Καθορισμός κριτηρίων επιβολής και ύψους των διοικητικών κυρώσεων του άρθρου 50 του ν. 4919/2022 στους μη συνεπείς υπόχρεους εγγραφής στο Γενικό Εμπορικό Μητρώο (Γ.Ε.ΜΗ.) και λοιπά σχετικά θέματα.

56823/2025 ΦΕΚ: 3803/Β/17.07.2025«Πρώτη διευκρινιστική εγκύκλιος σχετικά με την επιβολή διοικητικών κυρώσεων στο Γ.Ε.ΜΗ.: οδηγίες για το 1ο στάδιο προσαρμογής, διορθώσεις, καταχωρίσεις πράξεων που εκκρεμούν, χωρίς επιβολή διοικητικής κύρωσης»ΑΔΑ:6ΜΛΡ46ΝΛΣΞ-ΜΟΞ

Α) Εάν δύναται να επιβληθούν διοικητικές κυρώσεις σε ανήλικα άτομα κάτω των δεκαπέντε (15) ετών, αλλά και ανήλικα άτομα άνω των δεκαπέντε (15) ετών, τα οποία είναι υπαίτια για πρόκληση ρύπανσης της θάλασσας, των ακτών, των λιμανιών, των ελληνικών χωρικών υδάτων κ.λπ., κατά παράβαση των διατάξεων του ν. 743/1977, όπως ισχύει. Β) Εάν είναι δυνατή η επιβολή των ανωτέρω διοικητικών κυρώσεων στους κηδεμόνες των ανήλικων ατόμων.(..)Κατάσταση : Αποδεκτή 
Α) Δεν είναι νόμιμη η επιβολή σε βάρος ανηλίκων κάτω των δέκα πέντε (15) ετών, οι οποίοι είναι υπαίτιοι για πρόκληση ρύπανσης της θάλασσας, των ακτών κ.λπ., της διοικητικής κύρωσης που προβλέπεται στη διάταξη του άρθρου 13 παρ. 1 περ. β΄ υποπερ. i) του π.δ. 55/1998 (ομόφ.). Η επιβολή σε βάρος ανηλίκων άνω των δέκα πέντε (15) ετών της ως άνω διοικητικής κύρωσης είναι νόμιμη υπό προϋποθέσεις και αιτιολογημένα, ήτοι εφόσον αξιολογηθεί, με βάση την αρχή της αναλογικότητας, η αντικειμενική βαρύτητα της πράξης που τελέστηκε (η οποία θα πρέπει να περιλαμβάνει και τις περιστάσεις τέλεσής της και τα αίτια που οδήγησαν σ’ αυτήν), σε συνδυασμό με την προσωπικότητα του ανηλίκου (πλειοψ.). Β) Δεν είναι νόμιμη η επιβολή της ανωτέρω κύρωσης στους κηδεμόνες ανηλίκων κάτω των δέκα πέντε (15) ετών, υπαιτίων για πρόκληση ρύπανσης της θάλασσας, των ακτών κ.λπ. (πλειοψ.).

Καθορισμός της διαδικασίας και κάθε αναγκαίου θέματος, για την εφαρμογή των παραγράφων 1 έως 3 του άρθρου 49 του ν. 4509/2017 (ΦΕΚ Α΄ 201) ως προς την επιβολή της επιεικέστερης κύρωσης για φορολογικές παραβάσεις.

