Χαρακτηρισμός των ποσοστών και ποσών που αποδίδονται στο Ελληνικό Δημόσιο από τα ιδιωτικά Κ.Τ.Ε.Ο. ως φόρου ή τέλους ή εισφοράς - Ζητήματα που ανακύπτουν κατά τη διαδικασία βεβαίωσης και στις περιπτώσεις μη αποδόσεως, ανακριβούς ή εκπρόθεσμης αποδόσεως των ως άνω ποσοστών και ποσών.Η επιβληθείσα, αρχικά με το άρθρο 39 του ν. 2963/2001 και στη συνέχεια με το άρθρο 120 του ν. 4199/2013 επιβάρυνση στα Ιδιωτικά Κ.Τ.Ε.Ο. (ΙΚΤΕΟ), αποτελεί ειδικό φόρο επί των συναλλαγών, του οποίου το υποκείμενο, η κατηγορία των βαρυνόμενων συναλλαγών και ο συντελεστής καθορίζονται από το άρθρο 39 παρ.1 του ν. 2963/2001, επομένως, η φορολογική αρχή του τόπου εγκατάστασης του ΙΚΤΕΟ, δύναται να προβεί σε φορολογικό έλεγχο αυτού. Σε περίπτωση μη απόδοσης ή ανακριβούς ή εκπρόθεσμης απόδοσης του ως άνω οικονομικού βάρους, έχουν εφαρμογή, για την επιβολή κυρώσεων, οι διατάξεις του ν. 2523/1997 (για το χρονικό διάστημα πριν και μετά την 1-1-2014) και όχι τα άρθρα του ν. 4174/2013 (Κ.Φορ.Δ/σίας). Δεν τίθεται ζήτημα αποδόσεως, ανακριβούς ή εκπρόθεσμης αποδόσεως από τα ΙΚΤΕΟ στο Ελληνικό Δημόσιο του πρόσθετου ειδικού τέλους εκπρόθεσμης προσκόμισης οχημάτων για αρχικό ή επαναληπτικό έλεγχο, καθόσον το ως άνω τέλος δεν εισπράττεται ως μέρος της αμοιβής από τα Ι.Κ.Τ.Ε.Ο., αλλά εισπράττεται είτε με διπλότυπο είσπραξης τύπου Α, είτε με ειδικά έντυπα παραβόλων σε ευρώ, τα οποία κυκλοφορούν βάσει της υπ΄αριθ. 1093246/5486/0016/2000 απόφασης του Υπουργού Οικονομίας και Οικονομικών, που προσκομίζουν οι υπόχρεοι ιδιοκτήτες των οχημάτων προκειμένου να διεξαχθεί ο τεχνικός έλεγχος.

Προμήθεια με χρηματοδοτική μίσθωση:ζητείται η αναθεώρηση της 337/2018 απόφασης του VI Τμήματος του Ελεγκτικού Συνεδρίου, απορριπτικής αιτήσεων των ήδη αιτούντων για την ανάκληση της 243/2017 πράξης του Στ΄ Κλιμακίου.:Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα αναπτύχθηκαν σε προηγούμενες σκέψεις, εσφαλμένως το Τμήμα δέχθηκε, με την ήδη προσβαλλόμενη απόφαση, ότι με τις διατάξεις του ν. 1665/1986 θεσπίζεται περιοριστικά το νομικό καθεστώς των εκμισθωτών στις συμβάσεις χρηματοδοτικής μίσθωσης. Τούτο διότι, κατά τα προεκτεθέντα, με τις διατάξεις του εν λόγω νόμου θεσπίζονται οι όροι ιδρύσεως, λειτουργίας και εποπτείας των εταιρειών ειδικού σκοπού με αποκλειστικό αντικείμενο τη σύναψη συμβάσεων χρηματοδοτικής μίσθωσης, χωρίς βεβαίως να εισάγεται οποιαδήποτε απαγόρευση σε φυσικά ή νομικά πρόσωπα να συνάπτουν τέτοιας μορφής συμβάσεις, η οποία (απαγόρευση) σε κάθε περίπτωση θα ήταν αντίθετη σε υπερνομοθετικής ισχύος διατάξεις. Πέραν των ανωτέρω, οι συμβάσεις χρηματοδοτικής μίσθωσης, που συνάπτονται από δημόσια νομικά πρόσωπα, ρυθμίζονται αποκλειστικά από τις ειδικές διατάξεις του άρθρου 21 του           ν. 3775/2009, με τις οποίες, κατά τα λοιπά, γίνεται παραπομπή στις περί δημοσίων συμβάσεων διατάξεις. Υπό την τυχόν αντίθετη εκδοχή, έστω και καθ’ υπέρβαση των υπερνομοθετικής ισχύος διατάξεων, ο νομοθέτης δεν θα αγνοούσε, ως προς την κατάρτιση τέτοιας μορφής συμβάσεων από δημόσια νομικά πρόσωπα, τις διατάξεις του βασικού νόμου για τη χρηματοδοτική μίσθωση, ήτοι το ν. 1665/1986, στον οποίο κατά τα λοιπά θα παρέπεμπε. Τέλος, ως προς την καταλληλότητα, την χρηματοοικονομική επάρκεια και την τεχνική ικανότητα των συμμετεχόντων σε δημόσιους διαγωνισμούς οικονομικών φορέων προνοούν οι διατάξεις των άρθρων 73 επ. του ν. 4412/2016 περί δημοσίων συμβάσεων και συναφώς η εκδοθείσα σχετικώς οικεία διακήρυξη, με αποτέλεσμα ο αποκλεισμός φορέα με μοναδικό λόγο ότι δεν εντάσσεται στους φορείς του άρθρου 2 του ν. 1665/1986, να συνιστά υπέρμετρο περιορισμό της οικονομικής ελευθερίας και θέσπιση αδικαιολόγητων διακρίσεων.

