Τροποποίηση συμβάσεως- πλαισίου κατ’ άρθρο 66 παρ.2 του ΠΔ 284/1989.(..)Κατάσταση :  Εκκρεμεί αποδοχή 
Εφόσον έχει παρέλθει ο χρόνος ισχύος συμβάσεως- πλαισίου δεν είναι νομικά δυνατή η, κατά τροποποίηση της συμβάσεως- πλαισίου, παράταση του συμβατικού χρόνου ισχύος αυτής, διότι έτσι παρατείνεται ανεπίτρεπτα η ισχύς αυτής. Σε περίπτωση αυτοδίκαιης (ex lege) διαδοχής και, ως εκ τούτου, υποκατάστασης στα δικαιώματα και υποχρεώσεις του αρχικού προμηθευτή, είναι δυνατή η κατόπιν τροποποιήσεως της αρχικής συμβάσεως- πλαισίου, αλλαγή των στοιχείων του αντισυμβαλλομένου, αποκλειστικά και μόνο όμως προκειμένου να καταστεί δυνατή η λογιστική τακτοποίηση προηγουμένων ετησίων συμβάσεων.

Δυνατότητα ή μη χορήγησης παράτασης για χρονικό διάστημα μικρότερο της τριετίας, για αντικατάσταση συμβατικού πλοίου με άλλο ανώτερης κατηγορίας.(..)Κατάσταση : Αποδεκτή 
Βάσει της διάταξης του άρθρου 221 του ν. 4072/2012 είναι δυνατή και για χρονικό διάστημα μικρότερο της τριετίας, η χορήγηση παράτασης του χρόνου για την εκπλήρωση της συμβατικής της υποχρεώσεως, καθώς και της χρονικής διάρκειας της σύμβασης και, επομένως, είναι δυνατή η χορήγηση παράτασης στην αιτούσα ανάδοχο εταιρεία για ένα μόνον έτος. (ομοφ.)

Δυνατότητα συνάψεως συμπληρωματικών δημοσίων συμβάσεων προμηθείας.(..)Κατάσταση :  Αποδεκτή 
Λόγω του εξαιρετικού της χαρακτήρα η σύναψη δημοσίων συμβάσεων με διαπραγμάτευση, χωρίς δημοσίευση σχετικής προκήρυξης, για συμπληρωματικές παραδόσεις, πρέπει να αιτιολογείται ειδικώς, η δε σύναψη τέτοιων συμβάσεων πρέπει να γίνεται κατά κανόνα, εντός του συμβατικού χρόνου, αν ανέκυψαν κατά την εκτέλεση της συμβάσεως ή άλλως, εντός τριετίας από την σύναψη της αρχικής σύμβασης, πέραν δε αυτής, μόνον, όταν υφίστανται ειδικοί λόγοι που να αιτιολογούν επαρκώς την απόκλιση από τον κανόνα της τριετίας. (ομοφ.)