(Δ.ΣΦ στο ΦΕΚ 4867/Β/29.12.2017: στη σελίδα 61845, στην α΄ στήλη, στον 1ο στίχο πριν την περίληψη του 2ου θέματος, διορθώνεται ο αριθμός της απόφασης από τον εσφαλμένο: “Αριθμ. 1214” στο ορθό: “Αριθμ. ΠΟΛ.1214”)

ΑΠΟΖΗΜΙΩΣΗ: Μη νόμιμο χρηματικό ένταλμα πληρωμής του Δήμο, με το οποίο εντέλλεται η καταβολή συνολικού ποσού 24.990 ευρώ στο φερόμενο ως δικαιούχο και αφορά τον 1ο λογαριασμό μελέτης. Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στις προηγούμενες σκέψεις, το Κλιμάκιο κρίνει ότι :  Α) Κατ’ αποδοχή του πρώτου λόγου διαφωνίας, στην από 31.8.2010 βεβαίωση της Διευθύντριας Τεχνικών Υπηρεσιών του Δήμου δεν αιτιολογείται, ειδικώς, η αδυναμία σύνταξης της μελέτης από την Τεχνική Υπηρεσία του Δήμου, καθόσον αφενός μεν, με το δεδομένο ότι για τα σχολικά κτίρια υπάρχουν οι προδιαγραφές του Οργανισμού Σχολικών Κτιρίων και οι αντίστοιχες τυποποιημένες μελέτες του Ο.Σ.Κ.  είναι απορριπτέος ο ισχυρισμός του Δήμου ότι για την εκπόνηση της εν λόγω μελέτης απαιτούνταν εξειδικευμένες γνώσεις, τις οποίες δεν διέθεταν οι υπάλληλοι της τεχνικής του υπηρεσίας, αφετέρου η επικαλούμενη έλλειψη των κατάλληλων μέσων (τοπογραφικών οργάνων), πέραν του ότι προβάλλεται αορίστως, δεν αιτιολογεί γιατί ο Δήμος δεν είχε μεριμνήσει για την προμήθεια του εξοπλισμού και του λογισμικού σχεδιασμού που απαιτείται για την αποτελεσματική άσκηση  των αρμοδιοτήτων του. ) Η αιτιολογία που περιέχεται στο εισηγητικό προς το Περιφερειακό Συμβούλιο Δημοσίων Έργων έγγραφο του Δημάρχου και στην 697/6.10.2010 απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου δεν μπορεί να στοιχειοθετήσει την κατά το νόμο έννοια του επείγοντος που δικαιολογεί την απευθείας ανάθεση της μελέτης, δηλαδή της άμεσης ανάγκης αντιμετωπίσεως μίας αιφνίδιας καταστάσεως, η δημιουργία της οποίας, μάλιστα, δεν ανάγεται στην σφαίρα επιρροής της αναθέτουσας αρχής καθόσον, στην προκειμένη περίπτωση, η μη επάρκεια των υφιστάμενων σχολικών υποδομών στο ανατολικό τμήμα της πόλης, δεν συνιστά αιφνίδιο γεγονός, αλλά αντιθέτως αποτελεί χρόνια κατάσταση, η αντιμετώπιση των συνεπειών της οποίας έπρεπε να λάβει χώρα εγκαίρως, στο πλαίσιο της ορθής και αποτελεσματικής λειτουργίας της δημόσιας διοίκησης. Γ) Ο λόγος διαφωνίας του Επιτρόπου ότι δεν προηγήθηκε δέκα τουλάχιστον ημέρες πριν την υπογραφή της σύμβασης αναγγελία για δημοσίευση με τα κρίσιμα στοιχεία της στην ιστοσελίδα του Τ.Ε.Ε. είναι αβάσιμος.Δ) Βάσιμος είναι ο λόγος διαφωνίας του Επιτρόπου, σύμφωνα με τον οποίο δεν προκύπτει ότι το συνολικό ύψος των συμβάσεων που ανατέθηκαν με τη διαδικασία της απευθείας ανάθεσης δεν υπερβαίνει το 10% των συνολικών ετήσιων πιστώσεων για την εκπόνηση μελετών και υπηρεσιών.(...)Ε) Και ο λόγος διαφωνίας ότι δεν κλήθηκαν για διαπραγμάτευση τρεις τουλάχιστον υποψήφιοι μελετητές, εφόσον υπάρχει επαρκής αριθμός υποψηφίων με τα νόμιμα προσόντα, παρίσταται βάσιμος.