Τροποποίηση της υπό στοιχεία ΠΟΛ. 1176/2018 απόφασης του Διοικητή της Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Εσόδων (Α.Α.Δ.Ε.), όπως ισχύει.

Φορολογία ακινήτων. Αίτηση ακύρωσης της ΥΑ ΠΟΛ.1113/2018 του Υφυπουργού Οικονομικών περί αντικειμενικού προσδιορισμού της φορολογητέας αξίας των ακινήτων. Με την προσβαλλόμενη απόφαση, που εκδόθηκε βάσει των εξουσιοδοτικών διατάξεων των άρθρων 41 του Ν. 1249/1982 και 46 του Ν. 4509/2017, έγινε μόνον αναπροσαρμογή των τιμών εκκίνησης/ζώνης (Τ.Ζ), που λαμβάνεται υπόψη για τον υπολογισμό της φορολογητέας αξίας των οικοπέδων, χωρίς να αναφέρεται στην αξία αδόμητου οικοπέδου, όπως υποστηρίζουν οι αιτούντες. Απορρίπτεται η αίτηση ακύρωσης ως απαράδεκτη.

Φορολογία ακινήτων και προσδιορισμός της αντικειμενικής αξίας για τον υπολογισμό των οικείων φόρων. Η τήρηση ή μη από τη Διοίκηση των όρων που θέτουν οι εξουσιοδοτικές διατάξεις ή που συνάγονται από αυτές μπορεί να προκύπτει είτε από την ίδια την προσβαλλόμενη κανονιστική πράξη είτε από τα στοιχεία του φακέλου, στα οποία συγκαταλέγονται και οι προπαρασκευαστικές της έκδοσής της πράξεις. Με το άρθρο 41 του ν. 1249/1982 επιτρεπτώς κατά το άρθρο 43 παρ. 2 του Συντάγματος χορηγείται στον Υπουργό Οικονομικών νομοθετική εξουσιοδότηση και για τον καθορισμό της ειδικής μεθοδολογίας καθορισμού των πραγματικών αξιών των ακινήτων. Δεν αποκλείεται από το άρθρο 26 παρ. 2 του Συντάγματος η ανάθεση καθηκόντων συλλογής, επεξεργασίας και εκτίμησης στοιχείων της αγοράς (όπως στοιχείων για αγοραπωλησίες και μισθώσεις ακινήτων) σε πιστοποιημένους εκτιμητές, οι οποίοι οφείλουν να ακολουθούν, εκτός από την ημεδαπή νομοθεσία, τα οικεία ευρωπαϊκά ή διεθνή εκτιμητικά πρότυπα. Ο υπολογισμός και ο προσδιορισμός της τιμής εκκίνησης των ακινήτων στην επίμαχη ζώνη εχώρησε κατά τρόπο που δεν πληροί την απαίτηση των εξουσιοδοτικών διατάξεων των νόμων 1249/1982 και 4509/2017 περί τήρησης αρκούντως ορισμένης, πρόσφορης και επιστημονικά άρτιας μεθοδολογίας, με συνέπεια η διαδικασία αυτή να παρουσιάζει σοβαρές αποκλίσεις από τα διεθνή και ευρωπαϊκά πρότυπα. Η προσβαλλόμενη υα ΠΟΛ.1113/2018 είναι, ως προς το επίδικο σκέλος της, μη νόμιμη, ως εκδοθείσα κατά παράβαση των όρων της νομοθετικής εξουσιοδότησης. Η ακύρωση της 11 επίδικης ρύθμισης πρέπει να μην αναδράμει στο χρόνο έναρξης ισχύος της, αλλά στην ημέρα δημοσίευσης της παρούσας απόφασης. Δεκτή η αίτηση ακύρωσης.

