Ρυμοτομία. Ακίνητα. Επίδραση της αντισυνταγματικότητας του θεσμού της μεταφοράς συντελεστή δόμησης σε πράξη εφαρμογής πολεοδομικής μελέτης.(..)Κατάσταση :  Εκκρεμεί αποδοχή 
Δεν υπάρχει περιθώριο εφαρμογής του θεσμού μεταφοράς συντελεστή δόμησης στην περίπτωση ακινήτων τα οποία ρυμοτομούνται, είτε η μεταφορά σ.δ. προβλέπεται σε ακίνητα της ιδίας περιοχής είτε αυτή προβλέπεται για την εναπομένουσα άρτια ιδιοκτησία ακινήτου το οποίο ρυμοτομείται σε ποσοστό μεγαλύτερο από την οφειλόμενη εισφορά σε γη. Η συγκεκριμένη δε πράξη εφαρμογής ισχύει όπως κυρώθηκε και οι ιδιοκτήτες των οποίων τα ακίνητα ρυμοτομούνται πλέον του ποσοστού που ορίζει ο νόμος, θα πρέπει να θεωρούνται δικαιούχοι αποζημίωσης λόγω απαλλοτρίωσης του τμήματος αυτού της ιδιοκτησίας των.

Αρμοδιότητα οργάνων για έκδοση απόφασης διατήρησης απαλλοτρίωσης, η οποία έχει αρθεί λόγω παρέλευσης της προθεσμίας για τη συντέλεσή της.(..)Σε περιπτώσεις κήρυξης απαλλοτριώσεων με αποφάσεις Γενικού Γραμματέα Περιφέρειας, ο οποίος πλέον δεν υφίσταται μετά την κατάργηση των Περιφερειών, ως αποκεντρωμένων μονάδων του κράτους με το ν. 3852/2010, αρμοδιότητα για την έκδοση απόφασης για την αποδοχή της διατήρησής τους, σύμφωνα με το άρθρο 11 παρ. 3 του ν 2882/2001, όπως ισχύει σήμερα, έχει ο αρμόδιος εκ του σκοπού της απαλλοτρίωσης Υπουργός, επομένως στην περίπτωση απαλλοτρίωσης για κατασκευή εθνικής οδού, ο Υπουργός Υποδομών και Μεταφορών, ενώ σε περιπτώσεις κήρυξης απαλλοτριώσεων από όργανα της Τοπικής Αυτοδιοίκησης (Δήμων και Περιφερειών), αρμοδιότητα αποδοχής των αιτήσεων διατήρησης έχουν τα αρμόδια όργανα των φορέων αυτών (ομόφωνα).

Ερωτάται: α) εάν είναι επιτρεπτή η παρακατάθεση αποζημίωσης από απαλλοτρίωση, ίσης με την τιμή μονάδας αποζημίωσης που καθορίστηκε οριστικά με αμετάκλητη δικαστική απόφαση, στην περίπτωση που κατά τον χρόνο που εκκρεμούσε η συζήτηση της αίτησης καθορισμού οριστικής τιμής μονάδας αποζημίωσης ο καθ΄ ού η απαλλοτρίωση υπέβαλε, σύμφωνα με την πρόβλεψη του άρθρου 11 παρ. 3 του ν. 2882/2001, αίτηση - υπεύθυνη δήλωση διατήρησης της διαδικασίας απαλλοτρίωσης μετά την παρέλευση 18μήνου από την δημοσίευση της απόφασης καθορισμού προσωρινής τιμής μονάδας αποζημίωσης, η οποία έγινε αποδεκτή από την αρχή που κήρυξε την απαλλοτρίωση και β) εάν σε περίπτωση που δεν παρακατατεθεί η παραπάνω οριστικά καθορισθείσα αποζημίωση δύνανται οι ενδιαφερόμενοι να επισπεύσουν την εκτέλεση της αμετάκλητης απόφασης του Εφετείου Αθηνών, με την οποία καθορίστηκε η οριστική τιμή μονάδας αποζημίωσης εναντίον του υπόχρεου προς αποζημίωση.