(...)ΣΤ) Ο λόγος διαφωνίας ότι το τιμολόγιο παροχής των σχετικών υπηρεσιών φέρει ημερομηνία μεταγενέστερη της διαχειριστικής περιόδου που ολοκληρώθηκε      η μελέτη δεν ασκεί επιρροή στην κανονικότητα της ελεγχόμενης δαπάνης και τούτο διότι η έκδοση του τιμολογίου σε χρόνο μεταγενέστερο της οικείας διαχειριστικής περιόδου δύναται μεν να επισύρει την επιβολή φορολογικών κυρώσεων από μέρους των οργάνων της αρμόδιας Δ.Ο.Υ., πλην όμως δεν συνεπάγεται δημοσιονομικές συνέπειες και ως εκ τούτου δεν θίγεται το κύρος του συγκεκριμένου δικαιολογητικού. Ζ) Ως προς το λόγο διαφωνίας του Επιτρόπου ότι δεν υπάρχει απόφαση ανάληψης υποχρέωσης εντός του οικονομικού έτους 2013 που εγκρίθηκε η παράταση της προθεσμίας της μελέτης, ούτε και απόφαση ανατροπής αυτής

Παροχή υπηρεσιών φύλαξης.... Επειδή, με τα δεδομένα αυτά, το Δικαστήριο λαμβάνοντας υπόψη του ότι: 1) η άρνηση θεώρησης του σχετικώς εκδοθέντος χρηματικού εντάλματος πληρωμής από το Ελεγκτικό Συνέδριο δεν συνιστά νόμιμο λόγο μη εξόφλησης της ένδικης οφειλής, αφού, σύμφωνα με όσα έγιναν ανωτέρω δεκτά στην τρίτη και τέταρτη σκέψη της παρούσας, ο εν λόγω προληπτικός έλεγχος του Ελεγκτικού Συνεδρίου δεν υποκαθιστά τον προκείμενο δικαστικό έλεγχο, 2) ο εναγόμενος Οργανισμός δεν προβάλλει ένσταση ακυρότητας της επίμαχης σύμβασης παρά μόνο παράβαση των συγκεκριμένων συμβατικών όρων, χωρίς όμως να προβάλλει ότι επηρεάστηκε εξαιτίας αυτών και η καταλληλότητα των παρασχεθεισών υπηρεσιών φύλαξης, για τις παραβάσεις δε αυτές δεν προβλέπεται η μη εξόφληση της αναδόχου παρά μόνο η καταγγελία της σύμβασης και η κήρυξη αυτής ως έκπτωτης καθώς και η επιβολή των προβλεπομένων εκ των διατάξεων του άρθρου 203 ν.4412/2016 κυρώσεων, κατά το στάδιο εκτέλεσης της σύμβασης και όχι μετά την υλοποίηση της και την παραλαβή ήδη των σχετικών υπηρεσιών, γεγονός άλλωστε που δεν έλαβε χώρα εν προκειμένω, και 3) ότι ο εναγόμενος Οργανισμός ουδέποτε αμφισβήτησε την οικονομική προσφορά της ενάγουσας, σε προγενέστερο της υπογραφής της ένδικης σύμβασης στάδιο όπως δικαιούτο, ούτε άλλωστε κάλεσε την ενάγουσα, κατ΄ εφαρμογή των διατάξεων του άρθρου 88 του ν. 4412/2016, για την παροχή διευκρινήσεων ως προς το ύψος αυτής και τα δηλωθέντα περί χαμηλού κόστους ακόμη και κατά το χρονικό διάστημα που επακολούθησε της απόρριψης θεώρησης του σχετικού εντάλματος από το Ε.Σ έως τη λήξη του συμβατικού χρόνου αποδεχόμενος τη νομιμότητα αυτής στο σύνολό της και 4) ότι η ενάγουσα εκτέλεσε έστω και κατά παράβαση, όπως προεκτέθηκε, των συμβατικών της υποχρεώσεων, καθόλη τη διάρκεια της ένδικης σύμβασης τις παρασχεθείσες υπηρεσίες φύλαξης, τις οποίες και παρέλαβε ο εναγόμενος Οργανισμός, κρίνει ότι, μη νομίμως αυτός (εναγόμενος) και κατά παράβαση των σχετικών συμβατικών υποχρεώσεών του αρνείται να καταβάλει στην ενάγουσα την αξία των εν λόγω υπηρεσιών, συνολικού ποσού 122.254,56 ευρώ, συμπεριλαμβανομένου φ.