Πρόχειρος διαγωνισμός για σύναψη σύμβασης υπηρεσιών – Απόρριψη των παραδοτέων μετά την πάροδο του συμβατικού χρόνου αποδοχής – Δυνατότητα ή μη κήρυξης του αναδόχου ως εκπτώτου ή ματαίωσης του διαγωνισμού.(..)Κατάσταση :  Αποδεκτή 
Σύμβαση υπηρεσιών στα πλαίσια κοινοτικών κανονισμών για την κατ’ έτος συλλογή αλιευτικών δεδομένων (Καν.ΕΚ 1543/00, 1639/01). Σε περίπτωση απόρριψης των παραδοτέων μετά την πάροδο του συμβατικού χρόνου αποδοχής, εφαρμόζεται η διάταξη του άρθρου 28 παρ.3 ΠΔ 394/1996, περί αυτοδίκαιης παραλαβής, με κάθε επιφύλαξη των δικαιωμάτων του Δημοσίου και, εν συνεχεία, η διαδικασία ελέγχων που προβλέπεται στην παρ.4 του ιδίου άρθρου, για την πραγματική ποσοτική και ποιοτική παραλαβή. Διατάξεις της διακηρύξεως και της συμβάσεως κατά τις οποίες, μετά την πάροδο του συμβατικού χρόνου παραλαβής, «η έκθεση θεωρείται παραληφθείσα και ο Εργοδότης υποχρεούται στην καταβολή της προβλεπομένης αμοιβής» ή «ο Εργοδότης υποχρεούται στην έκδοση εγκριτικής απόφασης παραλαβής», δεν έχουν την έννοια ότι δεν εφαρμόζεται η ειδική διαδικασία που προβλέπεται στο άρθρο 28 παρ.4 του ΠΔ 394/1996. Εάν μετά την διεξαγωγή των ελέγχων του άρθρου 28 παρ.4 του ΠΔ 394/1996, τα υποβληθέντα στοιχεία κριθούν απορριπτέα, και κριθεί ότι δεν είναι πλέον δυνατή η συμπλήρωσή τους, αφού η σύμβαση είναι άνευ αντικειμένου λόγω παρόδου του χρόνου υποβολής των ετησίων στοιχείων στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή, μπορεί ο ανάδοχος να κηρυχθεί έκπτωτος με αιτιολογημένη απόφαση, σύμφωνα με το άρθρο 34 του ανωτέρω Π.Δ/τος και αφού προηγουμένως κληθεί να εκθέσει τις απόψεις του επί των πλημμελειών που του αποδίδονται, σύμφωνα με το άρθρο 6 παρ.1 του Κώδικα Διοικητικής Διαδικασίας (Ν.2690/1999). Δεδομένης δε της παρόδου του χρόνου υποβολής των στοιχείων προς την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και της περικοπής της κοινοτικής χρηματοδότησης, εφαρμοστέα τυγχάνει η διάταξη του άρθρου 21 (περ.στ’) του ΠΔ 394/1996, περί ματαιώσεως της προμήθειας, διότι έπαυσε να υφίσταται ο δικαιολογητικός της λόγος, εν όψει του σκοπού στον οποίον αυτή απέβλεπε.

Εάν: 1) ο e-ΕΦΚΑ, ως εκμισθωτής ακινήτου, δύναται να συνάψει συμφωνία για παράταση υφιστάμενης μίσθωσης είτε α) βάσει συμβατικού όρου είτε β) βάσει των διατάξεων του άρθρου 41 του ν. 4605/2019 και να καταρτίσει σύμβαση παράτασης της μίσθωσης, χωρίς περιορισμό ως προς τον χρόνο κατάρτισής της, 2) ποιός πρέπει να είναι ο χρόνος εκπόνησης της επιβαλλόμενης από τις διατάξεις του άρθρου 41 του ν. 4605/2019 μελέτης από πιστοποιημένο εκτιμητή για την εκτίμηση της μισθωτικής αξίας του μισθίου και τον καθορισμό του μισθώματος, 3) νομιμοποιείται η μισθώτρια, σε περίπτωση που αιτηθεί παράταση βάσει των ευνοϊκών διατάξεων του άρθρου 41 του ν. 4605/2019, να κάνει στη συνέχεια χρήση του συμβατικού όρου που προβλέπει δυνατότητα παράτασης, 4) είναι νόμιμο το αίτημα της μισθώτριας εταιρείας για παράταση της μίσθωσης πέραν του συμφωνηθέντος συμβατικού χρόνου, με μόνη σύμφωνη γνώμη του Δ.Σ. του Φορέα.(...)Εάν: 1) ο e-ΕΦΚΑ, ως εκμισθωτής ακινήτου, δύναται να συνάψει συμφωνία για παράταση υφιστάμενης μίσθωσης είτε α) βάσει συμβατικού όρου είτε β) βάσει των διατάξεων του άρθρου 41 του ν. 4605/2019 και να καταρτίσει σύμβαση παράτασης της μίσθωσης, χωρίς περιορισμό ως προς τον χρόνο κατάρτισής της, 2) ποιός πρέπει να είναι ο χρόνος εκπόνησης της επιβαλλόμενης από τις διατάξεις του άρθρου 41 του ν. 4605/2019 μελέτης από πιστοποιημένο εκτιμητή για την εκτίμηση της μισθωτικής αξίας του μισθίου και τον καθορισμό του μισθώματος, 3) νομιμοποιείται η μισθώτρια, σε περίπτωση που αιτηθεί παράταση βάσει των ευνοϊκών διατάξεων του άρθρου 41 του ν. 4605/2019, να κάνει στη συνέχεια χρήση του συμβατικού όρου που προβλέπει δυνατότητα παράτασης, 4) είναι νόμιμο το αίτημα της μισθώτριας εταιρείας για παράταση της μίσθωσης πέραν του συμφωνηθέντος συμβατικού χρόνου, με μόνη σύμφωνη γνώμη του Δ.Σ. του Φορέα.