(...)α) Η απόφαση καθορισμού οριστικής τιμής μονάδας αποζημίωσης από απαλλοτρίωση, παράγει δεδικασμένο μεταξύ των διαδίκων το οποίο δεσμεύει αυτούς ως προς το ύψος της καθορισθείσας οριστικά αποζημίωσης και δημιουργεί υποχρέωση συμμόρφωσης του υπόχρεου προς αποζημίωση να προβεί στις απαιτούμενες ενέργειες υλοποίησης της απόφασης, ανεξάρτητα από το γεγονός της υποβολής, κατά τον χρόνο που εκκρεμούσε η συζήτηση της αίτησης καθορισμού οριστικής τιμής μονάδας αποζημίωσης, αίτησης - υπεύθυνης δήλωσης των θιγόμενων ιδιοκτητών για την διατήρηση της διαδικασίας απαλλοτρίωσης μετά την παρέλευση 18μήνου από την δημοσίευση της απόφασης καθορισμού προσωρινής τιμής μονάδας αποζημίωσης και την αποδοχή της από την αρχή που κήρυξε την απαλλοτρίωση, σύμφωνα με την πρόβλεψη του άρθρου 11 παρ. 3 του ν. 2882/2001, το οποίο απαγορεύει τον ανακαθορισμό της αποζημίωσης σε περίπτωση που το ως άνω αίτημα των θιγόμενων ιδιοκτητών γίνει δεκτό από την αρχή που κήρυξε την απαλλοτρίωση (κατά πλειοψηφία). β) Στην υπό στοιχ. (α) περίπτωση, οι θιγόμενοι ιδιοκτήτες δεν δύνανται να απαιτήσουν άμεσα την καταβολή της αποζημίωσης που καθορίστηκε οριστικά, με αναγκαστική εκτέλεση της σχετικής ήδη αμετάκλητης δικαστικής απόφασης, λόγω του αναγνωριστικού χαρακτήρα της απόφασης αυτής, δύνανται όμως, εφόσον αναγνωρισθούν δικαιούχοι της καθορισθείσας με αυτήν αποζημίωσης, να ασκήσουν, βάσει του δεδικασμένου της, κατά του υπόχρεου προς αποζημίωση είτε αγωγή καταψηφιστική είτε να επιδιώξουν την έκδοση διαταγής πληρωμής, για την επιδίκαση του ποσού της οριστικά καθορισθείσας αποζημίωσης (κατά πλειοψηφία).

Αρμοδιότητα για έκδοση βεβαιωτικής πράξης αυτοδίκαιης άρσης απαλλοτρίωσης.(..)Κατάσταση : Αποδεκτή 
Ο Γενικός Γραμματέας Περιφέρειας είναι αρμόδιος για την έκδοση της κατ’ άρθρο 11 παρ. 3 του Ν 2882/2001 βεβαιωτικής πράξης περί της αυτοδίκαιης (λόγω μη παρακατάθεσης της δικαστικώς προσδιορισθείσας το έτος 2003 προσωρινής τιμής μονάδας) άρσης αναγκαστικής απαλλοτρίωσης.

