Κοινοποίηση της αριθμ. 127/2016 γνωμοδότησης του Νομικού Συμβουλίου του Κράτους για τη φορολογική αντιμετώπιση ζημιών σε χρήσεις μέχρι τις 31.1.2.2013, ανώνυμης εταιρείας, φορέα της Γενικής Κυβέρνησης με μοναδικό μέτοχο το Δημόσιο, μετά την εφαρμογή του ν.4172/2013. (ΑΔΑ:7Ξ4ΩΗ-ΨΨ3)

ΠΟΛ 1005/31.12.2013-ΦΕΚ 19Β/2014) Απόδοση Αριθμού Φορολογικού Μητρώου (Α.Φ.Μ.) σε φυσικό ή νομικό πρόσωπο ή νομική οντότητα, το οποίο πραγματοποιεί οποιαδήποτε οικονομική συναλλαγή με τους φορείς της Γενικής Κυβέρνησης, τα πιστωτικά ιδρύματα και τα ιδρύματα πληρωμών της ημεδαπής.

Διοργάνωση Διεθνούς Συνεδρίου:..Υπό τα ανωτέρω δεδομένα και σύμφωνα με όσα εκτέθηκαν στις νομικές σκέψεις που προηγήθηκαν, πρέπει να γίνουν δεκτά τα ακόλουθα: Η οικονομική συμμετοχή του ... στην κάλυψη των οργανωτικών εξόδων του 1ου Διεθνούς Συνεδρίου για τον ... Τουρισμό μη νομίμως καταβάλλεται στις φερόμενες ως δικαιούχους των ελεγχόμενων χρηματικών ενταλμάτων εταιρείες. Τούτο, διότι αυτές δεν είναι ο φορέας διοργάνωσης του Συνεδρίου, ο οποίος κατέθεσε το σχετικό αίτημα χρηματοδότησης, αποκτώντας την ιδιότητα του φορέα που χρηματοδοτείται από φορέα της Γενικής Κυβέρνησης και αναλαμβάνοντας τις απορρέουσες από την ιδιότητά του αυτή υποχρεώσεις του άρθρου 41 παρ. 3 του Κ.Ν.Ελ.Συν., αλλά πάροχοι υπηρεσιών προς τον φορέα διοργάνωσης κατά την υλοποίηση των επιμέρους ενοτήτων του χρηματοδοτούμενου Συνεδρίου, που δεν προβλέπεται στο νόμο η δυνατότητα χρηματοδότησής τους από τον ... αυτοτελώς. Κατ’ ακολουθίαν τούτου, οι εντελλόμενες με τα ελεγχόμενα χρηματικά εντάλματα δαπάνες δεν είναι νόμιμες και τα χρηματικά αυτά εντάλματα δεν πρέπει να θεωρηθούν.

ΕΠΙΧΟΡΗΓΗΣΕΙΣ.Για  να είναι νόμιμη η επιχορήγηση φορέα από  φορείς  της  Γενικής  Κυβέρνησης, ο αιτούμενος επιχορήγησης φορέας πρέπει να έχει υποβάλει στους φορείς από τους οποίους εποπτεύεται, στους φορείς που τον έχουν επιχορηγήσει και οι οποίοι δεν ταυτίζονται με τους φορείς από τους οποίους εποπτεύεται και στο Ελεγκτικό Συνέδριο απολογισμό της συνολικής οικονομικής δραστηριότητάς του καθώς και ξεχωριστό απολογισμό της επιχορήγησης που έλαβε κατά το προηγούμενο έτος, εφόσον αυτή είναι μικρότερη του 100% του συνολικού χρηματικού ποσού που διαχειρίστηκε κατά το έτος αυτό (πρβλ. Κλιμ. Προλ. Ελ. Δαπ. στο IV Τμ. πράξεις 54/2014, 185/2013). (…)Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στην προηγούμενη σκέψη, οι εντελλόμενες με τα ελεγχόμενα χρηματικά εντάλματα δαπάνες είναι μη νόμιμες, διότι για ουδένα από τους επιχορηγούμενους συλλόγους έχει εκπληρωθεί  το σύνολο των προβλεπόμενων από τη διάταξη του άρθρου 41 παρ. 3 εδ. α΄ του ν. 4129/2013, όπως ισχύει, προϋποθέσεων που απαιτούνται για να είναι νόμιμη η επιχορήγηση.

