Δημόσιες Προμήθειες. Όταν σε διενεργούμενο διαγωνισμό, ανεξαρτήτως κριτηρίου κατακυρώσεως, έχουν μεν συμμετάσχει περισσότεροι από ένας υποψήφιοι προμηθευτές, πλην κρίνεται τελικά ως τεχνικώς αποδεκτή η προσφορά ενός μόνον προμηθευτή, η αναθέτουσα αρχή έχει, σε κάθε περίπτωση, την ευχέρεια να ματαιώσει το διαγωνισμό, δεν υποχρεούται δε στην περίπτωση που κριτήριο κατακυρώσεως είναι η πλέον συμφέρουσα προσφορά, να εξετάσει αν η μόνη τεχνικώς παραδεκτή προσφορά μπορεί ή όχι να κριθεί, από τεχνικοοικονομικής απόψεως, αυτοτελώς εκτιμώμενη, συμφέρουσα για το Δημόσιο (αντίθ. μειοψ. - παραπομπή στην επταμελή σύνθεση).

ΣΤΕ . Αίτηση ασφαλιστικών μέτρων - Διακήρυξη-Διαγωνισμός-Ανάθεση-(...) Επειδή, η προσβαλλομένη διακήρυξη προβλέπει ως κριτήριο κατακυρώσεως τη χαμηλότερη τιμή..ορίζει τα απαιτούμενα τεχνικά και λειτουργικά χαρακτηριστικά των υπό προμήθεια ειδών καθώς και ότι θα ληφθεί υπ’ όψιν και η υπάρχουσα εμπειρία, παραλλήλως, δε, ορίζει ότι «η υπηρεσία επιφυλάσσεται να επιλέξει την πιο κατάλληλη και συμφέρουσα γι’ αυτήν προσφορά, με βάση τα αναγραφόμενα από τους ενδιαφερόμενους οικονομικά και τεχνικά στοιχεία και τα στοιχεία της παρούσας τεχνικής περιγραφής» και ότι «κατά την αξιολόγηση θα ληφθούν υπ’ όψη η εμπειρία και η αξιοπιστία του προμηθευτή-κατασκευαστικού οίκου από την εμπειρία του [καθ’ ού] Νοσοκομείου …σε προγενέστερη χρήση των προσφερομένων υλικών, από άλλες προμήθειες», χαρακτηρίζει δε ρητώς όλους τους ανωτέρω όρους ως απαράβατους. Με το ανωτέρω περιεχόμενο, όμως, η διακήρυξη δεν φαίνεται να θεσπίζει κατά τρόπο σαφή ένα κριτήριο κατακυρώσεως, είτε αυτό της χαμηλότερης τιμής, είτε εκείνο της πλέον συμφέρουσας προσφοράς, αλλά, κατά παράβαση των παρατιθεμένων στην προηγουμένη σκέψη διατάξεων, συγχέει τα ως άνω κριτήρια, προβλέποντας παραλλήλως στοιχεία, τα οποία προσιδιάζουν σε αμφότερα...Η αίτηση ασφαλιστικών μέτρων πρέπει να γίνει δεκτή

Η Διακήρυξη πρέπει οπωσδήποτε να περιλαμβάνει μεταξύ άλλων ως ελάχιστο ουσιώδες στοιχείο αυτής την ακριβή ποσότητα του προς προμήθεια αγαθού και αν το είδος αυτό αναλύεται σε περισσότερες κατηγορίες ή κάθε κατηγορία αναλύεται σε περισσότερες υποκατηγορίες διαφορετικών μεταξύ τους προϊόντων, που αποτελούν όμως το τελικό τιμολογήσιμο προϊόν, πρέπει να προσδιορίζεται η ποσότητα των αγαθών κάθε κατηγορίας ή υποκατηγορίας μέχρι το τελικό τιμολογήσιμο προϊόν.

