κρίσεις των αυτοτελών και ισότιμων σχηματισμών του Δικαστηρίου που διενεργούν προσυμβατικό έλεγχο δεν παρίστανται δεσμευτικές μεταξύ τους, ούτε αποτελούν πρόκριμα για την εξαγωγή θετικής κρίσης, ενδεχομένως δε δύνανται να αξιολογούνται, στο μέτρο του δυνατού και μη παραβλέποντας τις ιδιαιτερότητες κάθε διαγωνιστικής διαδικασίας, και πάντως στο πλαίσιο της ενιαίας νομολογιακά αντιμετώπισης των ζητημάτων που εκάστοτε ανακύπτουν. Τέλος, επισημαίνεται ότι η προάσπιση του δημοσίου συμφέροντος εξυπηρετείται πρωτίστως δια της τήρησης της νομιμότητας και της σύναψης νομίμων συμβάσεων, στην οποία εξάλλου και η καθιέρωση της αρμοδιότητας του προσυμβατικού ελέγχου αποσκοπεί. Κατόπιν αυτών και μη προβαλλομένου άλλου λόγου ανάκλησης, το Τμήμα κρίνει ότι πρέπει να απορριφθεί η κρινόμενη αίτηση και να καταπέσει υπέρ του Δημοσίου το κατατεθέν παράβολο.
ΕΣ/ΜΕΙΖΟΝΑ ΟΛΟΜ/1145/2023
ΜΕΙΩΣΗ ΣΥΝΤΑΞΗΣ: Συνακόλουθα, για λόγους ισότητας των διαδίκων και ίσου μέτρου κρίσης όμοιων ή παρεμφερών υποθέσεων, το Δικαστήριο οφείλει να συμπεριλάβει στην κρίση του όλα τα ανωτέρω και να μην μεταβάλει τη νομολογία του θέτοντας νέα κριτήρια. Ενόψει αυτών και τα ισχύοντα κατά τον χρόνο δημοσίευσης του ν. 4093/2012, οι συγκεκριμένες μειώσεις των αποδοχών των μελών Ε.Ε.ΔΙ.Π. των Α.Ε.Ι., που επήλθαν με τον νόμο αυτό αποκλειστικά με βάση το αμιγώς αριθμητικό κριτήριο και χωρίς να προκύπτει, από συγκεκριμένα στοιχεία, ότι ελήφθη υπόψη η εκ του άρθρου 16 παρ. 6 εδ. β΄ αναγνώριση του δημοσίου λειτουργήματος που αυτά επιτελούν, και, ακολούθως, οι με βάση αυτές μειώσεις των συντάξεων του προσωπικού αυτού, συνυπολογιζόμενες με τις υπόλοιπες μειώσεις που, κατά τα ανωτέρω, επιβλήθηκαν διαδοχικά στις αποδοχές του εν λόγω προσωπικού, καθώς και τα βάρη που έχουν επιβληθεί στους συνταξιούχους του Δημοσίου (περικοπές συντάξεων, πλήρης κατάργηση των επιδομάτων εορτών και αδείας) και τις αλλεπάλληλες φορολογικές επιβαρύνσεις, υπερβαίνουν, λόγω του σωρευτικού τους αποτελέσματος και της έκτασής τους, το όριο που θέτουν οι συνταγματικές αρχές της αναλογικότητας και της ισότητας στα δημόσια βάρη και παραβιάζουν την κατ’ άρθρο 25 παρ. 4 του Συντάγματος, υποχρέωση των πολιτών για εκπλήρωση του χρέους της κοινωνικής και εθνικής αλληλεγγύης, δεδομένης, εξάλλου, και της αδυναμίας προώθησης των διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων και είσπραξης των ληξιπροθέσμων φορολογικών οφειλών που απετέλεσαν, κατά τα προεκτεθέντα, έναν από τους λόγους για τους οποίους κρίθηκαν και πάλι αναγκαίες, μεταξύ άλλων, οι επίμαχες μειώσεις στις αποδοχές των μελών Ε.Ε.ΔΙ.Π. των Α.Ε.Ι. (πρβλ. ΣτΕ Ολομ. 479/2018, ΣτΕ 1198/2017). Κατά συνέπεια, οι διατάξεις της περίπτωσης 18 της υποπαραγράφου Γ.1 της παραγράφου Γ του άρθρου πρώτου του ν. 4093/2012, με τις οποίες μειώθηκαν οι αποδοχές των εν ενεργεία μελών Ε.Ε.ΔΙ.Π. των Α.Ε.Ι., κατ’ επέκταση δε και οι συντάξιμες αποδοχές των συνταξιούχων πρώην μελών του, αντίκεινται προς τις συνταγματικές διατάξεις των άρθρων 4 παρ. 5, 16 παρ. 6 εδ. β΄ και 25 παρ. 1δ και 4 και καθίστανται, ως εκ τούτου ανίσχυρες και μη εφαρμοστέες. H γνώμη, όμως, αυτή δεν κράτησε.(..) Με το άρθρο 1 του (πρώτου) Προσθέτου Πρωτοκόλλου της ΕΣΔΑ [«Κάθε φυσικό ή νομικό πρόσωπο έχει δικαίωμα στον σεβασμό της περιουσίας του. Κανείς δεν μπορεί να στερηθεί την περιουσία του παρά μόνο για λόγους δημόσιας ωφέλειας και υπό τους όρους που προβλέπουν ο νόμος και οι γενικές αρχές του διεθνούς δικαίου»], που κυρώθηκε με το ν.