Τροποποίηση του ρυμοτομικού σχεδίου παραδοσιακού οικισμού.(..)Κατάσταση : Αποδεκτή 
Είναι εφαρμοστέες οι διατάξεις του άρθρου 32 παρ.4 του ν. 4067/2012 (Νέου Οικοδομικού Κανονισμού), οι οποίες προβλέπουν τις προϋποθέσεις επανεπιβολής ρυμοτομικής απαλλοτρίωσης επί ακινήτου, μη κωλυομένης της Διοίκησης να επανεξετάσει και κατ’ ουσία τη δυνατότητα εφαρμογής της επιλογής (δημιουργία χώρου πρασίνου), κατά την επιχειρούμενη τροποποίηση του οικείου ρυμοτομικού σχεδίου.

Η απόφαση 1799/2024 του Συμβουλίου της Επικρατείας απορρίπτει την αίτηση ακύρωσης κατά προεδρικού διατάγματος που τροποποίησε το ρυμοτομικό σχέδιο του Δήμου Θήβας, επιβάλλοντας εκ νέου ρυμοτομική απαλλοτρίωση σε ακίνητο των αιτούντων, το οποίο είχε χαρακτηριστεί ως κοινόχρηστος χώρος. Οι αιτούντες ισχυρίστηκαν παραβίαση της αρχής της απαγόρευσης δεύτερης επανεπιβολής απαλλοτρίωσης (Ν. 4759/2020) και έλλειψη σοβαρής πολεοδομικής αναγκαιότητας. Το Δικαστήριο έκρινε ότι η διαδικασία, η οποία κινήθηκε το 2018, εμπίπτει στις μεταβατικές διατάξεις του Ν. 4787/2021 και όχι στον Ν. 4759/2020, και ότι συντρέχουν αμφότερες οι νόμιμες προϋποθέσεις για την επανεπιβολή: σοβαροί πολεοδομικοί λόγοι (διατήρηση της λειτουργικότητας της κεντρικής πλατείας) και οικονομική δυνατότητα του Δήμου για την καταβολή της αποζημίωσης.

Εκτέλεση απόφασης άρσης ρυμοτομικού βάρους.(..)Κατάσταση : Εκκρεμεί αποδοχή 
Με μόνη την άρση της απαλλοτρίωσης ή του βάρους, δικαστικώς, το ακίνητο δεν καθίσταται αυτομάτως οικοδομήσιμο, η δε Διοίκηση οφείλει να κρίνει αν το ακίνητο πρέπει να δεσμευθεί εκ νέου με την επανεπιβολή της απαλλοτριώσεως ή του βάρους, εφόσον υπάρχει πρόθεση και δυνατότητα αποζημίωσης του ιδιοκτήτη, ή να καταστεί οικοδομήσιμο με γενικούς ή ειδικούς όρους δομήσεως. (ομοφ.)

Προϋποθέσεις τις οποίες πρέπει να ερευνά ο Νομάρχης, προκειμένου να αποφασίσει για αναστολή έκδοσης οικοδομικών αδειών, ενόψει προτάσεως Ο.Τ.Α. για τροποποίηση ρυμοτομικού σχεδίου.(..)Κατάσταση :  Εκκρεμεί αποδοχή 
1. Ο Νομάρχης κατά τη διαδικασία λήψης απόφασης για αναστολή έκδοσης οικοδομικών αδειών, ενόψει ρυμοτομικής απαλλοτρίωσης, μπορεί να διερευνά τη συνδρομή των ελαχίστων νομίμων προϋποθέσεων που απαιτούνται για την νόμιμη και έγκυρη λήψη απόφασης από τον οικείο Ο.Τ.Α. περί τροποποιήσεως εγκεκριμένου ρυμοτομικού σχεδίου για δημιουργία πρασίνου. 2. Η πρόταση-απόφαση του Ο.Τ.Α. περί τροποποιήσεως ρυμοτομικού σχεδίου πρέπει να είναι σαφής και ορισμένη. 3. Ο Νομάρχης μπορεί να διερευνά αν εκ των υποβληθέντων σ’ αυτόν στοιχείων η πρόταση του οικείου Ο.Τ.Α. συνιστά επανεπιβολή απαλλοτρίωσης στο ίδιο ακίνητο.

ΔΗΜΟΣΙΑ ΕΡΓΑ:Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγινα δεκτά στις προηγούμενες σκέψεις, το Τμήμα κρίνει ότι η εκτέλεση, με δαπάνες του Δήμου ....., των εργασιών διαμόρφωσης των πρασιών, οι οποίες ανήκουν κατά κυριότητα στους ιδιώτες ιδιοκτήτες των οικοπέδων του οικείου οικοδομικού τετραγώνου και αποτελούν τμήμα των οικοπέδων αυτών, δεν προβλέπεται ούτε από το άρθρο 75 του ν. 3463/2006 ούτε από άλλη διάταξη νόμου και δεν μπορεί να θεωρηθεί ότι εξυπηρετεί τη λειτουργική του δραστηριότητα ή την αποτελεσματικότερη εκπλήρωση των σκοπών του Δήμου. Εξάλλου, το γεγονός ότι το μεγαλύτερο μέρος των πρασιών αυτών έχει δοθεί, σύμφωνα με τους ισχυρισμούς του Δήμου, στην κυκλοφορία του κοινού, δεν αρκεί για να καταστήσει τους χώρους αυτούς κοινόχρηστους, αφού, όπως προεκτέθηκε, μόνο κατά την έγκριση, επέκταση, αναθεώρηση ή τροποποίηση του οικείου ρυμοτομικού σχεδίου μπορεί να προβλέπεται, υπό προϋποθέσεις, η υποχρεωτική ενοποίηση των πρασιών ενός οικοδομικού τετραγώνου ή η δημιουργία κοινόχρηστων χώρων από τις πρασιές των οικοπέδων. Πλην όμως, το Τμήμα κρίνει, κατ΄ αποδοχή σχετικού ισχυρισμού του Δήμου, ο οποίος προβλήθηκε με το 10995/9.6.2010 (αριθμ. πρωτ. Ε.Σ. 31649/9.6.2010) έγγραφο του Δημάρχου αυτού, ότι πεπλανημένως πλην συγγνωστώς και άνευ πρόθεσης καταστρατήγησης των κειμένων διατάξεων τα αρμόδια όργανα του Δήμου ..... υπέλαβαν ότι η διενέργεια της δαπάνης αυτής είναι νόμιμη, ενόψει της θεώρησης κατά το παρελθόν των χρηματικών ενταλμάτων με τα οποία πληρώθηκαν ο 1ος, 2ος, και 3ος λογαριασμός του προαναφερόμενου έργου. Κατ’ ακολουθίαν των ανωτέρω, η εντελλόμενη δαπάνη είναι μη νόμιμη, όμως το επίμαχο χρηματικό ένταλμα πρέπει να θεωρηθεί λόγω συγγνωστής πλάνης.

