Η απόφαση (ΠΡΑΞΗ 103/2025) του ΣΤ΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου αφορά τον προσυμβατικό έλεγχο πέντε σχεδίων συμβάσεων για την προμήθεια υγειονομικού υλικού και μέσων ατομικής προστασίας από το Πανεπιστημιακό Γενικό Νοσοκομείο «ΑΤΤΙΚΟΝ», εστιάζοντας ειδικά στο τμήμα 10 του διαγωνισμού. Η συνολική προϋπολογισθείσα δαπάνη του διαγωνισμού ανερχόταν σε 7.905.102,60 ευρώ πλέον Φ.Π.Α. Το Κλιμάκιο έκρινε ότι κωλύεται η υπογραφή του σχεδίου σύμβασης για το είδος με α/α τεχνικών προδιαγραφών 219 («Σκουφί ολικής κάλυψης ορθοπεδικό»), διότι η προσφερθείσα τιμή μονάδας υπερέβαινε την προϋπολογισθείσα τιμή, συνιστώντας ουσιώδη πλημμέλεια. Ωστόσο, για τα λοιπά είδη του τμήματος 10 και τους αντίστοιχους οικονομικούς φορείς, δεν κωλύεται η υπογραφή των σχεδίων συμβάσεων, καθώς δεν διαπιστώθηκαν άλλες ουσιώδεις νομικές πλημμέλειες.

Προμήθεια υγειονομικού υλικού: Με τα δεδομένα αυτά και λαμβάνοντας ιδίως υπόψη ότι στη συνολική τιμή των 0,69 ευρώ/m3, για την προμήθεια υγρού οξυγόνου, που ήταν καταγεγραμμένη στο Παρατηρητήριο Τιμών, κατά τον κρίσιμο χρόνο (βλ. το αναφερόμενο στην προηγούμενη σκέψη έγγραφο της Ε.Π.Υ.), περιλαμβάνονται το κόστος μεταφοράς και το κόστος διαχείρισης επικίνδυνου φορτίου (μεταφορικά κατά ADR), παρά τους περί του αντιθέτου ισχυρισμούς του Νοσοκομείου, μη νομίμως το τελευταίο προμηθεύτηκε υγρό οξυγόνο στην τιμή των 0,99 ευρώ/m3 (χωρίς Φ.Π.Α.), στην οποία περιλαμβάνεται χρέωση 0,30 ευρώ/m3 για μεταφορικά, και, περαιτέρω, επιβαρύνθηκε, με επιπλέον χρέωση μεταφορικών κατά ADR (κόστος διαχείρισης επικίνδυνου φορτίου) ύψους ευρώ 11,00 (χωρίς Φ.Π.Α.) ανά δρομολόγιο. Και τούτο, διότι η τιμή του υπό προμήθεια είδους, υπερβαίνει, όπως βασίμως προέβαλε η Επίτροπος με τον πρώτο λόγο διαφωνίας της, την αναρτημένη στο Παρατηρητήριο, κατά το κρίσιμο χρονικό διάστημα τιμή ύψους 0,69 ευρώ/m3 στην οποία και περιλαμβάνεται το κόστος μεταφορικών και το κόστος διαχείρισης επικίνδυνου φορτίου (ADR). Άλλωστε και η ίδια η Ε.Π.Υ., σε σχετικό έγγραφο του Νοσοκομείου (24608/7.11.2013) με το οποίο ζητήθηκε η έγκριση των αποτελεσμάτων της διαπραγμάτευσης με το αιτιολογικό ότι η τιμή των 0,99 ευρώ ανά κυβικό μέτρο που επετεύχθη δεν αντιστοιχεί στην τιμή των 0,69 ευρώ του Παρατηρητηρίου, επειδή η τελευταία αυτή τιμή διαμορφώθηκε σε αυτό το ύψος κατόπιν διενέργειας ενιαίου διαγωνισμού της 5ης Υ.Π.Ε., ο οποίος αφορούσε μεγάλες ποσότητες οξυγόνου, απήντησε, δια του 6199/25.11.2013 εγγράφου της, ότι εφαρμοστέες είναι οι διατάξεις του άρθρου 13 του ν. 3918/2011. Συνεπώς, το ελεγχόμενο χρηματικό ένταλμα, το οποίο περιέχει κατά ένα μέρος μη νόμιμες δαπάνες ...δεν πρέπει να θεωρηθεί.