Αναθεωρεί την 337/2018 απόφαση του VI Τμήματος του Ελεγκτικού Συνεδρίου.

Ανακαλεί τη 244/2017 πράξη του Στ΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου

 

Επιχορήγηση αστικής μη κερδοσκοπικής εταιρείας...Με τα δεδομένα αυτά όπως προκύπτουν από τις ως άνω 287/18.5.2011 και 329/2.6.2011 αποφάσεις του Δημοτικού Συμβουλίου του Δήμου ... και τα λοιπά στοιχεία του φακέλου και σύμφωνα με όσα εκτέθηκαν στη σκέψη ΙΙ της παρούσας, το Τμήμα κρίνει στη συγκεκριμένη περίπτωση ότι η ελεγχόμενη σύμβαση αφορά τη συγχρηματοδότηση, από το Δήμο ..., προγράμματος, οι δράσεις του οποίου συμβάλλουν στην περιβαλλοντική προστασία του νησιού και την εν γένει βελτίωση της ποιότητας ζωής της τοπικής κοινωνίας, κατ΄ εφαρμογή της ειδικής διάταξης του άρθρου 96 του ν. 3852/2010. Συνεπώς ο σχετικός λόγος ανάκλησης πρέπει να γίνει δεκτός. Εξάλλου, με την ως άνω οικονομοτεχνική έκθεση συνοψίζονται και κωδικοποιούνται όλα τα διάσπαρτα στοιχεία που εμπεριέχονται στις αποφάσεις των συμμετεχόντων φορέων και το φάκελο του προγράμματος περιβαλλοντικής προστασίας του νησιού της .... Ειδικότερα, στην έκθεση αυτή περιγράφονται λεπτομερώς: α) το χρονοδιάγραμμα της δράσης, β) η ποσότητα το είδος και η ιδιοκτησία του εξοπλισμού (πυροσβεστικά οχήματα, μοτοσυκλέτες, πυροφυλάκια, εξοπλισμός επικοινωνίας, κτηριακές υποδομές, βάση χαρτογραφικών δεδομένων), γ) το πρόγραμμα της δράσης, περιπολίες, δ) το προσωπικό που θα απασχοληθεί αριθμητικά και κατά ειδικότητα (οδηγοί οχημάτων, βοηθοί πυροσβέστες, πυροφύλακες, διοικητικό και επιστημονικό προσωπικό), ε) οικονομικό κόστος αναφορικά με τις αμοιβές του προσωπικού αναλυόμενες κατά ειδικότητα, καύσιμα συντήρηση, ανταλλακτικά κ.λ.π. οχημάτων, τηλεπικοινωνίες, αγορά εξοπλισμού ρουχισμού προσωπικού, κόστος χρήσης οχημάτων, εγκαταστάσεων κ.λ.π. και στ) αναλυτική κάλυψη κόστους προγράμματος που αντιστοιχεί στους συμμετέχοντες φορείς (Δήμος ..., ..., αστική μη κερδοσκοπική εταιρεία ¨....¨). Κατόπιν τούτων, το Τμήμα κρίνει ότι περιγράφονται αναλυτικά οι δράσεις, τα μέσα και το οικονομικό κόστος εκτέλεσης του προγράμματος περιβαλλοντικής προστασίας του νησιού της ... και προσδιορίζεται τεκμηριωμένα η συνεισφορά καθενός από τους συμμετέχοντες στην υλοποίηση του προγράμματος αυτού φορείς, κατά παραδοχή και του ετέρου λόγου ανάκλησης ως βάσιμου.

Παροχή υπηρεσιών καθαριότητας.(Απευθείας ανάθεση) (..)Το παρόν Κλιμάκιο του Ελεγκτικού Συνεδρίου, με τα Πρακτικά της 5ης Συνεδρίασης αυτού της 27ης.2.2018 (Θέμα Α), επιλαμβανόμενο της  ανωτέρω έκθεσης διαφωνίας της Επιτρόπου, έκρινε, κατά παραδοχή αυτής, ότι η εντελλόμενη με το εν λόγω ένταλμα δαπάνη είναι μη νόμιμη, σύμφωνα με τα διαλαμβανόμενα στα εν λόγω Πρακτικά του, στα οποία και παραπέμπει προς αποφυγή περιττών επαναλήψεων. Περαιτέρω, το Κλιμάκιο, με τα προμνησθέντα Πρακτικά του, ανέβαλε την έκδοση οριστικής Πράξης, λαμβάνοντας υπόψη του ότι στην Ολομέλεια του Ελεγκτικού Συνεδρίου εκκρεμούσε, μετά από σχετική παραπομπή ενώπιόν της με Πρακτικά του ΙV Τμήματος του Δικαστηρίου (βλ. Πρακτικά της 20ης Συν./14.11.2017), το ζήτημα του εάν η διάταξη της παραγράφου 3 περ. β του άρθρου 96 του ν. 4486/2017 (Α΄ 115/7.8.2017), δυνάμει της οποίας νομιμοποιούνται, μεταξύ άλλων, δαπάνες για υπηρεσίες καθαριότητας που έχουν παρασχεθεί σε νοσοκομεία μέχρι τη δημοσίευση του οικείου νόμου, αντιτίθεται ή όχι στο Σύνταγμα (α. 98 Σ.), καθώς και εάν είναι σύμφωνη ή όχι με τις διατάξεις της Οδηγίας 2014/24/ΕΕ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 26ης Φεβρουαρίου 2014, όπως αυτή ενσωματώθηκε στο εθνικό δίκαιο με το ν. 4412/2016 (Α΄ 147, διορθ. σφαλμ. Α΄ 200).ΙΙ. Η Ολομέλεια, με τα Πρακτικά της 2ης/7.3.2018  Γενικής Συνεδρίασής της (Θέμα Α΄) και σύμφωνα με τα ειδικότερα διαλαμβανόμενα σε αυτά, αποφάνθηκε ότι  η  εν λόγω νομιμοποιητική διάταξη αντίκειται στις διατάξεις τόσο του άρθρου 98 παρ. 1 εδ. α΄ και γ΄ του Συντάγματος (και κατά περίπτωση του εδ. β΄), καθώς και στις συνταγματικές αρχές του Κράτους Δικαίου, της νομιμότητας της δράσης της Διοίκησης, της χρηστής και διαφανούς διαχείρισης του δημόσιου χρήματος και της δημοσιονομικής βιωσιμότητας,  όσο και στις διατάξεις της Οδηγίας 2014/24/ΕΕ.ΙΙΙ. Κατόπιν αυτών, ενόψει του ότι η εντελλόμενη δαπάνη με το 127, οικονομικού έτους 2017, χρηματικό ένταλμα πληρωμής δεν είναι νόμιμη, αλλά ούτε και μπορεί να θεωρηθεί νόμιμη βάσει της νομιμοποιητικής διάταξης της παραγράφου 3 περ. β΄ του άρθρου  96 του ν. 4486/2017, η οποία δεν εφαρμόζεται λόγω της αντίθεσής της στις ως άνω υπερνομοθετικής ισχύος διατάξεις και αρχές, κατά τα κριθέντα από την Ολομέλεια, το Κλιμάκιο κρίνει ότι το εν λόγω ένταλμα δεν πρέπει να θεωρηθεί.