Φορολογία ακινήτων και προσδιορισμός της αντικειμενικής αξίας για τον υπολογισμό των οικείων φόρων. Η τήρηση ή μη από τη Διοίκηση των όρων που θέτουν οι εξουσιοδοτικές διατάξεις ή που συνάγονται από αυτές μπορεί να προκύπτει είτε από την ίδια την προσβαλλόμενη κανονιστική πράξη είτε από τα στοιχεία του φακέλου, στα οποία συγκαταλέγονται και οι προπαρασκευαστικές της έκδοσής της πράξεις. Με το άρθρο 41 του ν. 1249/1982 επιτρεπτώς κατά το άρθρο 43 παρ. 2 του Συντάγματος χορηγείται στον Υπουργό Οικονομικών νομοθετική εξουσιοδότηση και για τον καθορισμό της ειδικής μεθοδολογίας καθορισμού των πραγματικών αξιών των ακινήτων. Δεν αποκλείεται από το άρθρο 26 παρ. 2 του Συντάγματος η ανάθεση καθηκόντων συλλογής, επεξεργασίας και εκτίμησης στοιχείων της αγοράς (όπως στοιχείων για αγοραπωλησίες και μισθώσεις ακινήτων) σε πιστοποιημένους εκτιμητές, οι οποίοι οφείλουν να ακολουθούν, εκτός από την ημεδαπή νομοθεσία, τα οικεία ευρωπαϊκά ή διεθνή εκτιμητικά πρότυπα. Ο υπολογισμός και ο προσδιορισμός της τιμής εκκίνησης των ακινήτων στην επίμαχη ζώνη εχώρησε κατά τρόπο που δεν πληροί την απαίτηση των εξουσιοδοτικών διατάξεων των νόμων 1249/1982 και 4509/2017 περί τήρησης αρκούντως ορισμένης, πρόσφορης και επιστημονικά άρτιας μεθοδολογίας, με συνέπεια η διαδικασία αυτή να παρουσιάζει σοβαρές αποκλίσεις από τα διεθνή και ευρωπαϊκά πρότυπα. Η προσβαλλόμενη υα ΠΟΛ.1113/2018 είναι, ως προς το επίδικο σκέλος της, μη νόμιμη, ως εκδοθείσα κατά παράβαση των όρων της νομοθετικής εξουσιοδότησης. Η ακύρωση της 11 επίδικης ρύθμισης πρέπει να μην αναδράμει στο χρόνο έναρξης ισχύος της, αλλά στην ημέρα δημοσίευσης της παρούσας απόφασης. Δεκτή η αίτηση ακύρωσης.

Φορολογία ακινήτων. Ειδικός φόρος ακινήτων του άρθρου 15 του Ν. 3019/2002. Εξαίρεση από το φόρο των ακινήτων Εταιρείας εδρεύουσας σε άλλο κράτος της ΕΕ. Η φορολογική αρχή νομίμως στηρίζεται στα στοιχεία περί των μετόχων της εταιρείας που προκύπτουν από το μητρώο εταιρειών του εν λόγω κράτους, τα οποία τεκμαίρονται ως αληθή και ακριβή. Το τεκμήριο μπορεί να ανατραπεί μόνο μέσω πράξης αρμόδιου οργάνου του κράτους της έδρας της εταιρείας, που πρέπει να επικαλεσθεί και να προσκομίσει ο αιτούμενος την εξαίρεση από το φόρο. Το ζήτημα των προϋποθέσεων εξαίρεσης από το φόρο ρυθμίζεται αποκλειστικά από τον Ν. 3091/2002. Για την εφαρμογή του άρθρου 3 περ. ε` εδ. β` του Ν. 3091/2002 απαιτείται το σύνολο των μετοχών της α.