Επειδή, με την προδικαστική προσφυγή η αιτούσα είχε ισχυρισθεί και με την υπό κρίση αίτηση επαναλαμβάνει, ότι η αναθέτουσα αρχή παρέβη την υποχρέωση που υπείχε από τη διάταξη του άρθρου 3 του π.δ. 60/2007 να αντιμετωπίζει ισότιμα, χωρίς διακρίσεις και με διαφάνεια τους διαγωνιζομένους, διότι διενήργησε διαπραγματεύσεις με την αιτούσα και την παρεμβαίνουσα μόνο για τη τιμή του τομογράφου 16 τομών και στη συνέχεια διαπραγματεύθηκε μόνο με την παρεμβαίνουσα την τιμή των 40 τομών που τελικώς επελέγη προς προμήθεια. Με τον τρόπο αυτό, η αιτούσα ισχυρίζεται ότι αυτή στερήθηκε της δυνατότητας να συμμετάσχει στις διαπραγματεύσεις για το εν τέλει αντικείμενο της προμήθειας. Ο λόγος αυτός πιθανολογείται σοβαρώς ως βάσιμος, δεδομένου ότι, αφού αποφασίσθηκε η αναβάθμιση του προς προμήθεια μηχανήματος και η συνέχιση με τον τρόπο αυτό του διαγωνισμού, θα έπρεπε, ενόψει της αρχής της ισότιμης μεταχείρισης των διαγωνιζομένων (αρθ.3 και 24 παρ. 3 π.δ.60/2007), να κληθούν ξανά και οι δύο συμμετασχούσες στο διαγωνισμό εταιρείες προκειμένου να συνεχίσουν τη διαδικασία της διαπραγμάτευσης και για το αναβαθμισμένο μηχάνημα.

Η προσφεύγουσα εταιρεία ζητά να ακυρωθεί η υπ' αριθμόν 84/2020 Απόφαση της Οικονομικής Επιτροπής της αναθέτουσας αρχής, η οποία απέρριψε την προσφορά της ως ζημιογόνα και ανέδειξε προσωρινή ανάδοχο την παρεμβαίνουσα. Το αντικείμενο της σύμβασης είναι το έργο «ΒΕΛΤΙΩΣΗ ΚΑΙ ΠΕΡΙΟΔΙΚΗ ΣΥΝΤΗΡΗΣΗ ΥΠΟΔΟΜΩΝ ΣΤΟ ΠΡΩΤΕΥΟΝ ΑΣΤΙΚΟ ΟΔΙΚΟ ΔΙΚΤΥΟ», εκτιμώμενης αξίας 12.096.774,19€ πλέον Φ.Π.Α. 24%, με κριτήριο κατακύρωσης την πλέον συμφέρουσα από οικονομική άποψη προσφορά μόνο βάσει τιμής (χαμηλότερη τιμή). Η προσφεύγουσα υποστηρίζει ότι η απόφαση απόρριψης είναι παράνομη και ζητά την ανάθεση της σύμβασης σε αυτήν, καθώς έχει υποβάλει την προσφορά με τη χαμηλότερη τιμή.

