Η Πράξη 133/2025 του Ε΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου έκρινε ότι κωλύεται η υπογραφή του σχεδίου σύμβασης για το έργο «ΚΑΤΑΣΚΕΥΗ ΝΕΟΥ ΕΡΓΟΤΑΞΙΟΥ ΔΗΜΟΥ ΜΑΝΔΡΑΣ-ΕΙΔΥΛΛΙΑΣ» λόγω ουσιωδών νομικών πλημμελειών. Η διακήρυξη κρίθηκε μη νόμιμη διότι το αντικείμενο του έργου (ανέγερση κτιρίου 1.121,07 τ.μ., χώροι στάθμευσης, θερμοκήπιο, φυτώριο) υπερέβαινε κατά πολύ τους όρους της Υπουργικής Απόφασης παραχώρησης της έκτασης από τον ΟΑΕΔ/ΔΥΠA, η οποία επέτρεπε μόνο κτίριο 500 τ.μ. και στέγαστρα. Επιπλέον, κρίθηκε μη νόμιμη η επιλογή του συστήματος «μελέτη-κατασκευή» με κριτήριο τη χαμηλότερη τιμή, καθώς το έργο περιελάμβανε την εκπόνηση σύνθετων πολεοδομικών μελετών ΕΠΣ και ΡΣΕ, οι οποίες απαιτούν το κριτήριο βέλτιστης σχέσης ποιότητας-τιμής, ενώ δεν υπήρχαν εγκεκριμένοι περιβαλλοντικοί όροι.

ΔΗΜΟΣΙΑ ΕΡΓΑ.Ζητείται η αναθεώρηση της 1347/2017 Απόφασης του VI Τμήματος, με την οποία απορρίφθηκαν αιτήσεις του ήδη αιτούντος Δήμου και της ήδη παρεμβαίνουσας εταιρείας για την ανάκληση της 160/2017 Πράξης του Ε΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου.(....)Από την προσήκουσα εκτίμηση των στοιχείων του φακέλου, όπως αυτά συμπληρώθηκαν με τα προσκομισθέντα ενώπιον του παρόντος Τμήματος έγγραφα, προκύπτει ότι τόσο το κλειστό γήπεδο καλαθοσφαίρισης, όσο και οι υπόλοιπες υφιστάμενες εντός του χώρου εκτέλεσης του έργου κτιριακές εγκαταστάσεις (αποδυτήρια και λοιποί βοηθητικοί χώροι) κατασκευάσθηκαν, τη δεκαετία του 1970, από τη Γενική Γραμματεία Αθλητισμού, χωρίς την απαιτούμενη οικοδομική άδεια. Η αυθαίρετη αυτή ανέγερση του κλειστού γηπέδου καλαθοσφαίρισης δικαιολογεί το εύλογο της πεποίθησης του μελετητή του επίμαχου έργου ότι στις αρμόδιες υπηρεσίες δεν υπήρχαν στοιχεία σχετικά με την όδευση των δικτύων που το εξυπηρετούν. Η υποχρέωση δε αναζήτησης, κατά το στάδιο εκπόνησης της μελέτης του έργου, από τους Οργανισμούς Κοινωνικής Ωφέλειας (ΔΕΗ, ΕΥΔΑΠ, κ.λπ.) στοιχείων ή πληροφοριών (διαγράμματα, σχέδια κ.λπ.) σχετικά με την χωροθέτηση των εν λόγω δικτύων υπερβαίνει το μέτρο της επιμέλειας του μέσου συνετού ανθρώπου του οικείου κλάδου. Ως εκ τούτου, οι περιλαμβανόμενες στο σχέδιο της 1ης συμπληρωματικής σύμβασης εργασίες, οι οποίες σχετίζονται με την εκτροπή των υφιστάμενων δικτύων Ο.