Εκπαίδευση υπαλλήλων-ΛΑΕΚ:Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στην προηγούμενη σκέψη, το Κλιμάκιο κρίνει ότι η εντελλόμενη δαπάνη αφορά την καταβολή της αμοιβής εκπαιδευτικού φορέα για την εκπαίδευση εργαζομένων της δημοτικής επιχείρησης σε θέματα υγιεινής και ασφάλειας της εργασίας στο πλαίσιο του προγράμματος επαγγελματικής κατάρτισης (ΛΑΕΚ 0,45%) του Ο.Α.Ε.Δ. για το έτος 2009. Για την ανάθεση της ως άνω υπηρεσίας, προϋπολογιζόμενης δαπάνης 7.487 ευρώ, δεν απαιτείτο η σύνταξη μελέτης, όπως αβασίμως προβάλλεται από τη διαφωνούσα Αναπληρώτρια Επίτροπο, δεδομένου ότι τα προγράμματα επαγγελματικής κατάρτισης διενεργούνται αποκλειστικά από εισηγητές εγγεγραμμένους στο μητρώο εισηγητών του Ο.Α.Ε.Δ. και υλοποιούνται υπό τους όρους που καθορίζει η εκάστοτε ισχύουσα απόφαση του Δ.Σ. του Ο.Α.Ε.Δ., εν προκειμένω δε η υπ’ αριθμ. Β150529/18.12.2008 απόφαση του ως άνω οργάνου σχετικά με το πρόγραμμα επαγγελματικής κατάρτισης ΛΑΕΚ 0,45% έτους 2009, και, ως εκ τούτου, δεν απαιτούνται άλλες γνώσεις ή εμπειρία για την παροχή τους. Εντούτοις, πριν από την υπογραφή της σύμβασης μεταξύ του Προέδρου της Δ.Ε.Υ.Α. και της φερόμενης ως δικαιούχου εταιρείας για την απευθείας ανάθεση της ως άνω υπηρεσίας έπρεπε κατ’ αρχάς να προηγηθεί απόφαση του Διοικητικού Συμβουλίου της Δ.Ε.Υ.Α., που να υποκαθιστά τη μελέτη, με αναφορά στην προϋπολογιζόμενη δαπάνη, στην περιγραφή της υπηρεσίας και σε κάθε άλλο απαραίτητο στοιχείο για την παροχή αυτής, όπως ο τόπος και ο χρόνος διεξαγωγής του προγράμματος κατάρτισης, αφετέρου απόφαση του Προέδρου της Δ.Ε.Υ.Α. για την απευθείας ανάθεση της ως άνω υπηρεσίας, όπως βασίμως προβάλλεται από την Αναπληρώτρια Επίτροπο. Επίσης, από τα προσκομισθέντα με το έγγραφο επανυποβολής στοιχεία και, ειδικότερα, από την εκτυπωμένη από τον κόμβο του Ο.Α.Ε.Δ. - ΛΑΕΚ σελίδα (http://laek.oaed.gr), μέσω του οποίου γίνεται ο έλεγχος της διαδικασίας υλοποίησης των προγραμμάτων κατάρτισης, προκύπτει ότι η φερόμενη ως δικαιούχος εταιρεία υλοποίησε ως εκπαιδευτικός φορέας πρόγραμμα κατάρτισης 21 υπαλλήλων της δημοτικής επιχείρησης, οι οποίοι αναφέρονται ονομαστικά, με τίτλο «Ασφάλεια και υγιεινή στην εργασία» στις 17 και 18 Δεκεμβρίου 2009 για συνολικά 12 ώρες, εντός ωραρίου, στην αίθουσα του Διοικητικού Συμβουλίου της επιχείρησης με εισηγητή τον …..(κωδικός 26280), με αποτέλεσμα ο σχετικός λόγος διαφωνίας της Επιτρόπου να έχει καταστεί άνευ αντικειμένου. Τέλος, ελλείψει Κανονισμού Λειτουργίας της Δ.Ε.Υ.