π.α, το ύψος εξάλλου των οποίων δεν αμφισβητείται ειδικώς, κατά τα βασίμως προβαλλόμενα με την κρινόμενη αγωγή. Το ποσό δε αυτό πρέπει να αναγνωριστεί ότι οφείλει να το καταβάλλει ο εναγόμενος Οργανισμός νομιμοτόκως, ανεξαρτήτως της υπαιτιότητας ή μη αυτού, με τους νόμιμους τόκους υπερημερίας, που προβλέπονται από τις διατάξεις της παραγράφου Ζ΄ του ν.4152/2013 (φεκ Α 107), που ισχύουν εν προκειμένω, λόγω του χρόνου κατάρτισης της σύμβασης, ήτοι διατάξεις με τις οποίες ρυθμίζεται το ζήτημα της έντοκης καταβολής στις περιπτώσεις καθυστερήσεων πληρωμών στις συναλλαγές μεταξύ επιχειρήσεων και ν.π.δ.δ, όπως εν προκειμένω, δεδομένου ότι η ανωτέρω σύμβαση εμπίπτει στο πεδίο εφαρμογής των εν λόγω διατάξεων, χωρίς να απαιτείται ρητή σχετική πρόβλεψη στη σύμβαση αυτή, στην οποία, εξάλλου (όπως και στα σχετικά με την κατάρτιση αυτής έγγραφα που προσκομίστηκαν), δεν έχουν περιληφθεί συναφείς με το ζήτημα αυτό όροι ούτε, άλλωστε, ο εναγόμενος Οργανισμός επικαλείται την ύπαρξη τέτοιων όρων (ΣτΕ 3446/2013, 5112/2012, A.Π. 766/2014 κ.ά.). Όμως, το αίτημα έναρξης της τοκογονίας σε προγενέστερο της άσκησης της ένδικης αγωγής χρόνο και κατά τα ειδικότερα, οριζόμενα στην 1η σκέψη της παρούσας, πρέπει να απορριφθεί ως αβάσιμο. Και τούτο διότι, από την προαναφερόμενη σύμβαση μεταξύ της ενάγουσας και του ως άνω ν.π.δ.δ δεν προκύπτει ότι συμφωνήθηκε συγκεκριμένη ημερομηνία πληρωμής της αμοιβής της ώστε να οφείλεται τόκος υπερημερίας από την ημερομηνία που ακολουθεί αυτή (ημερομηνία πληρωμής) παρά μόνο η πληρωμή με την έκδοση χρηματικού εντάλματος, μετά την ποιοτική παραλαβή της υπηρεσίας τμηματικά ανά μήνα, βάσει νομίμων δικαιολογητικών, ήτοι στοιχεία που δεν προκύπτουν εν προκειμένω ώστε να χωρήσει η έντοκη καταβολή της αμοιβής της από την πάροδο 30 ημερών από την 5η ημέρα που ακολουθεί το μήνα της έκδοσης του σχετικού τιμολογίου, όπως αβασίμως προβάλλεται με την ένδικη αγωγή . 

ΠΡΟΜΗΘΕΙΕΣ:Mε τα δεδομένα αυτά και λαμβάνοντας υπόψη τη 13782/8.9.2011 βεβαίωση του Διοικητή του Ψυχιατρικού Νοσοκομείου ....., σύμφωνα με την οποία, κατά του κύρους του διαγωνισμού δεν εκκρεμούν ένδικα βοηθήματα ή μέσα ή αιτήσεις ασφαλιστικών μέτρων, το Κλιμάκιο διαπιστώνει τα εξής: Α) Ο επίμαχος διαγωνισμός για την προμήθεια τροφίμων από το ως άνω Νοσοκομείο διενεργήθηκε κατά παράβαση των διατάξεων του ν. 3580/2007, καθώς από  τα στοιχεία του φακέλου προκύπτει ότι η επίμαχη προμήθεια δεν εντάχθηκε στο προβλεπόμενο από το εδ. α΄ του άρθρου 3 του προαναφερόμενου νόμου Πρόγραμμα Προμηθειών και Υπηρεσιών Μονάδων Υγείας και Κοινωνικής Αλληλεγγύης, έτους 2010 (ΚΥΑ 1/1.2.2010, ΦΕΚ 99 Β΄), ούτε στο τροποποιητικό αυτού (ΚΥΑ 12440/28.9.2010, ΦΕΚ 1580 Β΄), καθώς αυτό του έτους 2009, δεν υλοποιήθηκε. Συνεπώς, η προμήθεια του επαναληπτικού διαγωνισμού 001/2010, έπρεπε να είχε ενταχθεί στο ως άνω Πρόγραμμα, έστω και μεταγενέστερα στο τροποποιητικό αυτού. Επιπρόσθετα, δεν προκύπτει ρητή ανάθεση από την Ε.