Παροχή υπηρεσιών φύλαξης.(παράταση σύμβασης )Το παρόν Κλιμάκιο του Ελεγκτικού Συνεδρίου, με τα Πρακτικά της 4ης Συνεδρίασης αυτού της 13ης.2.2018 (Θέμα Β΄), επιλαμβανόμενο της  ανωτέρω έκθεσης διαφωνίας της Επιτρόπου, έκρινε, κατά παραδοχή αυτής, ότι η εντελλόμενη με το εν λόγω ένταλμα δαπάνη είναι μη νόμιμη, σύμφωνα με τα διαλαμβανόμενα στα εν λόγω Πρακτικά του, στα οποία και παραπέμπει προς αποφυγή περιττών επαναλήψεων. Περαιτέρω, το Κλιμάκιο, με τα προμνησθέντα Πρακτικά του, ανέβαλε την έκδοση οριστικής Πράξης, λαμβάνοντας υπόψη του ότι στην Ολομέλεια του Ελεγκτικού Συνεδρίου εκκρεμούσε, μετά από σχετική παραπομπή ενώπιόν της με Πρακτικά του ΙV Τμήματος του Δικαστηρίου (βλ. Πρακτικά της 20ης Συν./14.11.2017), το ζήτημα του εάν η επικαλούμενη από το Νοσοκομείο διάταξη της παραγράφου 3 περ. β του άρθρου 96 του ν. 4486/2017 (Α΄ 115/7.8.2017), δυνάμει της οποίας νομιμοποιούνται, μεταξύ άλλων, δαπάνες για υπηρεσίες φύλαξης που έχουν παρασχεθεί σε νοσοκομεία μέχρι τη δημοσίευση του οικείου νόμου, αντιτίθεται ή όχι στο Σύνταγμα (α. 98 Σ.), καθώς και εάν είναι σύμφωνη ή όχι με τις διατάξεις της Οδηγίας 2014/24/ΕΕ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 26ης Φεβρουαρίου 2014, όπως αυτή ενσωματώθηκε στο εθνικό δίκαιο με το ν. 4412/2016 (Α΄ 147, διορθ. σφαλμ. Α΄ 200).ΙΙ. Η Ολομέλεια, με τα Πρακτικά της 2ης/7.3.2018  Γενικής Συνεδρίασής της (Θέμα Α΄) και σύμφωνα με τα ειδικότερα διαλαμβανόμενα σε αυτά, αποφάνθηκε ότι  η  εν λόγω νομιμοποιητική διάταξη αντίκειται στις διατάξεις τόσο του άρθρου 98 παρ. 1 εδ. α΄ και γ΄ του Συντάγματος (και κατά περίπτωση του εδ. β΄), καθώς και στις συνταγματικές αρχές του Κράτους Δικαίου, της νομιμότητας της δράσης της Διοίκησης, της χρηστής και διαφανούς διαχείρισης του δημόσιου χρήματος και της δημοσιονομικής βιωσιμότητας,  όσο και στις διατάξεις της Οδηγίας 2014/24/ΕΕ.ΙΙΙ. Κατόπιν αυτών, ενόψει του ότι η εντελλόμενη δαπάνη με το 271, οικονομικού έτους 2017, χρηματικό ένταλμα πληρωμής δεν είναι νόμιμη, αλλά ούτε και μπορεί να θεωρηθεί νόμιμη βάσει της νομιμοποιητικής διάταξης της παραγράφου 3 περ. β΄ του άρθρου  96 του ν. 4486/2017, η οποία δεν εφαρμόζεται λόγω της αντίθεσής της στις ως άνω υπερνομοθετικής ισχύος διατάξεις και αρχές, κατά τα κριθέντα από την Ολομέλεια, το Κλιμάκιο κρίνει ότι το εν λόγω ένταλμα δεν πρέπει να θεωρηθεί.