Κρατικές ενισχύσεις για την αντιστάθμιση ζημιών στη γεωργική παραγωγή. Παράταση χρόνου ισχύος. Κοινοποίηση στην Επιτροπή.(..)Κατάσταση :  Εκκρεμεί αποδοχή 
Δεν μπορεί, μετά τη λήξη της ισχύος της, να παραταθεί η ισχύς της ΚΥΑ 521/2003 των Υπουργών Γεωργίας και Οικονομικών, για την παράταση όμως του προβλεπομένου σ’ αυτήν και εγκεκριμένου από την Επιτροπή καθεστώτος υφιστάμενων ενισχύσεων, του οποίου η χρονική ισχύς παρήλθε χωρίς να έχει ολοκληρωθεί για διοικητικούς λόγους η πληρωμή των ζημιωθέντων γεωργών, είναι δυνατή η έκδοση νέας ΚΥΑ, προκειμένου να καταβληθούν με τις ήδη εγκεκριμένες πιστώσεις οι μη καταβληθείσες εισέτι αποζημιώσεις του καθεστώτος αυτού, υπό την προϋπόθεση ότι πριν τη θέση της σε ισχύ το σχέδιό της θα κοινοποιηθεί στην Επιτροπή και θα εγκριθεί από αυτήν ως συμβιβάσιμο με την κοινή αγορά, κατ’ εφαρμογήν του άρθρου 88 παρ.3 της Συνθήκης ΕΚ και των άρθρων 2-9, 17-19 και 21 του Κανονισμού 659/99. Με την επιφύλαξη της ουσιαστικής εκτίμησης από τη Διοίκηση της πιθανότητας απόρριψης από την Επιτροπή της παράτασης του χρόνου των πληρωμών των ανωτέρω ενισχύσεων λόγω υπέρβασης της τριετίας από την επέλευση του ζημιογόνου γεγονότος, που προβλέπεται στο σημείο 11.1.2 των κοινοτικών κατευθυντηρίων γραμμών για τις κρατικές ενισχύσεις στον τομέα της γεωργίας, υπέρ της έγκρισης θα συνηγορούσε το ότι πρόκειται για πληρωμές ήδη υφιστάμενων ενισχύσεων που εγκρίθηκαν από την Επιτροπή εντός της ως άνω τριετίας και καταβάλλονται δυνάμει της εν λόγω έγκρισης και πέραν της τριετίας αυτής.