Π.Υ. για την διενέργεια του επίμαχου διαγωνισμού (αρχικού και επαναληπτικού) από το ίδιο το Νοσοκομείο ούτε όμως και προηγούμενη έγκριση της ανάθεσης αυτής από τον Υπουργό Υγείας και Κοινωνικής Αλληλεγγύης, κατά παράβαση του άρθρου 6 παρ. 1 εδαφ. α΄ και 7 του ίδιου ως άνω νόμου. Η δε εγκύκλιος 6005/28.3.2009 του Υπουργείου Υγείας και Κοινωνικής Αλληλεγγύης δεν συνιστά αιτιολογημένη απόφαση ανάθεσης στο ...... για την κατ’ εξαίρεση διεξαγωγή του διαγωνισμού για την πραγματοποίηση της επίμαχης προμήθειας τροφίμων  (βλ. σχετ. Ελ. Συν. Πράξη IV Τμ. 192/2011), ενώ η όμοια 23844723.12.2009 εγκύκλιος της Ε.Π.Υ. (σχετικά με τον επαναληπτικό διαγωνισμό 001/2010) αφορά στη συνέχιση των διαγωνισμών των φορέων του άρθρου 9 ήδη υποβληθέντων αιτημάτων, «υπό την προϋπόθεση ότι έχουν τηρηθεί οι νόμιμες διαδικασίες περί προμηθειών του Δημοσίου».  Β) Η επιτροπή του διαγωνισμού συγκροτήθηκε με απόφαση του Διοικητή του Νοσοκομείου, κατά παράβαση του άρθρου 6 παρ. 7 του ν. 3580/2007, που ορίζει ότι όταν η Ε.Π.Υ. αναθέτει, σύμφωνα με τ’ ανωτέρω την κατ’ εξαίρεση διενέργεια του διαγωνισμού στον ίδιο το φορέα του άρθρο 9 του ως άνω νόμου, καθορίζει και την επιτροπή διεξαγωγής του διαγωνισμού. Η κατά τα ανωτέρω μη νόμιμη συγκρότηση της επιτροπής του διαγωνισμού έχει ως συνέπεια να πάσχουν ακυρότητα όλες οι πράξεις της και να καθίσταται εκ του λόγου τούτου νομικά πλημμελής η όλη διαδικασία του ελεγχόμενου διαγωνισμού. Γ) Από τον έλεγχο των δικαιολογητικών συμμετοχής των εταιρειών που στον ελεγχόμενο διαγωνισμό αναδείχθηκαν ανάδοχοι, προέκυψε ότι η εταιρεία…. δεν προσκόμισε την προβλεπόμενη στο άρθρο 1 παρ. 2 στοιχ. β΄ του π.δ. 82/1996 αναλυτική κατάσταση με τα στοιχεία των μετόχων αυτής και με τον αριθμό των μετοχών κάθε μετόχου, όπως τα στοιχεία αυτά είναι καταχωρημένα στο βιβλίο μετόχων της εταιρίας το πολύ τριάντα εργάσιμες ημέρες πριν από την ημερομηνία του διαγωνισμού, καθώς αυτή που προσκόμισε φέρει ημερομηνία 31.10.2008. Η ανωτέρω έλλειψη καθιστά, σύμφωνα με τη σκέψη ΙV που προηγήθηκε, απαράδεκτη την προσφορά της εν λόγω ανώνυμης εταιρείας, μη νόμιμη τη συμμετοχή της στο διαγωνισμό και συνεπώς μη νόμιμη την κατακύρωση υπέρ αυτής των ειδών Νο 30-35, 37, 95, καθόσον πρόκειται για υποχρέωση που απορρέει ευθέως από τις προαναφερθείσες διατάξεις του άρθρου 8 του ν. 3310/2005 και προβλεπόταν ρητά από τον όρο 2 Α στοιχ. 10 της διακήρυξης αυτής. Δ) Μη νομίμως η ασκηθείσα από την εταιρεία ...... ..... Α.Ε. – .....Α.Ε. προδικαστική προσφυγή απορρίφθηκε ως απαράδεκτη με την 13/22.12.2010 απόφαση του Δ.