ΚΑΤΑΒΟΛΗ ΤΑΧΥΔΡΟΜΙΚΩΝ ΕΞΟΔΩΝ για τη διακίνηση επιστολικού ταχυδρομείου:..από τις προπαρατεθείσες διατάξεις του ν. 2668/1998, ο οποίος μεταφέρει κανόνες κοινοτικού δικαίου στην εθνική έννομη τάξη, συνάγεται ότι τα ..., ως φορέας καθολικής ταχυδρομικής υπηρεσίας στην Ελλάδα, διατηρούν καταρχήν αποκλειστικό δικαίωμα στη συλλογή, διαλογή, μεταφορά και διανομή των αντικειμένων αλληλογραφίας εσωτερικού και διασυνοριακού ταχυδρομείου, εφόσον το βάρος των αντικειμένων αλληλογραφίας δεν υπερβαίνει τα 50 γραμμάρια. Ως εκ τούτου, για τα αντικείμενα αυτά επιτρέπεται καταρχήν η απευθείας ανάθεση στα ..., χωρίς την προηγούμενη διενέργεια διαγωνισμού, της ταχυδρομικής τους διαχείρισης, ενώ για τα λοιπά αντικείμενα η απευθείας ανάθεση ταχυδρομικών υπηρεσιών δεν έχει έρεισμα στο πλέγμα των ως άνω διατάξεων (πρβλ. Πράξη Ε.Σ. VI Τμ. . 232/2007).

Εξάλλου, έχει παγίως κριθεί από το Δικαστήριο αυτό ότι δεν νομιμοποιούνται οι συμβάσεις που καταρτίσθηκαν, χωρίς την προηγούμενη υποβολή τους στον προβλεπόμενο από το άρθρο 98 παρ. 1β΄ του Συντάγματος προσυμβατικό έλεγχο, καθόσον η νομοθετική εξουσία έχει μεν τη δυνατότητα να νομιμοποιεί αναδρομικά πράξεις ή συμβάσεις των φορέων της δημόσιας διοίκησης, η εξουσία της όμως αυτή δεν είναι δυνατό να εξιχθεί μέχρις αναδρομικής εκ των υστέρων νομιμοποιήσεως αυτών που έχουν εκδοθεί ή καταρτισθεί κατά προφανή παράβαση των διατάξεων του Συντάγματος (βλ. Πράξεις Ε.Σ. IV Τμ. 171/2010 και VII Τμ.352/2009, 228/2011). 

Δεδομένου δε ότι ο νομοθέτης, ενεργώντας στο πλαίσιο της κατά το Σύνταγμα αρμοδιότητάς του για τη ρύθμιση των εννόμων σχέσεων και καταστάσεων και μάλιστα με αναδρομική δύναμη, μπορεί να νομιμοποιεί αναδρομικά δαπάνες, εφόσον, όμως, τούτο δεν προσκρούει σε ρητές απαγορευτικές διατάξεις του Συντάγματος, η επιχειρούμενη με την ως άνω διάταξη νομιμοποίηση των δαπανών που έχουν απορρεύσει από σύμβαση, η οποία έχει συναφθεί και εκτελεσθεί χωρίς να υποβληθεί πρώτα για έλεγχο νομιμότητας στο Ελεγκτικό Συνέδριο, επί της ουσίας δεν διαφέρει από τη νομιμοποίηση της ίδιας της σύμβασης και παραβιάζει τις διατάξεις της παρ. 1β΄ του άρθρου 98 του Συντάγματος που κατοχυρώνουν τον ουσιώδη διαδικαστικό τύπο του προσυμβατικού ελέγχου..Επομένως και η διάταξη του άρθρου 32 παρ. 7 του ν. 4075/2012 είναι ανίσχυρη και μη εφαρμοστέα ως παραβιάζουσα τις ανωτέρω συνταγματικής και υπερνομοθετικής ισχύος διατάξεις και, ως εκ τούτου, οι αντίθετοι ισχυρισμοί είναι αβάσιμοι και πρέπει να απορριφθούν.Κατ ακολουθία αυτών που στις προηγούμενες σκέψεις έγιναν δεκτά η κρινόμενη-τρίτη- αίτηση ανάκλησης του ... είναι το μεν απαράδεκτη, το δε αβάσιμη και, ως εκ τούτου, πρέπει απορριφθεί.

