Καταβολή αντιμισθίας αντιπροέδρου νομικού προσώπου...Με δεδομένα αυτά, το Κλιμάκιο κρίνει πως η πράξη εκλογής του φερομένου ως δικαιούχου σε θέση αντιπροέδρου του ανωτέρω ν.π.δ.δ. δεν περιλαμβάνεται στις πράξεις διορισμού μονομελούς οργάνου ή συγκρότησης συλλογικού οργάνου, που δημοσιεύονται στην Εφημερίδα της Κυβέρνησης, σύμφωνα με την περίπτωση ιβ΄ της παραγράφου 2 του άρθρου 5 του ν. 3469/2006. Ως εκ τούτου, η εντελλόμενη δαπάνη είναι νόμιμη και το ελεγχόμενο χρηματικό ένταλμα θα μπορούσε να θεωρηθεί, λόγω όμως λήξης του οικονομικού έτους 2018, τις πιστώσεις του οποίου βαρύνει, είναι τελικά μη θεωρητέο.

Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά ανωτέρω, το Κλιμάκιο κρίνει ότι η εντελλόμενη με το ελεγχόμενο χρηματικό ένταλμα δαπάνη είναι μη νόμιμη, όπως βασίμως προβάλλει η Επίτροπος, καθόσον η  5287/27.5.2014 απόφαση του Υφυπουργού Παιδείας και Θρησκευμάτων, με την οποία συγκροτήθηκε η εν λόγω Επιστημονική Επιτροπή δεν έχει δημοσιευθεί στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως και, ως εκ τούτου, είναι ανυπόστατη και δεν παράγει έννομα αποτελέσματα. Το Κλιμάκιο, όμως, λαμβάνοντας υπόψη τους ισχυρισμούς που προβάλλονται με το 152803/Κ1/29.9.2015 έγγραφο του Διευθυντή Διά Βίου Μάθησης της Γενικής Γραμματείας Διά Βίου Μάθησης και Νέας Γενιάς του Υπουργείου Παιδείας, Έρευνας και Θρησκευμάτων και, ειδικότερα, το γεγονός ότι οι αποφάσεις ορισμού των μελών των Επιτροπών των Διευθύνσεων Οργάνωσης και Διεξαγωγής Εξετάσεων και Πιστοποίησης της Γνώσης Ξένων Γλωσσών του Υπουργείου Εθνικής Παιδείας και Θρησκευμάτων δεν δημοσιεύονται στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως, σύμφωνα με τη διάταξη του άρθρου 8 παρ.1 περ. ιβ΄ του ν.3469/2006, σε συνδυασμό με την ανάγκη διασφάλισης του κύρους και της αξιοπιστίας των σχετικών ενεργειών της εν λόγω Επιστημονικής Επιτροπής, καθώς και το γεγονός ότι ήδη σύμφωνα με τη διάταξη του άρθρου 25 του ν.4351/2015 (Α΄164/4.12.2015) οι αποφάσεις ορισμού των μελών της Επιστημονικής και Οργανωτικής Επιτροπής των εξετάσεων πιστοποίησης της ελληνικής γλώσσας, στοιχείων της ελληνικής ιστορίας και του ελληνικού πολιτισμού που απευθύνονται σε υπηκόους τρίτων χωρών δεν δημοσιεύονται στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως, κρίνει ότι τα αρμόδια όργανα του Υπουργείου χωρίς πρόθεση καταστρατήγησης των σχετικών διατάξεων αλλά από συγγνωστή πλάνη δεν δημοσίευσαν την απόφαση συγκρότησης της εν λόγω Επιστημονικής Επιτροπής στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως.

ΘΕΜΑ: «Διενέργεια της διαδικασίας κληρώσεως για τον ορισμό μελών των συλλογικών οργάνων της διοίκησης για τη διεξαγωγή δημόσιων διαγωνισμών ή την ανάθεση ή την αξιολόγηση, παρακολούθηση, παραλαβή προμηθειών, υπηρεσιών ή έργων».

