Κρίσιμος χρόνος καθορισμού της τρέχουσας αξίας παραχωρηθέντος ακινήτου για την αποκατάσταση αστών προσφύγων.(..)Κατάσταση :  Εκκρεμεί αποδοχή 
Επί αναγνωρίσεως δικαιώματος αποκαταστάσεως αστών προσφύγων, οι κληρονόμοι υπεισέρχονται στα δικαιώματα και τις υποχρεώσεις του αποβιώσαντος προ της παραχωρήσεως δικαιούχου, στα οποία περιλαμβάνεται και η καταβλητέα τιμή, η οποία είχε καθορισθεί στην τρέχουσα αξία του χρόνου της αναγνώρισης του δικαιώματος αποκατάστασης.

Νομιμότητα ανακλήσεως δωρεάν παραχώρησης δημοσίου κτήματος σε σχολική επιτροπή.(..)Κατάσταση :  Εκκρεμεί αποδοχή 
Η υπ’ αριθμ. 1571/17-7-2003 απόφαση του προϊσταμένου της Κτηματικής Υπηρεσίας Ηρακλείου, δυνάμει της οποίας ανεκλήθη η υπ’ αριθμ. 138/30-1-1990 απόφαση του Νομάρχη Ηρακλείου, με την οποία παραχωρήθηκε δωρεάν στη Σχολική Επιτροπή του 34ου Δημοτικού Σχολείου Ηρακλείου η κυριότητα του Β.Κ. 245 Δημοσίου Κτήματος στην περιοχή Γιόφυρος Ηρακλείου Κρήτης είναι νόμιμη.

Ανάκληση κοινής απόφασης των Υπουργών Οικονομικών και Γεωργίας, με την οποία παραχωρήθηκε κατά κυριότητα, σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 35 του ν. 1473/1984, στην Ένωση Γεωργικών Συνεταιρισμών Τροιζηνίας τμήμα του με ΑΒΚ 73 δημοσίου κτήματος Πόρου, έκτασης 27 στρεμμάτων που βρίσκεται στη θέση «Μαγούλα» Γαλατά Τροιζηνίας.(..)Κατάσταση : Αποδεκτή 
Η διαλυτική αίρεση υπό την οποία τελούσε η μετακλητή κυριότητα της Ένωσης Γεωργικών Συνεταιρισμών Τροιζηνίας στην οποία είχε παραχωρηθεί τμήμα του με ΑΒΚ 73 δημοσίου κτήματος Πόρου, πληρώθηκε τουλάχιστον από τα μέσα του έτους 2010, λόγω μη συμμόρφωσης της Ένωσης προς τους όρους της παραχώρησης, δηλαδή λόγω της μη ολοκλήρωσης κατασκευής των έργων εντός της παραχωρηθείσας έκτασης και της μη λειτουργίας του ελαιοτριβείου, γεγονός που συνεπάγεται την αυτοδίκαιη ανάκληση της παραχώρησης και την επάνοδο της κυριότητας του ακινήτου με τις, στο μεταξύ ανεγερθείσες εγκαταστάσεις, στο Δημόσιο. Σε κάθε περίπτωση, όμως, για λόγους ασφάλειας δικαίου, απαιτείται να εκδοθεί ρητή πράξη ανάκλησης της παραχώρησης, η οποία έχει διαπιστωτικό χαρακτήρα, ενόψει και της παρέλευσης χρόνου πέραν της 25ετίας από την έκδοση του παραχωρητηρίου, αλλά και της υποθήκης η οποία βαρύνει το ακίνητο και η οποία αποσβένεται, λόγω πλήρωσης της διαλυτικής αίρεσης. (ομοφ.)