ε. με έδρα χώρα της ΕΕ να ανήκει σε μία εταιρεία. Ο νόμος δεν διακρίνει τυπική και ουσιαστική κυριότητα των μετοχών. Εφόσον απαγορεύεται η καταχώριση ανακοίνωσης εμπιστεύματος στο μητρώο εταιρειών, κάτοχος των μετοχών είναι η εταιρεία. Το άρθρο 15 του Ν. 3091/2002, με την οποία επιβάλλεται φόρος σε ποσοστό 15%, δεν προσκρούει στην αρχή της αναλογικότητας και στα άρθρα 4 παρ. 5, 5 και 17 παρ. 1 του Συντάγματος και 1 του ΠΠΠ της ΕΣΔΑ. Ο επίδικος φόρος αποτελεί φόρο επί της περιουσίας και δεν έχει το χαρακτήρα διοικητικής κύρωσης. Το ύψος του επίδικου φόρου υπολογίζεται επί της αντικειμενικής αξίας του ακινήτου, χωρίς να τίθενται μειωτικοί συντελεστές σχετικοί με τη μετοχική σύνθεση της υπόχρεης εταιρείας. Επιβολή προσθέτου φόρου κατά τα άρθρα 1 και 2 του Ν. 2523/1997, λόγω παράλειψης υποβολής δήλωσης. Η ενωσιακή αρχή της αναδρομικής εφαρμογής της ελαφρύτερης διοικητικής κύρωσης αφορά και σε διοικητικές κυρώσεις για παραβάσεις της φορολογικής νομοθεσίας εφόσον έχουν επαρκή σύνδεσμο με το δίκαιο της ΕΕ. Αν η αρχή δεν δύναται να εφαρμοσθεί, το διοικητικό δικαστήριο εξετάζει το σχετικό λόγο της προσφυγής και με βάση το άρθρο 7 της ΕΣΔΑ. Ο πρόσθετος φόρος συνιστά περιορισμό της ενωσιακής ελευθερίας της κυκλοφορίας κεφαλαίων. Η εφαρμογή του άρθρου 58 παρ. 2 του ΚΦΔ, όπως αντικαταστάθηκε με το άρθρο 3 παρ. 7 του Ν. 10 4337/2015, άγει σε ηπιότερη για τον παραβάτη διοικητική κύρωση έναντι της οριζόμενης από το Ν. 2523/1997 και ο πρόσθετος φόρος πρέπει να μειωθεί στο 50% του κυρίου φόρου. Εσφαλμένη αντίθετη κρίση της προσβαλλόμενης απόφασης. Η αναίρεση ασκήθηκε παραδεκτά κατά το άρθρο 12 παρ. 1 του Ν. 3900/2010 ως προς ορισμένους λόγους. Μερικά δεκτές η αναίρεση και η προσφυγή (αναιρεί εν μέρει την αριθμ. 254/2018 απόφαση του Διοικητικού Εφετείου Πατρών).

Ερμηνεία των διατάξεων του άρθρου 179 του ν. 4261/2014 : α) ως προς το καθεστώς διανομής της περιουσίας των πρώην θυγατρικών εταιρειών της ΕΟΜΜΕΧ ΑΕ, που έχουν λυθεί και τεθεί σε εκκαθάριση, β) ως προς το φορέα που θα αναλάβει την πραγματοποίηση και διαχείριση της διανομής της περιουσίας αυτής, και γ) βάσει ποίων διατάξεων μπορεί να εκκινήσει η διαδικασία διανομής ή η εκκαθαριστική διαδικασία για την εταιρεία ΕΛΚΕΔΕ ΑΕ, δεδομένου ότι τα κινητά περιουσιακά της στοιχεία, τα βιβλία και στοιχεία αυτής και το εν γένει αρχειακό της υλικό έχει καταστραφεί.(...)α) Στην περίπτωση των θυγατρικών εταιρειών της ΕΟΜΜΕΧ ΑΕ η διανομή της εταιρικής τους περιουσίας θα πρέπει να γίνει κατά τη διαδικασία των διατάξεων του άρθρου 179 του ν. 4261/2014, (και συμπληρωματικά σύμφωνα με τα καταστατικά τους και τις διατάξεις του ν. 4548/2018), ανεξάρτητα από την πρόοδο και την περάτωση της εκκαθάρισης των εταιρειών αυτών, β) δεν υφίσταται αρμοδιότητα δημόσιας υπηρεσίας για τη διενέργεια της διανομής της εταιρικής περιουσίας των υπό εκκαθάριση εταιρειών, και γ) η διαδικασία διανομής της περιουσίας της εταιρείας ΕΛΚΕΔΕ ΑΕ θα λάβει επίσης χώρα, σύμφωνα με όσα εκτίθενται για όλες τις θυγατρικές της ΕΟΜΜΕΧ ΑΕ, εφόσον βεβαίως προκύψει εταιρική περιουσία (ομόφωνα).