Αποζημίωση των εκπροσώπων των κτηματιών, μελών των Επιτροπών Εμπειρογνωμόνων Αναδασμών και των ορισθέντων οριοδεικτών αναδασμών:Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά ανωτέρω, το Κλιμάκιο κρίνει ότι οι εντελλόμενες δαπάνες, κατά το μέρος που αφορούν στην καταβολή αποζημίωσης στους ως άνω εκπροσώπους κτηματιών, μελών των Επιτροπών Εμπειρογνωμόνων, είναι μη νόμιμες, όπως βασίμως προβάλλει ο Αναπληρωτής Επίτροπος, καθόσον οι 18526/164543/2018, 18525/164538/2018 και 22541/201169/2018 αποφάσεις του Περιφερειάρχη Δυτικής Μακεδονίας, με τις οποίες συγκροτήθηκαν οι εν λόγω Επιτροπές Εμπειρογνωμόνων δεν έχουν δημοσιευθεί στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως και, ως εκ τούτου, είναι ανυπόστατες και δεν παράγουν έννομα αποτελέσματα. Το Κλιμάκιο, όμως, λαμβάνοντας υπόψη τους ισχυρισμούς που προβάλλονται με το 3022/32328/22.2.2019 έγγραφο του Προϊσταμένου της Διεύθυνσης Αγροτικής Οικονομίας και Κτηνιατρικής της Π.Ε. ...... και, ειδικότερα, το γεγονός ότι οι αποφάσεις ορισμού των μελών των ως άνω Επιτροπών αναρτήθηκαν στο Πρόγραμμα Διαύγεια και έτσι επιτεύχθηκε, τουλάχιστον, η διαφάνεια καθώς και ότι οι εντελλόμενες αποζημιώσεις αφορούν τρίτα πρόσωπα που συμμετέχουν στις εν λόγω Επιτροπές, ήτοι ιδιώτες και όχι μόνιμους υπαλλήλους της Διοίκησης, που συνήθως αφορά το τεύχος Υ.Ο.Δ.Δ. της Εφημερίδας της Κυβερνήσεως, κρίνει ότι τα αρμόδια όργανα της Περιφέρειας χωρίς πρόθεση καταστρατήγησης των σχετικών διατάξεων αλλά από συγγνωστή πλάνη δεν δημοσίευσαν την απόφαση συγκρότησης της εν λόγω Επιτροπής Εμπειρογνωμόνων στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως.

«Το συλλογικό όργανο συνεδριάζει νομίμως όταν στη σύνθεσή του μετέχουν, ως τακτικά ή αναπληρωματικά μέλη, περισσότερα από τα μισά των διορισμένων μελών (απαρτία). Η απαρτία πρέπει να υπάρχει σε όλη τη διάρκεια της συνεδρίασης. Αν, κατά την πρώτη συνεδρίαση, διαπιστωθεί έλλειψη απαρτίας, το όργανο καλείται εκ νέου σε συνεδρίαση, η οποία πραγματοποιείται το νωρίτερο σε είκοσι τέσσερις (24) ώρες, στον ίδιο τόπο και με την ίδια ημερήσια διάταξη. Κατά τη συνεδρίαση αυτή, υπάρχει απαρτία αν μετέχουν στη σύνθεση τακτικά ή αναπληρωματικά μέλη που παριστούν τουλάχιστον το ένα τρίτο (1/3) του συνόλου των διορισμένων τακτικών μελών του και εν πάση περιπτώσει όχι λιγότερα των τριών (3) τακτικών ή αναπληρωματικών μελών. Στα τριμελή συλλογικά όργανα, για την ύπαρξη απαρτίας, απαιτείται η παρουσία και των τριών (3) τακτικών ή αναπληρωματικών μελών». (Αρθρο 14 παρ. 1 του ν. 2690/1999 «Κύρωση του Κώδικα Διοικητικής Διαδικασίας και άλλες διατάξεις» (ΦΕΚ Α΄ 45)).Από τη διάταξη αυτή συνάγεται ότι για τη νόμιμη σύνθεση και λειτουργία του συλλογικού οργάνου απαιτείται αυτό να έχει απαρτία, η οποία ελλείπει όταν στη σύνθεσή του μετέχουν λιγότερα των τριών τακτικών ή αναπληρωματικών μελών. Απαρτία δε πρέπει να υπάρχει σε όλη τη διάρκεια της συνεδρίασης (ΣτΕ 3838/2000, 1403/2002).

