Καθορισμός των κατηγοριών προσωπικού του ΕΛΓΟ - ΔΗΜΗΤΡΑ που μπορούν να λάβουν αποζημίωση επιβίβασης, παραμονής και εργασίας σε πλωτά μέσα, αποζημίωση υποβρύχιων εργασιών ή αποζημίωση επιστημονικών καταδύσεων και καθορισμός του ύψους των αποζημιώσεων αυτών.

Η απόφαση 455/2025 του Ελεγκτικού Συνεδρίου (Γ' Ελάσσονα Ολομέλεια) αφορά αίτηση αναίρεσης στρατιωτικού ιατρού κατά καταλογιστικής πράξης για αποζημίωση λόγω πρόωρης αποχώρησης από τις Ένοπλες Δυνάμεις. Ο αναιρεσείων αμφισβήτησε το ύψος του καταλογισθέντος ποσού (€101.217,55), επικαλούμενος παραβίαση της αρχής της αναλογικότητας και της ισότητας. Το Δικαστήριο απέρριψε τους λόγους περί αναλογικότητας και τη νομιμότητα της πενταετούς υποχρέωσης παραμονής μετά την ειδικότητα. Έκρινε, ωστόσο, ότι η αποζημίωση, ως αποκαταστατικό αντιστάθμισμα, υπολογίστηκε εσφαλμένα. Συγκεκριμένα, αποφάνθηκε ότι στον υπολογισμό του ποσού δεν πρέπει να συμπεριληφθούν οι αποδοχές που αντιστοιχούν σε μισθολογική προαγωγή χωρίς βαθμολογική αλλαγή, ούτε η οικογενειακή παροχή. Το Δικαστήριο αναιρεί εν μέρει την προσβαλλόμενη απόφαση και παραπέμπει την υπόθεση στο Πρώτο Τμήμα για περαιτέρω εκδίκαση.

Η απόφαση αφορά αίτηση αναστολής εκτέλεσης πράξεων καταλογισμού και ταμειακής βεβαίωσης σε βάρος απόστρατου αξιωματικού του Πολεμικού Ναυτικού, ο οποίος καταλογίστηκε για αποζημίωση λόγω μη εκπλήρωσης υποχρέωσης παραμονής στο στράτευμα (34.996,13 ευρώ) και αχρεωστήτως καταβληθέντων αποδοχών (1.606,91 ευρώ). Το Πρώτο Τμήμα του Ελεγκτικού Συνεδρίου, σε συμβούλιο, δέχθηκε την αίτηση αναστολής, κρίνοντας ότι η άμεση εκτέλεση θα προκαλέσει δυσχερώς επανορθώσιμη οικονομική βλάβη στον αιτούντα, λαμβάνοντας υπόψη το ύψος των ποσών και την οικονομική του κατάσταση (χαμηλό εισόδημα, οικογένεια με ανήλικα τέκνα, δανειακές υποχρεώσεις). Η αναστολή ισχύει μέχρι τη δημοσίευση οριστικής απόφασης επί της εκκρεμούς έφεσης-ανακοπής του αιτούντος.

Καταβολή αποζημίωσης στον Διοικητή, Υποδιοικητή και μέλη ΔΣ γα συμμετοχή σε συνεδριάσεις ...Σύμφωνα, όμως, με όσα έγιναν ερμηνευτικώς δεκτά στις σκέψεις που προηγήθηκαν, οι φερόμενοι ως δικαιούχοι δεν δικαιούνται να λάβουν την αποζημίωση αυτή, καθόσον η συμμετοχή τους στο όργανο αυτό συνιστά ενάσκηση των κύριων καθηκόντων τους, για την οποία λαμβάνουν μηνιαίες αποδοχές. Εξάλλου, η Κ.Υ.Α. Φ.ΕΦΚΑ/οικ.5579/245/21.3.2017 κατά το μέρος που εντάσσει το Διοικητή καθώς και τους Υποδιοικητές του Ε.Φ.Κ.Α. μεταξύ των προσώπων που δικαιούνται την επίμαχη αποζημίωση, είναι ανίσχυρη ως εκδοθείσα καθ’ υπέρβαση της παρεχόμενης από τη το άρθρου 57 παρ.14 του ν. 4387/2016 εξουσιοδότησης. Τέλος, το γεγονός ότι οι συνεδριάσεις του Δ.Σ. του Ε.Φ.Κ.Α. πραγματοποιούνται εκτός του κανονικού ωραρίου εργασίας δεν δικαιολογεί την καταβολή της επίμαχης αποζημίωσης, αφού σε κάθε περίπτωση η συμμετοχή του Διοικητή και των Υποδιοικητών στις συνεδριάσεις του Δ.Σ. του Ταμείου συνιστά ενάσκηση των κύριων καθηκόντων τους, για την οποία δεν καθιερώνεται από το νόμο ωράριο εργασίας ούτε η δυνατότητα λήψης αποζημίωσης λόγω υπερωριακής απασχόλησης. Σε αντάλλαγμα επαφίεται στη διακριτική ευχέρεια της κανονιστικής διοίκησης ο καθορισμός των μηνιαίων αποδοχών τους με μόνο όριο το ύψος των αποδοχών του Γενικού Γραμματέα Υπουργείου, σύμφωνα με τα οριζόμενα στο άρθρο 28 παρ. 1 και 2του ν. 4354/2015.