Δημοτική επιχείρηση ραδιοφωνίας. Απαλλαγή από τέλη χαρτοσήμου.   Η δημοτική επιχείρηση ραδιοφωνίας, με την επωνυμία «ΔΗΜΟΣ ΑΘΗΝΑΙΩΝ- ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΗ ΡΑΔΙΟΦΩΝΙΑΣ ΑΘΗΝΑ» ως δημοτική επιχείρηση ειδικού σκοπού, αποβλέπουσα στη λειτουργία δημοτικού ραδιοφωνικού σταθμού, που, σύμφωνα με την ιδρυτική της πράξη και τις διατάξεις που την διέπουν, ασκεί δραστηριότητες που έχουν σχέση με πολιτιστικά, κοινωνικά, πολιτικά, εκπαιδευτικά, αθλητικά, περιβαλλοντικά, καλλιτεχνικά θέματα, υπάγεται στην έννοια των «αποκλειστικώς κοινωφελούς χαρακτήρα αμιγών δημοτικών ή κοινοτικών επιχειρήσεων» του άρθρου 276 του Κώδικα Δήμων και Κοινοτήτων (ν. 3463/2006) και, συνακολούθως, τυγχάνει υποκειμενικής απαλλαγής από τα τέλη χαρτοσήμου, παρά το γεγονός ότι οι ραδιοτηλεοπτικές επιχειρήσεις δεν κατονομάζονται ρητώς στη διάταξη αυτή (ομόφ.). (Αποδεκτή με την ΠΟΛ. 1041/2018)

Σύνταξη μελέτης επαρχιακής οδού...Με τα δεδομένα αυτά, και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά ανωτέρω στη σκέψη ΙΙ, το Τμήμα κρίνει ότι η προσφυγή στην ως άνω εξαιρετική διαδικασία ανάθεσης συμπληρωματικής σύμβασης μελετών δεν είναι νόμιμη και τούτο διότι δεν αποδεικνύεται από την αναθέτουσα αρχή η συνδρομή απρόβλεπτων περιστάσεων, οι οποίες κατέστησαν αναγκαία την εκπόνησή της, τα δε περί του αντιθέτου προβαλλόμενα πρέπει να απορριφθούν ως αβάσιμα. Ειδικότερα, σύμφωνα με την από 6.2.2019 αιτιολογική έκθεση που συνοδεύει τον 1ο Συγκριτικό Πίνακα και την ελεγχόμενη συμπληρωματική σύμβαση, η ανάγκη της συμπληρωματικής συγκοινωνιακής μελέτης προέκυψε από τη δόμηση που αναπτύχθηκε στην περιοχή ανάπτυξης του τετρασκελούς κόμβου προς ... και ..., η δημιουργία του οποίου απαιτούσε εκτεταμένες απαλλοτριώσεις, οι οποίες περιελάμβαναν πλέον και την απαλλοτρίωση – καθαίρεση νέων κατοικιών που στην πραγματικότητα θα καθυστερούσαν και εν τέλει πιθανότατα θα ακύρωναν την κατασκευή του έργου. Για το λόγο αυτό, σε αντικατάσταση του τετρασκελούς κόμβου μελετήθηκαν δύο τρισκελείς κόμβοι ... και ..., στις θέσεις που βρίσκονται οι υφιστάμενες οδοί με ανάπτυξη έργων που απαιτούν σημαντικά μικρότερες απαλλοτριώσεις, που δεν περιλαμβάνουν την καθαίρεση κατοικιών. Τα ανωτέρω όμως πραγματικά περιστατικά δεν συνιστούν απρόβλεπτες περιστάσεις, καθώς τα εν λόγω κτίσματα, των οποίων η απαλλοτρίωση κατά την αναθέτουσα αρχή, πρέπει να αποφευχθεί, προϋπήρχαν της αρχικής σύμβασης. Όμως δεν αποτυπώθηκαν στην προμελέτη οδοποιίας για το λόγο ότι, όπως αναφέρεται στην κρινόμενη αίτηση, η προμελέτη αυτή βασίστηκε σε τοπογραφικά διαγράμματα της ΓΥΣ, τα οποία έχουν