Δημόσια έργα. Ρήτρα πρόσθετης καταβολής «πριμ». Δυνατότητα του κυρίου του έργου να μην διατηρήσει σε ισχύ τη σχετική ρήτρα της διακήρυξης, σε περίπτωση παράτασης προθεσμίας. Πιθανές επιπτώσεις.(..)Κατάσταση :  Αποδεκτή 
1. Εναπόκειται στην διακριτική ευχέρεια του κυρίου του δημοσίου έργου να διατηρήσει ή να καταργήσει, με απόφαση πλήρως και ειδικώς αιτιολογημένη, την ρήτρα της Διακήρυξης του έργου περί πρόσθετης καταβολής αμοιβής (πριμ), σε περίπτωση που αποφασίζει την παράταση των προθεσμιών του έργου και κατά την κρίση του, έχουν ανατραπεί οι συνθήκες υπό τις οποίες δόθηκε η σχετική υπόσχεση. 2. Στην περίπτωση άρνησης διατήρησης της ρήτρας η ανάδοχος έχει την νομική δυνατότητα να επιδιώξει δια της δικαστικής οδού είτε την ακύρωση της άρνησης του κυρίου του έργου, είτε την πλασματική πλήρωση της αίρεσης κατά τη διάταξη του άρθρου 207 του Αστικού Κώδικα. 3. Αν συντρέχουν οι προϋποθέσεις της παρ.2 του άρθρου 7 του Ν 1418/84, δηλαδή αντισυμβατική συμπεριφορά του κυρίου του έργου, που προκάλεσε θετικές ζημίες στον ανάδοχο, οφειλόμενες σε δαπάνες στις οποίες προέβη για την επιτάχυνση των εργασιών εκτέλεσης και οι οποίες αποσκοπούσαν στην έγκαιρη εκτέλεση και στην εντεύθεν καταβολή του πριμ, επιπλέον δε είχε έγκαιρα υποβληθεί η προβλεπόμενη όχληση, είναι δυνατόν να υποχρεωθεί ο κύριος του έργου στην καταβολή σχετικής αποζημιώσεως.

Εγκυρότητα εκχώρησης της εισπρακτέας αμοιβής του Αναδόχου σε Τράπεζα. Μηνιαία έντοκη προθεσμιακή κατάθεση μέρους της προκαταβολής του Αναδόχου. α) Η εκχώρηση – ενεχυρίαση της εισπρακτέας αμοιβής του Αναδόχου σε Τράπεζα, προς εξασφάλιση ποσού δανείου (παροχής πίστωσης με ανοικτό αλληλόχρεο λογαριασμό) που χρησιμοποιήθηκε για την κάλυψη εγγυητικών επιστολών (προκαταβολής και καλής εκτέλεσης) με ρήτρα πληρωμής «σε πρώτη ζήτηση» εκδοθεισών από την Τράπεζα για την υλοποίηση του έργου, δεν αντίκειται σε όρο της μεταξύ Αναδόχου και Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων συναφθείσας σύμβασης έργου, σύμφωνα με τον οποίο η εν λόγω εκχώρηση επιτρέπεται μόνο για τη λήψη βραχυπροθέσμου δανείου που χρησιμοποιείται αποκλειστικά για το έργο, διότι στην έννοια του έργου που αποτελεί το σύνολο των υποχρεώσεων και παροχών του Αναδόχου, στα πλαίσια της σύμβασης, εντάσσεται και το σύνολο των εγγυητικών επιστολών που αυτός όφειλε να προσκομίσει. Συνεπώς η εν λόγω εκχώρηση είναι έγκυρη έναντι του Δημοσίου για απαίτηση ίση με το συνολικό ποσό των εγγυητικών επιστολών και υπό την προϋπόθεση ότι η σύμβαση ενεχυρίασης – εκχώρησης κοινοποιήθηκε κατά την ειδική διαδικασία του άρθρου 95 του Ν 2362/95. β) Η μηνιαία, έντοκη προθεσμιακή κατάθεση σε Τράπεζα μέρους της χορηγηθείσας στον Ανάδοχο προκαταβολής αποτελεί μη προσήκουσα εκπλήρωση του όρου της σύμβασης, σύμφωνα με τον οποίο η προκαταβολή απαγορεύεται να χρησιμοποιηθεί για δαπάνες που δεν σχετίζονται άμεσα ή έμμεσα με το συμφωνημένο έργο. (πλειοψ.)

