ΜΕΛΕΤΕΣ:Νόμιμη η καταβολή αμοιβής από Δήμο σε ανώνυμη εταιρεία για την εκπόνηση της μελέτης «Τεχνική βοήθεια Δήμου …», καθόσον η ανωτέρω μελέτη παραδόθηκε εμπροθέσμως και εγκρίθηκε σε χρόνο που υπολείπεται κατά μία ημέρα της συμβατικώς καθορισθείσας προθεσμίας (άρθρο 27 παρ. 1 του ν. 3316/2005, ΦΕΚ Α΄ 114/2005). H έκδοση του τιμολογίου δεν ασκεί επιρροή ως προς το χρόνο παραδόσεως της μελέτης, αφού μπορεί να εκδοθεί σε χρόνο μεταγενέστερο της οριστικής παραλαβής και εγκρίσεως αυτής.

ΜΕΛΕΤΕΣ. μη νόμιμη καταβολή αμοιβής στον ...., πολιτικό μηχανικό, για την εκπόνηση μελέτης,.., διότι κατά το χρόνο ανάθεσης της μελέτης ο φερόμενος ως δικαιούχος δεν ήταν κάτοχος πτυχίου μελετητή..(..)Με τα δεδομένα αυτά, η εκπόνηση της προαναφερόμενης μελέτης   μη νομίμως ανατέθηκε στον άνω πολιτικό μηχανικό.

Η ανατεθείσα μελέτη συνιστά μια ειδική αρχιτεκτονική μελέτη της κατηγορίας 7 του άρθρου 4 του π.δ/τος 798/1978, με αντικείμενο τη διαμόρφωση εξωτερικών χώρων. Η ενότητά της σχετικά με το υφιστάμενο κτίριο αποθηκών δεν αντιστοιχεί σε αυτοτελή μελέτη καθώς προτείνει μόνο επιφανειακές, εξωτερικές αισθητικής φύσεως παρεμβάσεις, αναγκαίες ώστε το υφιστάμενο κτίριο να εναρμονιστεί αισθητικά με το αναδιαμορφούμενο κοινόχρηστο περιβάλλον στο οποίο είναι ενταγμένο, χωρίς να επέλθει οποιαδήποτε εξειδικευμένη ριζική κτιριακή μεταβολή. Επομένως, με δεδομένο ότι η συμβατική αμοιβή των 6.554,60 ευρώ για την εκπόνηση της μελέτης υπερβαίνει το όριο των 3.327,90 ευρώ, που αντιστοιχεί σε ποσοστό 30% του ανώτατου ορίου αμοιβής πτυχίου Α΄ τάξης αυτής της κατηγορίας μελέτης, εσφαλμένως κατ’ εφαρμογή του άρθρου 209 παρ. 3 του Δημοτικού και Κοινοτικού Κώδικα η εκπόνηση της μελέτης ανατέθηκε απευθείας, ως κτιριακή αρχιτεκτονική μελέτη.