δημιουργηθεί από αεροφωτογραφίες της δεκαετίας του 1970 περίπου, κατά την οποία δεν υπήρχαν ακόμα τα εν λόγω κτίσματα. Συνεπώς, η αναθέτουσα αρχή δεν γνώριζε την ύπαρξη των κτισμάτων αυτών, όχι λόγω απρόβλεπτων περιστάσεων, αλλά λόγω σφάλματος της προμελέτης, η οποία βασίστηκε σε παλαιά δεδομένα (της δεκαετίας του 1970) και δεν αποτύπωσε εξαρχής τη σύγχρονη πραγματικότητα δόμησης στην περιοχή ενδιαφέροντος. Επιπλέον, ούτε η ανάγκη της συμπληρωματικής υδραυλικής μελέτης οφείλεται σε απρόβλεπτες περιστάσεις, καθώς το από Ιουλίου 2017 εγκεκριμένο και αναρτημένο στην ιστοσελίδα του ΥΠΕΚΑ (floods.ypeka.gr) «Σχέδιο Διαχείρισης Λεκανών Απορροής Ποταμών του Υδατικού Διαμερίσματος ...(GR06)», το «Σχέδιο Διαχείρισης Κινδύνων Πλημμύρας του Υδατικού Διαμερίσματος .... (GR06)», καθώς και η από Μαΐου 2016 αναρτημένη Κατάρτιση Ομβρίων Καμπυλών σε Επίπεδο Χώρας, αποτελούν δεδομένα, τα οποία ήταν γνωστά στην αναθέτουσα αρχή κατά το χρόνο σύναψης της αρχικής σύμβασης, ο οποίος είναι κρίσιμος για την εξέταση συνδρομής απρόβλεπτης περίστασης, και όχι, όπως αβασίμως προβάλλεται με την κρινόμενη αίτηση, ο χρόνος σύνταξης του ΦτΕ και δημοσίευσης της προκήρυξης ή υποβολής των προσφορών. Τέλος, η ανάγκη για έγκαιρη αποπεράτωση των μελετών και το τυχόν υψηλό ποσοστό έκπτωσης που έχει προσφέρει ο ανάδοχος, δεν δικαιολογούν, σύμφωνα με το άρθρο 29 του ν. 3316/2005, τη σύναψη συμπληρωματικής σύμβασης, συνεπώς τα περί του αντιθέτου προβαλλόμενα με την κρινόμενη αίτηση ανάκλησης είναι απορριπτέα ως αβάσιμα. Κατ’ ακολουθίαν των ανωτέρω, η υπό κρίση αίτηση ανάκλησης πρέπει να απορριφθεί.

Η απόφαση 156/2025 της Διεύθυνσης Επίλυσης Διαφορών απορρίπτει την ενδικοφανή προσφυγή ενός νομικού προσώπου κατά πράξης επιβολής προστίμου 100,00€ από την Ε' Δ.Ο.Υ. Θεσσαλονίκης. Το πρόστιμο επιβλήθηκε λόγω εκπρόθεσμης υποβολής των καταστάσεων φορολογικών στοιχείων πελατών-προμηθευτών (Μ.Υ.Φ.) δ' τριμήνου του φορολογικού έτους 2018. Η προθεσμία υποβολής ήταν η 22/04/2019, ενώ η δήλωση υποβλήθηκε στις 29/09/2020. Ο προσφεύγων ισχυρίστηκε ότι είναι μη κερδοσκοπικός σύλλογος, απαλλασσόμενος από δήλωση φορολογίας εισοδήματος, και ότι η παράβαση οφειλόταν σε παραδρομή και έλλειψη δόλου. Η Δ.Ε.Δ. έκρινε βάσει των ΠΟΛ 1078/2014 ότι όλα τα νομικά πρόσωπα, ανεξαρτήτως κερδοσκοπικού χαρακτήρα, έχουν υποχρέωση υποβολής Μ.Υ.Φ. Επίσης, η επιβολή του προστίμου του άρθρου 54 του Ν. 4987/2022 αποτελεί δέσμια ενέργεια της φορολογικής αρχής, βασιζόμενη στην αντικειμενική διαπίστωση της παράβασης και δεν απαιτείται η εξέταση δόλου ή υπαιτιότητας. Ως εκ τούτου, το πρόστιμο των 100,00€ επιβεβαιώθηκε.