Συμμετοχή συζύγων ή συγγενών μέχρι 4ου βαθμού σε συλλογικά όργανα των Πανεπιστημίων.(..)Κατάσταση : Αποδεκτή 
Είναι επιτρεπτή η συμμετοχή στην ίδια συνεδρίαση συλλογικού οργάνου, μελών ΔΕΠ, που τυγχάνουν σύζυγοι ή συγγενείς, υπό τον όρο να μην κρίνεται ο ένας εκ των δύο, ή γενικώς να μην τίθεται θέμα παραβιάσεως της αρχής της αμεροληψίας. Εξάλλου, στις ρυθμίσεις του Π.Δ/τος 160/2008 (άρθρο 1 παρ.4), ορίζονται τα συλλογικά όργανα των Πανεπιστημίων και των ΤΕΙ (στα οποία περιλαμβάνονται και οι Γενικές Συνελεύσεις Τμημάτων ή οι Γενικές Συνελεύσεις Ειδικής Συνθέσεως), για την λειτουργία των οποίων (συλλογικών οργάνων) τυγχάνουν εφαρμογής όλα τα προαναφερόμενα.

Α.Ε.Ι. – Μέλη ΔΕΠ – Άδεια μελών ΔΕΠ – Επιτρεπτό ορισμού ως μελών πανεπιστημιακών οργάνων.(..)Κατάσταση : Αποδεκτή 
Η Διοίκηση οφείλει ή μπορεί να ενεργήσει μόνον ό,τι επιτρέπεται. Η νομιμότητα δε των ενεργειών της κρίνεται βάσει του νομικού καθεστώτος που ισχύει κατά τον χρόνο της διενέργειάς τους. Τα μέλη ΔΕΠ που βρίσκονται σε άδεια έχουν διακόψει τον ενεργό διοικητικό δεσμό με το πανεπιστημιακό ίδρυμα. Δεν είναι επιτρεπτό κατά νόμο στους Καθηγητές Α.Κ. και Μ.Σ. που βρίσκονται σε άδεια άνευ αποδοχών να ορισθούν ως μέλη των συλλογικών οργάνων του Γ.Π.Α.

Υπηρεσιακά Συμβούλια – Συγκρότηση – Αιρετά μέλη – Απώλεια ιδιότητας.(..)Κατάσταση : Εκκρεμεί αποδοχή 
1) Δεν είναι κατά νόμο επιτρεπτός ο ορισμός στη συγκρότηση του Υπηρεσιακού Συμβουλίου (άρθρου πέμπτου του Ν 3839/2010) του κλάδου Οικονομικών Επιθεωρητών των αιρετών αναπληρωματικών μελών, τα οποία συνεπεία δικαστικών αποφάσεων απώλεσαν την ιδιότητα του Οικονομικού Επιθεωρητή. Για την πληρότητα της συγκροτήσεως του Συμβουλίου αυτού, η Διοίκηση οφείλει να προβεί στον ορισμό αντικαταστάτη του αρχικώς ορισθέντος αιρετού αναπληρωματικού μέλους, κατά παράλειψη των μελών, που ομοίως εξέπεσαν της ιδιότητάς των και σύμφωνα με τα οριζόμενα στην οικεία πράξη της εφορευτικής επιτροπής για την ανακήρυξη των αιρετών μελών του Υπηρεσιακού Συμβουλίου του κλάδου Οικονομικών Επιθεωρητών και στις διατάξεις, που διέπουν την εκλογή εκπροσώπων υπαλλήλων στα Υπηρεσιακά Συμβούλια. (ομοφ.) 2) Δεν είναι επιτρεπτή για λόγους συμφέροντος των δημοσίων υπηρεσιών η ανασυγκρότηση του Συμβουλίου, λόγω μεταγενέστερης τυχόν επανόδου στον κλάδο των Οικονομικών Επιθεωρητών των ανωτέρω υπαλλήλων και ανεξαρτήτως της ανακτήσεως ή μη της ιδιότητας του αιρετού μέλους. (πλειοψ.)