Εργασίες μεταφοράς αποβλήτων...Με τα δεδομένα αυτά το Τμήμα κρίνει ότι  αν και οι εργασίες μεταφοράς των αποβλήτων από εκσκαφές, κατασκευές και κατεδαφίσεις προς τη μονάδα εναλλακτικής διαχείρισής τους ανάγονται στην αρμοδιότητα του Δήμου … και συγκεκριμένα του Τμήματος Καθαριότητας αυτού,  δεν υπάρχει δυνατότητα διαχείρισης των αποβλήτων με ίδια μέσα καθώς οι συγκεκριμένες εργασίες  απαιτούν ειδικές εγκαταστάσεις  με άδεια λειτουργίας, πιστοποίηση κατά ΙSO καθώς  και ΑΕΠΟ (άδεια Έγκρισης Περιβαλλοντικών  Όρων) όπου μπορούν να λάβουν χώρα οι εξειδικευμένες διεργασίες εναλλακτικής διαχείρισης τις οποίες ο Δήμος δεν διαθέτει ενώ παρόλο που του έχει χορηγηθεί άδεια συλλογής και μεταφοράς μη επικίνδυνων αποβλήτων από τα στοιχεία του φακέλου(βλ. σκέψηΙΙΙ) αποδεικνύεται ότι δεν διαθέτει επαρκή αριθμό οχημάτων για τη μεταφορά των ογκωδών απορριμμάτων και των ΑΕΚΚ από τα εργοτάξια προσωρινής αποθήκευσης στις εγκαταστάσεις του αναδόχου. Συνακόλουθα νόμιμα και αιτιολογημένα ο αιτών Δήμος προέβη στη διαδικασία διενέργειας δημοσίου διεθνούς διαγωνισμού για την επιλογή αναδόχου με εξειδικευμένη γνώση και εμπειρία στη μεταφόρτωση και διάθεση Αποβλήτων Εκσκαφών, Κατασκευών, Κατεδαφίσεων (ΑΕΚΚ) και Ογκωδών Απορριμμάτων

ΟΤΑ – Διαδικασία «αυτοελέγχου» – Επιχειρήσεις –Ακαθάριστα έσοδα – Τέλη – Δηλώσεις φορολογίας εισοδήματος και ΦΠΑ – Επιβολή προστίμου.(..)Κατάσταση : Εκκρεμεί αποδοχή 
α) Οι οικείοι ΟΤΑ, στο πλαίσιο ελέγχου προς διαπίστωση της ακρίβειας των υποβληθεισών δηλώσεων που αφορούν τα αναλογούντα τέλη επί των ακαθαρίστων εσόδων σε ποσοστό 0,5% και 5% (ανά περίπτωση) και τα τέλη παρεπιδημούντων σε ποσοστό 0,5%, μπορούν να λάβουν υπ’ όψιν και τα στοιχεία που παρέχονται από τις αρμόδιες Δ.Ο.Υ. σχετικά με το ύψος των ακαθαρίστων εσόδων όπως αυτά προσδιορίσθηκαν και έγιναν αποδεκτά από τον επιτηδευματία κατ’ εφαρμογήν των διατάξεων των άρθρων 13 έως 17 του Ν 3296/2004 για την περαίωση δηλώσεων φορολογίας εισοδήματος και ΦΠΑ, καθώς και λοιπών φορολογιών, και των διατάξεων του άρθρου 79 του Ν 3842/2010 περί αυτοελέγχου, τα οποία άλλωστε δεν θα μπορούσαν να είναι κατώτερα από τα προκύπτοντα από τα οικεία βιβλία (ομοφ.). Δεν συντρέχει περίπτωση επιβολής του προβλεπομένου από το άρθρο 6 παρ.5 του Ν 1080/1980, όπως αντικαταστάθηκε με το άρθρο 18 παρ.1 του Ν 2946/2001 προστίμου σε ποσοστό 2% του τέλους (πλειοψ.). β) Ελλείψει πραγματικού και ειδικότερου προβληματισμού ως προς την ερμηνεία του άρθρου 2 παρ.1 του ΑΝ 344/1968, στο δεύτερο ερώτημα είναι δυνατόν να δοθεί η απάντηση ότι στις διατάξεις του άρθρου 2 παρ.1 του ΑΝ 344/1968 προβλέπεται αποσβεστική προθεσμία για την βεβαίωση από τους ΟΤΑ Α΄ βαθμού των εσόδων τους, καθώς και ειδικότερες περιπτώσεις κατ’ εξαίρεση βεβαίωσης μετά την προθεσμία αυτή (ομοφ.).