Εκτέλεση έργου:..Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με τα εκτιθέμενα στην προηγούμενη σκέψη, το Κλιμάκιο κρίνει τα ακόλουθα:Α. Οι εργασίες της Ομάδας Α «Χωματουργικά» της συμπληρωματικής σύμβασης οφείλονται σε επιδείνωση των συνθηκών του έργου λόγω καιρικών φαινομένων, που δεν ήταν δυνατό να αποτραπούν ακόμα και με μέτρα άκρας επιμέλειας. Ειδικότερα, οφείλονται σε εκτεταμένες ζημιές που προκλήθηκαν λόγω έντονων βροχοπτώσεων κατά τη διάρκεια εκτέλεσης των συμβατικών εργασιών, οι οποίες είχαν ως αποτέλεσμα την επιδείνωση των κατολισθήσεων, ασυνεχειών και γενικά αστοχιών σε θέσεις του αρχικού φυσικού αντικειμένου του έργου, η αποκατάσταση των οποίων είναι απολύτως αναγκαία για την ολοκλήρωση του έργου.Β. ι) Αναφορικά προς τις εργασίες της Ομάδας Β, «Τεχνικά Έργα» «Επένδυση πρανών με ελεύθερο πλέγμα», δεν προβάλλεται οποιαδήποτε αιτιολογία σχετικά με την ένταξή τους στη συμπληρωματική σύμβαση, ενώ, και από την παρατήρηση που διαλαμβάνεται στο ΠΡ/ΦΚΠΡ.ΕΠΚ/ΣΛ/ΜΕ/289/ 1.12.2017 έγγραφο ΤΚΕ Πρέβεζας του Υπουργείου ΥΠΟΜΕΔΙ, με θέμα «Διαβίβαση αναθεωρημένων μελετών εφαρμογής», ότι «2. Δεν έχουν συμπεριληφθεί μέτρα προστασίας των πρανών του άνω χώρου στάθμευσης … 3. Δεν συμπεριλαμβάνονται τα μέτρα προστασίας της κατολίσθησης στην περιοχή», δεν συνάγεται οποιαδήποτε απρόβλεπτη περίσταση που κατέστησε τις εργασίες αυτές ειδικώς αιφνιδίως αναγκαίες, ενώ, λαμβανομένου υπόψη ότι το έργο εκτελούνταν σε περιοχή που χαρακτηριζόταν από απότομα πρανή, στα οποία από την επίδραση του σεισμού της 17ης.11.2015 το γεωυλικό μετατράπηκε σε λιθοσύντριμμα, ισορροπούσε σε οριακές κλίσεις και το ανάγλυφο ήταν ασταθές, τα προαναφερόμενα μέτρα, εύλογα και κατά τα διδάγματα της κοινής πείρας, εντάσσονται στα μέτρα της αρχικής σύμβασης, που υπαγόρευε η έκταση της βλάβης, που είχε ήδη επέλθει από τον προαναφερόμενο ισχυρό σεισμό, και της πρόνοιας που συνεπαγόταν η προσπάθεια να αποτραπεί κατά το δυνατό η επιδείνωση της κατάστασης. ιι) Αναφορικά προς την κλίμακα πρόσβασης στην παραλία ..., οι εργασίες της συμπληρωματικής σύμβασης δεν δικαιολογούνται από απρόβλεπτες περιστάσεις. Από τα στοιχεία που παρατίθενται στην προηγούμενη σκέψη, προκύπτει ότι η κλίμακα δεν συμπεριλήφθηκε στη μελέτη και τεχνική έκθεση (Φεβρουαρίου 2016) επί των συνθηκών του έργου που προηγήθηκε της δημοπράτησης. Επιπλέον, οι ρυθμίσεις των τευχών δημοπράτησης (Ιουνίου 2016) σχετικά με την κλίμακα αναφέρονταν σε κατασκευή κλίμακας από σκυρόδεμα, το οποίο έγινε χωρίς εκτίμηση του υποβάθρου και χωρίς γεωλογική τεκμηρίωση της πρότασης πρόσβασης με κλίμακα στην ακτή .., ενώ ερχόταν σε πλήρη αντίθεση και προς τη γενική παραδοχή και παρεπόμενη σύσταση της τεχνικής έκθεσης της μελέτης δημοπράτησης του έργου (Φεβρουαρίου 2016) ότι η περιοχή διέλευσης της οδού προς την παραλία … ήταν ασταθής, το γεωυλικό είχε μετατραπεί σε λιθοσύντριμμα και οι μετακινήσεις και παραμορφώσεις του εδάφους θεμελίωσης των έργων, ακόμη και σε πολύ μικρούς σεισμούς, ήταν αναμενόμενες, συνεπώς τα προτεινόμενα έργα έπρεπε να είναι εύκαμπτα, παράλληλα δε τα