«Παράβαση κράτους μέλους – Δημόσιες συμβάσεις – Οδηγία 93/38/ΕΟΚ – Προκήρυξη διαγωνισμού – Εκπόνηση μελέτης – Κριτήρια αυτόματου αποκλεισμού – Κριτήρια ποιοτικής επιλογής και κριτήρια αναθέσεως»

«Προδικαστική παραπομπή – Άρθρο 267 ΣΛΕΕ – Έννοια του όρου “δικαστήριο κράτους μέλους” – Κριτήρια – Ανεξαρτησία και δεσμευτικός χαρακτήρας της δικαιοδοσίας του συγκεκριμένου εθνικού οργάνου – Μονιμότητα των μελών του οργάνου αυτού – Οδηγία 2014/24/ΕΕ – Διαδικασίες σύναψης δημοσίων συμβάσεων – Άρθρο 58 – Κριτήρια επιλογής – Δυνατότητα συμπερίληψης στα κριτήρια αυτά υποχρεώσεων που απορρέουν από ειδικές ρυθμίσεις που ισχύουν για τις σχετικές με τη σύμβαση δραστηριότητες και δεν προβλέπονται ως κριτήρια επιλογής στα έγγραφα της διαδικασίας σύναψης της σύμβασης – Άρθρο 63, παράγραφος 1 – Προσφέρων στηριζόμενος στις δυνατότητες άλλου φορέα για την εκπλήρωση των απαιτήσεων της αναθέτουσας αρχής – Δεν επιτρέπεται να επιβληθεί η χρήση υπεργολαβίας»

Δημόσιοι υπάλληλοι – Μετάταξη – Ανακοίνωση-Προκήρυξη θέσεων – Κριτήρια επιλογής – Ακυρωτική απόφαση – Συμμόρφωση Διοίκησης – Επανάληψη διαδικασίας.(..)Κατάσταση : Αποδεκτή 
Μετά την δικαστική ακύρωση πράξης επιλογής μετατακτέων, κατ’ άρθρο 71 Υ.Κ., υπαλλήλων λόγω μη συνεκτίμησης νομίμου ουσιαστικού κριτηρίου, η υπόθεση επανέρχεται στο στάδιο της ουσιαστικής αξιολόγησης των ήδη τυπικά αποδεκτών αιτήσεων για μετάταξη σε θέση υπαλλήλου της συγκεκριμένης κατηγορίας. Το Υπηρεσιακό Συμβούλιο λαμβάνει υπόψη μόνο τα νόμιμα κριτήρια και τα περιληφθέντα στην ανακοίνωση-προκήρυξη των θέσεων. Μετά την κοινοποίηση της ανακοίνωσης-προκήρυξης, η Διοίκηση δεν μπορεί να ασκήσει την, προβλεπόμενη στο άρθρο 71 παρ.1 Υ.Κ., διακριτική της ευχέρεια για καθορισμό πρόσθετων προσόντων για μετάταξη. (ομοφ.)

Ανάκληση προκήρυξης για την πλήρωση κενών οργανικών θέσεων. Δεδικασμένο ακυρωτικής απόφασης. Υποχρέωση συμμόρφωσης της Διοίκησης σε ακυρωτική απόφαση. Πρόταση για έκδοση διοικητικής πράξης.(..)Κατάσταση : Αποδεκτή 
Από την δικαστική απόφαση που έκρινε ακυρωτέα την αξιολόγηση υποψηφίων προς πλήρωση κενών οργανικών θέσεων, λόγω ανεπαρκούς ή εσφαλμένης αιτιολογίας, δεν προκύπτει υποχρέωση της Διοίκησης να ολοκληρώσει τη διαδικασία πρόσληψης, αλλά μπορεί αυτή, με απόφαση του Υπουργού Ναυτιλίας και Νησιωτικής Πολιτικής, η οποία θα υποβληθεί στις ίδιες διατυπώσεις δημοσιότητας που προβλέπονται για την προκήρυξη, να ανακαλέσει την προκήρυξη κατά το μέρος που παραμένει εκκρεμής και συγκεκριμένα, ως προς το σύνολο των θέσεων που προβλέπονται για τη συγκεκριμένη ειδικότητα και να ματαιώσει τη διαδικασία πλήρωσης των θέσεων αυτών στο σύνολό τους. Η απόφαση πρέπει να είναι πλήρως αιτιολογημένη, να εκτίθενται, δηλαδή, οι συγκεκριμένοι λόγοι, κατά συνεκτίμηση των οποίων, αποφασίζεται η ανάκληση.