Κ.Ω. που εξυπηρετούν το κλειστό γήπεδο καλαθοσφαίρισης, οφείλονται σε απρόβλεπτες περιστάσεις κατά την έννοια του νόμου, διότι κατέστησαν αναγκαίες εξαιτίας της διαπιστωθείσας, κατά την τεχνική εκτέλεση του έργου του θέματος, όδευσής τους στο σημείο κατασκευής της ράμπας εισόδου-εξόδου στον υπόγειο χώρο στάθμευσης. Εξάλλου, οι υπόλοιπες εργασίες, οι οποίες περιλαμβάνονται στο σχέδιο συμπληρωματικής σύμβασης και πρέπει να αντιμετωπιστούν ενιαία, δεδομένου ότι καθίστανται αναγκαίες λόγω της διαπιστωθείσας, συνεπεία της έλλειψης στατικής επάρκειας, ανάγκης κατεδάφισης των λοιπών κτισμάτων, συμπεριλαμβανομένου του επίσης αυθαίρετου ναΐσκου, οφείλονται ομοίως σε απρόβλεπτες περιστάσεις(...)Κατ’ ακολουθία των ανωτέρω, η ένδικη αίτηση αναθεώρησης και η υπέρ αυτής ασκηθείσα παρέμβαση πρέπει να γίνουν δεκτές και να αναθεωρηθεί η 1347/2017 απόφασή του VI Τμήματος. Περαιτέρω, γενομένης δεκτής της αίτησης, πρέπει να ανακληθεί η 160/2017 Πράξη του Ε΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου, μετά δε την ανάκληση αυτής, το Τμήμα αποφαίνεται ότι δεν κωλύεται η υπογραφή του υποβληθέντος σχεδίου συμπληρωματικής σύμβασης.

ΠΑΡΟΧΗ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ:4η τροποποίηση της σύμβασης του Υπουργείου Ψηφιακής Διακυβέρνησης για την υλοποίηση της υπηρεσίας «Ψηφιακός Μετασχηματισμός του Ελληνικού Ποδοσφαίρου με σύγχρονα Ψηφιακά Μέσα ΤΠΕ»(...)συντρέχουν οι προβλεπόμενες στο νόμο (άρθρο 132 παρ. 1 περ. β΄ του ν. 4412/2016) προϋποθέσεις για τη σύναψη τροποποιητικής σύμβασης, κατά το μέρος που αφορά στις πέραν της 25ης.9.2022 συμπληρωματικές υπηρεσίες φιλοξενίας του Κέντρου Επιχειρήσεων VAR, που παραδεκτώς υποβάλλονται προς έλεγχο, δεδομένου ότι (α) οι επίμαχες συμπληρωματικές υπηρεσίες δεν περιλαμβάνονταν στην αρχική σύμβαση, πλην όμως είναι απαραίτητες για την ορθή εκτέλεση του αντικειμένου αυτής, αφού η εγκατάσταση και λειτουργία του Κέντρου Επιχειρήσεων VAR σε κατάλληλο για το σκοπό αυτό χώρο είναι άρρηκτα συνδεδεμένη και συνιστά απαραίτητη προϋπόθεση για την απρόσκοπτη παροχή των ολοκληρωμένων υπηρεσιών VAR της αρχικής σύμβασης (βλ. ανωτέρω σκέψη 6), οι δε συμπληρωματικές υπηρεσίες αυτές κατέστησαν αναγκαίες μετά την σύναψη της αρχικής σύμβασης, όταν δηλαδή η Ε.