ΕΚΠΟΝΗΣΗ ΜΕΛΕΤΗΣ:Επειδή, σύμφωνα με τις διατάξεις του π.δ.696/1974, η προκαταρκτική μελέτη κτιριακών έργων περιλαμβάνει τη σύλληψη της ιδέας, τη σκοπιμότητα του έργου, την πρώτη διερεύνηση της επιθυμητής έκτασης και των συνθηκών πραγματοποιήσεως αυτού. Στην προκείμενη περίπτωση η εκπονηθείσα από το … Πανεπιστήμιο … Τεχνική Έκθεση  «Έρευνα Κατάρτισης Γενικού Σχεδίου Ανάπτυξης (MASTER PLAN) Κρατικού Αερολιμένα …», αποτελεί θεώρηση της μελλοντικής ανάπτυξης του αεροδρομίου … και περιλαμβάνει τη σκοπιμότητα ανάπτυξης αυτού, τη θέση των εγκαταστάσεων, το μέγεθος τους σε σχέση με τις προβλέψεις της επιβατικής και εμπορευματικής κίνησης σύμφωνα, με τους διεθνείς και εθνικούς κανονισμούς ICAO, ANNEX 14, DOC 9184, με βάση δε αυτή, ως προκαταρκτική μελέτη, η Υπηρεσία … προχώρησε στην εκπόνηση της απαιτούμενης μελέτης για την υλοποίηση της κατασκευής του έργου. Περαιτέρω, σύμφωνα με τις ως άνω διατάξεις, αντικείμενο  της προμελέτης είναι, οι βασικές ιδέες και λύσεις για τη λειτουργία, τη μορφή και τη δαπάνη του έργου. Περιλαμβάνει δε, μεταξύ άλλων, την εκπόνηση προσχεδίων αρχιτεκτονικής λύσεως, ενδεχομένως με τις απαιτούμενες παραλλαγές και εναλλακτικές λύσεις, προκειμένου να εξευρεθεί η καλύτερη και αποτελεσματικότερη λύση για την τελική κατασκευή του έργου. Στη προκείμενη δε περίπτωση αντικείμενο της ανατεθείσας μελέτης, είναι μεταξύ άλλων η μελέτη της επέκτασης του κτιρίου του Αεροσταθμού, της αναδιαρρύθμισης ή ανακατασκευής του υπάρχοντος αερο-σταθμού και τα στάδια της εκπόνησης της αρχιτεκτονικής αυτής μελέτης είναι η προμελέτη, η οριστική μελέτη και η μελέτη εφαρμογής (άρθρο 2ο Ε.Σ.Υ. σκέψη 4 της παρούσας). Εξάλλου, από κανένα στοιχείο δεν προκύπτει ότι δόθηκε εντολή στους μελετητές-αναδόχους να εκπονήσουν προ-καταρκτική μελέτη, η οποία προϋπήρχε και με βάση αυτή ξεκίνησε η εκπόνηση της μελέτης του έργου, εξάλλου, η σύνταξη του κτιριολογικού προγράμματος ανήκε στις συμβατικές υποχρεώσεις αυτών (άρθρο 7ο Ε.Σ.Υ, σκέψη 4 της παρούσας), για τις οποίες είχε καθορισθεί η συμβατική αμοιβή. Ως εκ τούτου, η υιοθέτηση ως καλύτερης και αποτελεσματικότερης, της εναλλακτικής λύσης της κατεδάφισης του υπάρχοντος κτιρίου του Αεροσταθμού αντί της επέκτασης αυτού,  έγινε στα πλαίσια σύνταξης της προμελέτης, για την οποία ενδεχομένως οι μελετητές να δικαιούνταν πρόσθετης αμοιβής (άρθρο 10ο Ε.Σ.Υ. σκέψη 4). Συνεπώς, εφόσον η παραπάνω μελέτη την οποία εκπόνησαν οι προσφεύγοντες δεν αποτελεί προκαταρκτική μελέτη, για το λόγο αυτό το δικαστήριο κρίνει ότι δεν δικαιούνται τη σχετική νόμιμη αμοιβή, απορριπτόμενων ως αβασίμων των ισχυρισμών τους.