Πλοία. Βοηθητικοί κινητήρες ιστιοφόρων επαγγελματικών πλοίων αναψυχής.(..)Κατάσταση :  Αποδεκτή 
Είναι έννομος η έκδοση υπουργικής αποφάσεως δια της οποίας θα θεσπίζεται η δυνατότης εφοδιασμού των ιστιοφόρων επαγγελματικών πλοίων αναψυχής με πλείονες του ενός βοηθητικούς κινητήρες εφόσον δεν θα αναιρείται η σχέση κυρίου και βοηθητικού μέσου προώσεως.

ΠΑΡΟΧΗ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ:να ελέγξει τη νομιμότητα της διαδικασίας ανάδειξης αναδόχου και του σχεδίου σύμβασης του Δήμου … - … με αντικείμενο τη «Φύτευση και συντήρηση χώρων πρασίνου», προϋπολογιζόμενης δαπάνης 1.491.935,48 ευρώ πλέον Φ.Π.Α. (1.850.000,00 ευρώ με το Φ.Π.Α.) και συμβατικού ποσού 1.462.096,77 ευρώ πλέον Φ.Π.Α.(....)Συνεπώς, αποκλείονται ως κριτήρια ανάθεσης εκείνα που δεν αποσκοπούν στον εντοπισμό της πλέον συμφέρουσας προσφοράς, αλλά συνδέονται με την εκτίμηση της καταλληλότητας των διαγωνιζομένων να εκτελέσουν τη σύμβαση. Για τους ίδιους δε λόγους, μη νομίμως προβλέπονται σε διακήρυξη κριτήρια (ποιοτικής) επιλογής, τα οποία υποχρεωτικά συνεκτιμώνται, ήτοι αξιολογούνται και βαθμολογούνται κατά τη φάση ανάδειξης της πλέον συμφέρουσας προσφοράς. Σε κάθε περίπτωση, τα προβλεπόμενα από τη διακήρυξη κριτήρια επιλογής ή ανάθεσης πρέπει να σχετίζονται με την ορθή και αποτελεσματική εκτέλεση της συγκεκριμένης σύμβασης και να μην παρίστανται δυσανάλογα(....) μη νομίμως προβλέπονται στην παρούσα διακήρυξη (άρθρο 2.2.6) ως κριτήρια ποιοτικής επιλογής των υποψήφιων φορέων η «παρουσίαση ολοκληρωμένης έκθεσης αντιμετώπισης του έργου, προδιαγραφές της προσφερόμενης υπηρεσίας, περιβαλλοντική διαχείριση, μεθοδολογία οργάνωσης, διοίκησης και υλοποίησης του Έργου, σχεδιασμός, προγραμματισμός και παρακολούθηση - έλεγχος προόδου του έργου», καθώς δεν συνιστούν αντικειμενικούς όρους απόδειξης της γενικώς κατεχόμενης από τους ενδιαφερόμενους φορείς τεχνικής και επαγγελματικής ικανότητας να αναλάβουν την εκτέλεση της σύμβασης, αλλά σχετίζονται κατ’ εξοχήν με την ανάπτυξη και αξιολόγηση του ουσιαστικού περιεχομένου και των ποιοτικών χαρακτηριστικών των προσφορών τους, προς κάλυψη των αναγκών των ζητούμενων υπηρεσιών, με συνέπεια να βαθμολογούνται εν προκειμένω και κατά το στάδιο ανάθεσης ως επιμέρους στοιχεία της τεχνικής προσφοράς.(...)Εν προκειμένω εξάλλου δεν αναπτύχθηκε πράγματι επαρκής ανταγωνισμός, αφού στη διαδικασία συμμετείχε τελικώς ένας μόνο οικονομικός φορέας, κατά την αξιολόγηση της προσφοράς του οποίου μάλιστα δεν εφαρμόστηκε ο ρητά προβλεπόμενος στο άρθρο 3.1.3 της διακήρυξης μαθηματικός τύπος για την ανάδειξη αυτής ως της πλέον συμφέρουσας για την αναθέτουσα Αρχή. Κατ’ ακολουθίαν των ανωτέρω, το Κλιμάκιο κρίνει ότι κωλύεται η υπογραφή του υποβληθέντος προς έλεγχο σχεδίου σύμβασης.

ΑΝΑΚΛΗΘΗΚΕ ΜΕ ΤΗΝ ΕΣ/ΤΜ.ΕΒΔΟΜΟ/1274/2021.