Ζητήματα που γεννώνται σχετικά με τη δυνατότητα καταβολής από τη διοίκηση της δικαστικά καθορισμένης αποζημίωσης λόγω αναγκαστικής απαλλοτρίωσης, ύστερα από την επελθούσα κατά το νόμο αυτοδίκαιη άρση της απαλλοτρίωσης, λόγω μη έγκαιρης παρακατάθεσης της αποζημίωσης .(...)α) Η έκδοση από τη διοίκηση βεβαιωτικής πράξης για την επελθούσα αυτοδίκαιη άρση της απαλλοτρίωσης λόγω παρέλευσης της 18μηνης προθεσμίας συντέλεσης, δεν αναιρεί την υποχρέωσή της να καταβάλει το σύνολο της αποζημίωσης που προσδιορίστηκε οριστικά, στον ιδιοκτήτη που επιθυμεί τη διατήρηση της απαλλοτρίωσης (ομόφωνα). β) Η παραπάνω υποχρέωση για καταβολή αποζημίωσης στον ιδιοκτήτη που επιθυμεί τη διατήρηση της απαλλοτρίωσης, υφίσταται τόσο στην περίπτωση κατά την οποία τηρήθηκαν απ’ αυτόν οι κατά νόμο διατυπώσεις (αίτηση και υπεύθυνη δήλωση στη διοικητική αρχή) όσο και στην περίπτωση που η βούλησή του εκδηλώνεται με την άσκηση αγωγής ή την έκδοση διαταγής πληρωμής για την είσπραξη της αποζημίωσης (ομόφωνα). Στη δε ως άνω (β’) υποπερίπτωση υφίσταται υποχρέωση προς πληρωμή του νομίμου τόκου από την επίδοση της αγωγής ή της διαταγής πληρωμής και μέχρι την εξόφληση (κατά πλειοψηφία). γ) Η καταβολή της αποζημίωσης στον ιδιοκτήτη που επιθυμεί την αναβίωση της απαλλοτρίωσης είναι ανεξάρτητη από την κατάληψη ή μη της απαλλοτριωθείσας έκτασης από τον υπερού η απαλλοτρίωση (ομόφωνα). δ) Εάν τελικώς καταβληθεί η αποζημίωση στον καθ’ ου η απαλλοτρίωση, η διοίκηση υποχρεούται να ενεργήσει χωρίς υπαίτια καθυστέρηση για τη μεταγραφή της απόφασης κήρυξης αυτής, στο κατά τόπον αρμόδιο υποθηκοφυλακείο και Κτηματολογικό Γραφείο, προσκομίζοντας μεταξύ άλλων, τα στοιχεία που αποδεικνύουν τη συντέλεση της απαλλοτρίωσης για τη συγκεκριμένη ιδιοκτησία. Περαιτέρω για λόγους ασφαλείας του δικαίου, δύναται να ανακαλέσει την προηγουμένως εκδοθείσα διαπιστωτική πράξη περί αυτοδίκαιης άρσης της απαλλοτρίωσης, ως εκδοθείσα για πλάνη περί τα πράγματα, με τον τύπο και διαδικασία που επιβάλλονται από το νόμο για την έκδοσή της (ομόφωνα). ε) Στην περίπτωση διατήρησης της απαλλοτρίωσης μετά από υποβολή αίτησης και υπεύθυνης δήλωσης του καθ’ου η απαλλοτρίωση, οι αξιώσεις του για καταβολή ιδιαίτερης αποζημίωσης λόγω μείωσης της αξίας του εδαφικού τμήματος ακινήτου που απέμεινε εκτός απαλλοτρίωσης και αποζημίωσης μετά την αναγνώριση μη ύπαρξης ωφέλειάς του ιδιοκτήτη του απαλλοτριωμένου ακινήτου που αποκτά πρόσωπο σε διανοιγόμενη εθνική οδό, δεν συνιστούν περίπτωση απαγορευμένου ανακαθορισμού σύμφωνα με την παρ. 3 του αρ. 11 του Κ.Α.Α.Α (ομόφωνα).