ΧΡΗΜΑΤΟΔΟΤΙΚΗ ΜΙΣΘΩΣΗ.Προμήθεια κινητού εξοπλισμού(...) ζητείται η αναθεώρηση της της 336/2018 απόφασης του VI Τμήματος του Ελεγκτικού Συνεδρίου, απορριπτικής αιτήσεων των ήδη αιτούντων για την ανάκληση της 243/2017 πράξης του ΣΤ΄ Κλιμακίου​.(...) Με τα δεδομένα αυτά, το Τμήμα κρίνει ότι, ανεξαρτήτως του αν η κρινόμενη σύμβαση αποτελεί γνήσια ή λειτουργική χρηματοδοτική μίσθωση, σε κάθε περίπτωση δεν εφαρμόζονται οι περιορισμοί των διατάξεων του ν. 1665/1986. Τούτο διότι, κατά τα προεκτεθέντα, με τις διατάξεις του εν λόγω νόμου θεσπίζονται οι όροι ιδρύσεως, λειτουργίας και εποπτείας των εταιρειών ειδικού σκοπού με αποκλειστικό αντικείμενο τη σύναψη συμβάσεων χρηματοδοτικής μίσθωσης, χωρίς βεβαίως να εισάγεται οποιαδήποτε απαγόρευση σε φυσικά ή νομικά πρόσωπα να συνάπτουν τέτοιας μορφής συμβάσεις. Παρόμοια απαγόρευση, άλλωστε, θα ήταν αντίθετη σε υπερνομοθετικής ισχύος διατάξεις. Πέραν δε των ανωτέρω, οι συμβάσεις χρηματοδοτικής μίσθωσης, που συνάπτονται από δημόσια νομικά πρόσωπα, ρυθμίζονται αποκλειστικά από τις ειδικές διατάξεις του άρθρου 21 του          ν. 3775/2009, με τις οποίες, κατά τα λοιπά, γίνεται παραπομπή στις περί δημοσίων συμβάσεων διατάξεις. Εάν ο νομοθέτης ήθελε, έστω και ανεπιτρέπτως ενόψει των υπερνομοθετικής ισχύος διατάξεων, την εκδοχή που υιοθετείται από την ήδη προσβαλλόμενη απόφαση, δεν θα αγνοούσε, ως προς την κατάρτιση τέτοιας μορφής συμβάσεων από δημόσια νομικά πρόσωπα, τις διατάξεις του βασικού νόμου για τη χρηματοδοτική μίσθωση, ήτοι το ν. 1665/1986, στον οποίο κατά τα λοιπά θα παρέπεμπε. Τέλος, ως προς την καταλληλότητα, την χρηματοοικονομική επάρκεια και την τεχνική ικανότητα των συμμετεχόντων σε δημόσιους διαγωνισμούς οικονομικών φορέων προνοούν οι διατάξεις των άρθρων 73 επ. του ν. 4412/2016 περί δημοσίων συμβάσεων και, συναφώς, η εκδοθείσα σχετικώς οικεία διακήρυξη, με αποτέλεσμα ο αποκλεισμός φορέα με μοναδικό λόγο ότι δεν εντάσσεται στους φορείς του άρθρου 2 του ν. 1665/1986, να συνιστά υπέρμετρο περιορισμό της οικονομικής ελευθερίας και θέσπιση αδικαιολόγητων διακρίσεων. Κατά τη γνώμη, όμως, της Συμβούλου Μαρίας Αθανασοπούλου, όπως ορθώς κρίθηκε με την προσβαλλόμενη απόφαση και δεν αμφισβητείται, η ελεγχόμενη σύμβαση αποτελεί λειτουργική (χρηματοδοτική) μίσθωση (operational leasing), ως τέτοια, δε, ρυθμίζεται αποκλειστικά από τις ειδικές διατάξεις του άρθρου 21 του ν. 3775/2009, με αποτέλεσμα να μπορεί αυτοτελώς να υπογράψει ως εκμισθώτρια και φορέας εκτός των αναφερομένων στο άρθρο 2 του ν. 1665/1986. Κατά λογική δε ακολουθία, ο φορέας αυτός δύναται και να εκδώσει νομίμως τα παραστατικά για την είσπραξη των μισθωμάτων, επομένως ο όρος 5.Β. της διακήρυξης, σύμφωνα με τον οποίο  επιτρέπεται να προηγηθεί της τελικής μίσθωσης των οχημάτων από την ανάδοχο προμηθεύτρια εταιρεία προς την Αναθέτουσα Αρχή, η αντίστοιχη μίσθωση των οχημάτων από εταιρεία χρηματοδοτικής μίσθωσης προς την ανάδοχο  προμηθεύτρια εταιρεία, έτσι ώστε να είναι δυνατή η έκδοση - από την τελευταία προς την Αναθέτουσα αρχή - των απαιτούμενων από τη νομοθεσία για την υλοποίηση της σύμβασης παραστατικών για την είσπραξη των μισθωμάτων, δεν ασκεί  ουσιώδη επιρροή. 8. Κατ’ ακολουθία των ανωτέρω, οι ένδικες αιτήσεις πρέπει να γίνουν δεκτές και να αναθεωρηθεί η 336/2018 απόφαση του VI Τμήματος. Γενομένων δε δεκτών των αιτήσεων, πρέπει να γίνουν δεκτές και οι από 28.12.2017 (Α.Β.Δ 3480/2017) και από 22.12.2017 (Α.Β.Δ. 3361/2017) αιτήσεις του νομικού προσώπου δημοσίου δικαίου, με την επωνυμία «Ε.....» (......) και της εταιρείας, με την επωνυμία «......», αντιστοίχως, να ανακληθεί η 243/2017 πράξη του ΣΤ΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου και να υπογραφεί το σχέδιο της σύμβασης για την «προμήθεια κινητού εξοπλισμού για το πρόγραμμα ανακύκλωσης χαρτιού με διαλογή στην πηγή για αντικατάσταση - εκσυγχρονισμό υφιστάμενου μέσω ενοικίων χρηματοδοτικής μίσθωσης (leasing) - Ομάδα Α΄». Τέλος, πρέπει να επιστραφούν τα καταβληθέντα παράβολα στην αιτούσα εταιρεία. Αναθεωρεί την 336/2018 απόφαση του VI Τμήματος του Ελεγκτικού Συνεδρίου.