Νόμιμη η απόρριψη προσφοράς ως απαράδεκτης διαγωνισμού ανάθεσης προμήθειας με κριτήριο κατακύρωσης τη χαμηλότερη τιμή, καθόσον η προσφορά αυτή έπασχε κατά το στάδιο της κατακύρωσης ως ερχόμενη σε αντίθεση με ουσιώδεις όρους της διακήρυξης, με αποτέλεσμα να μην μπορούν να κατακυρωθούν τα αποτελέσματα του διαγωνισμού στην αναδειχθείσα ανάδοχο εταιρεία, διότι στην περίπτωση αυτή η κατακυρωτική απόφαση θα έπασχε ακυρότητας. Σε κάθε δε περίπτωση, από το γεγονός ότι δεν εκδόθηκε πρακτικό απόρριψης της προσφοράς προ του ανοίγματος των οικονομικών προσφορών και δεν επιστράφηκε σφραγισμένη η οικονομική προσφορά της εταιρείας αυτής, δεν επλήγησαν οι αρχές της διαφάνειας ούτε στερήθηκε η εταιρεία αυτή της δυνατότητας δικαστικής προστασίας.

Προμήθεια ειδών ιματισμού-ένδυσης-υπόδησης...Με βάση τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στην προηγούμενη σκέψη, το Τμήμα κρίνει ότι οι δαπάνες για την προμήθεια ειδών ιματισμού-ένδυσης-υπόδησης, μέσω του ανοικτού διαγωνισμού, της 31.8.2000 και στολών εργασίας μέσω της διενέργειας του κλειστού διαγωνισμού της 14.11.2000 δεν είναι νόμιμες, εφόσον δεν ήταν νόμιμη η κατακύρωση των συγκεκριμένων ως άνω ειδών, αφού η επιτροπή του διαγωνισμού είχε δέσμια αρμοδιότητα να προτείνει την κατακύρωση του αποτελέσματος των διαγωνισμών στις εταιρίες των οποίων οι προσφορές αξιολογήθηκαν ως τεχνικώς αποδεκτές και τα είδη παρέχονταν με τη χαμηλότερη τιμή. Αξιολογήσεις δε ή συγκρίσεις ως προς το τεχνικώς αποδεκτό, ποιοτικό από επόψεως κατασκευής και άρτιο των προσφερόμενων ειδών δεν μπορούσαν να γίνουν από την επιτροπή του διαγωνισμού μετά την αποσφράγιση και των οικονομικών προσφορών των συμμετεχουσών εταιριών. Κατ’ επέκταση και οι αποφάσεις του Δ.Σ. του Νοσοκομείου … περί κατακυρώσεως του αποτελέσματος των εν λόγω διαγωνισμών ως προς τα συγκεκριμένα είδη σε προμηθευτές - μη μειοδότες είναι ομοίως νομικά πλημμελείς με συνέπεια να είναι μη νόμιμες, εκ του λόγου τούτου, οι υπό κρίση δαπάνες. Περαιτέρω ο προβαλλόμενος ισχυρισμός περί κατακυρώσεως των αποτελεσμάτων των διαγωνισμών σε μη μειοδότες, λόγω της μικρής αποκλίσεως, που εμφανίζουν οι τιμές των προμηθευτών σε σύγκριση με εκείνες των πραγματικών μειοδοτών και της ποιοτικής ανωτερότητας των πρώτων έναντι των τελευταίων, είναι αβάσιμος, διότι το κριτήριο της χαμηλότερης τιμής επιβάλλεται από τη διακήρυξη ως αποκλειστικό και υποχρεωτικό μέτρο για την κατακύρωση με μόνη τη σύγκριση της προσφερόμενης από κάθε συμμετέχοντα τιμής. Πρέπει να σημειωθεί ότι, οι σχετικές αποκλίσεις των τιμών ενός εκάστου των ειδών (στον ανοικτό διαγωνισμό ανέρχονται συνολικά στο ποσό των 3.184.407 δρχ. και στον κλειστό διαγωνισμό στο ποσό των 315.400 δρχ. + Φ.Π.Α.) και είναι ιδιαίτερα μεγάλες. Συνακόλουθα, τα κρινόμενα χρηματικά εντάλματα δεν πρέπει για τους λόγους αυτούς να θεωρηθούν, ενώ παρέλκει ως αλυσιτελής η εξέταση του έτερου λόγου διαφωνίας της Επιτρόπου.