ΑΠΑΛΛΟΤΡΩΣΕΙΣ.(..)Έννοια της πλήρους αποζημίωσης της ατομικής ιδιοκτησίας του άρθρου 17 παρ. 2 Συντάγματος Στη περίπτωση  αυτή, κατά το άρθρο 25 του ν. 2882/2001, που θεσπίσθηκε κατ'  επιταγή του άρθρου 17 παρ. 5 το Συντάγματος, ο έχων εμπράγματο δικαίωμα επί του απαλλοτριωθέντος ακινήτου  δικαιούται να αξιώσει την αποζημίωση για την απωλεσθείσα  πρόσοδο του ακινήτου αυτού, από τη, μετά τη συντέλεση της  απαλλοτρίωσης, κατάληψη του μέχρι την είσπραξη της προκατατεθείσας αποζημίωσης , εφόσον η καθυστέρηση της  είσπραξης δεν οφείλεται σε λόγους που αφορούν το ίδιο ή σε  υπαιτιότητα τρίτου. Το, από το εν λόγω άρθρο 25 του ν.  2882/2001, προβλεπόμενο δικαίωμα αξίωσης της απώλειας  προσόδου για τα χρονικό διάστημα από τη, μετά τη συντέλεση  της απαλλοτρίωσης, κατάληψη του ακινήτου, έως την είσπραξη  της αποζημίωσης, συνιστά ειδική περίπτωση πρόβλεψης  δικαιώματος αυτοτελούς αξίωσης διαφυγόντος κέρδους, που  έχει ως αιτιολογική βάση την, παρά τη συντέλεση της απαλλοτρίωσης κα την κατάληψη του απαλλοτριωθέντος  ακινήτου, μη είσπραξη της αποζημίωσης, για λόγου που δεν  οφείλονται στον ιδιοκτήτη και ουδόλως αποκλείεται από τη  ρύθμιση του άρθρου αυτού, η προαναφερόμενη αξίωση του  ιδιοκτήτη του απαλλοτριωθέντος ακινήτου για επιδίκαση  διαφυγόντων κερδών από την εκμετάλλευση των επικειμένων εντός του απαλλοτριουμένου ακινήτου και του, μετά την  απαλλοτρίωση, εναπομένοντος τμήματος αυτού, που έχει ως  αιτιολογική βάση τη, συνεπεία της απαλλοτρίωσης, απώλειά  τους. Δηλαδή, με την ως άνω διάταξη του άρθρου 25 του ν.  2882/2001 ο νομοθέτης αποβλέπει στη ρύθμιση της  προεκτεθείσας περίπτωσης απώλειας προσόδου και όχι στον αποκλεισμό κάθε άλλου δικαιώματος αναζήτησης διαφυγόντος  κέρδους, που είναι συνέπεια της απαλλοτρίωσης. 

Ερωτάται, εάν το Πρακτικό Επιτυχούς Διαμεσολάβησης μεταξύ δικαστικώς αναγνωρισθέντων δικαιούχων αποζημίωσης λόγω απαλλοτρίωσης, εξομοιώνεται με δικαστική απόφαση αναγνώρισης δικαιούχου αποζημίωσης. (...) Το Πρακτικό Επιτυχούς Διαμεσολάβησης μεταξύ των δικαστικώς αναγνωρισθέντων δικαιούχων αποζημίωσης λόγω απαλλοτρίωσης, δεν εξομοιώνεται με δικαστική απόφαση αναγνώρισης δικαιούχου αποζημίωσης και δεν δεσμεύει το Ταμείο Παρακαταθηκών και Δανείων (ομόφωνα).

Τύχη ακινήτου του Δημοσίου χαρακτηρισθέντος ως κοινοχρήστου από το εγκεκριμένο ρυμοτομικό σχέδιο.(..)Κατάσταση :  Εκκρεμεί αποδοχή 
Ο χαρακτηρισμός κτημάτων του Δημοσίου (ιδιωτική κτήση), ως κοινοχρήστων από το εγκεκριμένο ρυμοτομικό σχέδιο, το οποίο αποτελεί ως προς αυτά την πράξη κήρυξης της αναγκαστικής απαλλοτρίωσης, ολοκληρώνεται αυτοδικαίως από και δια της εγκρίσεως του ρυμοτομικού σχεδίου και δεν απαιτείται να κινηθεί η διαδικασία καθορισμού αποζημίωσης. Τα εν λόγω ακίνητα και μετά την έγκριση εξακολουθούν ν ανήκουν στο Δημόσιο, ως κοινόχρηστα πλέον (δημόσια κτήση και όχι ιδιωτική). Περαιτέρω προστατεύονται από το Δημόσιο, μέσω της οικείας Κτηματικής Υπηρεσίας, σύμφωνα με τις κείμενες διατάξεις.