Μετάταξη από ΝΠΙΔ σε ΝΠΔΔ εποπτευόμενα από το ίδιο Υπουργείο. Ανάκληση παράνομης δυσμενούς διοικητικής πράξεως. Εφαρμογή κανόνων ουσιαστικού δικαίου, που ίσχυαν κατά την έκδοση της πράξης, που ανακλήθηκε.(..)Κατάσταση :  Εκκρεμεί αποδοχή 
Η παρ.30 του άρθρου 9 του Ν 2266/1994, που ρυθμίζει την μετάταξη υπαλλήλων ΝΠΙΔ σε ΝΠΔΔ, που εποπτεύονται από το ίδιο Υπουργείο δεν καταργήθηκε με το άρθρο 20 παρ.1 του Ν 2515/1997, εξακολούθησε δε να ισχύει και μετά την εφαρμογή του νέου Υπαλληλικού Κώδικα, ενώ καταργήθηκε ρητά με το άρθρο 79 του Ν 2910/2001. Η διοίκηση έχει καταρχήν διακριτική ευχέρεια και όχι υποχρέωση να ανακαλέσει παράνομη πράξη της, με την οποία αρνήθηκε την, κατ εφαρμογήν της παρ.30 του άρθρου 9 του Ν 2266/1994, μετάταξη υπαλλήλου από ΝΠΙΔ εποπτευόμενο από το Υπουργείο Υγείας και Πρόνοιας σε ΝΠΔΔ, εποπτευόμενο από το ίδιο Υπουργείο. Για την αποκατάσταση της νομιμότητας θα πρέπει και μετά την κατάργηση της ως άνω διατάξεως να εξαφανίσει εξ υπαρχής την παράνομη πράξη και να εκδώσει νέα, λαμβάνοντας υπόψη τα πραγματικά περιστατικά και τους κανόνες ουσιαστικού δικαίου, που ίσχυαν κατά τον χρόνο εκδόσεως της αρχικής πράξεως.

α) Εάν τα ακίνητα που περιήλθαν κατ’ άρθρο 47 του ν. 4386/2016 στο Υπουργείο Εργασίας, Κοινωνικής Ασφάλισης και Κοινωνικής Αλληλεγγύης, χάνουν εκ της μεταφοράς αυτής τον κοινωφελή σκοπό για τον οποίο προορίζονται και επομένως μπορούν να εκποιηθούν και σε ιδιώτες. β) Εάν έχει εφαρμογή επ’ αυτών η υπ’ αριθ. 348/2004 Γνωμοδότηση της Ολομέλειας του ΝΣΚ και η σχετική με αυτή υπ’ αριθ. Δ.Υ.8γ/Γ.Π.51859/06/12-3-2007 εγκύκλιος του πρώην Υπουργείου Υγείας και Κοινωνικής Αλληλεγγύης, βάσει των οποίων δεν επιτρέπεται η διαχείρισή τους ως ιδιωτικών ακινήτων του Δημοσίου. (...) α) Τα κατ’ άρθρο 47 του ν. 4386/2016 μεταφερθέντα αυτοδίκαια στο Υπουργείο Εργασίας, Κοινωνικής Ασφάλισης και Κοινωνικής Αλληλεγγύης αδιάθετα ακίνητα, τα οποία είναι υπόλοιπα εφαρμογής στεγαστικών προγραμμάτων του Υπουργείου Υγείας και αφορούν και εκτάσεις οι οποίες απαλλοτριώθηκαν υπέρ του Ελληνικού Δημοσίου για στεγαστικά προγράμματα προσφύγων του 1922, θεομηνιοπλήκτων και αστέγων, δεν χάνουν εκ της μεταφοράς αυτής το χαρακτήρα και τον κοινωφελή σκοπό για τον οποίο προορίζονται και επομένως δεν μπορούν να εκποιηθούν ως ιδιωτικά ακίνητα του Δημοσίου, όπως πραγματεύεται η υπ’ αριθ. 348/2004 Γνωμοδότηση της Ολομελείας του ΝΣΚ και η σχετική υπ’ αριθ. Δ.Υ.8γ/Γ.Π.51859/06/12-3-2007 εγκύκλιος του πρώην Υπουργείου Υγείας και Κοινωνικής Αλληλεγγύης (ομόφ.). β)Τα προαναφερθέντα ακίνητα με απόφαση του Υπουργού Εργασίας, Κοινωνικής Ασφάλισης και Κοινωνικής Αλληλεγγύης, μετά από πρόταση του Γενικού Γραμματέα Κοινωνικής Αλληλεγγύης, σε όλως εξαιρετικές περιπτώσεις και υπό αυστηρές προϋποθέσεις, μπορούν να εκποιηθούν και σε ιδιώτες. Απαραίτητο προαπαιτούμενο είναι η έκδοση απόφασης του Υπουργού Εργασίας (και του κατά περίπτωση συναρμόδιου Υπουργού), όπου θα καθορίζονται θέματα σχετικά με τη διαδικασία και τα προσκομιζόμενα έγγραφα που συνοδεύουν τα αιτήματα στις περιπτώσεις παραχώρησης ή εν γένει αξιοποίησης της περιουσίας (πλειοψ.).