Μη νόμιμη η διαδικασία διενέργειας προμήθειας υλικών από νοσοκομείο, με ανοικτό διαγωνισμό και κριτήριο κατακύρωσης τη χαμηλότερη τιμή, καθόσον: α) μη νομίμως κατακυρώθηκαν είδη στη δεύτερη κατά σειρά μειοδοσίας προμηθεύτρια εταιρεία διότι αφενός η προμηθεύτρια εταιρεία που αναδείχθηκε πρώτη μειοδότρια για τα είδη αυτά αρνήθηκε να παρατείνει εκ νέου την ισχύ της προσφοράς της, ζητώντας ματαίωση του διαγωνισμού και αφετέρου ο ελεγχόμενος διαγωνισμός έπρεπε να ματαιωθεί ως προς τα είδη αυτά, αφού κατά το χρόνο έκδοσης της κατακυρωτικής απόφασης είχε παρέλθει ο κατ' ανώτατο νόμιμο όριο χρόνος παράτασης της ισχύος των υποβαλλόμενων στο διαγωνισμό προσφορών και β) μη νομίμως και κατά παράβαση των άρθρων 20 παρ.2 και 21 περ. β'του π.δ.394/1996, κατανεμήθηκε είδος της διακήρυξης τόσο στον πρώτο όσο και στον δεύτερο κατά σειρά μειοδοσίας προμηθευτή, καθόσον δεν προέκυπτε η υποβολή ισότιμης προσφοράς από αυτούς.

Η διακήρυξη δεν φαίνεται να θεσπίζει κατά τρόπο σαφή ένα κριτήριο κατακυρώσεως, είτε αυτό της χαμηλότερης τιμής, είτε εκείνο της πλέον συμφέρουσας προσφοράς, αλλά, κατά παράβαση των παρατιθεμένων στην προηγουμένη σκέψη διατάξεων, συγχέει τα ως άνω κριτήρια, προβλέποντας παραλλήλως στοιχεία, τα οποία προσιδιάζουν σε αμφότερα. Επομένως, ο σχετικός λόγος, με τον οποίο επαναλαμβάνεται αντίστοιχη αιτίαση προβληθείσα με την προδικαστική προσφυγή και μη απαντηθείσα, άλλωστε, με την 13/16-9-2010 πράξη του Διοικητικού Συμβουλίου του νοσοκομείου περί απορρίψεως της εν λόγω προσφυγής, πιθανολογείται σοβαρώς ως βάσιμος.