6. Επειδή, από τον συνδυασμό των ανωτέρω διατάξεων συνάγεται ότι το σύστημα της χαμηλότερης προσφοράς προϋποθέτει, λογικώς, προσφερόμενα είδη τα οποία είναι από άποψη τεχνικών χαρακτηριστικών, ιδιοτήτων και ποιότητας κατ’ αρχήν ισοδύναμα και τα οποία, ως εκ τούτου, διαφοροποιούνται ουσιαστικά μόνον ως προς την προσφερόμενη τιμή. Στην περίπτωση αυτή, η χρησιμοποίηση από τη Διοίκηση ως κριτηρίου επιλογής μόνο της χαμηλότερης τιμής έχει την έννοια της επιλογής του φθηνότερου μεταξύ των προσφερόμενων παρεμφερών προϊόντων, ευνοεί τον ανταγωνισμό, λόγω του ότι επιτρέπει την συμμετοχή περισσότερων προμηθευτών, αποβαίνει δε επωφελής για τη Διοίκηση, εφ’ όσον οδηγεί αναγκαίως σε συμπίεση των τιμών εκ μέρους των υποψήφιων προμηθευτών, αφού κριτήριο κατακυρώσεως είναι η χαμηλότερη τιμή προσφοράς. Αντιθέτως, το σύστημα της πλέον συμφέρουσας από οικονομική άποψη προσφοράς προσιδιάζει σε διαγωνισμούς όπου τα προσφερόμενα είδη διαφοροποιούνται κατά το μάλλον ή ήττον ουσιωδώς από απόψεως ποιότητας και τιμής, για το λόγο δε αυτόν, προκειμένου να ευρεθεί η πλέον συμφέρουσα προσφορά, δικαιολογείται η στάθμιση κατά την αξιολόγηση των τεχνικών προσφορών και ποιοτικών κριτηρίων (βλ. ΣτΕ 2183/2004 επταμ., ΕΑ 114/2008-βλ. και απόφ. ΔΕΚ της 17.9.2002, C-513/99, Concordia Bus Finland , Συλλογή 2002, σ. I-7213,σκ.59, 61-63). Στην περίπτωση αυτή, οι τεχνικές προδιαγραφές των ιατροτεχνολογικών προϊόντων πρέπει να προσδιορίζουν με σαφήνεια το υπό προμήθεια προϊόν, η δε διοίκηση έχει ευρεία ευχέρεια να επιλέξει είτε προϊόν τεχνικώς αποδεκτό σε χαμηλή τιμή, είτε προϊόν τεχνικώς εξελιγμένο σε λογική τιμή, αφού ο προσφέρων το τελευταίο, για να έχει πιθανότητες να αναδειχθεί προμηθευτής, θα υποχρεωθεί να συμπιέσει την τιμή της προσφοράς. (...)8. Επειδή, οι ανωτέρω όροι της διακηρύξεως, στο βαθμό που προβλέπουν ως κριτήριο κατακυρώσεως τη χαμηλότερη τιμή ανά κατηγορία προϊόντων, η οποία μπορεί να καλύπτει μία ή και περισσότερες υποκατηγορίες, υπό την έννοια ότι αρκεί, για το παραδεκτό της προσφοράς, η πλήρωση έστω και ενός από τα «Τεχνικά Χαρακτηριστικά» που ταυτίζονται με τις εν λόγω υποκατηγορίες, θα προκρίνεται δε, μεταξύ ισοτίμων ανά κατηγορία οικονομικών προσφορών, εκείνη που θα καλύπτει μεγαλύτερο αριθμό υποκατηγοριών, δεν θεσπίζουν κατά τρόπο σαφή και συγκεκριμένο ένα κριτήριο αξιολογήσεως των προσφορών. Και τούτο, διότι, σε περιπτώσεις ταυτιζομένων σε σχέση με την προσφερομένη τιμή οικονομικών προσφορών, οι οποίες καλύπτουν τις αυτές μεν κατηγορίες αλλά διαφορετικές, από άποψη ποιοτική ή και ποσοτική, υποκατηγορίες, όπως επιτρέπεται από τη διακήρυξη, οι ανωτέρω όροι είναι δυνατόν να καταλήγουν, για την ανάδειξη μειοδότη, σε σύγκριση ανόμοιων και, συνακολούθως, εξ ορισμού μη συγκρίσιμων ως προς τα καλυπτόμενα τεχνικά χαρακτηριστικά προσφορών και να καθιστούν, ως εκ τούτου, αδύνατη την επί ίσοις όροις αξιολόγησή τους (πρβλ. ΕΑ 76/2011). Επομένως, ο σχετικός λόγος, με τον οποίο επαναλαμβάνεται αντίστοιχη αιτίαση προβληθείσα με την προδικαστική προσφυγή και μη απαντηθείσα, άλλωστε, από την αναθέτουσα αρχή, πιθανολογείται σοβαρώς ως βάσιμος.