Π.Ο. – που μέχρι πρότινος διέθετε τον απαιτούμενο χώρο (ακίνητο) στην αναθέτουσα αρχή δυνάμει του από 24.4.2018 Μνημονίου Συνεργασίας (βλ. ανωτέρω σκέψη 7) – με την ... επιστολή της δήλωσε ότι από την 1η.8.2022 αδυνατεί να εξασφαλίσει τη διάθεση του εν λόγω χώρου, με αποτέλεσμα να προκύψει η ανάγκη εξασφάλισης του κατάλληλου χώρου για τη συνέχιση της λειτουργίας του Κέντρου Επιχειρήσεων VAR μετά την 1η.8.2022 και μέχρι τη λήξη της σύμβασης, (β) η ανάθεση των ως άνω συμπληρωματικών υπηρεσιών σε ανάδοχο διαφορετικό από εκείνον της αρχικής σύμβασης – ήτοι σε ανάδοχο που θα μπορούσε ενδεχομένως να διαθέσει έτερο ακίνητο, καταρχήν κατάλληλο για τη φιλοξενία του Κέντρου Επιχειρήσεων VAR – θα προκαλούσε στην αναθέτουσα αρχή σημαντικά προβλήματα για λόγους τεχνικούς ή οικονομικούς ή θα είχε ως αποτέλεσμα την ουσιαστική αύξηση δαπανών, δεδομένου ότι αφενός μεν η μετεγκατάσταση του εξοπλισμού του Κέντρου Επιχειρήσεων VAR σε άλλο κτίριο, πέραν της επιπλέον δαπάνης για την εκ νέου εγκατάσταση του ίδιου εξοπλισμού σε άλλο χώρο, θα απαιτούσε και την εκτέλεση πρόσθετων εργασιών διασύνδεσης του νέου χώρου φιλοξενίας του ως άνω Κέντρου με τα πιστοποιημένα γήπεδα ποδοσφαίρου μέσω δικτύου οπτικών ινών και, επομένως, την ανάγκη τροποποίησης και επαύξηση της συμβατικής δαπάνης της έτερης σύμβασης της αναθέτουσας αρχής με την …. Α.Ε., που αφορά στη διασύνδεση των γηπέδων με το Κέντρο Επιχειρήσεων VΑR (βλ. ανωτέρω σκέψη 6), αφετέρου δε θα ήταν τεχνικώς δυσχερές να επιτευχθεί εγκαίρως η μετεγκατάσταση του ως άνω Κέντρου και η διασύνδεσή του με τα γήπεδα, καθόσον επέκειτο η έναρξη του πρωταθλήματος ... στις 20.8.2022, (γ) η συνολική αύξηση της συμβατικής δαπάνης που προκύπτει σωρευτικά από τις διαδοχικές τροποποιήσεις της σύμβασης (1η, 2η, 3η και την ήδη ελεγχόμενη 4η), δεν υπερβαίνει το 50% της αξίας της αρχικής σύμβασης.(...)απαραδέκτως υποβάλλεται ενώπιον του Ελεγκτικού Συνεδρίου για την άσκηση προσυμβατικού ελέγχου νομιμότητας, κατά το μέρος που αφορά στις ήδη παρασχεθείσες υπηρεσίες αυτής, ... ενώ, κατά τα λοιπά κρίνει ότι δεν κωλύεται η υπογραφή του με την ανάδοχο της αρχικής σύμβασης.