Καταβολή αμοιβής για τη συντήρηση και προμήθεια εξοπλισμού...Με τα δεδομένα αυτά η ανάληψη από τον Δήμο της υποχρέωσης για την επισκευή και συντήρηση, με την προμήθεια των σχετικών ειδών, των τηλεοπτικών αναμεταδοτών που βρίσκονται εντός της εδαφικής του περιφέρειας δε βρίσκει έρεισμα σε διάταξη νόμου, ως εκ τούτου η εντελλόμενη με το ελεγχόμενο χρηματικό ένταλμα πληρωμής δαπάνη δεν είναι νόμιμη. Περαιτέρω, η συγκεκριμένη δαπάνη ούτε λειτουργική είναι, διότι η λειτουργία της ραδιοτηλεόρασης, η οποία όπως προκύπτει από το ισχύον συνταγματικό και νομοθετικό πλαίσιο αποτελεί αντικείμενο έντονου κρατικού ενδιαφέροντος, αναγόμενο σε θέμα γενικότερου δημοσίου συμφέροντος, δεν εντάσσεται στον κύκλο των θεσμοθετηθεισών από το Σύνταγμα και το νόμο τοπικών υποθέσεων ούτε συντελεί στην εκπλήρωση των σκοπών και της αποστολής των Δήμων. Επί των ανωτέρω ουδεμία επιρροή ασκεί ο ισχυρισμός του Δήμου ότι προέβη νομίμως στη συντήρηση των αναμεταδοτών ως εκ του ότι αυτοί ανήκουν στην κυριότητά του, προεχόντως διότι δεν επικαλείται ούτε προκύπτει ότι είχε λάβει την αναγκαία αδειοδότηση για την εγκατάστασή τους. Ωστόσο λαμβανομένων υπόψη των περιστάσεων που ελήφθησαν υπόψη για τη διατύπωση της κρίσης του Κλιμακίου με την 360/2016 Πράξη, ήτοι α) της ιδιαίτερης γεωμορφολογίας του Δήμου, ο οποίος εκτείνεται σε μεγάλη έκταση στο ορεινό και δύσβατο νοτιοδυτικό τμήμα της νήσου Κρήτης, β) του γεγονότος ότι μέγιστο τμήμα του πληθυσμού στις περιοχές αυτές κατοικεί σε διάσπαρτους ορεινούς οικισμούς, είναι μεγάλης ηλικίας και η πληροφόρηση και ψυχαγωγία του με οιοδήποτε άλλο μέσο πέραν της τηλεόρασης είναι εξαιρετικά δύσκολη, γ) ότι τα 2/3 της γεωγραφικής έκτασης του Δήμου και περί το 70% του πληθυσμού του βρίσκονται εκτός του δικτύου κάλυψης του ψηφιακού σήματος εκπομπής, το οποίο αντικατέστησε το αναλογικό από τις 19.12.2014, δ) ότι ο Δήμος έχει μεριμνήσει για την ενεργοποίηση της δυνατότητας που του παρέχεται (βλ. την KYA 42800/2012, Β΄ 2704, εκδοθείσα κατ’ εξουσιοδότηση της παρ. 9 του άρθρου 13 ν. 3592/2007, Α΄ 161, σε συνδυασμό με το άρθρο 6 παρ. 2 του Παραρτήματος του Δικαιώματος Χρήσης Ραδιοσυχνοτήτων Επίγειας Ψηφιακής Ευρυεκπομπής της 716-003/30.4.2014 αποφ. της Ε.Ε.Τ.