Με την προδικαστική προσφυγή, η προσφεύγουσα εταιρεία αμφισβητεί την απόρριψη της οικονομικής της προσφοράς στον διαγωνισμό για την ανάδειξη αναδόχου υπηρεσιών καθαριότητας των χώρων του Πανεπιστημίου. Το αντικείμενο της σύμβασης ήταν η παροχή υπηρεσιών καθαριότητας για τα κτίρια του Πανεπιστημίου και τους εξωτερικούς χώρους, με συνολική επιφάνεια περίπου 40.150 τ.μ., για τριετή περίοδο (από 01.01.2021 έως 31.12.2023). Η διακήρυξη του διαγωνισμού όριζε ότι η σύμβαση θα ανατελεί με το κριτήριο της πλέον συμφέρουσας από οικονομική άποψη προσφοράς και ότι οι προσφορές θα εκτιμηθούν με βάση την τήρηση της εργατικής νομοθεσίας, συμπεριλαμβανομένου του ελάχιστου εργατικού κόστους.

Με την προδικαστική προσφυγή η προσφεύγουσα επιδιώκει την ακύρωση της απόφασης του αναθέτοντος φορέα με την οποία αποφασίστηκε η ματαίωση του διεθνούς ανοικτού ηλεκτρονικού διαγωνισμού για την παροχή υπηρεσιών φύλαξης σε αμαξοστάσια και λοιπούς χώρους του Οργανισμού για 1 έτος, με προϋπολογισμό 500.000€. Η ματαίωση αιτιολογήθηκε από αντιφάσεις στα κριτήρια οικονομικής επάρκειας της διακήρυξης, όπου απαιτείτο ετήσιος κύκλος εργασιών 1.000.000€ για τα έτη 2016-2018 ως προϋπόθεση συμμετοχής, ενώ ως κριτήριο ανάθεσης λαμβανόταν ο συνολικός κύκλος εργασιών 2017-2019. Η προσφυγή θεωρεί ότι οι διαφορετικές τριετίες σε κριτήρια επιλογής και ανάθεσης δεν δημιουργούν αντίφαση, καθώς πρόκειται για διακριτές φάσεις της διαδικασίας.