δ. 53/1974 και έχει, σύμφωνα με το άρθρο 28 παρ. 1 του Συντάγματος, υπερνομοθετική ισχύ, κατοχυρώνεται ο σεβασμός της περιουσίας κάθε προσώπου, την οποία μπορεί να στερηθεί μόνο για λόγους δημόσιας ωφέλειας, τηρουμένων των συνταγματικών αρχών της ισότητας συμμετοχής στα δημόσια βάρη (άρθρ. 4 παρ. 5) και της αναλογικότητας (άρθρ. 25 παρ. 1). Στην έννοια της περιουσίας περιλαμβάνονται όχι μόνον τα εμπράγματα δικαιώματα, αλλά και όλα τα περιουσιακής φύσης δικαιώματα και τα κεκτημένα οικονομικά συμφέροντα, ήτοι και απαιτήσεις που απορρέουν από έννομες σχέσεις δημοσίου ή ιδιωτικού δικαίου είτε αναγνωρισμένες με δικαστική ή διαιτητική απόφαση είτε απλώς γεγενημένες κατά το εθνικό δίκαιο, εφόσον υπάρχει νόμιμη προσδοκία ότι μπορούν, σε περίπτωση αρνήσεως, να ικανοποιηθούν δικαστικώς. Τέτοιες είναι και οι απαιτήσεις για σύνταξη και για κοινωνικοασφαλιστικές εν γένει παροχές. Από τις ανωτέρω διατάξεις συνάγεται, επίσης, ότι η διατήρηση στο διηνεκές των απονεμηθεισών ήδη συντάξεων στο ίδιο ύψος δεν αποτελεί μεν δικαίωμα που εμπίπτει στην έννοια της προστατευόμενης από τις ως άνω διατάξεις περιουσίας, ώστε η μειωτική μεταβολή αυτών για το μέλλον να στοιχειοθετεί παραβίαση αυτών (διατάξεων) πλην, η αναγνωρισμένη από το υφιστάμενο δίκαιο αξίωση του συνταξιούχου για καταβολή της νομίμως κανονισθείσας συντάξεώς του, που έχει γεννηθεί και, δυναμένη να επιδιωχθεί δικαστικά, αποτελεί στοιχείο της περιουσίας αυτού, δεν επιτρέπεται να καταργηθεί ή αποσβεστεί ή περιοριστεί με αναδρομική ουσιαστική νομοθετική ρύθμιση, παρά μόνο στην περίπτωση που συντρέχουν πράγματι λόγοι επιτακτικού δημοσίου συμφέροντος, οι οποίοι δικαιολογούν την κατάργηση ή τον περιορισμό της, τηρουμένης πάντοτε μίας δίκαιης ισορροπίας μεταξύ των απαιτήσεων του γενικού συμφέροντος και των επιταγών της προάσπισης του περιουσιακού δικαιώματος (ΕλΣυν Ολ. 1854/2019, 1506/2016, 4327/2014, 1517/2011, 2028/2004 κ.ά.). (..) Κατ’ ακολουθίαν των ως άνω παραδοχών, οι διατάξεις της περιπτώσεως 18 της υποπαραγράφου Γ.1 της παραγράφου Γ΄ του άρθρου πρώτου του ν. 4093/2012, σύμφωνα με τις οποίες η μειωτική αναπροσαρμογή των συντάξεων των συνταξιούχων μελών Ε.Ε.ΔΙ.Π. των ΑΕΙ ανατρέχει στην 1η.8.2012, σε χρόνο, δηλαδή, πριν από τη δημοσίευση του ν. 4093/2012 στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως (12.11.2012), ειδικώς ως προς την αναδρομική τους ισχύ πάσχουν εκ του ότι αντίκεινται στο άρθρο 1 του (πρώτου) Προσθέτου Πρωτοκόλλου της ΕΣΔΑ. Και τούτο διότι, ενώ πρόκειται για στέρηση γεγενημένου περιουσιακής φύσης δικαιώματος, ήτοι συνταξιοδοτικής παροχής συγκεκριμένου ποσού το οποίο έχει νομίμως καταβληθεί, δεν προκύπτει ότι το αναδρομικό της μείωσης υπαγορεύθηκε από ειδικούς και επιτακτικούς λόγους δημόσιας ωφέλειας ούτε τεκμηριώνεται η αναγκαιότητα και προσφορότητα της αναδρομικότητας για την επίτευξη του συνολικώς επιδιωκόμενου με τον ν. 4093/2012 σκοπού δημοσίου συμφέροντος (ΕλΣυν Ολ. 4327/2014, 7412/2015, 1506/2016, 1854/2019, 738/2020, 2070/2020). Καθ’ ο μέρος, επομένως, η ισχύς τους ανατρέχει σε χρόνο προγενέστερο της δημοσιεύσεως του ν. 4093/2012 στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως, οι επίμαχες διατάξεις, οι οποίες είχαν ως συνέπεια να εκδοθεί σε βάρος τής εκκαλούσης η προαναφερθείσα από 4.2.2013 απόφαση του Γενικού Λογιστηρίου του Κράτους, με την οποία υποχρεούται στην επιστροφή, σε έξι μηνιαίες δόσεις, του ποσού των 381,65 ευρώ από τις ήδη καταβληθείσες σε αυτήν συντάξεις, παρίστανται ανίσχυρες.