Σ. του ......, χωρίς να εξεταστούν οι αιτιάσεις της, αφού σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στην υπ’ αριθμ. V σκέψη, και ενόψει του συνταγματικά προστατευόμενου δικαιώματος της προηγούμενης ακρόασης, η Διοίκηση όφειλε να εξετάσει τις αιτιάσεις αυτής, αφού η ως άνω εταιρεία αποκλείστηκε από τη συνέχεια του διαγωνισμού, ύστερα από θετικό πρακτικό ως προς τη συμμετοχή της κατά το στάδιο ελέγχου των δικαιολογητικών, μετά από προσφυγή τρίτης συμμετέχουσας εταιρείας (….), χωρίς να προκύπτει ότι η τελευταία κοινοποίησε στη θιγόμενη εταιρεία την προσφυγή της, ούτε ότι οι απόψεις της θιγόμενης ακούστηκαν από τη Διοίκηση. Η προσφυγή όμως αυτή ήταν αβάσιμη, αφού το ποσό της κατατεθείσας εγγυητικής επιστολής της ως άνω εταιρείας ……-….. ήταν μικρότερο από το οριζόμενο στη διακήρυξη, λόγω μη συνυπολογισμού σ’ αυτή του ποσού του Φ.Π.Α., όπως ορθά διαπίστωσε το Δ.Σ. του Νοσοκομείου με την 13/22.12.2010 απόφασή του. Εξάλλου οι προβαλλόμενες από την προσφεύγουσα αιτιάσεις κατά της συμμετοχής της εταιρείας … επ’ αφορμής της δικής της προσφυγής, απαραδέκτως προβλήθηκαν, αφού η προσφεύγουσα δεν προσέβαλε το θετικό πρακτικό του Δ.Σ. που αφορούσε στη νομιμότητα και πληρότητα των δικαιολογητικών συμμετοχής της εν λόγω εταιρείας, όπως έπραξε η τελευταία σε βάρος της. Και Ε) Μη νομίμως, κατά τα άρθρα 24 και 25 του π.δ. 60/2007 η αναθέτουσα αρχή προσέφυγε στη διαδικασία της διαπραγμάτευσης κατά τη Β΄ Επαναληπτική Διαδικασία συλλογής προσφορών για τα είδη Νο 1 (άρτος), 3 (αρτίδια) και 4 (λαγάνες), καθώς η εν λόγω διαδικασία επαναλήφθηκε με τροποποίηση των όρων της διακήρυξης, λόγω αύξησης της προϋπολογισθείσας δαπάνης από την αρχικώς προβλεφθείσα 48.223 ευρώ σε 68.000 ευρώ, ήτοι αύξηση 41%. Συνεπώς, είναι μη νόμιμη όλη η μετέπειτα διαδικασία, καθώς και η κατακύρωση των ως άνω ειδών με την 12/20-7-2011 απόφαση του Δ.Σ. του Νοσοκομείου στις εταιρείες ....... και ΑΦΟΙ ....... Η πλημμέλεια δε αυτή, πρέπει να εξεταστεί σε συνάρτηση με την υπό στοιχείο Α πλημμέλεια που αφορά στη μη ένταξη  της συγκεκριμένης προμήθειας τροφίμων στο Πρόγραμμα Προμηθειών και Υπηρεσιών Μονάδων Υγείας και συνακόλουθα τη μη πρόβλεψη συνολικής προϋπολογισθείσας δαπάνης και τιμή μονάδας για τα συγκεκριμένα είδη, ενώ από τα στοιχεία του φακέλου, δεν προκύπτει ο δικαιολογητικός λόγος  αύξησης της αρχικώς προϋπολογισθείσας κατά το ως άνω ποσοστό. Συνακόλουθα, για τους υπό στοιχεία Α και Β λόγους κωλύεται η υπογραφή και των δέκα υποβληθέντων σχεδίων σύμβασης μεταξύ του Ψυχιατρικού Νοσοκομείου ..... και των ανωτέρω αναφερόμενων αναδόχων. Επιπρόσθετα η υπογραφή των υπό έλεγχο σχεδίων σύμβασης μεταξύ του ως άνω Νοσοκομείου και της εταιρείας «…..» κωλύεται για τον επιπλέον στο υπό στοιχείο Γ αναφερόμενο λόγο. Τέλος, η υπογραφή των υπό έλεγχο σχεδίων σύμβασης μεταξύ του ...... και των εταιρειών «…...» και «…Ε.» κωλύεται και για τον επιπλέον στο υπό στοιχείο Ε αναφερόμενο λόγο.        