ίδια χαρακτηριστικά συνιστούσαν αντενδείξεις για έργα αντιστήριξης με πασσάλους ή άλλα άκαμπτα στοιχεία από οπλισμένο σκυρόδεμα. Η διατύπωση των παραδοχών αυτών, σε αναφορά κυρίως προς τις εργασίες αποκατάστασης της οδού και όχι ειδικά προς τις εργασίες κατασκευής της κλίμακας, δεν ασκεί επιρροή, διότι οι παραδοχές αυτές αφορούσαν την περιοχή του έργου γενικά και αντιστοιχούσαν σε φυσικά χαρακτηριστικά και αστοχίες τέτοιας κλίμακας και έντασης, η αντιστροφή και εμφανής διαφοροποίηση των οποίων στην κατάληξη του έργου προς την ακτή ... έπρεπε να εκτίθεται σαφώς σε οποιοδήποτε έγγραφο που αφορούσε τη δημοπράτηση του έργου, αν συνέτρεχε περίπτωση που μπορούσε να δικαιολογήσει και να υποστηρίξει ασφαλώς θεμελιωμένη και σταθερή κατασκευή κλίμακας από σκυρόδεμα, δηλαδή της τεχνικής λύσης που επιλέχθηκε αρχικά. Η έλλειψη πλήρους και ακριβούς μελέτης και, γενικά, πρόβλεψης σχετικά με την κλίμακα προκύπτει και από το γεγονός ότι ζητήθηκε από την ανάδοχο κατά την εκτέλεση του έργου, αφότου προηγήθηκαν τα έντονα καιρικά φαινόμενα εξαιτίας των οποίων φέρεται η 1η συμπληρωματική σύμβαση, να υποβάλει κοστολογημένη πρόταση κλιμάκων, εναλλακτικές λύσεις, καθώς και γεωλογική τεκμηρίωση της πρότασης. Η έλλειψη της αναγκαίας μέριμνας και επιμέλειας συνάγεται και από το γεγονός ότι ο προϋπολογισμός της αρχικής σύμβασης συμπεριέλαβε συνολική δαπάνη 62.000 ευρώ, για την κατασκευή των δύο κλιμάκων, στις παραλίες ...και …, μήκους 200 μέτρων, δαπάνη από την οποία στην κλίμακα στην παραλία … αντιστοιχούσε ποσό 49.600 ευρώ, η δε μεταλλική κατασκευή που συμπεριλαμβάνεται στον 1ο ΑΠΕ ως αντικείμενο της 1ης συμπληρωματικής σύμβασης για την κατασκευή κλίμακας μόνο στην παραλία ... ανέρχεται σε 340.000 ευρώ. Επομένως, οι εργασίες της Ομάδας Β της 1ης συμπληρωματικής σύμβασης του 1ου ΑΠΕ «μεταλλική κλίμακα ..¨» (340.000 ευρώ), αλλά και οι σχετικές μελέτες (δαπάνη 90.000 ευρώ), δεν προκύπτει ότι οφείλονται σε απρόβλεπτες περιστάσεις, για τις οποίες, μάλιστα, ο φορέας κατασκευής του έργου δεν φέρει ευθύνη, διότι μελέτη πλήρης και ακριβής σχετική με την κλίμακα πρόσβασης στην παραλία ..., με βάση την οποία προσδιορίστηκε το τεχνικό αντικείμενο της αρχικής σύμβασης, δεν υπήρξε, ως εκ τούτου δεν προκύπτει ότι αντικειμενικά δεν ήταν δυνατόν να προβλεφθούν, σύμφωνα με τους κανόνες της ανθρώπινης εμπειρίας και λογικής, οι εργασίες κατασκευής κατάλληλης κλίμακας ενόψει των εκτεταμένων παραμορφώσεων του εδάφους και του ανάγλυφου στην περιοχή, λόγω του σεισμού της 17ης.11.2015, οι δε σχετικές ρυθμίσεις της διακήρυξης δεν ήταν κατά το δυνατόν, ομοίως, πλήρεις και ακριβείς. Επομένως, οι εργασίες της Ομάδας Β «Τεχνικά Έργα» «Επένδυση πρανών με ελεύθερο πλέγμα», «μεταλλική σκάλα ...», η σύνταξη των οικείων μελετών και οι αντίστοιχες δαπάνες μη νομίμως φέρονται ως περιεχόμενο της 1ης συμπληρωματικής σύμβασης εργασιών.Κατ’ ακολουθία των προεκτιθέμενων, το Κλιμάκιο κρίνει ότι συντρέχει νομική πλημμέλεια που κωλύει την υπογραφή του υποβληθέντος προς έλεγχο σχεδίου συμπληρωματικής σύμβασης.

ΑΝΑΚΛΗΘΗΚΕ ΜΕ ΤΗΝ ΕΣ/ΤΜ.6/1880/2018