Εκλογική αποζημίωση.(...)Για την αντιμετώπιση των έκτακτων αναγκών που προκύπτουν κατά την προπαρασκευή και τη διεξαγωγή των εκλογών, προβλέπεται, μεταξύ άλλων, η απασχόληση των υπαλλήλων των Δήμων με την καταβολή αντίστοιχης αποζημίωσης. Περαιτέρω, με τις ανωτέρω διατάξεις του άρθρου 131 παρ. 1 του π.δ. 96/2007, όπως ισχύει, παρέχεται εξουσιοδότηση στους Υπουργούς Εσωτερικών και Οικονομικών να καθορίσουν τον αριθμό των υπαλλήλων που θα απασχοληθούν κάθε φορά στην εκλογική διαδικασία, καθώς και το ύψος και τον τρόπο καταβολής της σχετικής αποζημίωσης. Από τα ανωτέρω συνάγεται ότι η έκδοση της ανωτέρω Κ.Υ.Α. αποτελεί προϋπόθεση για την έκδοση, στη συνέχεια, της κατά τα ανωτέρω απόφασης του Δημάρχου και αποτελεί νόμιμο έρεισμα αυτής. Εξάλλου, κατά γενική αρχή του διοικητικού δικαίου, οι ατομικές διοικητικές πράξεις δεν έχουν αναδρομική ισχύ, δηλαδή τα έννομα αποτελέσματά τους δεν μπορούν να ανατρέχουν σε χρόνο προγενέστερο από την έκδοσή τους ή από την κοινοποίησή τους, όπου αυτή απαιτείται. Για την ταυτότητα δε του νομικού λόγου, η ως άνω γενική αρχή καταλαμβάνει και τις σωρευτικές διοικητικές πράξεις, δηλαδή αυτές που αποτελούν σώρευση περισσότερων ατομικών διοικητικών πράξεων (βλ. Επ. Σπηλιωτόπουλο, Εγχειρίδιο Διοικητικού Δικαίου, 2002, σελ. 113, σημ. 22). (…) Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά ανωτέρω (βλ. σκ.II), το Κλιμάκιο κρίνει ότι η ισχύς τόσο της 70/8.6.2012 όσο και των 76 και 77/25.6.2012 αποφάσεων του Δημάρχου ..... δεν επηρεάζεται από το γεγονός της παράλειψης ή της καθυστέρησης ανάρτησης αυτών στο διαδίκτυο. Πλην όμως, οι αποφάσεις αυτές δεν μπορούν να αποτελέσουν νόμιμο έρεισμα για την καταβολή στους φερόμενους ως δικαιούχους της ειδικής εκλογικής αποζημίωσης που καθορίστηκε με την Κ.Υ.Α. 23586/11.6.2012. Τούτο δε, διότι από τις ως άνω αποφάσεις, που αποτελούν σώρευση περισσότερων ατομικών διοικητικών πράξεων, η μεν 70/8.6.2012 απόφαση εκδόθηκε σε χρόνο κατά τον οποίο δεν είχε δημοσιευθεί η προαναφερόμενη Κ.Υ.Α., οι δε 76 και 77/25.6.2012 αποφάσεις, που εκδόθηκαν μετά την απασχόληση των φερόμενων ως δικαιούχων, δεν μπορούν να αναπτύξουν τα έννομα αποτελέσματά τους σε χρόνο προηγούμενο της έκδοσής τους (25.6.2012). Συνεπώς, η εντελλόμενη με τα επίμαχα χρηματικά εντάλματα πληρωμής δαπάνη είναι μη νόμιμη, προεχόντως για το λόγο αυτό, ο οποίος αν και δεν προβάλλεται ευθέως από τη διαφωνούσα Επίτροπο, εξετάζεται αυτεπαγγέλτως από το Κλιμάκιο, επειδή αφορά στη νομιμότητα της υπό κρίση δαπάνης και προκύπτει ευθέως από τα στοιχεία του φακέλου.