Παροχή υπηρεσιών διανομής γευμάτων. (απευθείας ανάθεση κατόπιν συλλογής προσφορών) Το παρόν Κλιμάκιο του Ελεγκτικού Συνεδρίου, με τα Πρακτικά της 4ης Συνεδρίασης αυτού της 13ης.2.2018 (Θέμα Α΄), επιλαμβανόμενο της  ανωτέρω έκθεσης διαφωνίας της Επιτρόπου, έκρινε, κατά παραδοχή αυτής, ότι η εντελλόμενη με το εν λόγω ένταλμα δαπάνη είναι μη νόμιμη, σύμφωνα με τα διαλαμβανόμενα στα εν λόγω Πρακτικά του, στα οποία και παραπέμπει προς αποφυγή περιττών επαναλήψεων. Περαιτέρω, το Κλιμάκιο, με τα προμνησθέντα Πρακτικά του, ανέβαλε την έκδοση οριστικής Πράξης, λαμβάνοντας υπόψη του ότι στην Ολομέλεια του Ελεγκτικού Συνεδρίου εκκρεμούσε, μετά από σχετική παραπομπή ενώπιόν της με Πρακτικά του ΙV Τμήματος του Δικαστηρίου (βλ. Πρακτικά της 20ης Συν./14.11.2017), το ζήτημα του εάν η επικαλούμενη από το Νοσοκομείο διάταξη της παραγράφου 3 περ. β του άρθρου 96 του ν. 4486/2017 (Α΄ 115/7.8.2017), δυνάμει της οποίας νομιμοποιούνται, μεταξύ άλλων, δαπάνες για υπηρεσίες εστίασης που έχουν παρασχεθεί σε νοσοκομεία μέχρι τη δημοσίευση του οικείου νόμου, αντιτίθεται ή όχι στο Σύνταγμα (α. 98 Σ.), καθώς και εάν είναι σύμφωνη ή όχι με τις διατάξεις της Οδηγίας 2014/24/ΕΕ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 26ης Φεβρουαρίου 2014, όπως αυτή ενσωματώθηκε στο εθνικό δίκαιο με το ν. 4412/2016 (Α΄ 147, διορθ. σφαλμ. Α΄ 200).ΙΙ. Η Ολομέλεια, με τα Πρακτικά της 2ης/7.3.2018  Γενικής Συνεδρίασής της (Θέμα Α΄) και σύμφωνα με τα ειδικότερα διαλαμβανόμενα σε αυτά, αποφάνθηκε ότι  η  εν λόγω νομιμοποιητική διάταξη αντίκειται στις διατάξεις τόσο του άρθρου 98 παρ. 1 εδ. α΄ και γ΄ του Συντάγματος (και κατά περίπτωση του εδ. β΄), καθώς και στις συνταγματικές αρχές του Κράτους Δικαίου, της νομιμότητας της δράσης της Διοίκησης, της χρηστής και διαφανούς διαχείρισης του δημόσιου χρήματος και της δημοσιονομικής βιωσιμότητας,  όσο και στις διατάξεις της Οδηγίας 2014/24/ΕΕ.ΙΙΙ. Κατόπιν αυτών, ενόψει του ότι η εντελλόμενη δαπάνη με το 551, οικονομικού έτους 2017, χρηματικό ένταλμα πληρωμής δεν είναι νόμιμη, αλλά ούτε και μπορεί να θεωρηθεί νόμιμη βάσει της νομιμοποιητικής διάταξης της παραγράφου 3 περ. β΄ του άρθρου  96 του ν. 4486/2017, η οποία δεν εφαρμόζεται λόγω της αντίθεσής της στις ως άνω υπερνομοθετικής ισχύος διατάξεις και αρχές, κατά τα κριθέντα από την Ολομέλεια, το Κλιμάκιο κρίνει ότι το εν λόγω ένταλμα δεν πρέπει να θεωρηθεί. Σημειωτέον, εκ νέου, ότι η εισκομισθείσα στο φάκελο 10530/2017 διαταγή πληρωμής του Προέδρου Πρωτοδικών του Πρωτοδικείου Αθηνών, με την οποία διατάσσεται, μεταξύ άλλων, η πληρωμή της επίμαχης εντελλόμενης δαπάνης, δεν δύναται να ασκήσει επιρροή στην συγκεκριμένη υπόθεση, καθότι είναι μεταγενέστερη του ελεγχόμενου χρηματικού εντάλματος και δεν αποτελεί δικαιολογητικό αυτού. Είναι άλλο δε το ζήτημα ότι το Νοσοκομείο δύναται να εκδώσει νέο χρηματικό ένταλμα με συνημμένο ως δικαιολογητικό αυτού την εν λόγω διαταγή πληρωμής, η οποία, αποτελεί πλήρες και νόμιμο δικαιολογητικό και  δεσμεύει το Ελεγκτικό Συνέδριο ως προς την θεώρηση του εκδοθέντος κατόπιν αυτής εντάλματος (βλ. αποφ. Ολ. Ελ.Συν. 1023/2017).