ΜΕΛΕΤΗ ΔΗΜΟΣΙΩΝ ΕΡΓΩΝ: Μη νόμιμη δαπάνη που αφορούσε καταβολή συνολικού ποσού 24.990 ευρώ στο φερόμενο ως δικαιούχο ……, και αφορά τον 1ο λογαριασμό της μελέτης(...)Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στις προηγούμενες σκέψεις, το Κλιμάκιο κρίνει ότι :  Α) Κατ’ αποδοχή του πρώτου λόγου διαφωνίας, στην από 31.8.2010 βεβαίωση της Διευθύντριας Τεχνικών Υπηρεσιών του Δήμου ….. δεν αιτιολογείται, ειδικώς, η αδυναμία σύνταξης της μελέτης από την Τεχνική Υπηρεσία του Δήμου, καθόσον αφενός μεν, με το δεδομένο ότι για τα σχολικά κτίρια υπάρχουν οι προδιαγραφές του Οργανισμού Σχολικών Κτιρίων και οι αντίστοιχες τυποποιημένες μελέτες του Ο.Σ.Κ.  είναι απορριπτέος ο ισχυρισμός του Δήμου ότι για την εκπόνηση της εν λόγω μελέτης απαιτούνταν εξειδικευμένες γνώσεις, τις οποίες δεν διέθεταν οι υπάλληλοι της τεχνικής του υπηρεσίας, αφετέρου η επικαλούμενη έλλειψη των κατάλληλων μέσων (τοπογραφικών οργάνων), πέραν του ότι προβάλλεται αορίστως, δεν αιτιολογεί γιατί ο Δήμος δεν είχε μεριμνήσει για την προμήθεια του εξοπλισμού και του λογισμικού σχεδιασμού που απαιτείται για την αποτελεσματική άσκηση  των αρμοδιοτήτων του. Τέλος, ως προς τον ισχυρισμό του Δήμου ότι από τον Απρίλιο του έτους 2010 ήταν απαραίτητη η σύνταξη μελέτης ενεργειακής απόδοσης, σύμφωνα με τον Κανονισμό Ενεργειακής Απόδοσης Κτιρίων (Κ.ΕΝ.Α.Κ.), κατά το χρόνο δε ανάθεσης της μελέτης (Οκτώβριος 2010) η τεχνική υπηρεσία δε διέθετε την τεχνική κατάρτιση για την εκπόνηση της μελέτης ενεργειακής απόδοσης, αφενός μεν ο ειδικότερος αυτός λόγος δεν περιέχεται στην αιτιολογία της, από 31.8.2010 βεβαίωσης, περί αδυναμίας σύνταξης της μελέτης της Τεχνικής Υπηρεσίας του Δήμου, αλλά προβάλλεται οψίμως  με το έγγραφο επανυποβολής του χρηματικού εντάλματος, αφετέρου ήδη πριν την έκδοση του ΚΕΝΑΚ ίσχυε ο ν. 3661/2008 (ΦΕΚ Α 89/19.5.2008), με τις διατάξεις του οποίου εναρμονίστηκε η ελληνική νομοθεσία με την Οδηγία 2002/91/ΕΚ       «Για την ενεργειακή απόδοση των κτι­ρίων» και ο οποίος προέβλεπε τη λήψη μέτρων για την ενεργειακή απόδοση των κτιρίων με την έκδοση κανονισμού ενεργειακής απόδοσης κτιρίων εντός σύντομης προθεσμίας έξι μηνών, καθιστούσε δε σαφείς τις υποχρεώσεις που έπρεπε να τηρούνται αναφορικά      με τις νέες προδιαγραφές της ενεργειακής αποδόσεως των κτιρίων που θα κατασκευάζονταν. Β) Η αιτιολογία που περιέχεται στο εισηγητικό προς το Περιφερειακό Συμβούλιο Δημοσίων Έργων έγγραφο του Δημάρχου …… και στην 697/6.10.2010 απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου δεν μπορεί να στοιχειοθετήσει την κατά το νόμο έννοια του επείγοντος που δικαιολογεί την απευθείας ανάθεση της μελέτης, δηλαδή της άμεσης ανάγκης αντιμετωπίσεως μίας αιφνίδιας καταστάσεως, η δημιουργία της οποίας, μάλιστα, δεν ανάγεται στην σφαίρα επιρροής της αναθέτουσας αρχής καθόσον, στην προκειμένη περίπτωση, η μη επάρκεια των υφιστάμενων σχολικών υποδομών στο ανατολικό τμήμα της πόλης, δεν συνιστά αιφνίδιο γεγονός, αλλά αντιθέτως αποτελεί χρόνια κατάσταση, η αντιμετώπιση των συνεπειών της οποίας έπρεπε να λάβει χώρα εγκαίρως, στο πλαίσιο της ορθής και αποτελεσματικής λειτουργίας της δημόσιας διοίκησης. Γ) Ο λόγος διαφωνίας του Επιτρόπου ότι δεν προηγήθηκε δέκα τουλάχιστον ημέρες πριν την υπογραφή της σύμβασης αναγγελία για δημοσίευση με τα κρίσιμα στοιχεία της στην ιστοσελίδα του Τ.