Ερωτάται: α) Ποια είναι η «οφειλόμενη αμοιβή», κατά την έννοια της παραγράφου 4 του άρθρου 36 του ν. 3316/2005, για τις εκτελεσθείσες εργασίες του αναδόχου εκπόνησης μελέτης, ο οποίος έλαβε μεν από τη Διευθύνουσα Υπηρεσία την εντολή εκπόνησης σταδίου μελέτης, πλην όμως δεν πρόλαβε να εκπονήσει ή και να παραδώσει την εκπονηθείσα μελέτη στην υπηρεσία και περαιτέρω ποιο είναι το οφειλόμενο ποσό της αποζημίωσης που αναλογεί σε ποσοστό τριάντα τοις εκατό (30%) του υπολειπόμενου χρηματικού αντικειμένου του υπό εκπόνηση σταδίου, β) εάν, στην περίπτωση που ο ανάδοχος πριν τη διάλυση της σύμβασης, εκπόνησε και υπέβαλε τη μελέτη του σταδίου και καταβλήθηκε σε αυτόν το προβλεπόμενο από τον νόμο (άρθρο 30 παρ. 2 γ’ και δ’ του ν. 3316/2005), οφειλόμενο ποσοστό 70% ή και 80% της συμβατικής αμοιβής, αλλά η μελέτη δεν εγκρίθηκε τελικά, για λόγους μη οφειλόμενους στον ανάδοχο ή στην ποιότητα της μελέτης, υφίσταται υποχρέωση καταβολής της συνολικής συμβατικής αμοιβής του σταδίου, σε ποσοστό δηλαδή 100% του σταδίου, σύμφωνα με την παράγραφο 4 του άρθρου 36 του ν. 3316/2005, οπότε, αυτονόητα, στην περίπτωση αυτή δεν τίθεται ζήτημα πληρωμής αποζημίωσης λόγω της διάλυσης της σύμβασης εκπόνησης μελέτης, δεδομένου ότι δεν υφίσταται «υπολειπόμενο χρηματικό αντικείμενο» του υπό εκπόνηση σταδίου.(...)Α. Επί διάλυσης της σύμβασης εκπόνησης της μελέτης το οφειλόμενο ποσό στον ανάδοχο που έλαβε την εντολή εκπόνησης μελέτης, πλην όμως δεν πρόλαβε να την εκπονήσει ή να παραδώσει την εκπονηθείσα μελέτη συνίσταται α) στην αμοιβή του για τις ήδη εκτελεσθείσες εργασίες, β) σε αποζημίωση που ανέρχεται σε ποσοστό 30% του υπολειπόμενου χρηματικού αντικειμένου του υπό εκπόνηση σταδίου, δηλαδή των υπολειπομένων εργασιών του σταδίου, γ) σε αποζημίωση που ανέρχεται σε ποσοστό 10% επί της συμβατικής αμοιβής των υπολειπόμενων (τυχόν) για την ολοκλήρωση της μελέτης σταδίων, εφόσον δεν προβλέπεται διαφορετικά στη σύμβαση (ομόφωνα). Β. Στην περίπτωση που ο ανάδοχος, πριν τη διάλυση της σύμβασης, εκπόνησε και υπέβαλε τη μελέτη του σταδίου, πέραν του οφειλόμενου προς αυτόν ποσοστού 70% ή και 80% της συμβατικής αμοιβής που δικαιούται, εφόσον η μελέτη δεν εγκρίθηκε τελικά, για λόγους μη οφειλόμενους στον ίδιο ή στην ποιότητα της μελέτης του, ο εργοδότης οφείλει να καταβάλει προς αυτόν τη συνολική συμβατική αμοιβή του σταδίου, δηλαδή ποσοστό 100% του σταδίου, κατόπιν ελέγχου της μελέτης για τυχόν σφάλματα και πλημμέλειες. Πέραν τούτου, και εφόσον στη σύμβαση δεν προβλέπεται διαφορετικά, δικαιούται αποζημίωση ανερχόμενη σε ποσοστό 10% επί της συμβατικής αμοιβής των (τυχόν) υπολειπόμενων για την ολοκλήρωση της μελέτης σταδίων (ομόφωνα).

Οι μη βεβαιωμένες από τους Φ.Κ.Α. απαιτήσεις από ασφαλιστικές εισφορές υπόκεινται στην γενική εικοσαετή παραγραφή του άρθρου 249 Α.Κ. μόνον εφόσον ειδικές καταστατικές διατάξεις δεν ορίζουν άλλως. Οι ειδικές διατάξεις των Φ.Κ.Α. που προβλέπουν άλλον (συντομότερο της εικοσαετίας) χρόνο παραγραφής, και άλλη αφετηρία αυτής (πλην της βεβαιώσεως) έχουν μεν ισχύ, αλλά αφορούν μόνον τις μη βεβαιωμένες οφειλές. Οι ειδικές διατάξεις των Φ.Κ.Α. που προβλέπουν άλλον (συντομότερο της εικοσαετίας) χρόνο παραγραφής, αλλά με αφετηρία τον χρόνο της βεβαιώσεως κατισχύουν του άρθρου 137 του Ν. 3655/2008 κατά τη ρητή πρόβλεψη του άρθρου αυτού. (ομοφ.)Έναρξη της παραγραφής απαιτήσεων (από ασφαλιστικές εισφορές) υπέρ των Φορέων Κοινωνικής Ασφάλισης (Φ.Κ.Α.), πριν ή μετά τη βεβαίωση της οφειλής – Ισχύς ειδικών διατάξεων των Φ.Κ.Α. που προβλέπουν διαφορετικό χρονικό σημείο έναρξης της παραγραφής ή διαφορετικό χρόνο παραγραφής. 