Επί του μείζονος σπουδαιότητος νομικού ζητήματος της αντίθεσης ή μη του άρθρου 96 παρ. 3 περ. β΄ του ν. 4486/2017 (ΦΕΚ Α΄ 115)  προς τις διατάξεις του άρθρου 98 παρ. 1 εδ. α΄ του Συντάγματος, και της Οδηγίας 2014/24/ΕΕ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης, το οποίο παραπέμφθηκε κατ’ εφαρμογή του άρθρου 32 παρ. 6 του Κώδικα Νόμων για το Ελεγκτικό Συνέδριο (κυρωθέντος με το άρθρο πρώτο του ν. 4129/2013, ΦΕΚ Α΄ 52), όπως η παράγραφος αυτή ισχύει μετά την τροποποίησή της με το άρθρο 41 παρ. 2 του ν. 4489/2017 (ΦΕΚ Α΄ 140), στην Ολομέλεια του Ελεγκτικού Συνεδρίου με τα πρακτικά της 20ης/14.11.2017 Συνεδρίασης του ΙV Τμήματος, που διαβιβάστηκαν στη Γραμματεία της Γενικής Επιτροπείας της Επικρατείας με το ΦΓ16/10420/9.2.2018 έγγραφο της Υπηρεσίας Επιτρόπου στη Γραμματεία της Ολομέλειας του Ελεγκτικού Συνεδρίου...(..)Α. Στο άρθρο 96 παρ. 3 περ. β΄ του ν. 4486/2017 (Α΄ 115/7.8.2017) ορίζεται ότι: «Δαπάνες που έχουν προκύψει από ήδη παρασχεθείσες, έως τη δημοσίευση του παρόντος νόμου, υπηρεσίες καθαριότητας, σίτισης-εστίασης, φύλαξης και συντήρησης ηλεκτρομηχανολογικού εξοπλισμού προς νομικά πρόσωπα δημοσίου δικαίου που εποπτεύονται από το Υπουργείο Υγείας, θεωρούνται σύννομες και εκκαθαρίζονται σε βάρος των πιστώσεων των προϋπολογισμών των οικείων φορέων». Στην αιτιολογική έκθεση της εν λόγω διάταξης αναφέρεται ότι «Στην περ. β, κρίνεται απαραίτητη η νομιμοποίηση δαπανών από υπηρεσίες καθαριότητας, σίτισης και φύλαξης ή συντήρησης ηλεκτρομηχανολογικού εξοπλισμού που έχουν παρασχεθεί σε οποιοδήποτε νομικό πρόσωπο ιδιωτικού ή δημοσίου δικαίου, καθώς ομοίως συνέχονται με τη διαρκή και απρόσκοπτη παροχή των υπηρεσιών αυτών (…). Από τη διατύπωση της διάταξης καθίσταται σαφές ότι νομιμοποιούνται μόνον οι δαπάνες που έχουν ήδη παρασχεθεί έως την έναρξη ισχύος του παρόντος νόμου και όχι μεταγενέστερες», ενώ στην έκθεση αξιολόγησης συνεπειών της ρύθμισης, σε σχέση γενικώς  με την παρ. 3 του ως άνω άρθρου, αναφέρεται ότι «η προτεινόμενη διάταξη στην παρ. 3 επιφέρει ευεργετικές συνέπειες για τους φορείς που εντάσσονται στο πεδίο εφαρμογής της αποκαθιστώντας την ομαλή ροή πληρωμής των δαπανών (…) με άμεσο αποτέλεσμα την (…) εξοικονόμηση σημαντικών δημόσιων πόρων».(..)Β. Με την ανωτέρω διάταξη επιχειρείται η, δια της συλλήβδην νομιμοποίησης των οικείων δαπανών, άρση κάθε κωλύματος εξόφλησης των παρόχων ενός ευρέος φάσματος υπηρεσιών και δη καθαριότητας, σίτισης-εστίασης, φύλαξης και συντήρησης ηλεκτρομηχανολογικού εξοπλισμού προς οιοδήποτε νομικό πρόσωπο δημοσίου δικαίου εποπτευόμενο από το Υπουργείο Υγείας, αδιακρίτως της βαρύτητας και των συνεπειών των πλημμελειών που καθιστούν παράνομη τη διενέργεια των σχετικών δαπανών, καθώς και χωρίς κανένα χρονικό περιορισμό για το παρελθόν και μέχρι τη δημοσίευση του ως άνω νόμου.(..)Σημειωτέον ότι είχαν προηγηθεί και άλλες ενέργειες του νομοθέτη για νομιμοποίηση δαπανών από παροχή υπηρεσιών σε νοσοκομεία του Ε.Σ.Υ. και σε Δ.Υ.Πε., με τη θέσπιση ειδικότερα των διατάξεων: α) του άρθρου 37 του ν. 4238/2014 (Α΄ 38), για υπηρεσίες που παρασχέθηκαν σε νοσοκομεία του Ε.Σ.Υ. αρχικώς για το  διάστημα από 1.9.2012 έως και 17.2.2014 (ημερομηνία δημοσίευσης νόμου) και κατόπιν, μετά από διαδοχικές παρατάσεις της χρονικής ισχύος του, μέχρι και 31.10.2017 (βλ. άρ. 15 παρ. 3 του ν. 4498/2017, Α΄ 172), υπό συγκεκριμένες προϋποθέσεις....Από τα ως άνω εκτεθέντα προκύπτει ότι, παρά την προγενέστερη νομιμοποίηση επί μακρό χρονικό διάστημα -είτε με την ψήφιση νέων είτε με την παράταση προϋφιστάμενων διατάξεων- δαπανών από παροχή υπηρεσιών, όχι μόνο δεν αντιμετωπίστηκε η παθογένεια που είχε οδηγήσει στη θέσπιση αυτών, αλλά ο νομοθέτης προσφεύγει εκ νέου στη θέσπιση της επίμαχης νομιμοποιητικής διάταξης, η οποία δεν θέτει καμία προϋπόθεση και κανένα περιορισμό για την αναδρομική νομιμοποίηση, συνιστά δε ευκαιριακή ρύθμιση αναδρομικής ισχύος, που στερείται συνοχής και συστηματικότητας και που έχει ως στόχο να παρακάμψει τον προληπτικό έλεγχο και τα εμπόδια που αυτός θέτει στη διενέργεια παράνομων δαπανών, διαιωνίζοντας την υπάρχουσα παθογένεια, αντί να συμβάλλει στην αντιμετώπισή της.(..) Παράλληλα, αντίκειται στο άρθρο 98 παρ. 1 εδ. α΄, β΄ και γ΄ του Συντάγματος, καθώς στερεί από το Ελεγκτικό Συνέδριο τη δυνατότητα να διαδραματίσει αποτελεσματικά τον ρόλο του ως θεσμική δικλίδα ασφαλείας για την πιστή τήρηση των εν λόγω συνταγματικών επιταγών και καταλύει τις ελεγκτικές του αρμοδιότητες....ανατρέποντας ακόμα και αναδρομικά ήδη εκφερθείσες κρίσεις περί της μη νομιμότητας εντελλόμενων δαπανών, αλλά και σε επίπεδο κατασταλτικού ή κατά περίπτωση προσυμβατικού ελέγχου.(..)

Κατόπιν των ανωτέρω, επί του παραπεφθέντος γενικότερης σημασίας ζητήματος  της αντίθεσης  της διάταξης της παραγράφου 3 περ. β΄ του άρθρου 96 του ν. 4486/2017  στο Σύνταγμα και την Οδηγία 2014/24/ΕΕ, εισηγούμαι να γίνει δεκτό ότι η  εν λόγω νομιμοποιητική διάταξη αντίκειται στις διατάξεις τόσο του άρθρου 98 παρ. 1 εδ. α΄ και γ΄ του Συντάγματος (και κατά περίπτωση του εδ. β΄), καθώς και στις συνταγματικές αρχές του Κράτους Δικαίου, της νομιμότητας της δράσης της Διοίκησης, της χρηστής και διαφανούς διαχείρισης του δημόσιου χρήματος και της δημοσιονομικής βιωσιμότητας, όσο και στις διατάξεις της Οδηγίας 2014/24/ΕΕ, περαιτέρω δε να αναπεμφθεί η υπόθεση στο Τμήμα, προκειμένου αυτό να αποφανθεί οριστικά επί της σχετικής αίτησης ανάκλησης.