Aν δεν προβλέπεται η υποχρέωση υπεργολαβίας από τη διακήρυξη η νομιμότητα της ανάθεσης μέρους των εργασιών του έργου από τον ανάδοχο σε υπεργολάβο μετά την υπογραφή της σύμβασης ελέγχεται κατά το στάδιο της εκτέλεσης του έργου.

ΔΗΜΟΣΙΑ ΕΡΓΑ: Από το συνδυασμό των ανωτέρω διατάξεων προκύπτει, ότι προβλέπεται υποκατάσταση του αναδόχου από άλλη εργοληπτική επιχείρηση στην εκτέλεση δημοσίου έργου, μόνο ύστερα από την τήρηση των προαναφερόμενων προϋποθέσεων και εφόσον εγκριθεί η υποκατάσταση από τον φορέα κατασκευής του έργου, διαφορετικά ο τελευταίος κηρύσσει έκπτωτο τον ανάδοχο, μετά από γνώμη του αρμοδίου Τεχνικού Συμβουλίου Δημοσίων Έργων. Σε κάθε περίπτωση η υποκατάσταση προβλέπεται μόνο κατά το στάδιο εκτέλεσης του έργου, δηλαδή στο στάδιο που ακολουθεί την υπογραφή της σύμβασης μεταξύ του αναδόχου και του κυρίου του έργου, όχι, όμως, και κατά το στάδιο που προηγείται της κατακύρωσης του διαγωνισμού.

Δημόσια έργα. Υποκατάσταση αναδόχου. Κατάπτωση εγγυητικών επιστολών.(..)Κατάσταση :  Αποδεκτή 
α) Είναι δυνατή η κατάπτωση των ευρισκομένων εις χείρας του Δημοσίου εγγυητικών επιστολών καλής εκτέλεσης του έργου, εργοληπτικής επιχείρησης, η οποία υποκαταστάθηκε νόμιμα με απαλλαγή της από την ευθύνη έναντι του κυρίου του έργου, για το αναφερόμενο στη σχετική απόφαση τμήμα του, για οφειλές της προς τον κύριο του έργου, οι οποίες προέκυψαν κατά τη σύνταξη του τελικού λογαριασμού, μετά την οριστική παραλαβή του κατασκευασθέντος από αυτή τμήματος του έργου, έστω και αν στο μεταξύ κηρύχθηκε σε κατάσταση πτώχευσης. β) Δεν είναι νόμιμος ο συμψηφισμός από τον κύριο του έργου του ποσού που οφείλει -κατά τη σύνταξη των τελικών λογαριασμών- στην υποκαταστήσασα την αρχική ανάδοχο Εταιρεία, για το τμήμα που κατασκευάσθηκε από αυτή, με απαίτηση που έχει κατά της υποκατασταθείσας Εταιρείας, ομοίως για το τμήμα που αυτή (αρχική ανάδοχος) κατασκεύασε. γ) Για τη σύνταξη του τελικού λογαριασμού του τμήματος το οποίο κατασκεύασε η υποκαταστήσασα την αρχική ανάδοχο Εταιρεία, θα εφαρμοσθούν οι γενικώς ισχύουσες διατάξεις περί κατασκευής των δημοσίων έργων. δ) Δεν είναι δυνατή η παρακράτηση από τον κύριο του έργου των οφειλομένων στο ΙΚΑ ασφαλιστικών εισφορών, από την αρχική ανάδοχο Εταιρεία, η οποία πριν την οριστική παραλαβή του έργου κηρύχθηκε σε κατάσταση πτώχευσης, από τις ευρισκόμενες εις χείρας του (κυρίου του έργου) εγγυητικές επιστολές καλής εκτέλεσης του έργου, στην περίπτωση που από τη σύνταξη του τελικού λογαριασμού προέκυψε χρεωστικό υπόλοιπο σε βάρος της πτωχεύσασας αρχικής αναδόχου Εταιρείας.

ΔΗΜΟΣΙΑ ΕΡΓΑ: Από το συνδυασμό των ανωτέρω διατάξεων προκύπτει, ότι προβλέπεται υποκατάσταση του αναδόχου από άλλη εργοληπτική επιχείρηση στην εκτέλεση δημοσίου έργου, μόνο ύστερα από την τήρηση των προαναφερόμενων προϋποθέσεων και εφόσον εγκριθεί η υποκατάσταση από τον φορέα κατασκευής του έργου, διαφορετικά ο τελευταίος κηρύσσει έκπτωτο τον ανάδοχο, μετά από γνώμη του αρμοδίου Τεχνικού Συμβουλίου Δημοσίων ΄Εργων. Σε κάθε περίπτωση η υποκατάσταση προβλέπεται μόνο κατά το στάδιο εκτέλεσης του έργου, δηλαδή στο στάδιο που ακολουθεί την υπογραφή της σύμβασης μεταξύ του αναδόχου και του κυρίου του έργου, όχι, όμως, και κατά το στάδιο που προηγείται της κατακύρωσης του διαγωνισμού (……). Εξ άλλου, με τον όρο "υποκατάσταση τρίτων" νοείται η μεταβίβαση των δικαιωμάτων και υποχρεώσεων του εργολάβου από την εργολαβική σύμβαση σε τρίτον, όσον αφορά το όλον ή μέρος του αναληφθέντος έργου, κατά τρόπον ώστε να υπεισέρχεται ο τρίτος στην μεταξύ φορέα του έργου και εργολάβου σχέση.