Από τις ως άνω διατάξεις (π.δ.60/2007)προκύπτει ότι σε επίπεδο κοινοτικού δικαίου, αναγνωρίζεται η προβλεπόμενη από τη διακήρυξη, δυνατότητα παρατάσεως της αρχικής συμβάσεως με μονομερή πράξη της αναθέτουσας αρχής και η αξία της συνυπολογίζεται στην αξία της αρχικής συμβάσεως προκειμένου να εφαρμοσθεί η κοινοτική νομοθεσία. Ωστόσο, η διακήρυξη δεν μπορεί να περιέχει όρους αντίθετους με άλλους κανόνες δικαίου ή με γενικές αρχές όπως αυτή του ανταγωνισμού και της διαφάνειας στην ανάληψη και εκτέλεση των δημοσίων υπηρεσιών. Κριτήρια, προκειμένου να θεωρηθεί νόμιμος ο όρος περί παρατάσεως της συμβάσεως είναι: α) να αναφέρεται σε υπηρεσίες ίδιες με αυτές της αρχικής συμβάσεως, των οποίων η παροχή γίνεται υπό τους ίδιους ακριβώς με της αρχικής συμβάσεως, όρους -συμπεριλαμβανομένου του τιμήματος, χωρίς δυνατότητα προσαυξήσεων- και β) η διάρκειά της να μην εκτείνεται σε τέτοιο βαθμό ώστε, λαμβανομένου υπόψη του χρόνου ισχύος της αρχικής συμβάσεως, αλλά και του είδους των εκάστοτε παρεχομένων υπηρεσιών, να οδηγεί σε καταστρατήγηση της δυνατότητας διενέργειας δημόσιου διαγωνισμού και ανάπτυξης ανταγωνισμού μεταξύ των επιχειρήσεων του οικείου κλάδου παροχής υπηρεσιών. Προκειμένου δε περί βραχύβιων συμβάσεων μονοετούς ή διετούς διάρκειας, η παράταση δεν δύναται να υπερβαίνει το χρονικό όριο ισχύος των αρχικών συμβάσεων (Πράξεις IV Τμήματος 15/2008, 1/2008, 162/2007). Σε κάθε περίπτωση που δεν είναι δυνατή η χρηματική αποτίμηση του δικαιώματος παρατάσεως προσβάλλεται ο ανταγωνισμός (ανεξαρτήτως του αν τηρήθηκαν οι διατυπώσεις δημοσιότητας της οικείας διακηρύξεως) αφενός διότι η χρηματική αποτίμηση προβλέπεται ρητά στις διατάξεις του άρθρου 8 παρ.1 του Π.Δ/τος 60/2007 και συνυπολογίζεται για την εξεύρεση της προϋπολογιστέας δαπάνης, αφετέρου διότι η εκδήλωση ενδιαφέροντος σε συγκεκριμένο διεθνή διαγωνισμό επηρεάζεται τόσο από τη διάρκεια της συμβάσεως όσο και από το ύψος του τιμήματος. Η παράταση δημιουργεί δαπάνη πέραν του αρχικού προϋπολογισμού και πρέπει να συνυπολογίζεται για την υπαγωγή της συμβάσεως στους κανόνες του κοινοτικού δικαίου (Πράξη IV Τμήματος 162/2007). Η μη τήρηση ορισμένων κριτηρίων (όπως ο σαφής προσδιορισμός του χρόνου της παρατάσεως και του τιμήματος) καθιστά μη νόμιμο τον οικείο όρο διότι κατ’ ουσίαν δίνει τη δυνατότητα στην αναθέτουσα αρχή να αναθέσει απευθείας τις υπηρεσίες στην αρχική ανάδοχο.