Ανάθεση διαχείρισης επικίνδυνων ιατρικών αποβλήτων- αίτηση αναστολής:..Επειδή, ενόψει της προεκτεθείσης εννοίας της διακήρυξης, ο αποκλεισμός της αιτούσης για το λόγο ότι η κατά την παρ. 1.6.1.β της διακήρυξης υποβληθείσα από αυτήν, από 17.9.2009 υπεύθυνη δήλωση, αφορούσε την ποινική κατάσταση της εταιρείας και όχι του Προέδρου του Διοικητικού Συμβουλίου και Διευθύνοντος Συμβούλου της, παρίσταται νόμιμος, δεν πιθανολογούνται δε σοβαρώς ως βάσιμοι οι περί του αντιθέτου ισχυρισμοί της, καθώς και ότι η έννοια της διακήρυξης δεν ήταν αρκούντως σαφής. Εξ άλλου, η εν λόγω υπεύθυνη δήλωση συνιστά, κατά τη διακήρυξη, διακεκριμένο δικαιολογητικό που βεβαιώνει την έλλειψη ποινικής καταδίκης για τα εκεί αναφερόμενα αδικήματα μέχρι την ημέρα υποβολής της προσφοράς και απαιτείται ανεξαρτήτως της υποβολής του κατά τη διάταξη της παρ.1.6.1. περ.ζ) της διακήρυξης, αποσπάσματος ποινικού μητρώου για τον πρόεδρο του Διοικητικού της Συμβουλίου και του Διευθύνοντος Συμβούλου της. Συνεπώς, δεν πιθανολογείται σοβαρώς ως βάσιμος ο ισχυρισμός της αιτούσης ότι η υποβολή του εν λόγω αποσπάσματος ποινικού μητρώου υποκαθιστά, εν πάση περιπτώσει, την κατά την παρ. 1.6.1.β της διακήρυξης υπεύθυνη δήλωση.(...)η κρινόμενη αίτηση πρέπει να απορριφθεί.

ΔΗΜΟΣΙΑ ΕΡΓΑ:«Εγκατάσταση Αφαλάτωσης – Θέση Αγία Παρασκευή Δήμου …»,  Με την κρινόμενη αίτηση προβάλλεται, κατ'επανάληψη των προβληθέντων με την προδικαστική προσφυγή, ότι μη νομίμως δεν αποκλείσθηκε από τη συνέχεια του διαγωνισμού η παρεμβαίνουσα για τον λόγο ότι το μέλος της εταιρία «...», κατά παράβαση του άρθρου 24.1 της διακήρυξης, παρέλειψε να προσκομίσει δικαιολογητικά ονομαστικοποίησης των μετοχών της μετόχου της ανωνύμου εταιρίας “... – ...” μέχρι φυσικού προσώπου, καθώς και ότι η πλημμέλεια αυτή δεν θεραπεύθηκε εκ του ότι η παρεμβαίνουσα προσκλήθηκε και προσκόμισε τα ελλείποντα στοιχεία. Ο λόγος, όμως, αυτός, ο οποίος προβάλλεται με έννομο συμφέρον, αφού ήδη πιθανολογήθηκε σοβαρώς ότι η αιτούσα μη νομίμως αποκλείσθηκε από τον διαγωνισμό, δεν πιθανολογείται σοβαρώς ως βάσιμος, κατά τα ήδη εκτεθέντα στην προηγούμενη σκέψη, αφού δεν φαίνεται να υπήρχε τέτοια απαίτηση από τη διακήρυξη. Δέχεται εν μέρει την αίτηση. Αναστέλλει την εκτέλεση της σιωπηρής απόρριψης της προδικαστικής προσφυγής της αιτούσας κοινοπραξίας κατά της 114/27.11.2015 αποφάσεως του Διοικητικού Συμβουλίου της Δημοτικής Επιχείρησης Ύδρευσης Αποχέτευσης …, κατά το μέρος που αφορά τον αποκλεισμό της από τον διαγωνισμό. Απορρίπτει την αίτηση κατά τα λοιπά.