Ερωτάται εάν καθίσταται εξ αρχής νόμιμη η συγκρότηση και η σύνθεση του Εκλεκτορικού Σώματος και της Εισηγητικής Επιτροπής για την ολοκλήρωση της διαδικασίας εκλογής σε προκηρυχθείσα κενή θέση μέλους ΔΕΠ με τη συμμετοχή ως μέλους στα πιο πάνω συλλογικά όργανα, καθώς και τη Συνέλευση του Τμήματος που συγκρότησε το Εκλεκτορικό Σώμα, προσώπου που έχει ιδιαίτερο δεσμό ή ιδιάζουσα σχέση με έναν εκ των υποψηφίων, που συνιστά λόγο εξαιρέσεως κατά το άρθρο 7 παρ. 1 και 2 περ. γ΄ του Κώδικα Διοικητικής Διαδικασίας (ν. 2690/1999 - Α΄ 45), στην περίπτωση που ο εν λόγω υποψήφιος παραιτήθηκε από την αίτηση υποψηφιότητάς του κατά το στάδιο της συγκλήσεως του Εκλεκτορικού Σώματος ενώπιον της Συνέλευσης του οικείου Τμήματος για την εκλογή και, σε αποφατική απάντηση, το συγκροτηθέν Εκλεκτορικό Σώμα θα διενεργήσει τη διαδικασία εκλογής με αναπλήρωση του μέλους, στο πρόσωπο του οποίου συντρέχει ο λόγος εξαίρεσης, από το πρώτο κατά σειρά μη κωλυόμενο μέλος του αντίστοιχου καταλόγου αναπληρωματικών μελών ή χωρίς αναπλήρωση του εν λόγω εξαιρεθέντος μέλους με τα λοιπά μέλη του Εκλεκτορικού Σώματος. (...) Η συμμετοχή του μέλους ΔΕΠ, το οποίο συνδεόταν με ιδιάζουσα σχέση με υποψήφιο στη διαδικασία πλήρωσης μιας προκηρυχθείσας κενής θέσης ΔΕΠ, ως μέλους της Συνέλευσης του Τμήματος στην ληφθείσα απόφαση συγκροτήσεως του Εκλεκτορικού Σώματος, καθιστά μη νόμιμη τη συγκρότηση του Εκλεκτορικού Σώματος λόγω κακής συνθέσεως της Συνέλευσης του Τμήματος. Τούτο δε, ασχέτως του ότι και η επιλογή του ιδίου πιο πάνω μέλους ΔΕΠ και ως μέλους του Εκλεκτορικού Σώματος θα μπορούσε αυτοτελώς να θεμελιώσει πλημμελή συγκρότηση του τελευταίου. Η εκ των υστέρων παραίτηση του υποψήφιου, κατά το στάδιο της συγκλήσεως του Εκλεκτορικού Σώματος ενώπιον της Συνέλευσης του Τμήματος, δεν θεραπεύει την πιο πάνω πλημμέλεια και, ανεξαρτήτως του τεκμηρίου της νομιμότητας των ληφθέντων αποφάσεων, προς θεραπεία της εν λόγω πλημμέλειας και αποφυγή της ενδεχόμενης ακυρώσεως της εν λόγω διαδικασίας εκλογής στον σχετικό διοικητικό έλεγχο νομιμότητας ή κατ’ αποδοχή σχετικού λόγου ακυρώσεως σε δικαστικό έλεγχο, επιβάλλεται η επανάληψη της διαδικασίας από το στάδιο της συγκροτήσεως του Εκλεκτορικού Σώματος από την Συνέλευση του Τμήματος (βλ. οπ., ΣτΕ 1083/2021, ΔΕφΑθ 2627/2014), με βάση τους εναπομείναντες υποψήφιους και τα επικαιροποιημένα μητρώα εσωτερικών και εξωτερικών μελών και, κατ’ ακολουθία των προεκτεθέντων, η απάντηση επί των τεθέντων ερωτημάτων είναι αποφατική.