Τ., Β΄ 1693) για την εγκατάσταση σταθμών συμπληρωματικής κάλυψης (gap fillers), προκειμένου   να καλυφθούν οι ανάγκες παροχής δικτύου στο σύνολο των δημοτών, και συνεκτιμωμένου - συμπληρωματικά - του στο μεταξύ θεσπισθέντος ν. 4563/2018 «Πρόσβαση των μόνιμων κατοίκων των περιοχών εκτός τηλεοπτικής κάλυψης στους ελληνικούς τηλεοπτικούς σταθμούς ελεύθερης λήψης εθνικής εμβέλειας και άλλες διατάξεις» (Α΄ 169), σύμφωνα με τα άρθρα 1-10 του οποίου επιχειρείται η αποκατάσταση του προβλήματος πρόσβασης σε τηλεοπτικό σήμα με την επιχορή-γηση, κατόπιν υποβολής αίτησης, των δικαιούχων νοικοκυριών για την αγορά του σχετικού εξοπλισμού (βλ. τις 3269/1.11.2018, Β΄ 5022, και 1642/3.7.2019, Β΄ 2866, υπουργικές αποφάσεις για την ενεργοποίηση των υπηρεσιών πρόσβασης), το Κλιμάκιο κρίνει ότι, στη συγκεκριμένη περίπτωση, ο Δήμος ενήργησε χωρίς πρόθεση καταστρατήγησης του παρατεθέντος στις σκέψεις 2 και 3 νομικού πλαισίου, ως εκ τούτου το ελεγχόμενο χρηματικό ένταλμα θα μπορούσε να θεωρηθεί λόγω συγγνωστής πλάνης, εάν δεν είχε λήξει το έτος τις πιστώσεις του οποίου βαρύνει.

Εκτέλεση έργου:..Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με τα εκτιθέμενα στην προηγούμενη σκέψη, το Κλιμάκιο κρίνει τα ακόλουθα:Α. Οι εργασίες της Ομάδας Α «Χωματουργικά» της συμπληρωματικής σύμβασης οφείλονται σε επιδείνωση των συνθηκών του έργου λόγω καιρικών φαινομένων, που δεν ήταν δυνατό να αποτραπούν ακόμα και με μέτρα άκρας επιμέλειας. Ειδικότερα, οφείλονται σε εκτεταμένες ζημιές που προκλήθηκαν λόγω έντονων βροχοπτώσεων κατά τη διάρκεια εκτέλεσης των συμβατικών εργασιών, οι οποίες είχαν ως αποτέλεσμα την επιδείνωση των κατολισθήσεων, ασυνεχειών και γενικά αστοχιών σε θέσεις του αρχικού φυσικού αντικειμένου του έργου, η αποκατάσταση των οποίων είναι απολύτως αναγκαία για την ολοκλήρωση του έργου.Β. ι) Αναφορικά προς τις εργασίες της Ομάδας Β, «Τεχνικά Έργα» «Επένδυση πρανών με ελεύθερο πλέγμα», δεν προβάλλεται οποιαδήποτε αιτιολογία σχετικά με την ένταξή τους στη συμπληρωματική σύμβαση, ενώ, και από την παρατήρηση που διαλαμβάνεται στο ΠΡ/ΦΚΠΡ.ΕΠΚ/ΣΛ/ΜΕ/289/ 1.12.2017 έγγραφο ΤΚΕ Πρέβεζας του Υπουργείου ΥΠΟΜΕΔΙ, με θέμα «Διαβίβαση αναθεωρημένων μελετών εφαρμογής», ότι «2. Δεν έχουν συμπεριληφθεί μέτρα προστασίας των πρανών του άνω χώρου στάθμευσης … 3. Δεν συμπεριλαμβάνονται τα μέτρα προστασίας της κατολίσθησης στην περιοχή», δεν συνάγεται οποιαδήποτε απρόβλεπτη περίσταση που κατέστησε τις εργασίες αυτές ειδικώς αιφνιδίως αναγκαίες, ενώ, λαμβανομένου υπόψη