ΑΠΟΖΗΜΙΩΣΕΙΣ:Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με τις νομικές σκέψεις που προηγήθηκαν πρέπει να γίνουν δεκτά τα ακόλουθα: Α) Η εντελλόμενη με τα ελεγχόμενα χρηματικά εντάλματα πληρωμής δαπάνη, κατά το μέρος που αφορά στην καταβολή αποζημίωσης για τη συμμετοχή τους στις συνεδριάσεις του Δ.Σ. της ως άνω Επιχείρησης, τα έτη 2014 και 2015,  στους  ......., Γενικό Δ/ντή αυτής και ......., υπαλλήλου αορίστου χρόνου της ......., που ορίστηκε Γραμματέας του Δ.Σ. αυτής, είναι μη νόμιμη. Τούτο δε διότι, η συμμετοχή των προσώπων αυτών στις ως άνω συνεδριάσεις του Δ.Σ. της Επιχείρησης, συνιστά εκπλήρωση των κύριων καθηκόντων τους, για τα οποία αμείβονται από αυτήν. Περαιτέρω, όμως, εφόσον, κατά τα προεκτεθέντα, η εν λόγω συμμετοχή τους έλαβε χώρα, εκτός του κανονικού ωραρίου εργασίας, μπορούν να λάβουν υπερωριακή αποζημίωση, υπολογιζόμενη βάσει των γενικής εφαρμογής μισθολογικών διατάξεων του ν. 4024/2011. Β) Ως προς την τηρητέα από την ....... διαδικασία ενταλματοποίησης των επίμαχων δαπανών, εφαρμοστέες είναι οι σχετικές διατάξεις του β.δ. 17.5./15.6.1959, καθόσον, ούτε από τα στοιχεία του φακέλου, ούτε από τα 4051/21.7.2016 και 258/18.1.2017 σε Ορθή Επανάληψη έγγραφά της, προκύπτει ότι υφίστανται ειδικές διατάξεις  στον Κανονισμό Διοίκησης και Διαχείρισης αυτής, σχετικά με τη διαδικασία πραγματοποίησης των δαπανών της, απορριπτομένου ως αβασίμου του προβαλλόμενου από αυτήν ισχυρισμού περί μη εφαρμογής των εν λόγω διατάξεων (Πράξεις VII Τμήματος 27/2015, 34/2014, 31/2012, κ.ά.). Συνεπώς, εφόσον  η  πραγματοποίηση  των  ελεγχόμενων  δαπανών  έλαβε  χώρα  κατά  τα  έτη 2014 και 2015, έπρεπε αυτές να εκκαθαριστούν και να ενταλματοποιηθούν στον ΚΑΕ 82005000 «δαπάνες προηγούμενων χρήσεων» και όχι στον ΚΑΕ 61010000 (Αμοιβές μελών ΔΣ) του προϋπολογισμού του έτους 2016 της .......,  κατά  τα  βασίμως  προβαλλόμενα  από  την  Επίτροπο.  Εντούτοις,  το Κλιμάκιο κρίνει ότι στη συγκεκριμένη περίπτωση τα αρμόδια όργανα της ....... δεν ενήργησαν με πρόθεση καταστρατήγησης των οικείων δημοσιολογιστικών διατάξεων, αλλά λαμβάνοντας υπόψη την νομολογία του Κλιμακίου τούτου (ενδεικτικά, Πράξεις 322, 133/2014 αυτού) ότι δηλ. με την κατάργηση, από 1.1.2013, των αποζημιώσεων των μελών των δημοτικών συμβουλίων για την συμμετοχή τους στις συνεδριάσεις τους, επέρχεται, ως αυτόθροη συνέπεια, και η κατάργηση των αντίστοιχων αποζημιώσεων του προέδρου, των μελών, του εισηγητή και του γραμματέα του Δ.Σ. των Δ.Ε.Υ.