Προμήθεια υγειονομικού υλικού:..Ήδη με το 19609/13.9.2013 (ημερομ. καταθ. 17.9.2013) έγγραφο του Διοικητού του Νοσοκομείου προσκομίζεται κατάσταση, στην οποία αναφέρεται ρητώς, για καθένα από τα επίμαχα είδη, η προϋπολογιζόμενη δαπάνη, η προσφερόμενη και τελικώς κατακυρωθείσα τιμή, πλέον και συμπεριλαμβανομένου του Φ.Π.Α., καθώς και το ποσοστό μείωσης ή αύξησης της κατακυρωθείσας δαπάνης έναντι της αντίστοιχης προϋπολογισθείσας, το οποίο (ποσοστό) στις περιπτώσεις αύξησης της τιμής κατακύρωσης για κανένα από τα εν λόγω είδη δεν υπερβαίνει το οριζόμενο από τις προμνησθείσες διατάξεις όριο του 10%. Κατ’ ακολουθίαν των ανωτέρω, το Τμήμα Μείζονος – Επταμελούς Σύνθεσης άγεται στην κρίση ότι από τα υποβληθέντα ενώπιόν του στοιχεία αποδεικνύεται η εφαρμογή των διατάξεων του άρθρου 4 παρ. 3 του ν. 2955/2001. Συνεπώς, η κρινόμενη αίτηση πρέπει να γίνει δεκτή, να αναθεωρηθεί η προσβαλλόμενη με αυτήν 2555/2013 απόφαση του VI Τμήματος του Ελεγκτικού Συνεδρίου και, δεδομένου ότι δεν συντρέχει άλλος νόμιμος λόγος που να κωλύει την υπογραφή, να υπογραφούν τα οικεία σχέδια συμβάσεων.

Αίτηση ασφαλιστικών μέτρων κατά της κατακύρωσης του αποτελέσματος του διαγωνισμού στην παρεμβαίνουσα αλλοδαπή εταιρεία. Εμπρόθεσμη και νομότυπη η υποβολή των απαραίτητων δικαιολογητικών από την προσφεύγουσα εταιρεία, εκδοθέντων από την χώρα εγκατάστασής της. 

Eφ’όσον το επίδικο  πιστοποιητικό εκδόθηκε ακριβώς όπως όριζε η διακήρυξη, δεν ετίθετο ζήτημα  συντάξεως βεβαιώσεως από ισπανική αρχή ή υπεύθυνης δηλώσεως από την  παρεμβαίνουσα περί του ότι στην συγκεκριμένη χώρα δεν εκδίδονται τα  συγκεκριμένα έγγραφα και ότι δεν συντρέχουν στο συγκεκριμένο πρόσωπο οι ανωτέρω νομικές καταστάσεις, δεδομένου ότι τα ως άνω έγγραφα εκδίδονται κατά  νόμο μόνον όταν δεν μπορεί να εκδοθεί το πιστοποιητικό.Απορρίπτει την αίτηση ως προφανώς αστήρικτη και διατάσσειτον διπλασιασμό του παραβόλου.