ότι το έργο εκτελούνταν σε περιοχή που χαρακτηριζόταν από απότομα πρανή, στα οποία από την επίδραση του σεισμού της 17ης.11.2015 το γεωυλικό μετατράπηκε σε λιθοσύντριμμα, ισορροπούσε σε οριακές κλίσεις και το ανάγλυφο ήταν ασταθές, τα προαναφερόμενα μέτρα, εύλογα και κατά τα διδάγματα της κοινής πείρας, εντάσσονται στα μέτρα της αρχικής σύμβασης, που υπαγόρευε η έκταση της βλάβης, που είχε ήδη επέλθει από τον προαναφερόμενο ισχυρό σεισμό, και της πρόνοιας που συνεπαγόταν η προσπάθεια να αποτραπεί κατά το δυνατό η επιδείνωση της κατάστασης. ιι) Αναφορικά προς την κλίμακα πρόσβασης στην παραλία ..., οι εργασίες της συμπληρωματικής σύμβασης δεν δικαιολογούνται από απρόβλεπτες περιστάσεις. Από τα στοιχεία που παρατίθενται στην προηγούμενη σκέψη, προκύπτει ότι η κλίμακα δεν συμπεριλήφθηκε στη μελέτη και τεχνική έκθεση (Φεβρουαρίου 2016) επί των συνθηκών του έργου που προηγήθηκε της δημοπράτησης. Επιπλέον, οι ρυθμίσεις των τευχών δημοπράτησης (Ιουνίου 2016) σχετικά με την κλίμακα αναφέρονταν σε κατασκευή κλίμακας από σκυρόδεμα, το οποίο έγινε χωρίς εκτίμηση του υποβάθρου και χωρίς γεωλογική τεκμηρίωση της πρότασης πρόσβασης με κλίμακα στην ακτή .., ενώ ερχόταν σε πλήρη αντίθεση και προς τη γενική παραδοχή και παρεπόμενη σύσταση της τεχνικής έκθεσης της μελέτης δημοπράτησης του έργου (Φεβρουαρίου 2016) ότι η περιοχή διέλευσης της οδού προς την παραλία … ήταν ασταθής, το γεωυλικό είχε μετατραπεί σε λιθοσύντριμμα και οι μετακινήσεις και παραμορφώσεις του εδάφους θεμελίωσης των έργων, ακόμη και σε πολύ μικρούς σεισμούς, ήταν αναμενόμενες, συνεπώς τα προτεινόμενα έργα έπρεπε να είναι εύκαμπτα, παράλληλα δε τα ίδια χαρακτηριστικά συνιστούσαν αντενδείξεις για έργα αντιστήριξης με πασσάλους ή άλλα άκαμπτα στοιχεία από οπλισμένο σκυρόδεμα. Η διατύπωση των παραδοχών αυτών, σε αναφορά κυρίως προς τις εργασίες αποκατάστασης της οδού και όχι ειδικά προς τις εργασίες κατασκευής της κλίμακας, δεν ασκεί επιρροή, διότι οι παραδοχές αυτές αφορούσαν την περιοχή του έργου γενικά και αντιστοιχούσαν σε φυσικά χαρακτηριστικά και αστοχίες τέτοιας κλίμακας και έντασης, η αντιστροφή και εμφανής διαφοροποίηση των οποίων στην κατάληξη του έργου προς την ακτή ... έπρεπε να εκτίθεται σαφώς σε οποιοδήποτε έγγραφο που αφορούσε τη δημοπράτηση του έργου, αν συνέτρεχε περίπτωση που μπορούσε να δικαιολογήσει και να υποστηρίξει