ΜΕΛΕΤΕΣ:χρηματικό ένταλμα πληρωμής του Δήμου … Νομού Θεσσαλονίκης, με το οποίο εντέλλεται η καταβολή ποσού 58.886,61  ευρώ, στο φερόμενο ως δικαιούχο τοπογράφο – μηχανικό …, για την εξόφληση του 8ου λογαριασμού της μελέτης «πράξης εφαρμογής της πολεοδομικής μελέτης του δημοτικού διαμερίσματος Εξοχής του Δήμου … Νομού Θεσσαλονίκης».(....)Ειδικότερα, δεν αιτιολογείται ότι οι εργασίες της συμπληρωματικής μελέτης, που αφορούν σύμφωνα με τα ανωτέρω στην εγγραφή των ιδιοκτησιών στο Κτηματολογικό Γραφείο … ήταν αναγκαίες για την ολοκλήρωση της αρχικής σύμβασης, ότι είτε δεν μπορούσαν τεχνικά ή οικονομικά να διαχωριστούν από την αρχική σύμβαση, χωρίς να δημιουργήσουν μείζονα προβλήματα για το Δήμο …, είτε παρά τη δυνατότητα διαχωρισμού τους, ήταν απόλυτα αναγκαίες για την ολοκλήρωσή της και τέλος ότι οφείλονταν σε περιστάσεις που δεν μπορούσαν να προβλεφθούν κατά τη σύναψη της αρχικής σύμβασης, ώστε να υπάρχει παρέκκλιση από τη διαγωνιστική διαδικασία για την ανάθεση της συμπληρωματικής μελέτης. Αντίθετα, όπως προκύπτει από τις διατάξεις του άρθρου 12 του ν. 1337/1983, όπως ισχύουν, η πράξη εφαρμογής κυρώνεται με απόφαση του νομάρχη και μεταγγράφεται στο οικείο υποθηκοφυλακείο, μετά δε την κύρωσή της καθίσταται οριστική, περαιτέρω δε η καταχώριση των οικείων ιδιοκτησίων με την εγγραφή τους στο κτηματολόγιο αποτελεί αυτοτελή και ανεξάρτητη διαδικασία, για την οποία εφαρμόζονται οι προβλεπόμενες στις οικείες διατάξεις διαδικασίες ... και για την οποία δεν πληρούνται ως άνω προϋποθέσεις, προκειμένου προεχόντως να θεωρηθεί αναγκαία για την ολοκλήρωση της αρχικής σύμβασης της μελέτης πράξης εφαρμογής και να μη μπορεί να διαχωριστεί από αυτή τεχνικά ή οικονομικά,περαιτέρω δε να κριθεί ότι συντρέχουν απρόβλεπτες περιστάσεις, υπό την έννοια που προεκτέθηκε, εξαιτίας των οποίων κατέστη αναγκαία η εκτέλεση της.(....)Εξάλλου, ο Δήμος … με το προαναφερόμενο έγγραφο επαναφοράς του επίμαχου εντάλματος αποδέχεται την ανεπίτρεπτη σύμπτωση στο ίδιο πρόσωπο των ιδιοτήτων του επιβλέποντος μηχανικού και του εγκρίνοντος Προϊσταμένου της Δ.Υ, χωρίς να γίνεται επίκληση κάποιου κατ’ εξαίρεση συντρέχοντος λόγου προς τούτο, σύμφωνα με τις προεκτιθέμενες διατάξεις, καθιστώντας έτσι μη νόμιμη - κατά τον κρίσιμο χρόνο της σύνταξης του 4ου συγκριτικού πίνακα εργασιών- την έγκριση του, αποτέλεσμα της οποίας (έγκρισης) ήταν η διαδικασία διενέργειας της ελεγχόμενης δαπάνης και η έκδοση του επίμαχου χρηματικού εντάλματος, η δε μεταγενέστερη (19-12-2006) έγκριση από τον … αφενός δεν μπορεί να αναπληρώσει την ως άνω έλλειψη, αφ’ ετέρου οδηγεί στο συμπέρασμα ότι δεν ετίθετο ζήτημα μη επάρκειας του προσωπικού της Διευθύνουσας Υπηρεσίας.Αποφαίνεται ότι το 1073 Α, οικονομικού έτους 2006, χρηματικό ένταλμα του Δήμου … Θεσσαλονίκης δεν πρέπει να θεωρηθεί.