Συμπληρωματική σύμβαση: ζητείται η ανάκληση της 558/2018 Πράξης του Ε΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου​(...)) Οι εργασίες της συμπληρωματικής σύμβασης δεν αφορούν σε αντικείμενο άσχετο με αυτό της αρχικής σύμβασης (ανέγερση κτιρίου), αλλά αντιθέτως, αφορούν στην αντιπλημμυρική προστασία του ανωτέρω κτιρίου, συνεπώς είναι απολύτως αναγκαίες και άρρηκτα συνδεδεμένες με την κατασκευή του. Τα ανωτέρω είναι απορριπτέα ως αβάσιμα, καθώς οι εργασίες της ελεγχόμενης συμπληρωματικής σύμβασης που αφορούν, όπως αναφέρθηκε ανωτέρω (βλ. σκέψη ΙΙΙ της παρούσας), την κατασκευή των περιμετρικών οδών που προβλέπεται από την πράξη εφαρμογής ρυμοτομικού σχεδίου στην περιοχή με τους πεζοδρόμους που προβλέπονται σε επαφή με τα οικοδομικά τετράγωνα 588, 589, 587, 596, 555, 554, καθώς και τη διαμόρφωση της προβλεπόμενης πλατείας κατάντη του υπό κατασκευή κτιρίου, αφορούν πράγματι σε αντικείμενο άσχετο σε σχέση με το αντικείμενο της αρχικής σύμβασης που αφορά αποκλειστικώς την ανέγερση του κτιρίου που θα στεγάσει το Κέντρο Κοινωνικών Προνοιακών Υποδομών και Κοινωνικής Αλληλεγγύης και Πρόνοιας του Δήμου ....... Αναργύρων – Καματερού. Συνεπώς, η ελεγχόμενη συμπληρωματική σύμβαση αφορά έργο διαμόρφωσης του περιαστικού περιβάλλοντος και ολοκλήρωσης του ρυμοτομικού σχεδίου της περιοχής), το οποίο δεν προβλεπόταν στην αρχική μελέτη και επομένως πρόκειται για ανεπίτρεπτη εκ των υστέρων (μετά τη δημοπράτηση) επέκταση του τεχνικού αντικειμένου του αρχικού έργου, που δεν ήταν γνωστή στο σύνολο των εργοληπτικών επιχειρήσεων που συμμετείχαν στη διαγωνιστική διαδικασία για την ανάθεση της εκτέλεσης του αρχικού έργου, κατά την υποβολή της προσφοράς τους, και, ως εκ τούτου δεν αποτέλεσε τη βάση της διαδικασίας ανάδειξης αναδόχου. Β) Περαιτέρω, προβάλλεται ότι ναι μεν οι παράμετροι που αφορούσαν τον περιβάλλοντα χώρο του κτιρίου (π.χ. η ύπαρξη ενεργών πηγαδιών και ενεργού ρέματος, καθώς και η εναπόθεση φερτών υλικών στους πέριξ στενούς δρόμους) ήταν γνωστές εκ των προτέρων, όμως άλλαξε αιφνίδια και απρόβλεπτα ο τρόπος αλληλεπίδρασής τους και συγκεκριμένα η υδραυλική συμπεριφορά της περιοχής. Ειδικότερα, στο παρακείμενο ρέμα της Εσχατιάς πραγματοποιήθηκαν δύο έργα, και συγκεκριμένα το έργο «Διευθέτηση ρέματος Εσχατιάς - Τμήμα 1ο (από πλατεία Ιλίου έως συμβολή αγωγού Ευπυρίδων)» που αποπερατώνεται στις 3.3.2019 και το έργο «…..» που παραλήφθηκε στις 13.7.2018, τα οποία είχαν δυσμενείς συνέπειες για τη θέση που θα κατασκευαστεί το κτίριο που θα στεγάσει το Κέντρο Κοινωνικών Προνοιακών Υποδομών και Κοινωνικής Αλληλεγγύης και Πρόνοιας του Δήμου .......…-…., και συγκεκριμένα το κατέστησαν περισσότερο ευάλωτο σε πλημμυρικά φαινόμενα, η επέλευση των οποίων είναι βέβαιη. Επιπλέον, έχει λάβει χώρα και το άγνωστο κατά το χρόνο δημοπράτησης του αρχικού έργου, φαινόμενο της ραγδαίας αύξησης των βροχοπτώσεων στην περιοχή της Αττικής. Πλην όμως, από κανένα στοιχείο του φακέλου (μελέτες κ.