ασφαλώς θεμελιωμένη και σταθερή κατασκευή κλίμακας από σκυρόδεμα, δηλαδή της τεχνικής λύσης που επιλέχθηκε αρχικά. Η έλλειψη πλήρους και ακριβούς μελέτης και, γενικά, πρόβλεψης σχετικά με την κλίμακα προκύπτει και από το γεγονός ότι ζητήθηκε από την ανάδοχο κατά την εκτέλεση του έργου, αφότου προηγήθηκαν τα έντονα καιρικά φαινόμενα εξαιτίας των οποίων φέρεται η 1η συμπληρωματική σύμβαση, να υποβάλει κοστολογημένη πρόταση κλιμάκων, εναλλακτικές λύσεις, καθώς και γεωλογική τεκμηρίωση της πρότασης. Η έλλειψη της αναγκαίας μέριμνας και επιμέλειας συνάγεται και από το γεγονός ότι ο προϋπολογισμός της αρχικής σύμβασης συμπεριέλαβε συνολική δαπάνη 62.000 ευρώ, για την κατασκευή των δύο κλιμάκων, στις παραλίες ...και …, μήκους 200 μέτρων, δαπάνη από την οποία στην κλίμακα στην παραλία … αντιστοιχούσε ποσό 49.600 ευρώ, η δε μεταλλική κατασκευή που συμπεριλαμβάνεται στον 1ο ΑΠΕ ως αντικείμενο της 1ης συμπληρωματικής σύμβασης για την κατασκευή κλίμακας μόνο στην παραλία ... ανέρχεται σε 340.000 ευρώ. Επομένως, οι εργασίες της Ομάδας Β της 1ης συμπληρωματικής σύμβασης του 1ου ΑΠΕ «μεταλλική κλίμακα ..¨» (340.000 ευρώ), αλλά και οι σχετικές μελέτες (δαπάνη 90.000 ευρώ), δεν προκύπτει ότι οφείλονται σε απρόβλεπτες περιστάσεις, για τις οποίες, μάλιστα, ο φορέας κατασκευής του έργου δεν φέρει ευθύνη, διότι μελέτη πλήρης και ακριβής σχετική με την κλίμακα πρόσβασης στην παραλία ..., με βάση την οποία προσδιορίστηκε το τεχνικό αντικείμενο της αρχικής σύμβασης, δεν υπήρξε, ως εκ τούτου δεν προκύπτει ότι αντικειμενικά δεν ήταν δυνατόν να προβλεφθούν, σύμφωνα με τους κανόνες της ανθρώπινης εμπειρίας και λογικής, οι εργασίες κατασκευής κατάλληλης κλίμακας ενόψει των εκτεταμένων παραμορφώσεων του εδάφους και του ανάγλυφου στην περιοχή, λόγω του σεισμού της 17ης.11.2015, οι δε σχετικές ρυθμίσεις της διακήρυξης δεν ήταν κατά το δυνατόν, ομοίως, πλήρεις και ακριβείς. Επομένως, οι εργασίες της Ομάδας Β «Τεχνικά Έργα» «Επένδυση πρανών με ελεύθερο πλέγμα», «μεταλλική σκάλα ...», η σύνταξη των οικείων μελετών και οι αντίστοιχες δαπάνες μη νομίμως φέρονται ως περιεχόμενο της 1ης συμπληρωματικής σύμβασης εργασιών.Κατ’ ακολουθία των προεκτιθέμενων, το Κλιμάκιο κρίνει ότι συντρέχει νομική πλημμέλεια που κωλύει την υπογραφή του υποβληθέντος προς έλεγχο σχεδίου συμπληρωματικής σύμβασης.

ΑΝΑΚΛΗΘΗΚΕ ΜΕ ΤΗΝ ΕΣ/ΤΜ.6/1880/2018