Α. ... η διαδικασία πραγματοποίησης των δαπανών της ως άνω δημοτικής επιχείρησης διενεργείται σύμφωνα με τις σχετικές διατάξεις του β.δ. 17.5/15.6.1959, οι οποίες εξακολουθούν να ισχύουν για τα νομικά πρόσωπα που δεν εμπίπτουν στους φορείς της Γενικής Κυβέρνησης, κατά παράβαση δε των διατάξεων αυτών η απόφαση ανάληψης υποχρέωσης εκδόθηκε, το πρώτον, το έτος 2015, χωρίς να προηγηθεί πράξη ανάληψης της δαπάνης κατά τα προηγούμενα έτη, κατά τα οποία είχε γεννηθεί η απαίτηση της φερομένης ως δικαιούχου του εντάλματος, και η δέσμευση της σχετικής πίστωσης σε βάρος του οικείου Κ.Α. του προϋπολογισμού της δημοτικής επιχείρησης, ούτε αποφάσεις ανατροπής της υποχρέωσης αυτής για κάθε προηγούμενο έτος, όπως βασίμως προβάλλεται από την Αναπληρώτρια Επίτροπο, ο δε ισχυρισμός της Δ.Ε.Υ.Α. ότι δεν εμπίπτει στους φορείς της Γενικής Κυβέρνησης προβάλλεται αλυσιτελώς.

Ανάδειξη  αναδόχου για παροχή υπηρεσιών ασφάλειας...Στην παράγραφο 5 του άρθρου 95 ν. 4412/2016 (Τρόπος σύνταξης και υποβολής οικονομικών προσφορών), που εφαρμόζεται αναλόγως στην παρούσα διαδικασία δυνάμει του άρθρου 315 του εν λόγω νόμου, ορίζεται ότι: «Στις διαδικασίες σύναψης δημόσιας σύμβασης προμηθειών και παροχής γενικών υπηρεσιών, ισχύουν επιπλέον τα ακόλουθα: α) η τιμή του προς προμήθεια υλικού ή της παρεχόμενης υπηρεσίας δίνεται ανά μονάδα, όπως καθορίζεται στα έγγραφα της σύμβασης. Στην τιμή περιλαμβάνονται οι υπέρ τρίτων κρατήσεις, ως και κάθε άλλη επιβάρυνση, σύμφωνα με την κείμενη νομοθεσία, μη συμπεριλαμβανομένου Φ.Π.Α., για παράδοση του υλικού ή της παρεχόμενης υπηρεσίας στον τόπο και με τον τρόπο που προβλέπεται στα έγγραφα της σύμβασης (…)». Περαιτέρω, σύμφωνα με τα οριζόμενα στο άρθρο 64 παρ. 2 του Κώδικα Φορολογίας Εισοδήματος (ν.4172/2013, Α΄ 167), όπως ισχύει μετά την τροποποίηση της παρ. αυτής από το άρθρο πρώτο (παρ. Δ, υποπαρ.1, περ. 16) του ν. 4254/2014 (Α΄ 85), «Οι φορείς γενικής κυβέρνησης εκτός από τις κεφαλαιουχικές εταιρείες κατά την προμήθεια κάθε είδους αγαθών ή υπηρεσιών από φυσικά ή νομικά πρόσωπα υποχρεούνται, κατά την καταβολή ή την έκδοση της σχετικής εντολής πληρωμής της αξίας αυτών, να παρακρατούν φόρο εισοδήματος, ο οποίος υπολογίζεται στο καθαρό ποσό της αξίας των αγαθών ή υπηρεσιών με συντελεστή ως ακολούθως: αα) (…) ββ) (…) γγ) ποσοστό 8% για την παροχή υπηρεσιών (…)». Από τον συνδυασμό των ανωτέρω διατάξεων συνάγεται ότι οι φορείς γενικής κυβέρνησης που αποτελούν κεφαλαιουχικές εταιρείες, όπως στην προκειμένη περίπτωση η ..., δεν υποχρεούνται, κατά τη λήψη υπηρεσιών από τρίτο, να προβαίνουν σε παρακράτηση φόρου εισοδήματος 8% (βλ. ΔΕφΑθ 80/2020), η οποία συνιστά «κάθε άλλη επιβάρυνση» στην οικονομική προσφορά των οικονομικών φορέων σε δημόσιους διαγωνισμούς (Ελ.