Απευθείας ανάθεση μελέτης.Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στην προηγούμενη σκέψη, η εντελλόμενη με το επίμαχο χρηματικό ένταλμα πληρωμής δαπάνη είναι μη νόμιμη, καθόσον τόσο η σχετική απόφαση της Δημαρχιακής Επιτροπής .... για την απευθείας ανάθεσή της, όσο και υπογραφή της σχετικής σύμβασης, εκδόθηκαν σε χρόνο μεταγενέστερο της εκπόνησης και παράδοσης της ανωτέρω μελέτης. Ο ισχυρισμός δε του Δήμου .... ότι η μελέτη αυτή ανατέθηκε κατ’ εφαρμογή του άρθρου 158 παρ.7 του ν.3463/2006, προβάλλεται αλυσιτελώς, καθόσον η διαγραφόμενη από τη διάταξη αυτή διαδικασία αφορά στην τροποποίηση του προϋπολογισμού όταν δεν υπάρχει πίστωση ή αυτή που υπάρχει είναι ανεπαρκής και δεν μπορεί να θεραπεύσει την έλλειψη προηγούμενης απόφασης ανάθεσης και του σχετικού συμφωνητικού πριν από την εκπόνηση της σχετικής μελέτης.

ΜΕΛΕΤΕΣ Ανάθεση - Διαδικασία:Μη νόμιμη η καταβολή αμοιβής από Δήμο σε αρχιτέκτονα μηχανικό, για την εκπόνηση της μελέτης «Σύνταξη τευχών δημοπράτησης παιδικού σταθμού ..», καθόσον η ανωτέρω μελέτη που δεν αφορά στην κατασκευή κάποιου ιδιαίτερης φύσεως ή δυσκολίας τεχνικού έργου, εμπίπτει στα καθήκοντα των υπηρετούντων στην Τεχνική Υπηρεσία του Δήμου τεσσάρων αρχιτεκτόνων μηχανικών.

ΜΕΛΕΤΕΣ:Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στην προηγούμενη σκέψη, ο Δήμος ... μη νομίμως ανέθεσε στο φερόμενο ως δικαιούχο του ελεγχόμενου χρηματικού εντάλματος τοπογράφο μηχανικό την εκπόνηση της προαναφερθείσας μελέτης, καθόσον αυτή ως εκ της φύσεως και του αντικειμένου της, εμπίπτει στα καθήκοντα και τις αρμοδιότητες, όπως αυτές περιγράφονται στον Ο.Ε.Υ., του υπηρετούντος στο Γραφείο Τεχνικών Έργων και Μελετών τοπογράφου μηχανικού, ο οποίος άλλωστε ορίστηκε ως επιβλέπων την ως άνω μελέτη. Σε κάθε περίπτωση ο Δήμος ..., ο οποίος έχει το βάρος της απόδειξης, δεν αποδεικνύει, ούτε εξάλλου επικαλείται, ότι το υπηρετούν προσωπικό στερείται των αναγκαίων ειδικών γνώσεων για την εκπόνηση της επίμαχης μελέτης, μολονότι διαθέτει την ίδια επιστημονική ειδικότητα.

ΜΕΛΕΤΕΣ:Μη νόμιμη η καταβολή αμοιβής από Δήμο σε πολιτικό μηχανικό για την εκπόνηση μελέτης έργου, που αφορά την κατασκευή φράγματος, καθόσον, μη νομίμως: α) κατά τα οριζόμενα στο άρθρο 209 παρ. 4 του ΚΔΚ ανατέθηκε η ανωτέρω μελέτη σε ιδιώτη μελετητή, χωρίς να έχει προηγουμένως βεβαιωθεί η αδυναμία της αρμόδιας Τεχνικής Υπηρεσίας Δήμων και Κοινοτήτων να συντάξει η ίδια την εν λόγω μελέτη, β) η εκπόνηση της μελέτης ανατέθηκε απευθείας σε μελετητή με πτυχίο Γ΄ τάξης, διότι, κατά την παρ. 3 του ίδιου ως άνω άρθρου του ΚΔΚ, απευθείας ανάθεση επιτρέπεται μόνο σε μελετητή ή μελετητικό γραφείο με πτυχίο Α΄ ή Β΄ τάξης και γ) η ανωτέρω μελέτη ανατέθηκε χωρίς προηγούμενο υπολογισμό της προεκτιμώμενης αμοιβής βάσει του Κανονισμού Προεκτιμώμενων Αμοιβών Μελετών και Υπηρεσιών, αφού όπως προκύπτει  η αμοιβή του μελετητή υπολογισθείσα με βάση τον ανωτέρω Κανονισμό υπερέβαινε εκείνη της απόφασης ανάθεσης. Επιπροσθέτως, υπάρχει παραβίαση του άρθρου 209 παρ. 3 του Κ.Δ.Κ.,  αφού, σύμφωνα με αυτό, το ύψος της προεκτιμώμενης αμοιβής συναρτάται με τη τηρητέα διαδικασία