ΔΕΝ γίνονται αποδεκτά φωτοαντίγραφα αντιγράφων Ποινικών Μητρώων, καθώς και Πιστοποιητικών Πρωτοδικείων, επικυρωμένων από Δικηγόρους, φυσικών προσώπων και εταιρειών, συνοδευόμενα από υπεύθυνες δηλώσεις με τις οποίες βεβαιώνεται η ακρίβεια των υποβαλλομένων στοιχείων, από τις Διοικητικές Αρχές, Όργανα και Ελεγκτικές Υπηρεσίες του Δημοσίου τόσο στο στάδιο συμμετοχής τους σε διαγωνισμούς του Υ.Ε.Ν., όσο και στο στάδιο ολοκλήρωσης της δαπάνης με την καταβολή του ποσού στον ανάδοχο του έργου».Βλ.ΑΝΤΊΘΕΤΗ ΣτΕ 1860/2008

«Αποχετευτικό Δίκτυο ....../ανεκτέλεστο τμήμα»(…) Από το συνδυασμό των  διατάξεων του  3669/2008 συνάγεται ότι η εγγύηση (κύρια και πρόσθετη) καλής εκτέλεσης που προσκομίζει ο ανάδοχος κατασκευής δημοσίου έργου συμπληρώνεται με κρατήσεις που γίνονται από τον εργοδότη σε κάθε πληρωμή προς τον ανάδοχο και ανέρχονται σε ποσοστό 5% της αξίας των εργασιών που κάθε φορά πιστοποιούνται και 10% της αξίας των υλικών που περιλαμβάνονται προσωρινά στην πιστοποίηση μέχρι ότου ενσωματωθούν στις εργασίες. Τόσο η παρακράτηση αυτή, όσο και οι λοιπές εγγυήσεις καλής εκτέλεσης (κύρια και πρόσθετη) έχουν σκοπό να διασφαλίσουν τον εργοδότη του δημοσίου έργου ότι ο ανάδοχος θα ανταποκριθεί πλήρως στα καθήκοντά του μέχρι την οριστική περάτωση του έργου και γενικότερα να ασφαλίσουν την καλή και έντεχνη εκτέλεση του έργου και κάθε απαίτηση του κυρίου σε βάρος του αναδόχου. Οι δε ανωτέρω κρατήσεις μπορούν να αντικατασταθούν μερικά ή ολικά, με ισόποσες εγγυητικές επιστολές ανάληψης κρατήσεων, οι οποίες εγγυώνται την πληρωμή των αναληφθέντων ποσών κρατήσεων από τον ανάδοχο. Όλες οι ανωτέρω εγγυητικές επιστολές τόσο αυτές καλής εκτέλεσης όσο και αυτές αντικατάστασης κρατήσεων καταπίπτουν, σε περίπτωση έκπτωσης του αναδόχου από την εργολαβία, ως ειδική ποινική ρήτρα, υπέρ του κυρίου του έργου με την πάροδο μηνός από την κοινοποίηση στον ανάδοχο του οικείου αρνητικού εκκαθαριστικού λογαριασμού που εγκρίνει η διευθύνουσα υπηρεσία ή, εφόσον ασκηθεί ένσταση κατά του λογαριασμού αυτού από τον ανάδοχο, με την κοινοποίηση σ' αυτόν της σχετικής απορριπτικής της ένστασής του απόφασης. (…)Κατόπιν τούτων το Τμήμα, μετά από νέα έρευνα της υπόθεσης και λαμβάνοντας υπόψη αφενός μεν ότι, σύμφωνα με τα προσκομιζόμενα από το Δήμο  νέα κρίσιμα έγγραφα το ποσό των εγγυητικών επιστολών αντικατάστασης κρατήσεων δεν ανέρχεται στο ποσό των 75.918,69 ευρώ, αλλά έχει μειωθεί δυνάμει της υπ' αριθμ. 750/9.8.2010 απόφασης του προϊσταμένου της Διευθύνουσας Υπηρεσίας του Δήμου, λόγω έγκρισης του 1ου πίνακα ειδικού απολογισμού εργασιών, γεγονός που  δεν είχε υπόψη του  το Κλιμάκιο όταν εξέφερε την κρίση του, αφετέρου δε, ότι έχουν καταπέσει οι εγγυητικές επιστολές καλής εκτέλεσης και το προϊόν αυτών έχει πλέον εισπραχθεί από το Δήμο ......, κρίνει ότι, ενόψει της αδυναμίας αποπληρωμής της εντελλόμενης με το υπό κρίση χρηματικό ένταλμα δαπάνης ως προς το εναπομείναν ποσό των 2.601,98 ευρώ (34.525,52 - 31.923,54) από το προϊόν κατάπτωσης των εγγυητικών επιστολών αντικατάστασης κρατήσεων, η προαναφερόμενη πράξη πρέπει να ανακληθεί, ώστε να καταστεί δυνατή η αποπληρωμή της δαπάνης όχι μόνο από το προϊόν της κατάπτωσης των εν λόγω εγγυητικών επιστολών, αλλά εν γένει από τον Κ.Α. 25.7312.0011 στον οποίο συμπεριλαμβάνονται και τα ποσά κατάπτωσης των εγγυητικών επιστολών καλής εκτέλεσης. Κατ' ακολουθίαν των ανωτέρω, πρέπει να γίνει δεκτή η κρινόμενη αίτηση ανάκλησης και  να ανακληθεί, κατά τούτο,  η 108/2012 πράξη του Κλιμακίου Προληπτικού Ελέγχου Δαπανών στο VII Τμήμα.