Συν. VI Tμ. 1084/2020). Συνεπώς, όπου στην παρούσα διακήρυξη (βλ. όρους 2.4.4. και 5.1. «Τρόπος Πληρωμής» της διακήρυξης) αναφέρεται ότι με κάθε πληρωμή θα γίνεται η προβλεπόμενη από την κείμενη νομοθεσία παρακράτηση φόρου εισοδήματος, η αναφορά αυτή πρέπει να θεωρηθεί ότι δεν αφορά στην ελεγχόμενη διαγωνιστική διαδικασία, αφού δεν προβλέπεται σχετική υποχρέωση της ... από την κείμενη φορολογική νομοθεσία. Επομένως, αν και με διάφορη αιτιολογία, ωστόσο, ορθώς εκ του αποτελέσματος ο αναθέτων φορέας δέχτηκε, με το 4919/26.3.2020 έγγραφο διευκρινήσεών του, ότι είναι παραδεκτές στην ελεγχόμενη διαγωνιστική διαδικασία οι οικονομικές προσφορές στις οποίες δεν συνυπολογίζεται η ως άνω παρακράτηση φόρου εισοδήματος (όπως εν προκειμένω η οικονομική προσφορά της αναδόχου εταιρείας).Στο υποβληθέν σχέδιο σύμβασης, και συγκεκριμένα στον όρο 8, δεν έχουν συμπληρωθεί τα προβλεπόμενα στις περιπτ. α΄ έως ε΄ της παρ. 1 του άρθρου 68 του ν. 3863/2010 στοιχεία (ο αριθμός των εργαζομένων που θα απασχοληθούν στο έργο, οι ημέρες και ώρες εργασίας τους, η συλλογική σύμβαση εργασίας στην οποία υπάγονται, το ύψος των πάσης φύσεως νομίμων αποδοχών τους και το ύψος των ασφαλιστικών εισφορών), που περιλαμβάνονται στην οικονομική προσφορά της αναδόχου εταιρείας...Κωλύεται η υπογραφή του υποβληθέντος για έλεγχο σχεδίου σύμβασης μεταξύ της «...» (...) και της εταιρείας «..» με αντικείμενο τη «Λήψη υπηρεσιών ασφάλειας/φύλαξης λιμενικών εγκαταστάσεων αρμοδιότητας ..., στο πλαίσιο  εφαρμογής του κώδικα ISPS».ΑΝΑΚΛΗΘΗΚΕ ΜΕ ΤΗΝ ΕΣ/ΤΜ.6/2643/2020

Επιχορήγησεις.Με αυτά τα δεδομένα, σύμφωνα και με όσα έχουν γίνει ήδη δεκτά στις νομικές σκέψεις της παρούσας, το Κλιμάκιο κρίνει ότι, κατά τα βασίμως προβαλλόμενα από την Επίτροπο, τα ποσά των ελεγχόμενων χρηματικών ενταλμάτων συνιστούν επιχορήγηση, κατά την έννοια των άρθρων 41 του Κ.Ν.Ε.Σ. και 10Β του 3861/2010, δοθέντος ότι αποτελούν δημόσιο χρήμα προερχόμενο από τον Λ.Α.Ε.Κ., Ειδικό Λογαριασμό του .... (φορέα Γενικής Κυβέρνησης), που δίδεται προς τους φερόμενους ως δικαιούχους των ενταλμάτων φορείς, που αποτελούν αστικές μη κερδοσκοπικές εταιρείες-φορείς, για την εκπλήρωση δημοσίου σκοπού....(..) όπως έγινε δεκτό στη σκέψη ΙΙ. Γ, δεν λαμβάνει νόμιμα επιχορήγηση φορέας εάν πριν την απόφαση έγκρισης για τη λήψη αυτής, δεν έχει αναρτήσει στο πρόγραμμα «Διαύγεια» τα σχετικά στοιχεία δαπανών του, καίτοι υπάρχει ακόμη προς τούτο προθεσμία...