Καταβολή αποζημίωσης λόγω ρυμοτομικής απαλλοτρίωσης:Με τα δεδομένα αυτά δεν συντρέχει παραβίαση των εκτεθεισών στη σκέψη 2.Α. διατάξεων, δεδομένου ότι η ελεγχόμενη δαπάνη εντέλλεται σε εκτέλεση νόμιμης, βάσει του άρθρου 49 του ν. 4414/2016, υποχρέωσης του Δήμου … για καταβολή αποζημίωσης λόγω ρυμοτομικής απαλλοτρίωσης για την ιδιοκτησία που προσδιορίστηκε και σύμφωνα με την τιμή μονάδος που καθορίστηκε με την 3736/2012 απόφαση του Μονομελούς Πρωτοδικείου …, χωρίς επιβάρυνση με τόκους υπερημερίας. Η υποχρέωση δε αυτή γεννήθηκε, σύμφωνα με το εν λόγω άρθρο 49 του ν. 4414/2016, από την αποδοχή και μόνο, με την 121/5.4.2017 απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου, του αιτήματος των δικαιούχων περί διατήρησης της ρυμοτομικής απαλλοτρίωσης, η οποία είχε αρθεί αυτοδικαίως λόγω παρόδου δεκαοκτώ μηνών από τον προσδιορισμό της προσωρινής τιμής μονάδος με την ανωτέρω απόφαση, και καταβολής εντέλει της δικαστικά καθορισμένης αποζημίωσης. Εξάλλου, πριν από την ανωτέρω απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου είχαν εξευρεθεί οι απαιτούμενες πιστώσεις, η έλλειψη των οποίων είχε ως συνέπεια την ως άνω άρση της ρυμοτομικής απαλλοτρίωσης παρά τη βούληση του Δήμου προς διατήρηση αυτής, με την επιχορήγηση που έλαβε από το Υπουργείο Εσωτερικών για την κάλυψη τόσο της δαπάνης αποζημίωσης λόγω ρυμοτομικής απαλλοτρίωσης της ιδιοκτησίας που αφορά η προαναφερόμενη δικαστική απόφαση όσο και αυτής που αφορά σε άλλες εκκρεμείς ρυμοτομικές απαλλοτριώσεις.

Aποζημίωση ρυμοτομούμενης έκτασης Κατά τον έλεγχο της νομιμότητας των δαπανών, το Ελεγκτικό Συνέδριο εξετάζει, εφόσον απαιτείται, και την ύπαρξη δικαιώματος του δανειστή (πιστωτή) του Δημοσίου, των Ο.Τ.Α. και των λοιπών Ν.Π.Δ.Δ.. για την πραγματοποίηση της δαπάνης. Στην περίπτωση, όμως, που για το ως άνω δικαίωμα υπάρχει δεδικασμένο από απόφαση των πολιτικών δικαστηρίων το Ελεγκτικό Συνέδριο δεσμεύεται από αυτό. Η εφαρμογή ρυμοτομικών σχεδίων που εγκρίθηκαν πριν από την ισχύ του ν. 1337/1983, εξακολουθεί να διέπεται από τις διατάξεις του ν.δ. 17.7/16.8.1923. Κατά την εφαρμογή της ρυμοτομικής απαλλοτρίωσης υπόχρεοι προς αποζημίωση στους βαρυνόμενους ιδιοκτήτες είναι, κατά τη σειρά που ορίζει ο νόμος, το Κράτος, οι Δήμοι και Κοινότητες και οι ωφελούμενοι παρόδιοι ιδιοκτήτες. Διαδικασία που ακολουθείται. Με την κύρωση της πράξης αναλογισμού, προ της οποίας προβλέπεται από τις ανωτέρω διατάξεις στάδιο προβολής ενστάσεων των φερόμενων ως ιδιοκτητών