Η Ολομέλεια, μετά από συζήτηση, αποδέχθηκε κατά πλειοψηφία την ως άνω εισήγηση.

Aτομικές συμβάσεις εργασίας. (..) Β. Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά ανωτέρω, το Κλιμάκιο κρίνει, … τα ακόλουθα:1. Με τις διατάξεις της παραγράφου 7 του άρθρου 63 του ν. 4430/2016, ο νομοθέτης παρέχει στα Υπουργεία και στα νομικά πρόσωπα που εποπτεύονται από αυτά, τη δυνατότητα να συνάπτουν ατομικές συμβάσεις εργασίας ιδιωτικού δικαίου ορισμένου χρόνου, με τα επιλεγέντα, κατ΄ εφαρμογή του άρθρου 97 του ν. 4368/2016, πρόσωπα, προς κάλυψη των αναγκών τους, μεταξύ άλλων, και στον τομέα της καθαριότητας, για ένα μεταβατικό χρονικό διάστημα, έως τις 31.12.2018,… Εξάλλου, ως πραγματικό κώλυμα, θεωρεί γεγονότα, όπως η έκπτωση του εργολάβου, λόγω καταγγελίας της σύμβασής του και η απουσία προσωπικού καθαριότητας, λόγω μακροχρόνιας άδειας για οποιονδήποτε λόγο. Περαιτέρω, ως εξοικονόμηση δημοσιονομικής ωφέλειας, ο νομοθέτης θεωρεί το δημοσιονομικό όφελος που θα προκύψει, μέσω της σύναψης συμβάσεων ορισμένου χρόνου, αντί της μέχρι τώρα ανάθεσης των υπηρεσιών καθαριότητας σε εργολάβους, …Επιπλέον, εφόσον η πρόσληψη έκτακτου προσωπικού αποτελεί εξαίρεση στον ανωτέρω συνταγματικό κανόνα, οι περιπτώσεις που δικαιολογούν την κατ’ εξαίρεση πρόσληψη του προσωπικού αυτού, πρέπει να απαριθμούνται περιοριστικά στο νόμο. ..Επομένως, ειδικά όσον αφορά τους εποπτευόμενους από το Υπουργείο Υγείας φορείς, η εφαρμογή του ανωτέρω μεταβατικού συστήματος για την πρόσληψη έκτακτου προσωπικού, υπερβαίνει τα όρια του ευλόγου χρόνου, πέραν του οποίου η Διοίκηση είναι υποχρεωμένη να εφαρμόσει το προβλεπόμενο, από τις παραγράφους 1 έως 4 του ως άνω άρθρου 63, σύστημα προσλήψεων προσωπικού καθαριότητας. Με τα δεδομένα αυτά, η διάταξη της παραγράφου 7 του άρθρου 63 του ν. 4430/2016 αντιβαίνει στις διατάξεις των παραγράφων 2, 3 και 8 του άρθρου 103 του Συντάγματος…2. Επιπλέον, πρέπει να επισημανθούν τα εξής:α) Οι αρχικώς συναφθείσες, κατ’ επίκληση του άρθρου 97 του ν. 4368/2016, συμβάσεις, διάρκειας από 1.8.2016/1.12.2016 έως 31.12.2017, αν και συνήφθησαν ως συμβάσεις «μίσθωσης έργου», στην πραγματικότητα συνιστούσαν συμβάσεις εξαρτημένης εργασίας ορισμένου χρόνου,β) Ενόψει των ανωτέρω, οι συναφθείσες από 15.5.2017 έως 31.12.2018 συμβάσεις εργασίας ιδιωτικού δικαίου ορισμένου χρόνου, οι οποίες αποτελούν την αιτία της εντελλόμενης δαπάνης, συνιστούν διαδοχικές συμβάσεις, κατά την έννοια της διάταξης του άρθρου 5 παρ. 1 του π.δ/τος 164/2004, καθόσον καταρτίσθηκαν πριν από τη συμπλήρωση τριμήνου από τη λήξη των προηγούμενων συμβάσεων..3. Τέλος, όπως προκύπτει από την αιτιολογική έκθεση της διάταξης του άρθρου 96 του ν. 4486/2017, με την εν λόγω ρύθμιση επιδιώχθηκε η αντιμετώπιση ζητημάτων που ανέκυψαν, σχετικά με τη θεώρηση χρηματικών ενταλμάτων για την πληρωμή, μεταξύ άλλων, δαπανών, απορρεουσών από τη σύναψη συμβάσεων κατ’ επίκληση των διατάξεων του άρθρου 63 του ν. 4430/2016, τα οποία (ζητήματα) οφείλονται, ιδίως, είτε στο περίπλοκο του σχετικού νομικού ζητήματος που τίθεται, ως προς τη συμβατότητα των ως άνω διατάξεων του ν. 4430/2016 με το Σύνταγμα ή το Ευρωπαϊκό Δίκαιο, το οποίο δεν έχει οριστικά κριθεί από τα αρμόδια δικαστήρια … Επομένως, εφόσον οι συναπτόμενες, κατ’ επίκληση των διατάξεων του άρθρου 63 παρ. 7 του ν. 4430/2016, συμβάσεις εργασίας ορισμένου χρόνου αντίκεινται στο άρθρο 103 του Συντάγματος, οι απορρέουσες από τις συμβάσεις αυτές δαπάνες είναι μη νόμιμες και, ως εκ τούτου, οι ως άνω νομιμοποιητικές διατάξεις δεν δύνανται να αποτελέσουν το νόμιμο έρεισμα για την πληρωμή των δαπανών αυτών, πολλώ δε μάλλον για το μελλοντικό χρονικό διάστημα, μετά την ενδεχόμενη έκδοση πράξης του αρμοδίου Κλιμακίου περί μη θεώρησης των αντίστοιχων χρηματικών ενταλμάτων πληρωμής.