Ωστόσο, το Κλιμάκιο συνεκτιμώντας: α) το πολύπλοκο νομικό καθεστώς που διέπει τον Λ.Α.Ε.Κ., β) τα ερμηνευτικά ζητήματα που εγείρονται κατά την εφαρμογή της διάταξης του εδαφίου δ΄ της παραγράφου 6 του άρθρου 34 του ν. 4144/2013 σχετικά με το ποιους δικαιούχους αφορά η χρήση του όρου «δεν συνιστά κρατική επιχορήγηση», γ) τις  αλλεπάλληλες παρατάσεις της πρώτης εφαρμογής της κατ’ εξουσιοδότηση του άρθρου 10Β του ν. 3861/2010, υπουργικής απόφασης ΔΗΔ/Φ.40/1057/14.1.2015, δ) τις σοβαρές δυσλειτουργίες που έχουν παρατηρηθεί κατά την εφαρμογή της, καθώς σύμφωνα με την ΔΗΔ/Φ.40/24071/20.7.2017 εγκύκλιο του Υπουργείου Διοικητικής Ανασυγκρότησης (ΑΔΑ:7ΤΔΨ465ΧΘΨ-ΖΒΛ) σημαντικός αριθμός επιχορηγούμενων φορέων δεν έχει τηρήσει την προαναφερθείσα διαδικασία ανάρτησης των απολογιστικών τους στοιχείων λόγω της μη επαρκούς-έγκαιρης ενημέρωσής τους από τους παρόχους των επιχορηγήσεων, ε) το γεγονός ότι, ..., παρόμοια χρηματικά εντάλματα είχαν θεωρηθεί κατά τα παρελθόντα έτη χωρίς την τήρηση του προαναφερθέντος κανονιστικού πλαισίου, και τέλος στ) το γεγονός ότι έχουν υποβληθεί τόσο στον .... όσο και στο Ελεγκτικό Συνέδριο συνολικοί αλλά και ξεχωριστοί για την επιχορήγηση του .... απολογισμοί έτους 2016 και προϋπολογισμοί έτους 2017 από αμφότερους τους επιχορηγούμενους φορείς ..., κρίνει ότι τα αρμόδια όργανα του .... ενήργησαν χωρίς πρόθεση καταστρατήγησης των επίμαχων διατάξεων,(Συγγνωστή πλάνη)

ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΚΗ ΣΥΜΒΑΣΗ:Με δεδομένα αυτά, η εξεταζόμενη προγραμματική σύμβαση παροχής τεχνικής υποστήριξης, έναντι αντιπαροχής - αμοιβής που δεν υπερβαίνει τα έξοδα που συνεπάγεται η εκτέλεση της παροχής, εμπίπτει στο πλαίσιο των θεσμικών σκοπών και δραστηριοτήτων δημοσίου συμφέροντος και των δύο αντισυμβαλλομένων, καθιστώντας δυνατή την αποτελεσματικότερη λειτουργία της Διεύθυνσης Τεχνικών Υπηρεσιών του Δήμου Πόρου και τη διασφάλιση της εκπλήρωσης της αναπτυξιακής της αποστολής. Περαιτέρω, στη σύμβαση περιλαμβάνονται όλα τα αναγκαία τυπικά στοιχεία και, κατά συνέπεια, η σύναψή της είναι σύμφωνη με τα άρθρα 100 και 44 του ν.4412/2016, όπως αυτά διαμορφώθηκαν με τις προαναφερθείσες πρόσφατες νομοθετικές ρυθμίσεις, με σκοπό να συμβάλλουν στη διασφάλιση της τεχνικής και της συνυφασμένης με αυτή διαχειριστικής επάρκειας των Δήμων, που απαιτούνται για τη μέγιστη απορρόφηση των διαθέσιμων αναπτυξιακών κονδυλίων. Επιπροσθέτως, η σύναψη της ελεγχόμενης προγραμματικής