αναφορικά με τις αντιρρήσεις τους για τα διαλαμβανόμενα σε αυτήν, οριστικοποιείται στο πλαίσιο της καταβολής αποζημίωσης λόγω απαλλοτρίωσης, όπως προεκτέθηκε, το ιδιοκτησιακό καθεστώς των ακινήτων που αφορά, με μόνη δυνατότητα ανατροπής του την ανάκληση της πράξης αυτής από τη Διοίκηση, για λόγους πλάνης περί τα πράγματα, χωρίς περαιτέρω να απαιτείται η προσφυγή στην διαδικασία του άρθρου 26 του Κώδικα Αναγκαστικών Απαλλοτριώσεων για την δικαστική αναγνώριση των δικαιούχων της αποζημίωσης. Ως δικαιολογητικό για την πληρωμή των εν λόγω δαπανών απαιτείται και κατάσταση πληρωμής θεωρημένη από το αρμόδιο όργανο σε 2 αντίτυπα ή σε 3 για περισσότερους από έναν δικαιούχο, στην οποία περιλαμβάνονται το ονοματεπώνυμο των δικαιούχων, οι αριθμοί των ακινήτων, το εμβαδόν κάθε ιδιοκτησίας, η τιμή μονάδας αποζημίωσης και το σύνολο της αποζημίωσης κατά ιδιοκτησία. Μη νόμιμη η σχετική δαπάνη καθώς ανεξαρτήτως του ότι για την καταβολή αποζημίωσης, λόγω ρυμοτομικής απαλλοτρίωσης, η αναγνώριση των δικαιούχων αυτής συντελείται με τον προσδιορισμό των ιδιοκτητών που περιλαμβάνονται στην πράξη αναλογισμού αποζημίωσης, εν προκειμένω και σύμφωνα με το περιεχόμενο αυτής, έχει επιληφθεί και το αρμόδιο Μονομελές Πρωτοδικείο Αθηνών, το οποίο με απόφασή του, που, δεν υπόκειται σε τακτικά ή έκτακτα ένδικα μέσα, αναγνώρισε ως δικαιούχο της αποζημίωσης απαλλοτρίωσης του κρίσιμου ακινήτου τη δικαιοπάροχο των φερόμενων ως δικαιούχων των επίμαχων χρηματικών ενταλμάτων και συνεπώς, δεν απαιτείτο εν προκειμένω η κατάθεση στο Ταμείο Παρακαταθηκών και Δανείων της αποζημίωσης και των λοιπών αναγραφόμενων στο νόμο ποσών και η δημοσίευση της σχετικής γνωστοποίησης στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως. Επίσης το ζήτημα της διάγνωσης του οριστικού ιδιοκτησιακού καθεστώτος δεν αποτελεί αντικείμενο κρίσης της διαδικασίας προσδιορισμού των δικαιούχων της αποζημίωσης λόγω απαλλοτρίωσης, επιπλέον δε το ζήτημα της κυριότητας του Δημοσίου επί της απαλλοτριούμενης έκτασης και του χαρακτηρισμού αυτής ως δασικής, ανεξαρτήτως της ορθότητας της απόφασης του Εφετείου που το ανέδειξε, αποτελεί παρεμπιπτόντως αναφυόμενο ζήτημα, το οποίο όμως δεν μπορεί να εξετάσει το Ελεγκτικό Συνέδριο στο πλαίσιο της άσκησης του προληπτικού ελέγχου των σχετικών δαπανών, καθώς δεσμεύεται από τον προσδιορισμό των δικαιούχων στην πράξη αναλογισμού και το εντός των ορίων αυτής δεδικασμένο που παρήγαγε η προμνησθείσα αμετάκλητη απόφαση του Μονομελούς Πρωτοδικείου .