Προμήθεια αντιδραστηρίων...Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά ανωτέρω, το Τμήμα κρίνει ότι:i) Όσον αφορά στα είδη με α/α 94 (για το οποίο δεν συντρέχει η αναφερόμενη στη σκέψη IV της παρούσας πλημμέλεια, καθόσον, σύμφωνα με τους σχετικούς πίνακες σύγκρισης τιμών που προσκομίστηκαν στο Τμήμα - βλ. σκέψη V της παρούσας - το είδος αυτό κατακυρώθηκε σε χαμηλότερη τιμή από την αντίστοιχη του διαγωνισμού έτους 2007 του αιτούντος Υπουργείου), 150, 237, και 421 (και ανεξαρτήτως του αν συντρέχει ως προς τα τρία αυτά είδη η αναφερόμενη στη σκέψη IV της παρούσας πλημμέλεια), ορθώς κρίθηκε από το Κλιμάκιο ότι μη νομίμως κατακυρώθηκαν, καθόσον η οικονομική προσφορά των οικείων αναδόχων υπερέβαινε ουσιωδώς την, κατά την οικεία διακήρυξη, προϋπολογισθείσα για τα ως άνω είδη δαπάνη. Συγκεκριμένα, οι αυξήσεις των προσφερόμενων τιμών σε σχέση με την προϋπολογισθείσα δαπάνη των ειδών αυτών (συμπεριλαμβανομένου Φ.Π.Α. 23% σε αμφότερες τις τιμές) ανέρχονται για το είδος με α/α 94 σε ποσοστό 52,87% (κατακυρωθείσα τιμή 2.140,20 ευρώ έναντι προϋπολογισθείσας δαπάνης 1.400,00 ευρώ), για το είδος με α/α 150 σε ποσοστό 122,81% (κατακυρωθείσα τιμή 7.018,38 ευρώ έναντι προϋπολογισθείσας δαπάνης 3.150,00 ευρώ), για το είδος με α/α 237 σε ποσοστό 117,96% (κατακυρωθείσα τιμή 3.269,34 ευρώ έναντι προϋπολογισθείσας δαπάνης 1.500,00 ευρώ) και για το είδος με α/α 421 σε ποσοστό 36,12% (κατακυρωθείσα τιμή 245,016 ευρώ έναντι προϋπολογισθείσας δαπάνης 180,00 ευρώ). Κατά συνέπεια, δεδομένου ότι τα ως άνω ποσοστά απόκλισης των οικονομικών προσφορών των οικείων αναδόχων από τον προϋπολογισμό, είναι τέτοια, ώστε οι υπερβάσεις αυτών να θεωρούνται ουσιώδεις, στοιχειοθετείται με βάση τα πραγματικά δεδομένα της υπόθεσης υπέρβαση των ακραίων ορίων της διακριτικής ευχέρειας της αναθέτουσας αρχής, απορριπτομένων ως αλυσιτελώς προβαλλόμενων των ανωτέρω ισχυρισμών του αιτούντος Υπουργείου. Πέραν δε της μη νομιμότητας του οικείου διαγωνισμού, με την ως άνω κατακύρωση παραβιάστηκαν και οι αρχές της ανάπτυξης υγιούς ανταγωνισμού και της ίσης μεταχείρισης των υποψηφίων, εφ’ όσον απετράπησαν ενδεχομένως υποψήφιοι από την υποβολή αντίστοιχων ή και καλύτερων προσφορών από αυτές των αναδόχων, γνωρίζοντας ότι το ύψος αυτών δεν μπορεί να υπερβεί το ποσό της προϋπολογιζόμενης δαπάνης.(...)Ανακαλεί εν μέρει την 56/2013 πράξη του ΣΤ΄ Κλιμακίου