σύμβασης είναι νόμιμη και υπό το πρίσμα του δικαίου της Ένωσης, ως μη αντιτιθέμενη στην αρχή του ελεύθερου ανταγωνισμού, εφόσον το μετέχον Δίκτυο δεν μπορεί, λαμβάνοντας υπόψη τους θεσμικούς και καταστατικούς του σκοπούς, να θεωρηθεί οικονομικός φορέας, δηλαδή φορέας που προσφέρει υπηρεσίες στην ελεύθερη αγορά με δυνατότητα να περιέλθει σε προνομιακή θέση έναντι των ανταγωνιστών του. Αντιθέτως, διέπεται από νομοθετικές και καταστατικές ρυθμίσεις που καθιερώνουν τη συνεργασία του με τα μέλη του με αποκλειστικό σκοπό την αποτελεσματικότερη άσκηση των γενικού συμφέροντος δραστηριοτήτων τους που εμπίπτουν στον κύκλο των αρμοδιοτήτων τους, γεγονός που επιβεβαιώνεται και από τις δημόσιου χαρακτήρα παρεμβάσεις του Δικτύου στο πλαίσιο των προγραμμάτων που υλοποίησε αποκλειστικά, δηλαδή πέραν του 80% των δραστηριοτήτων του, προς όφελος των μελών του κατά τις χρήσεις 2019, 2020 και 2021, οι οποίες περιλαμβάνονται στις υποβληθείσες από το Δ.Σ. αυτού Εκθέσεις Διαχείρισής του προς την ετήσια τακτική Γενική Συνέλευση των Εταίρων, ενόψει έγκρισης των οικείων χρηματοοικονομικών του καταστάσεων. Σύμφωνα, άλλωστε, και με τη 223/26.1.2023 βεβαίωση του διαχειριστή του Δικτύου, το 100% των δραστηριοτήτων αυτού απευθύνεται σε Αναθέτουσες Αρχές της Γενικής Κυβέρνησης και συγκεκριμένα στο Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων και σε Ο.Τ.Α. α΄ και β΄ βαθμού. Επιπλέον, στις προαναφερόμενες νομοθετικές και καταστατικές ρυθμίσεις του Δικτύου προβλέπεται, ομοίως, και ο έλεγχός του από τους μετέχοντες σε αυτό Δήμους, μεταξύ των οποίων περιλαμβάνεται και ο Δήμος Πόρου. Στους δήμους αυτούς ανήκει και το σύνολο σχεδόν των εταιρικών του μεριδίων και των μελών του διοικητικού του συμβουλίου. Συνακόλουθα, η ελεγχόμενη προγραμματική σύμβαση πληροί το σύνολο των κριτηρίων που θέτει η αναλυθείσα ανωτέρω παρ. 3 του άρθρου 12 του ν.4412/2016 και νομίμως συνάπτεται χωρίς διαγωνισμό ως προγραμματική, εξερχόμενη του πεδίου εφαρμογής των ρυθμίσεων του δικαίου της Ένωσης που διέπουν τις διαδικασίες ανάθεσης, ενόψει και του ότι όλοι οι οικονομικοί πόροι που θα διαθέσει ο Δήμος Πόρου θα χρησιμοποιηθούν για την καταβολή αμοιβών του διατιθέμενου προσωπικού και για λοιπά λειτουργικά έξοδα, χωρίς το Δίκτυο να αποκομίζει οποιοδήποτε κέρδος. Κατά συνέπεια, το υποβληθέν για έλεγχο σχέδιο σύμβασης, το οποίο επισυνάπτεται στην παρούσα Πράξη και αποτελεί αναπόσπαστο μέρος αυτής, έχει το ελάχιστο κατά νόμο περιεχόμενο και δεν συντρέχει νόμιμος λόγος που να κωλύει την υπογραφή του.