Εξάλλου, σύμφωνα με την έννοια των διατάξεων των άρθρων 23 § 3 και 24 § 5 του π.δ/τος 609/1985 («Κατασκευή δημοσίων έργων», ΦΕΚ Α΄ 223), όπως αυτές ίσχυαν στην υπό κρίση υπόθεση, σε περίπτωση λήξεως ισχύος των προσφορών πριν από την έγκριση του αποτελέσματος, η αναθέτουσα αρχή δύναται να ζητήσει από τους συμμετέχοντες την υποβολή δηλώσεων παρατάσεως της ισχύος των προσφορών και των εγγυήσεων συμμετοχής τους και να συνεχίσει τον διαγωνισμό μόνο μεταξύ εκείνων, που υπέβαλαν σχετική δήλωση (πρβλ. ΣτΕ 3214/2003, 1510/2002, ΕΑ ΣτΕ 330/2007), άλλως αποκλειομένων από τα επόμενα στάδια της διαδικασίας των διαγωνιζομένων εκείνων, οι οποίοι, αν και προσκλήθηκαν δεν συμμορφώθηκαν με τις σχετικές υποδείξεις. Σύμφωνα με το άρθρο 14§1 του ν. 2690/1999 («Κύρωση του Κώδικα Διοικητικής Διαδικασίας και άλλες διατάξεις», ΦΕΚ Α΄ 45): «Το συλλογικό όργανο συνεδριάζει νομίμως όταν στη σύνθεσή του μετέχουν, ως τακτικά ή αναπληρωματικά μέλη, περισσότερα από τα μισά των διορισμένων τακτικών μελών (απαρτία). Η απαρτία πρέπει να υπάρχει σε όλη τη διάρκεια της συνεδρίασης. (…) Στα τριμελή συλλογικά όργανα, για την ύπαρξη απαρτίας, απαιτείται η παρουσία και των τριών (3) τακτικών ή αναπληρωματικών μελών». Επίσης, στην πρώτη παράγραφο του άρθρου 15 του ιδίου νόμου ορίζεται ότι: «Οι αποφάσεις των συλλογικών οργάνων, αν ο νόμος δεν ορίζει διαφορετικά, λαμβάνονται με την απόλυτη πλειοψηφία των παρόντων μελών. (…) Σε κάθε περίπτωση, αν υπάρξει ισοψηφία, υπερισχύει η ψήφος του προέδρου, εκτός αν η ψηφοφορία είναι μυστική, οπότε αυτή επαναλαμβάνεται για μια ακόμη φορά, η τυχόν δε νέα ισοψηφία ισοδυναμεί με απόρριψη. Το μέλος που απέχει από την ψηφοφορία ή δίδει λευκή ψήφο θεωρείται απόν». Σύμφωνα με την έννοια των διατάξεων αυτών, οι οποίες εφαρμόζονται και στη λειτουργία των νομαρχιακών επιτροπών, για την οποία δεν υπάρχουν ειδικότερες ρυθμίσεις στις διατάξεις του π.δ/τος 30/1996 («Κώδικας Νομαρχιακής αυτοδιοίκησης», ΦΕΚ Α΄ 21), τα τριμελή συλλογικά όργανα έχουν απαρτία, όταν καθ’ όλη τη διάρκεια των συνεδριάσεων παρίστανται και τα τρία μέλη τους, Σε περίπτωση δε που κάποιο από αυτά απουσιάζει ή κωλύεται, πρέπει να καλείται το αναπληρωματικό μέλος. Περαιτέρω, οι αποφάσεις λαμβάνονται με την απόλυτη πλειοψηφία των παρόντων μελών, σε περίπτωση δε ισοψηφίας υπερισχύει η ψήφος του προέδρου, εφόσον η ψηφοφορία δεν είναι μυστική, ενώ εάν κάποιο μέλος δώσει λευκή ψήφο, θεωρείται απόν. Με το τιθέμενο από την τελευταία αυτή ρύθμιση πλάσμα δικαίου αποσκοπείται η ευχερέστερη λήψη αποφάσεων από τα συλλογικό όργανο και όχι η ανατροπή της ήδη σχηματισμένης, πριν από τη λήψη αποφάσεως, νόμιμης απαρτίας αυτού, εκ μόνου του γεγονότος της παροχής λευκής ψήφου. Αντίθετη ερμηνευτική εκδοχή, ότι δηλαδή με την, εκ μέρους του συμμετέχοντος σε όλη τη διαδικασία μέλους, παροχή λευκής ψήφου ανατρέπεται η σχηματισθείσα σε προηγούμενο στάδιο απαρτία, θα οδηγούσε στην αδυναμία λήψης αποφάσεων από το συλλογικό όργανο σε κάθε αντίστοιχη περίπτωση, καθώς τα μέλη που ψηφίζουν «λευκό», δεν κωλύονται ούτε απουσιάζουν, ώστε να αναπληρωθούν νομίμως από τα αναπληρωματικά για το σχηματισμό της, απαιτούμενης για την ύπαρξη νόμιμης σύνθεσης, απαρτίας. Συνεπώς, το τριμελές συλλογικό όργανο με νόμιμη σύνθεση λαμβάνει απόφαση, όταν ένα από τα τρία παριστάμενα μέλη του ψηφίζει «λευκό». Σε περίπτωση δε ισοψηφίας των λοιπών δύο μελών, εφόσον ένα εξ αυτών είναι ο πρόεδρος του οργάνου, μπορεί να ληφθεί θετική ή αρνητική απόφαση ανάλογα με την ψήφο αυτού, η οποία και υπερισχύει.