λπ.) δεν προκύπτει ότι η εκτέλεση των ελεγχόμενων συμπληρωματικών εργασιών κατέστη αναγκαία λόγω των ως άνω επικαλούμενων απρόβλεπτων περιστάσεων κατά την εκτέλεση του αρχικού έργου. Γ) Επιπλέον, όσον αφορά την αναθεώρηση της οικοδομικής άδειας, προβάλλεται ότι αυτή δεν οφείλεται σε πλημμελή εφαρμογή της σχετικής μελέτης αλλά στην προσαρμογή της κατασκευής του κτιρίου στο νέο Κανονισμό Ενεργειακής Απόδοσης Κτιρίων (ΚΕΝΑΚ), ο οποίος έγινε υποχρεωτικός το έτος 2017, ήτοι μετά από το χρόνο ανάθεσης του αρχικού έργου. Με το νέο ΚΕΝΑΚ αυξήθηκε το ελάχιστο πάχος θερμομόνωσης και για το λόγο αυτό ήταν επιβεβλημένη η κατασκευή θερμοπρόσοψης στο κτίριο με πάχος μονωτικού 7 εκατοστών, γεγονός που επέδρασε στις διαστάσεις του κτιρίου και κατέστησε αναγκαία την αναθεώρηση της οικοδομικής άδειας. Όμως, σύμφωνα με την αιτιολογική έκθεση που συνοδεύει τον 2ο Ανακεφαλαιωτικό Πίνακα και την ελεγχόμενη 1η συμπληρωματική σύμβαση, η τακτοποίηση των μετρικών αποκλίσεων που κατέστησε αναγκαία την αναθεώρηση της οικοδομικής άδειας, δεν οφείλεται αποκλειστικά στην κατασκευή θερμοπρόσοψης στο κτίριο, η οποία σε κάθε περίπτωση είναι άσχετη με την κατασκευή των περιμετρικών οδών και τη διαμόρφωση της προβλεπόμενης πλατείας κατάντη του κτιρίου που αποτελούν αντικείμενο της ελεγχόμενης συμπληρωματικής σύμβασης. Δ) Τέλος, προβάλλεται ότι η παράμετρος που αφορά την ασφάλεια του κτιρίου και των χρηστών του από πλημμυρικά φαινόμενα, δεν είχε αντιμετωπιστεί από τη σχετική μελέτη συγγνωστώς, και εμφιλοχώρησε πλάνη της αναθέτουσας αρχής σχετικά με τους διακωλυτικούς λόγους της υπογραφής της ελεγχόμενης συμπληρωματικής σύμβασης, οι οποίοι αναφέρονται στην προσβαλλόμενη πράξη. Ο λόγος αυτός πρέπει να απορριφθεί προεχόντως ως αόριστος, καθώς ο αιτών Δήμος δεν συγκεκριμενοποιεί σε τι συνίσταται η συγγνωστή πλάνη των οργάνων του, σε κάθε δε περίπτωση είναι απορριπτέος, ενόψει της σαφήνειας των εφαρμοστέων διατάξεων περί των προϋποθέσεων σύναψης συμπληρωματικών συμβάσεων (βλ. Ε.Σ. VI Τμ. 842/2018). Συνεπώς, ορθώς έκρινε το Κλιμάκιο ότι κωλύεται η υπογραφή του ελεγχόμενου σχεδίου συμπληρωματικής σύμβασης, απορριπτομένων όλων των περί του αντιθέτου ισχυρισμών του αιτούντος.Δεν ανακαλεί την 558/2018 Πράξη του Ε΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου.

ΕΣ/ΤΜ.ΜΕΙΖ.-ΕΠΤΑΜ.ΣΥΝΘ/343/2019,Κατ’ ακολουθία των ανωτέρω, πρέπει να γίνει δεκτή η ένδικη αίτηση αναθεώρησης και η υπέρ αυτής ασκηθείσα παρέμβαση, να αναθεωρηθεί η 1884/2018 απόφαση του VI Τμήματος και, ακολούθως, κατά παραδοχή της από 24.12.2018 αίτησης, να ανακληθεί η 558/2018 Πράξη του Ε΄ Κλιμακίου και να υπογραφεί το σχέδιο 1ης συμπληρωματικής σύμβασης μεταξύ του αιτούντος Δήμου και της παρεμβαίνουσας κοινοπραξίας