ΣΥΜΒΑΣΕΙΣ ΠΡΟΜΗΘΕΙΩΝ-ΣΥΜΦΩΝΙΑ ΠΛΑΙΣΙΟ:προκηρύχθηκε επαναληπτικός ανοικτός διαγωνισμός προς επιλογή προμηθευτών για την σύναψη Συμφωνίας Πλαισίου για την προμήθεια αρθροπλαστικών γόνατος, ισχίου, ώμου, αγκώνος και άλλων αρθρώσεων, «για ποσότητα έως 44.340 τμχ.», με κριτήριο κατακυρώσεως τη χαμηλότερη τιμή, συνολικής προϋπολογισθείσας δαπάνης 69.275.000 ευρώ (χωρίς ΦΠΑ) για δύο έτη.(...)Επειδή, υπό τα ανωτέρω δεδομένα και εν όψει του ότι ο ισχυρισμός που προβάλλει το Δημόσιο με το ... έγγραφο των απόψεών του προς το Συμβούλιο της Επικρατείας περί «πρόδηλης» συνδρομής λόγων δημοσίου συμφέροντος για τη συνέχιση και ολοκλήρωση της διαδικασίας του διαγωνισμού, συνισταμένων στην ανάγκη προμηθείας των επιδίκων ειδών, προκειμένου να μην υποχρεωθούν τα δημόσια νοσοκομεία να προβούν σε απευθείας ανάθεση αυτών, είναι απορριπτέος προεχόντως ως αόριστος (...), η Επιτροπή Αναστολών κρίνει ότι πρέπει η υπό κρίση αίτηση να γίνει, κατά τα βασίμως προβαλλόμενα, εν μέρει δεκτή και να ανασταλεί η εκτέλεση αφ’ ενός της ... διακηρύξεως ως προς τις μνημονευόμενες στην σκέψη 5 «Ομάδες-Κατηγορίες-Πράξεις» του Μέρους Β’ αυτής, για τις οποίες υπέβαλε προσφορά η αιτούσα, καθ΄ ό μέρος ορίζει (η διακήρυξη) ως κριτήριο κατακυρώσεως τη χαμηλότερη τιμή ανά Κατηγορία ειδών σε συνδυασμό με την υποχρέωση πληρώσεως έστω και ενός από τα αντίστοιχα Τεχνικά Χαρακτηριστικά και την πρόκριση, σε περίπτωση ισοτίμων οικονομικών προσφορών ανά Κατηγορία, εκείνης που καλύπτει μεγαλύτερο αριθμό Υποκατηγοριών, αφ’ ετέρου της σιωπηρής απορρίψεως της κατ’ αυτής ασκηθείσας προδικαστικής προσφυγής κατά το αντίστοιχο μέρος.Αναστέλλει την εκτέλεση αφ’ ενός της ΕΠΥ 17/2010 διακηρύξεως ως προς τις «Ομάδες» αυτές, καθ’ ό μέρος ορίζεται ως κριτήριο κατακυρώσεως η χαμηλότερη τιμή ανά Κατηγορία ειδών σε συνδυασμό με την υποχρέωση πληρώσεως έστω και ενός από τα αντίστοιχα Τεχνικά Χαρακτηριστικά και την πρόκριση, σε περίπτωση ισοτίμων οικονομικών προσφορών ανά Κατηγορία, εκείνης που καλύπτει μεγαλύτερο αριθμό Υποκατηγοριών, αφ’ ετέρου της σιωπηρής απορρίψεως της κατ’ αυτής ασκηθείσας προδικαστικής προσφυγής κατά το αντίστοιχο μέρος, κατά τα εκτιθέμενα στο αιτιολογικό.Απορρίπτει την αίτηση κατά τα λοιπά.

Από τις ανωτέρω διατάξεις της διακήρυξης, σε συνδυασμό με την αρχή της διαφάνειας, που διέπει τις διαδικασίες ανάθεσης δημόσιων συμβάσεων και επιβάλλει, σε κάθε περίπτωση, αιτιολόγηση της επιλογής του αναδόχου, προκύπτει ότι η Αναθέτουσα Αρχή, κατά το στάδιο αξιολόγησης και βαθμολόγησης των τεχνικών προσφορών των συμμετεχόντων, οφείλει, επί ποινή ακυρότητας της κρίσης της, να αιτιολογεί ειδικά, με αναφορά σε συγκεκριμένα στοιχεία των τεχνικών προσφορών των διαγωνιζομένων, την δοθείσα σε αυτούς βαθμολογία στα αναφερόμενα στο άρθρο 22 επιμέρους δύο (2) κριτήρια (Πληρότητα και αρτιότητα της εκτίμησης του γενικού και ειδικού αντικειμένου της ζητούμενης υπηρεσίας - Οργανωτική αποτελεσματικότητα της ομάδας παροχής της Υπηρεσίας). Η εν λόγω ειδική κρίση της Αναθέτουσας Αρχής δεν δύναται να αναπληρωθεί από την παρεχόμενη βαθμολογία στα παραπάνω κριτήρια αξιολόγησης, δηλαδή από την απλή παράθεση βαθμών και μόνο, καθόσον η αναφορά συγκεκριμένων στοιχείων αιτιολόγησης της σχετικής βαθμολογίας, πέραν του ότι επιβάλλεται ρητά από τη διακήρυξη, καθώς και για λόγους διαφάνειας, είναι αναγκαία για το δικαστικό έλεγχο της σχετικής κρίσης.Από το συνδυασμό των ανωτέρω διατάξεων συνάγονται τα ακόλουθα: Η διάταξη του άρθρου 55 της Οδηγίας 2004/18/ΕΚ προβλέπει ότι η αναθέτουσα αρχή προτού προχωρήσει στην απόρριψη μιας προσφοράς ως ασυνήθιστα χαμηλής, οφείλει να παράσχει στο διαγωνιζόμενο, ο οποίος υπέβαλε την εν λόγω προσφορά, τη δυνατότητα να εκθέσει τις απόψεις του και να δικαιολογήσει τις προτεινόμενες από αυτόν τιμές με την παροχή των απαραίτητων διευκρινήσεων. Κατά συνέπεια, δεν επιτρέπεται εθνική ρύθμιση με την οποία να προβλέπεται ο αυτόματος αποκλεισμός προσφοράς που παραβιάζει κατώτατη τιμή που καθορίζεται από νομοθετική, κανονιστική ή διοικητική διάταξη χωρίς να παρέχεται προηγουμένως στον προσφέροντα, κατόπιν ακρόασής του, η δυνατότητα διευκρίνησης και αιτιολόγησης των επιμέρους στοιχείων της προσφοράς του. Οποιοσδήποτε περιορισμός της ως άνω δυνατότητας θα ερχόταν σε αντίθεση με τον σκοπό της Οδηγίας, δεδομένου ότι οδηγεί στον αποκλεισμό άνευ ετέρου των προσφορών, οι αιτιολογήσεις των οποίων στηρίζονται σε εκτιμήσεις διαφορετικές από αυτές που δέχεται η ισχύουσα εθνική ρύθμιση και τούτο παρά το γεγονός ότι οι προσφορές αυτές είναι, ενδεχομένως, περισσότερο συμφέρουσες για την αναθέτουσα αρχή (πρβλ. Σ.τ.Ε.2184/2004).