Ε.Ε. είναι αβάσιμος, καθόσον η σχετική αναγγελία δημοσιεύθηκε στην ιστοσελίδα του Τ.Ε.Ε. στις 12.12.2010. Δ) Βάσιμος είναι ο λόγος διαφωνίας του Επιτρόπου, σύμφωνα με τον οποίο δεν προκύπτει ότι το συνολικό ύψος των συμβάσεων που ανατέθηκαν με τη διαδικασία της απευθείας ανάθεσης δεν υπερβαίνει το 10% των συνολικών ετήσιων πιστώσεων για την εκπόνηση μελετών και υπηρεσιών και τούτο διότι τόσο στο 62865/31.8.2010 έγγραφο του Δημάρχου προς το Περιφερειακό Συμβούλιο Δημοσίων Έργων όσο και στην 697/6.10.2010 απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου αναφέρεται μεν ότι το συνολικό ύψος των συμβάσεων που ανατέθηκαν με τη διαδικασία αυτή δεν υπερβαίνει το 10% των συνολικών ετήσιων πιστώσεων για την εκπόνηση μελετών, χωρίς, όμως, συγχρόνως να αναγράφεται, σύμφωνα με τη διατύπωση του νόμου, ότι δεν υπερβαίνει και το 10% των συνολικών ετήσιων πιστώσεων για την εκπόνηση υπηρεσιών, ενώ ούτε από κάποιο άλλο στοιχείο του φακέλου προκύπτει ότι συντρέχει η προϋπόθεση αυτή, ότι δηλαδή δεν υπάρχει υπέρβαση του 10% των συνολικών ετήσιων πιστώσεων για την εκπόνηση όχι μόνο μελετών, αλλά και υπηρεσιών. Ε) Και ο λόγος διαφωνίας ότι δεν κλήθηκαν για διαπραγμάτευση τρεις τουλάχιστον υποψήφιοι μελετητές, εφόσον υπάρχει επαρκής αριθμός υποψηφίων με τα νόμιμα προσόντα, παρίσταται βάσιμος, καθόσον στα κατά τον κρίσιμο χρόνο ανάθεσης της μελέτης έγγραφα δεν αναφέρεται ότι τηρήθηκε η προϋπόθεση αυτή του νόμου, ενώ δεν μπορούν να ληφθούν υπόψη και δεν ασκούν επιρροή, καθόσον συντάχθηκαν τέσσερα έτη μετά τον κρίσιμο χρόνο της ανάθεσης, οι από 16.5.2014 υπεύθυνες δηλώσεις των αρχιτεκτόνων μηχανικών, μελετητών Δημοσίων Έργων, ….και……, σύμφωνα με τις οποίες προσκλήθηκαν στις 27.5.2010 από τον τότε Δήμαρχο με σκοπό τη διαπραγμάτευση για την ανάθεση της εν λόγω μελέτης, έλαβαν γνώση των όρων και του αντικειμένου της σύμβασης και δήλωσαν           ότι δεν ενδιαφέρονται να εκπονήσουν τη συγκεκριμένη μελέτη. ΣΤ) Ο λόγος διαφωνίας ότι το τιμολόγιο παροχής των σχετικών υπηρεσιών φέρει ημερομηνία μεταγενέστερη της διαχειριστικής περιόδου που ολοκληρώθηκε      η μελέτη δεν ασκεί επιρροή στην κανονικότητα της ελεγχόμενης δαπάνης και τούτο διότι η έκδοση του τιμολογίου σε χρόνο μεταγενέστερο της οικείας διαχειριστικής περιόδου δύναται μεν να επισύρει την επιβολή φορολογικών κυρώσεων από μέρους των οργάνων της αρμόδιας Δ.Ο.Υ., πλην όμως δεν συνεπάγεται δημοσιονομικές συνέπειες και ως εκ τούτου δεν θίγεται το κύρος του συγκεκριμένου δικαιολογητικού (βλ. σχετ. Πράξεις IV Τμήματος 50/1999, 153/2006, 23/2008, VII Τμ. 74, 103, 104/2011, Κλ.VII Tμ. 36/2012, 287/2013). Ζ) Ως προς το λόγο διαφωνίας του Επιτρόπου ότι δεν υπάρχει απόφαση ανάληψης υποχρέωσης εντός του οικονομικού έτους 2013 που εγκρίθηκε η παράταση της προθεσμίας της μελέτης, ούτε και απόφαση ανατροπής αυτής, το Κλιμάκιο κρίνει ότι ήδη από το χρόνο (6.10.2010) έγκρισης ανάθεσης της μελέτης (πρώτη ενέργεια για την εκτέλεση της δαπάνης) έπρεπε να εκδοθεί απόφαση ανάληψης υποχρέωσης σύμφωνα με τις διατάξεις των άρθρων 11 και 13 του β.δ. 17.5/15.6.1959, σχετική δε απόφαση ανάληψης υποχρέωσης και απόφαση ανατροπής αυτής έπρεπε να εκδοθεί και στα επόμενα οικονομικά έτη, σύμφωνα με τα οριζόμενα στο π.δ.113/2010.