Σύμβαση δημοσίου έργου. Αίτηση ακυρώσεως του αναδόχου κατά της πράξεως αναθέσεως του έργου. Παράταση ισχύος της προσφοράς του. Ανάθεση ή μη του έργου στον επόμενο κατά σειρά μειοδότη από την Προϊσταμένη Αρχή. Δέσμευση της Διοικήσεως από προσωρινή διαταγή.(..)Κατάσταση :  Αποδεκτή 
Σε περίπτωση ασκήσεως αιτήσεως ακυρώσεως και αιτήσεως αναστολής εκτελέσεως της πράξεως αναθέσεως δημοσίου έργου από τον ανακηρυχθέντα ανάδοχο, δεν τίθεται ζήτημα παρατάσεως ή μη του χρόνου ισχύος της προσφοράς του, κατά τον χρόνο της εκκρεμοδικίας, διότι η κατακυρωτική απόφαση έχει κοινοποιηθεί σ’ αυτόν εντός του χρόνου ισχύος της προσφοράς και έχει, άρα, καταρτισθεί το ενοχικό συνάλλαγμα. Η Προϊσταμένη Αρχή, ενόψει του συγκεκριμένου πραγματικού, δεν δύναται να αναθέσει το έργο στον δεύτερο μειοδότη. Η Διοίκηση δεσμεύεται από την εκδοθείσα προσωρινή διαταγή του Προέδρου του αρμοδίου τμήματος του ΣτΕ, πλην όμως μπορεί να υποβληθεί αίτηση ανακλήσεώς της.

ΠΡΟΜΗΘΕΙΕΣ:Τούτων δοθέντων, το Κλιμάκιο διαπιστώνει ότι η αρμοδίως εγκριθείσα και υποβληθείσα για έλεγχο τροποποίηση της από 8.1.2020 σύμβασης το μεν αφορά στην ενεργοποίηση ρητού και σαφούς όρου αυτής (δικαιώματος προαίρεσης), κατά τα λοιπά, δε, εξαντλείται αποκλειστικώς στην παράταση του συμβατικού χρόνου παράδοσης του υπό προμήθεια υλικού (αντιπαγετικού αλατιού), κατόπιν συμφωνίας Αναθέτουσας Αρχής και αναδόχου εταιρείας, πριν από τη λήξη του αρχικού χρόνου παράδοσης και μετά από την θετική γνωμοδότηση της αρμόδιας Επιτροπής Παρακολούθησης και Παραλαβής της αναθέτουσας Αρχής, χωρίς να επιφέρει, αυτή καθεαυτή (η παράταση), μεταβολή στο οικονομικό αντικείμενο της σύμβασης. Συνακόλουθα και δοθέντος ότι η εν λόγω τροποποίηση ανάγεται σε ζητήματα εκτέλεσης της αρχικής σύμβασης που ρυθμίζονται από την τελευταία (δικαίωμα προαίρεσης) και από τις διατάξεις του ν. 4412/2016 (παράταση) και δεν μεταβάλλει ουσιώδεις όρους αυτής, το Κλιμάκιο κρίνει ότι, κατά τα γενόμενα δεκτά στη σκέψη 1 της παρούσας, η υποβληθείσα τροποποιητική σύμβαση δεν πληροί της προϋποθέσεις υπαγωγής στον προσυμβατικό έλεγχο, σύμφωνα με το άρθρο 324 παρ. 5 του ν. 4700/2020 (βλ. ΕλΣυν ΣΤ΄ Κλιμ. 450, 134/2022, πρβλ. ΣΤ΄ Κλιμ. 314/2022).

Κυρώσεις σε προμηθευτή των Ενόπλων Δυνάμεων.(..)Κατάσταση :  Εκκρεμεί αποδοχή 
Δεν είναι νόμιμη η επιβολή προστίμου (ποινικής ρήτρας) στην εταιρεία ΕΛΒΟ ΑΕ, για εκπρόθεσμες παραδόσεις των υλικών της υπ’ αρ. 013Α/1998 συμβάσεως προμηθείας μεταξύ αυτής και του Ελληνικού Δημοσίου, διότι η προαναφερόμενη εταιρεία δικαιούται παράταση του συμβατικού χρόνου παραδόσεως κατά έξι μήνες κατ’ εφαρμογή του άρθρου 6.02 της από 29/8/2000 συμβάσεως διαχειρίσεως (Management agreement) μεταξύ του Ελληνικού Δημοσίου και των ΑΕ Μυτιληναίος και ΜΕΤΚΑ, οπότε ο διαδραμών χρόνος δεν πρέπει να υπολογισθεί για τις δυσμενείς συνέπειες.