Το π.δ. 118/2007 «Κανονισμός Προμηθειών Δημοσίου» (ΦΕΚ 150 Α΄) ορίζει στο άρθρο 16 ότι : «1. Με την προσφορά, η τιμή του προς προμήθεια υλικού δίνεται ανά μονάδα, όπως καθορίζεται στη διακήρυξη. Στην τιμή περιλαμβάνονται οι τυχόν υπέρ τρίτων κρατήσεις, ως και κάθε άλλη επιβάρυνση, εκτός από το Φ.Π.Α., για παράδοση του υλικού στον τόπο και με τον τρόπο που προβλέπεται στη διακήρυξη. 2 (…)». Περαιτέρω, κατά πάγια νομολογία του Ελεγκτικού Συνεδρίου, η διακήρυξη του διαγωνισμού αποτελεί κανονιστική διοικητική πράξη και ως εκ τούτου οι όροι της έχουν δεσμευτική ισχύ τόσο για την αναθέτουσα αρχή που διεξάγει το διαγωνισμό όσο και για τους υποψηφίους (πρβλ. απόφ. Δ.Ε.Κ. C-496/99 P Επιτροπή των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων κατά CAS Succhi di Fruta SpA, σκέψεις 108 επ. και ενδεικτ. αποφ. 2779/2009 VI Τμ., πράξεις 63/2008, 105/2009 IV Τμ., 88, 169/2009 Στ΄ Κλιμ. Ελ. Συν.). Η διακήρυξη που διέπει τον ελεγχόμενο διαγωνισμό ορίζει, μεταξύ άλλων, στο άρθρο 2 «Οικονομική Προσφορά»(..) 4. Το κόστος των υπό προμήθεια προϊόντων θα πρέπει να συμπεριλαμβάνει όλες τις νόμιμες κρατήσεις, έξοδα και επιβαρύνσεις του υποψηφίου αναδόχου. Από τις παρατεθείσες διατάξεις συνάγεται ότι η υποχρέωση με όρο της διακήρυξης να συμπεριλαμβάνονται στην προσφερόμενη τιμή όλες οι νόμιμες κρατήσεις και επιβαρύνσεις αποσκοπεί στη διασφάλιση με αδιαμφισβήτητο και αδιάβλητο τρόπο της αντικειμενικότητας στην ανάθεση της προμήθειας και υπαγορεύεται από την ανάγκη εξάλειψης κάθε ενδεχόμενης ασάφειας κατά την σύνταξη των οικονομικών προσφορών, τυχόν ύπαρξη της οποίας οδηγεί σε απόρριψη της προσφοράς ως απαράδεκτης (βλ. ΣτΕ 563/2008, ΣτΕ ΕΑ 482/2006, Γνωμ Ν.Σ.Κ. 334/2008).