Από τις ως άνω διατάξεις συνάγονται, μεταξύ άλλων, τα ακόλουθα : Κατά τη διαδικασία για την κατάρτιση δημόσιας συμβάσεως για την εκπόνηση μελετών, λαμβάνουν χώρα δύο διακριτά και αυτοτελή στάδια, τα οποία διέπονται από διαφορετικούς κανόνες και ικανοποιούν διαφορετικούς στόχους : στο πρώτο στάδιο επιλέγονται οι υποψήφιοι, οι οποίοι είναι κατάλληλοι από άποψη τεχνικής – επαγγελματικής ικανότητας και χρηματοοικονομικών δεδομένων να αναλάβουν την εκτέλεση της συγκεκριμένης συμβάσεως, με κριτήρια ποιοτικής επιλογής, ενώ στο δεύτερο στάδιο προσδιορίζεται, επί τη βάσει των κριτηρίων αναθέσεων που συνδέονται με το αντικείμενο της συγκεκριμένης δημόσιας συμβάσεως, ποια από τις προσφορές των υποψηφίων, οι οποίες κρίθηκαν στο πρώτο στάδιο «κατάλληλες», είναι η καλύτερη για την εκτέλεση της συμβάσεως (ΔΕΚ απόφαση της 20.9.1988, C-31/1987 , …, Συλλογή 1988, σελ. 4635, σκέψεις 15 και 16, απόφαση της 12.11.2009, C-199/2007 , Επιτροπή κατά Ελληνικής Δημοκρατίας, σκέψεις 51 έως 53, Ε.Α. ΣτΕ 1148/2009, 1318/2009, 100/2009 , 1091/2006). Όταν η ανάθεση της συμβάσεως γίνεται βάσει του κριτηρίου της πλέον συμφέρουσας από οικονομική άποψη προσφοράς, καταλείπεται στην αναθέτουσα αρχή περιθώριο επιλογής ως προς τον καθορισμό των επιμέρους κριτηρίων, τα οποία λαμβάνονται υπ’ όψιν για την ανάδειξη του αναδόχου, όμως, η επιλογή αυτή αφορά αποκλειστικά τα κριτήρια βάσει των οποίων θα καθορισθεί η πλέον συμφέρουσα από οικονομικής απόψεως προσφορά και μόνον. Ως εκ τούτου, δεν δύνανται να ανάγονται σε κριτήρια αναθέσεως, τα στοιχεία βάσει των οποίων πιστοποιείται η τεχνική και επαγγελματική επάρκεια των διαγωνιζομένων, προκειμένου να τους επιτραπεί η συμμετοχή στο διαγωνισμό (δηλαδή τα κριτήρια ποιοτικής επιλογής), τα οποία μόνον στο πλαίσιο του ελέγχου της συνδρομής των τυπικών προϋποθέσεων συμμετοχής στο διαγωνισμό μπορούν να εκτιμηθούν (ΔΕΚ απόφαση της 20.9.1988, C-31/1987, …, Συλλογή 1988, σελ. 4635, σκέψεις 17 έως 20 και 24, απόφαση της 19.6.2003, C-315/2001 , …. (GAT), σκέψεις 59 έως 67, απόφαση της 24.1.2008, C-532/2006 , …., σκέψεις 26 έως 32, απόφαση της 12.11.2009, C-199/2007 Επιτροπή κατά Ελληνικής Δημοκρατίας, σκέψεις 50 έως 58, ΣτΕ 2229/2010, 1128/2009, Ε.Α. ΣτΕ 1318/2009, 1148/2009, 101/2009). Κατά τη γνώμη όμως ενός μέλους του Τμήματος με αποφασιστική ψήφο, του Συμβούλου Γεωργίου Βοΐλη, όταν η ανάθεση της συμβάσεως γίνεται βάσει του κριτηρίου της πλέον συμφέρουσας προσφοράς καταλείπεται στην αναθέτουσα αρχή περιθώριο επιλογής ως προς τον καθορισμό των επί μέρους κριτηρίων τα οποία λαμβάνονται υπ’ όψιν για την επιλογή του αναδόχου. Και ναι μεν εκτός από την προσφερόμενη τιμή μπορεί να τίθενται και κριτήρια συνδεόμενα με την ποιότητα των μελετών και την οργάνωση του διαγωνιζομένου για την εκτέλεση της συγκεκριμένης συμβάσεως, δεν δύνανται ωστόσο να άγονται σε κριτήρια αναθέσεως, τα στοιχεία που αναφέρονται στα άρθρα 45 και 46 του π.δ. 60/2007 δηλαδή τα στοιχεία εκείνα, βάσει των οποίων πιστοποιείται η οικονομική φερεγγυότητα και η τεχνική και επαγγελματική επάρκεια των διαγωνιζομένων προκειμένου να τους επιτραπεί η συμμετοχή στο διαγωνισμό (τα αναφερόμενα, δηλαδή στις διατάξεις του π.δ. 60/2007 και της Οδηγίας 2004/18 Εκ άρθρα 47 και 48 ως κριτήρια ποιοτικής επιλογής) εφόσον πάντως τα στοιχεία αυτά δεν συνδέονται με τον τρόπο εκτελέσεως της συγκεκριμένης προς ανάθεση μελέτης. Συνακόλουθα η εμπειρία μπορεί να συνδέεται κατά περίπτωση με την εκτίμηση της ποιότητας της συγκεκριμένης προς ανάθεση μελέτης με την παραπάνω έννοια οπότε και μόνο μ’ αυτή την προϋπόθεση επιτρεπτώς βαθμολογείται και συνακόλουθα επηρεάζει την επιλογή αναδόχου (Ε.Α. ΣτΕ 100/2009). Ακολούθως, η αναθέτουσα αρχή έχει υποχρέωση να αναφέρει στην προκήρυξη όλα τα κριτήρια αναθέσεως, τα οποία πρόκειται να χρησιμοποιήσει κατά την επιλογή αναδόχου, προκειμένου τα να καταστήσει γνωστά στους εν δυνάμει προσφέροντες, πριν από την υποβολή των προσφορών τους (ΔΕΚ απόφαση της 12.12.2002, ΔΕC-470/1999 , … κ.λπ., σκέψεις 97 και 98) ενώ, περαιτέρω, δεν δύναται να εφαρμόσει υποκριτήρια για τα κριτήρια αναθέσεως, τα οποία δεν είχαν προηγουμένως γνωστοποιηθεί στους υποψηφίους (ΔΕΚ απόφαση της 24.12.2008, C-532/2006, ….Ε., σκέψεις 34 έως 38, ΣτΕ 798/2009, 4024/2008, 1794/2008). Τα κριτήρια αναθέσεως πρέπει να διατυπώνονται κατά τρόπον ώστε, αφενός να επιτρέπεται στους ενδιαφερόμενους, οι οποίοι είναι καλώς πληροφορημένοι και επιμελείς να τα κατανοούν πλήρως και να τα ερμηνεύουν με τον ίδιο τρόπο, και, αφετέρου, να παρέχεται επαρκής εγγύηση περί της εφαρμογής τους από τη Διοίκηση κατά τρόπο αντικειμενικό και ενιαίο ως προς όλους τους προσφέροντες (ΔΕΚ απόφαση της 17.9.2002, C-513/1999 , … κ.λπ., σκέψεις 81 έως 83, απόφαση της 18.10.2001, C-19/2000 , …, σκέψεις 41 έως 44, ΣτΕ 2183/2004, Ε.Α. ΣτΕ 1148/2009, 603/2009, 113/2008). Τέλος, από τις ως άνω διατάξεις σε συνδυασμό με αυτή του άρθρου 20 παρ.1 του Κώδικα Διοικητικής Δικονομίας, σύμφωνα με το οποίο όταν εκ του νόμου προβλέπεται η έκδοση γνώμης από το αρμόδιο διοικητικό όργανο, αυτή πρέπει να είναι έγγραφη και αιτιολογημένη,

Διακήρυξη . Διαγωνισμός . Ανάθεση . Προσφορές. (...) Επειδή, κατά την έννοια των  διατάξεων του π.δ. 60/2007, οι οποίες επαναλαμβάνουν τις σχετικές ρυθμίσεις της Οδηγίας 2004/18/ΕΚ, όταν η ανάθεση της συμβάσεως γίνεται βάσει του κριτηρίου της πλέον συμφέρουσας προσφοράς, καταλείπεται στην αναθέτουσα αρχή περιθώριο επιλογής ως προς τον καθορισμό των επί μέρους κριτηρίων, τα οποία λαμβάνονται υπ’όψιν για την επιλογή του αναδόχου.Και ναι μεν, εκτός από την προσφερομένη τιμή, μπορεί να τίθενται και κριτήρια συνδεόμενα με την ποιότητα των παρεχομένων υπηρεσιών και την οργάνωση του διαγωνιζομένου για την εκτέλεση της συγκεκριμένης συμβάσεως, δεν δύνανται ωστόσο να ανάγονται σε κριτήρια ανάθεσης, τα στοιχεία εκείνα , βάσει των οποίων πιστοποιείται η οικονομική φερεγγυότητα και η τεχνική επάρκεια των διαγωνιζομένων, προκειμένου να τους επιτραπεί η συμμετοχή στον διαγωνισμό, εφόσον πάντως, τα στοιχεία αυτά δεν συνδέονται με τον τρόπο εκτέλεσης της συγκεκριμένης προς ανάθεση υπηρεσίας και συνεπώς μόνο στο πλαίσιο του ελέγχου της συνδρομής των τυπικών προυποθέσεων συμμετοχής στον διαγωνισμό, μπορούν να εκτιμηθούν .  Ο λόγος ακυρώσεως, με τον οποίο, χωρίς να αμφισβητείται η κρίση της αναθέτουσας αρχής ως προς την άποψη παρανομίας του άρθρου 9 της διακήρυξης, προβάλλεται, ότι η αφηρημένη επίκληση της έλλειψης νομιμότητας των αναφερόμενων στην διακήρυξη κριτηρίων επιλογής, σε χρόνο, κατά τον οποίο είχε ολοκληρωθεί η αξιολόγηση της προσφοράς της αιτούσας και χωρίς να έχει προσβληθεί ο σχετικός με τα κριτήρια αυτά όρος με διοικητικές προσφυγές ή ένδικα μέσα, δεν συνιστά νόμιμη και επαρκή αιτιολογία για την έκδοση της προσβαλλόμενης πράξης, είναι απορριπτέος ως αβάσιμος. ... Η αιτούσα ισχυρίζεται, ότι η προσβαλλόμενη πράξη , αποφασίζοντας την επαναπροκήρυξη του διαγωνισμού, προβλέπει, ως όρο της νέας διακήρυξης, την περιοχή εντός της οποίας θα λειτουργεί εστιατόριο για την παροχή σιτίσεως στους φοιτητές και προβάλλει, ότι η ρύθμιση αυτή είναι αντίθετη προς τις αρχές του ελεύθερου ανταγωνισμού, της ίσης μεταχείρισης και της αναλογικότητας καθώς και ότι, η προσβαλλόμενη δεν αιτιολογείται νόμιμα και επαρκώς κατά το μέρος αυτό. Οι λόγοι αυτοί ερείδονται επί εσφαλμένης προυποθέσεως, δεδομένο, ότι η προσβαλλόμενη πράξη ορθώς ερμηνευομένη, δεν θεσπίζει πράγματι ίδια ρύθμιση με τέτοιο περιεχόμενο, αλλά απαντά απλώς σε παράπονα που είχε διατυπώσει η αιτούσα,..Δια ταύτα.Απορρίπτει την υπό κρίση αίτηση.