Με την προδικαστική προσφυγή επιδιώκεται η ακύρωση της απόφασης 621/2020 της Οικονομικής Επιτροπής, η οποία ανέδειξε την παρεμβαίνουσα ένωση εταιριών ως προσωρινή ανάδοχο του έργου «Περιβαλλοντική αναβάθμιση και απόδοση σε κοινή χρήση του πάρκου». Το αντικείμενο της σύμβασης αφορά τη διαμόρφωση ενιαίας περίφραξης του χώρου του πάρκου, την οργάνωση έξι εισόδων για πεζούς και τη δημιουργία βασικών κατασκευών όπως αναψυκτήρια, πέργκολες, ξύλινες πλατφόρμες, κέντρο νερού και ρεύματος. Υποστηρίζεται ότι απόρριψαν νομίμως άλλες προσφορές μετά από έλεγχο εγγυητικών επιστολών.

ΕΡΓΑ.(..)ζητείται η ανάκληση της 24/2015 πράξης του Ε΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου, με την οποία κρίθηκε ότι κωλύεται η υπογραφή του υποβληθέντος για έλεγχο σχεδίου σύμβασης του έργου «Συντήρηση επαρχιακού οδικού δικτύου.. .Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα προεκτέθηκαν στις προηγούμενες σκέψεις το Τμήμα κρίνει ότι η κρίση του Κλιμακίου είναι ορθή. Και τούτο διότι, η ως άνω συμπεριφορά της εταιρείας «....» - ήτοι η προσκόμιση κατ’ επανάληψη εγγυητικών επιστολών καλής εκτέλεσης από φερόμενα ως πιστωτικά ιδρύματα της αλλοδαπής, τα οποία, όμως, δεν ήταν πιστωτικά ιδρύματα, αλλά εταιρείες άλλης δραστηριότητας (όπως η βρετανική εταιρεία ... και η εταιρεία «....»), ή ήταν μεν πιστωτικά ιδρύματα, αλλά δεν είχαν καμία σχέση με την εν λόγω εταιρεία και δεν είχαν εκδώσει υπέρ αυτής εγγυητικές επιστολές (όπως η ουκρανική τράπεζα ««...», η «...» και η τράπεζα «...» - η οποία (συμπεριφορά) οδήγησε στην κήρυξη αυτής ως έκπτωτης από την εκτέλεση των προαναφερθέντων δημοσίων έργων, συνιστά σοβαρό επαγγελματικό παράπτωμα, συναρτώμενο προς την άσκηση της επαγγελματικής της δραστηριότητας (πρβλ. ΣτΕ ΕΑ 428/2008)....Απορρίπτει την αίτηση ανάκλησης της ανώνυμης εταιρείας με την επωνυμία «....»...Δέχεται την παρέμβαση....Δεν ανακαλεί την 24/2015 πράξη του Ε’ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου.