ΚΕΦΑΚΑΙΟ Β π.δ.696/1974-ΤΕΧΝΙΚΕΣ ΠΡΟΔΙΑΓΡΑΦΕΣ ΜΕΛΕΤΩΝ

Οι αιτούντες ζητούν την αναστολή αναθεωρήσεως του Ελληνικού Συντάγματος από την παρούσα Αναθεωρητική Βουλή.(....)Στην προκειμένη περίπτωση το δικόγραφο της κρινομένης αιτήσεως υπογράφεται από τους ίδιους τους αιτούντες. Συνεπώς, η αίτηση αυτή πρέπει να απορριφθεί ως απαράδεκτη, προεχόντως, διότι δεν υπογράφεται από δικηγόρο.Απορρίπτει την κρινόμενη αίτηση.

Ανάθεση συμπληρωματικών μελετών.Ακόμη όμως και εάν θεωρηθεί ότι το έγγραφο αυτό του Υπουργείου Πολιτισμού ήταν η αιτία που δημιούργησε την ανάγκη εκπόνησης συμπληρωματικών μελετών, και ασχέτως του χαρακτήρα αυτών ως πράγματι συμπληρωματικών, όπως επικαλούνται οι αιτούντες, σε καμία περίπτωση η ανάγκη αυτή δεν μπορεί να θεωρηθεί περίσταση μη δυνάμενη να προβλεφθεί κατά τη σύναψη της σύμβασης, διότι αποτελεί γεγονός που προηγήθηκε αυτής (το εν λόγω έγγραφο φέρει ημερομηνία 20-2-2005 και η αρχική σύμβαση υπεγράφη στις 27-7-2005) και επομένως η εκπόνηση συμπληρωματικής γεωτεχνικής μελέτης στατικότητας και ερευνητικών εργασιών αντοχής των φερόντων στοιχείων θα μπορούσε να έχει ληφθεί υπόψη κατά τη σύναψη της αρχική σύμβασης και αναλόγως να ενσωματωθεί στην αρχική προσέγγιση της μελέτης και την υποβολή των εναλλακτικών προτάσεων προκειμένου να διασαφηνισθεί το φυσικό αντικείμενο του έργου.Μη ανάκληση της αριθμ.141/2008 πράξης του Ζ Κλιμακίου

Διαγωνισμός μελετών και ειδικότερα αίτηση ασφαλιστικών μέτρων κατά του αποκλεισμού της προσφοράς της αιτούσας. «Επειδή, από τα στοιχεία του φακέλλου προκύπτει ότι με την από 23.1.2006 αίτηση εκδηλώσεως ενδιαφέροντος της αιτούσης συμπράξεως ορίσθηκε ως «κοινός εκπρόσωπος της σύμπραξης» ο … αγρονόμος τοπογράφος μηχανικός, και ως «συντονιστής της μελέτης» ο …, αρχιτέκτων μηχανικός. Εν όψει των προεκτεθέντων, ο …, ως κοινός εκπρόσωπος της αιτούσης συμπράξεως ήταν, ευθέως εκ του νόμου, και συντονιστής των μελών της, νομίμως δε, σύμφωνα με το άρθρο 20 της Διακηρύξεως, ορίσθηκε διαφορετικό πρόσωπο, ο …, ως συντονιστής της μελέτης (και όχι ως συντονιστής της σύμπραξης). Πιθανολογείται, συνεπώς, σοβαρά η βασιμότητα του προβαλλομένου λόγου, κατά τον οποίο, μη νομίμως, με την 205/29.5.2006 απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου ....αποκλείσθηκε η αιτούσα σύμπραξη από τον διαγωνισμό με την αιτιολογία ότι δεν συμπίπτουν τα πρόσωπα του κοινού εκπροσώπου της σύμπραξης και του συντονιστή αυτής. Πρέπει, επομένως, η κρινόμενη αίτηση και να απορριφθεί η παρέμβαση.»

Διαγωνισμός για την εκπόνηση μελέτης. Αίτηση ασφαλιστικών μέτρων κατά της απόρριψης της οικονομικής προσφοράς της αιτούσας με την αιτιολογία ότι παραβίαζε το ανώτατο όριο αμοιβών που καθοριζόταν στη διακήρυξη. .7. Επειδή, η αιτούσα στο υποβληθέν από αυτήν έντυπο 1 της οικονομικής προσφοράς της και ειδικότερα …Υπό τα δεδομένα αυτά και εν όψει όσων εξετέθησαν στις προηγούμενες σκέψεις, η κρίση περί απαραδέκτου της οικονομικής προσφοράς της στην οποία κατέληξε η αναθέτουσα αρχή, η οποία πολλαπλασίασε την αναγραφόμενη στη σχετική στήλη τιμή ανά μονάδα φυσικού αντικειμένου με τον αντίστοιχο αριθμό μονάδων φυσικού αντικειμένου, φαίνεται να είναι νόμιμη, έστω και αν οδηγεί σε υπερβολικά μεγέθη, όπως ισχυρίζεται η αιτούσα. Τέλος, απορριπτέος είναι και ο ισχυρισμός της αιτούσας ότι η οικονομική προσφορά της δεν έπρεπε να απορριφθεί, καθώς λόγω της αναγραφής της συνολικής προσφερομένης τιμής ανά κατηγορία μελέτης δεν δημιουργήθηκε αμφιβολία ως προς την προσφερομένη τιμή, διότι, κατά τα προεκτεθέντα, η διακήρυξη δεν αρκείται στην υποβολή ορισμένης εκπτώσεως ή μιας συνολικώς προσφερομένης τιμής, αλλά, απαιτεί την εξειδίκευση της προσφερομένης τιμής ανά μονάδα φυσικού αντικειμένου προβλέποντας προς τούτο την υποβολή ξεχωριστού εντύπου οικονομικής προσφοράς για τις τιμές ανά μονάδα φυσικού αντικειμένου. 8. Επειδή, εφ` όσον, κατά τα εκτεθέντα ανωτέρω, δεν πιθανολογείται σοβαρώς ότι ο αποκλεισμός της αιτούσας συμπράξεως από την περαιτέρω διαδικασία εχώρησε κατά παράβαση των κανόνων που διέπουν το διαγωνισμό, αυτή στερείται εννόμου συμφέροντος προς αμφισβήτηση της νομιμότητος των προσβαλλομένων πράξεων, κατά το μέρος που με αυτές κρίθηκε παραδεκτή η οικονομική προσφορά της παρεμβαίνουσας συμπράξεως (Ε.Α. 73/2005 κ.ά.). 9. Επειδή, υπό τα ανωτέρω δεδομένα, πρέπει να απορριφθεί, στο σύνολό της, η κρινόμενη αίτηση και να γίνει δεκτή, κατόπιν τούτου, η ασκηθείσα παρέμβαση. Διά ταύτα Απορρίπτει την υπό κρίση αίτηση.»

Από τις ανωτέρω διατάξεις, σε συνδυασμό με γενική αρχή του δικαίου των δημοσίων συμβάσεων, η οποία απορρέει από τις αρχές της διαφάνειας και της ίσης μεταχείρισης των συμμετεχόντων στους δημόσιους διαγωνισμούς, συνάγεται ότι τόσο το πρακτικό αξιολόγησης και βαθμολόγησης των προσφορών των διαγωνιζομένων όσο και οι αποφάσεις των αρμόδιων επιτροπών επί σχετικών ενστάσεων – προσφυγών, πρέπει να περιλαμβάνουν σαφή, ειδική και επαρκή αιτιολογία της περιέχουσας σ’ αυτά κρίσης με αναφορά σε συγκεκριμένα στοιχεία τα οποία ελήφθησαν υπόψη αυτοτελώς και συγκριτικά, ώστε αφενός να μην καταλείπεται αμφιβολία ως προς την ορθή εφαρμογή των κριτηρίων που θέτει η διακήρυξη και ο νόμος και αφετέρου να καθίσταται εφικτός ο έλεγχος νομιμότητας από το Ελεγκτικό Συνέδριο (βλ. Πρξ. Τμ. VI 224/2006). Είναι δε η αιτιολογία πλήρης και επαρκής όταν περιλαμβάνει τα στοιχεία εκείνα από τα οποία προκύπτει η συνδρομή των προϋποθέσεων του νόμου και ειδικά όσον αφορά το πρακτικό τεχνικής αξιολόγησης, όταν παρατίθενται τα στοιχεία εκείνα από τα οποία προκύπτει ότι πληρούνται τα κριτήρια τεχνικής αξιολόγησης και οι λοιποί όροι σχετικά με τις τεχνικές απαιτήσεις που τίθενται με τη διακήρυξη και το νόμο. Μόνο εφόσον υπάρχει αιτιολογία σύμφωνα με τα ανωτέρω ειδική και σαφής, είναι δυνατή η συμπλήρωσή της με στοιχεία του φακέλου.

Καταβολή μέρους αμοιβής στο φερόμενο ως δικαιούχο ....., σε εκτέλεση τμήματος σύμβασης «Συμπληρωματικές εργασίες ολοκλήρωσης της πολεοδομικής μελέτης επέκτασης σχεδίου πόλης.(...) Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με τις νομικές σκέψεις  που προηγήθηκαν, πρέπει να γίνει δεκτό ότι η ως άνω σύμβαση αποτελεί, κατ’ ορθό νομικό χαρακτηρισμό, σύμβαση μελέτης τοπογραφίας, που υπάγεται στο ρυθμιστικό πεδίο του ν. 3316/2005. Συγκεκριμένα, οι ανατεθείσες στον ανάδοχο εργασίες, όπως περιγράφονται ανωτέρω, ήτοι της ίδρυσης τριγωνομετρικού και πολυγωνικού δικτύου, της αποτύπωσης επί σχετικού τοπογραφικού διαγράμματος οριογραμμών υδατορέματος, περιγραμμάτων και περιφράξεων οικοδομών και καθορισμού ορίων των ιδιοκτησιών βάσει του κτηματολογίου και, τέλος, της ενημέρωσης υποβάθρου βάσει των νέων πραγματικών πολεοδομικών δεδομένων που έχουν διαμορφωθεί (έγκριση Γενικού Πολεοδομικού Σχεδίου), αποτελούν κατεξοχήν τοπογραφικές κτηματογραφικές εργασίες που νομοθετικά προσδιορίζονται στα άρθρα 111-116 του π.δ/τος 696/1974, εντάσσονται ως εκ τούτου στην κατηγορία μελετών τοπογραφίας της περ. 16 της παρ. 2 του άρθρου 2 του ν. 3316/2005. Πέραν αυτού, για την πραγμάτωση των εν λόγω εργασιών απαιτούνται εξειδικευμένες επιστημονικές γνώσεις και μέθοδοι τοπογράφου μηχανικού, ενώ αφορούν εν γένει την ανάπτυξη και το σχεδιασμό ευρύτερου χώρου, κατά τη σαφή διατύπωση του άρθρου 1 παρ. 2α του ιδίου νόμου, επομένως είναι νομικά αδιάφορη η τυχόν σύνδεσή τους με κάποιο τεχνικό έργο.

«8. Επειδή, κατά τον χρόνο υποβολής της προσφοράς της αιτούσης είχε λήξει η ισχύς τόσο του εταιρικού της πτυχίου όσο και πτυχίων των στελεχών της. Στον φάκελο των δικαιολογητικών της περιέλαβε υπεύθυνη δήλωση του εκπροσώπου της, στην οποία ανέφερε ότι είχε ζητηθεί η ανανέωση των παραπάνω πτυχίων, ανέγραφε δε τις ημερομηνίες και τους αριθμούς πρωτοκόλλου των αιτήσεων. Με την προαναφερθείσα απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου η αιτούσα αποκλείσθηκε από τα περαιτέρω στάδια του διαγωνισμού με την αιτιολογία ότι δεν είχε συμπεριλάβει στον φάκελο των δικαιολογητικών της «βεβαίωση της αρμόδιας υπηρεσίας (Δ15) περί της ημερομηνίας υποβολής του αιτήματος για ανανέωση και της πληρότητας του φακέλου ... από την οποία θα προκύπτει ότι ο διαγωνιζόμενος υπέβαλε αίτηση τηρώντας την απαιτούμενη προθεσμία ...». Στην απόφαση αυτή γίνεται, για την στήριξή της, επίκληση, μεταξύ άλλων, και σχετικής εγκυκλίου του Υπουργείου ΠΕ.ΧΩ.Δ.Ε. (10/Δ17γ/05/φν439/30.5.2008), η οποία αναφέρεται σε βεβαίωση με το παραπάνω περιεχόμενο. 9. Επειδή, η παραπάνω αιτιολογία πιθανολογείται σοβαρά ότι δεν είναι νόμιμη. Διότι η Διακήρυξη δεν περιλαμβάνει στα δικαιολογητικά, των οποίων η υποβολή με τον φάκελο της προσφοράς αξιώνεται επί ποινή αποκλεισμού, βεβαίωση με το αναφερόμενο στην προσβαλλόμενη πράξη περιεχόμενο. Επομένως, η αιτούσα εταιρεία δεν όφειλε να υποβάλει τέτοια βεβαίωση και συνακόλουθα δεν μπορούσε να αποκλεισθεί λόγω της μη υποβολής της επίμαχης βεβαιώσεως. Η μνεία δε της προαναφερθείσης εγκυκλίου δεν αρκεί για την στήριξη της εν λόγω πράξεως, δεδομένου ότι η εγκύκλιος αυτή δεν αναφερόταν στην Διακήρυξη, εφ’ όσον εκδόθηκε μετά την δημοσίευση της Διακηρύξεως. Η αναθέτουσα αρχή είχε την δυνατότητα άλλωστε να εφαρμόσει την πρόβλεψη του άρθρου 4 παρ. 6 της Διακηρύξεως και να ζητήσει την συμπλήρωση της υπεύθυνης δηλώσεως του εκπροσώπου της αιτούσης με βεβαίωση με το περιεχόμενο, το οποίο προσδιορίζει η παραπάνω εγκύκλιος ή με οποιοδήποτε άλλο κατάλληλο αποδεικτικό έγγραφο. Κατ’ ακολουθίαν των ανωτέρω, οι σχετικοί ισχυρισμοί που προβάλλονται με την κρινόμενη αίτηση είναι βάσιμοι.

Ελ.Συν./Τμ.VΙ/13/2008.Δημόσιες συμβάσεις εκπόνησης μελετών και παροχής συναφών υπηρεσιών. Το πρακτικό αξιολόγησης της ελεγχθείσας διαδικασίας διαγωνισμού διέπεται από τις ειδικές διατάξεις του άρθρου 7 παρ. 6 και 8 του νόμου 3316/2005 και η αιτιολογία του είναι τυποποιημένη. Η αιτιολογία αρκεί να προκύπτει από τα στοιχεία του φακέλου. «Με τα δεδομένα αυτά, το Τμήμα άγεται στην κρίση ότι μη νομίμως το Κλιμάκιο έκρινε ως ελλιπή την αιτιολογία του ανωτέρω Πρακτικού αξιολόγησης των τεχνικών προσφορών των διαγωνιζομένων. Και τούτο διότι η σύνταξη του πρακτικού αξιολόγησης της ελεγχθείσας διαδικασίας διαγωνισμού διέπεται από τις ειδικές διατάξεις του άρθρου 7 παρ. 6 και 8 του νόμου 3316/2005, καθώς και του άρθρου 4.4 της διακήρυξης, οι οποίες τυποποιούν την αιτιολογία του πρακτικού αυτού, με βάση τα κριτήρια που θέτουν και καθορίζουν τη βαρύτητα καθενός από αυτά. Επομένως τη λεκτική διατύπωση της αιτιολογίας την παρέχει ο ίδιος ο νόμος και η διακήρυξη, με συνέπεια η βαθμολόγηση κατά κριτήριο να είναι αυτή καθαυτή η ουσιαστική αιτιολόγηση του διαγωνισμού. Η ανωτέρω επιλογή του νομοθέτη επιβάλλεται από την ίδια τη φύση του μελετητικού αντικειμένου, καθόσον ο υπό κρίση διαγωνισμός αφορά τεχνολογία αιχμής, με εξαιρετικά σύνθετη μεθοδολογία, που οδηγεί σε πολυσέλιδες προσφορές, με αποτέλεσμα ακόμα και μία συνοπτική επιγραμματική αιτιολόγηση της συγκριτικής (μεταξύ των διαγωνιζομένων ) αξιολόγησης της Επιτροπής θα ελάμβανε αναπόφευκτα τον χαρακτήρα μιας εκτενούς επιστημονικής πραγματείας, η οποία μάλιστα εξ αυτού του άκρως τεχνικού περιεχομένου της θα ήταν απροσπέλαστη και κατ` αποτέλεσμα ανέλεγκτη κατά τη διαδικασία του προληπτικού ελέγχου νομιμότητας του σχεδίου σύμβασης. Η απομάκρυνση από την οριοθέτηση της αιτιολογίας με τα τυποποιημένα κριτήρια που θέτει ο νόμος και η ίδια η διακήρυξη (άρ.4.4), θα είχε ως αποτέλεσμα τον έλεγχο επί τεχνικών κρίσεων και επιστημονικών θεμάτων με συνέπεια ο έλεγχος νομιμότητας να μετατρέπεται σε ουσιαστικό επιστημονικό-τεχνικό έλεγχο, ο οποίος ευρίσκεται εκτός των ορίων του θεσμοθετημένου από το νομοθέτη ελέγχου και θα είχε ως αποτέλεσμα να τίθενται σε κίνδυνο οι κρίσιμες αξίες της διαφάνειας, της ισότητας και της αντικειμενικότητας. Περαιτέρω, το Κλιμάκιο μη νομίμως έλεγξε την πληρότητα και το ορισμένο της αιτιολογίας με βάση μόνον τα διαλαμβανόμενα στο ίδιο το σώμα του πρακτικού ΙΙ/24.9.2007 και τούτο διότι στην περίπτωση κατά την οποία οι διέπουσες την έκδοση της πράξης διατάξεις δεν προβλέπουν ρητά ότι η αιτιολογία πρέπει να προκύπτει από το σώμα της πράξης, τότε αρκεί να προκύπτει αυτή από τα στοιχεία του φακέλου (ΣτΕ 276/1983, 4165/1984 κ.α.). Τέλος είναι απορριπτέος ως αβάσιμος και ο ισχυρισμός των αιτούντων ότι ακόμη και αν υφίστατο η ανωτέρω πλημμέλεια της αιτιολογίας, αυτή θα μπορούσε να εξεταστεί από το Κλιμάκιο μόνο στην περίπτωση που είχαν ασκηθεί σχετικές ενστάσεις εκ μέρους των διαγωνιζομένων, δοθέντος ότι η αιτιολογία της βαθμολόγησης των προσφορών ελέγχεται αυτεπάγγελτα από το Κλιμάκιο, κατά τη διαδικασία του προληπτικού ελέγχου νομιμότητας της σύμβασης, ως ζήτημα αναγόμενο στην νομιμότητα έκδοσης των εκτελεστών διοικητικών πράξεων την οποία όπως ήδη σημειώθηκε ελέγχει αυτεπάγγελτα ο Δικαστικός σχηματισμός του Κλιμακίου. VΙ. Κατ΄ακολουθίαν, δοθέντος ότι το Κλιμάκιο που έκρινε αντιθέτως, θεωρώντας πλημμελή την αιτιολόγηση της βαθμολόγησης των τεχνικών προσφορών, εσφαλμένα ερμήνευσε και εφάρμοσε το νόμο, το Τμήμα, σύμφωνα και με όσα έγιναν δεκτά στην προηγούμενη σκέψη (V) της παρούσας, άγεται στην κρίση ότι οι κρινόμενες αιτήσεις ανακλήσεως πρέπει να γίνουν δεκτές και να ανακληθεί η προσβαλλόμενη με αυτές 401/2007 πράξη του Ζ΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου.»

Εκπόνηση μελέτης...Επειδή, η αιτούσα εταιρεία απεκλείσθη από τον διαγωνισμό διότι «[στην οικονομική προσφορά της] δεν αναφέρονται οι προσφερόμενες τιμές ανά μονάδα φυσικού αντικειμένου, σύμφωνα με το άρθρο 23.3 της Προκήρυξης». Η ανωτέρω αιτιολογία του αποκλεισμού της αιτούσης, η οποία ανταποκρίνεται στα στοιχεία του φακέλου, είναι νόμιμη και επαρκής εν όψει των εκτεθέντων στην προηγούμενη σκέψη, και, ως εκ τούτου, πρέπει να απορριφθούν τα περί του αντιθέτου προβαλλόμενα με την κρινόμενη αίτηση ακυρώσεως. Ειδικότερα, η υποχρέωση προσφοράς τιμών ανά μονάδα φυσικού αντικειμένου, και μάλιστα επί ποινή αποκλεισμού, προκύπτει από τις διατάξεις που παρατίθενται στην πέμπτη σκέψη και αναφέρονται ειδικώς στο επίμαχο ζήτημα. Συνεπώς, αβασίμως προβάλλει η αιτούσα, επικαλουμένη άλλες διατάξεις της προκήρυξης και του νόμου, ότι η προσφορά της, η οποία περιελάμβανε επί μέρους προσφερόμενες τιμές ανά κατηγορία μελέτης, ήταν σύμφωνη με την προκήρυξη του διαγωνισμού ή ότι, πάντως, οι αντιφάσεις των όρων της προκήρυξης ως προς το περιεχόμενο των οικονομικών προσφορών δεν μπορούσαν να αποβούν σε βάρος των διαγωνιζομένων. Άμοιρη επιρροής είναι και η Εγκύκλιος Ε.1/22.1.2007 του Υπουργού Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημοσίων Έργων, την οποία επικαλείται η αιτούσα εταιρεία. ..κατόπιν τούτων πρέπει να απορριφθεί η κρινόμενη αίτηση.