Α.., δεν προέβησαν στη χορήγηση της εν λόγω αποζημίωσης για τα έτη 2014 και 2015. Ακολούθως όμως, κατόπιν της αλλαγής της νομολογίας του Δικαστηρίου για την καταβολή της επίμαχης αποζημίωσης (με την 15/2015 Πράξη του VII Τμήματος), τα εν λόγω όργανα, πεπλανημένως πλην συγγνωστώς,  υπέλαβαν  ότι ενεργούσαν νόμιμα όταν αναλάμβαναν τις οικείες δαπάνες και δέσμευσαν τις σχετικές πιστώσεις μεταγενέστερα (το 2016), με μεταφορά πιστώσεων, λόγω διαθεσίμου υπολοίπου, από τον ΚΑΕ 82005000 «δαπάνες προηγούμενων χρήσεων» στον ΚΑΕ 61010000 (Αμοιβές μελών ΔΣ) του προϋπολογισμού του έτους 2016 (βλ. και Πράξη 197/2016 του Κλιμακίου τούτου).

Καταβολή αποζημιώσεων:Με δεδομένα αυτά, το Κλιμάκιο κρίνει ότι η εντελλόμενη με το υπό κρίση χρηματικό ένταλμα πληρωμής δαπάνη, η οποία αφορά σε αποζημιώσεις δημοτικών συμβούλων για τη συμμετοχή τους σε συνεδριάσεις του δημοτικού συμβουλίου που πραγματοποιήθηκαν εντός του έτους 2017, είναι μη κανονική, κατά τα βασίμως προβαλλόμενα από τη διαφωνούσα Επίτροπο. Και τούτο διότι σύμφωνα με την αρχή του ενιαυσίου, που διέπει την κατάρτιση και εκτέλεση του προϋπολογισμού των Ο.Τ.Α. α΄ βαθμού, για τη νόμιμη πραγματοποίηση οποιασδήποτε δαπάνης σε βάρος των πιστώσεων του τελευταίου απαιτείται προηγουμένως να έχει αναληφθεί νόμιμα η σχετική υποχρέωση σε βάρος των εγγεγραμμένων πιστώσεων του οικείου Κ.Α.Ε., και τούτο σε βάρος του προϋπολογισμού του έτους, στο οποίο ανάγεται η δαπάνη. Στην περίπτωση δε που η σχετική δαπάνη, για την οποία αναλήφθηκε η σχετική υποχρέωση και δι’ αυτής δεσμεύθηκε η οικεία πίστωση, δεν πραγματοποιηθεί εν όλω ή εν μέρει εντός του έτους, κατά το οποίο το πρώτον αναλήφθηκε, ο διατάκτης οφείλει να ανακαλέσει τη δέσμευση της οικείας πίστωσης και να εγγράψει στον προϋπολογισμό του επόμενου οικονομικού έτους τις αναγκαίες για την εξόφληση του εναπομείναντος μέρους της δαπάνης πιστώσεις, οφείλει δε να προβεί στη δέσμευση αυτών κατά προτεραιότητα. Πλην όμως, στην υπό κρίση περίπτωση η απόφαση ανάληψης της σχετική υποχρέωσης καθώς και το χρηματικό ένταλμα πληρωμής για την καταβολή των αποζημιώσεων αυτών εκδόθηκαν το πρώτον εντός του οικονομικού έτους 2018 και όχι εντός του έτους 2017, ώστε στη συνέχεια να ανατραπούν/ακυρωθούν και η σχετική υποχρέωση να αναληφθεί εκ νέου -καθ’ όλον ή εν μέρει – σε βάρος των πιστώσεων του προϋπολογισμού του επόμενου οικονομικού έτους (2018). Ο ισχυρισμός δε που προβάλλεται από το Δήμο στο 7156/25.9.2018 έγγραφο επανυποβολής του χρηματικού εντάλματος πληρωμής ότι η ανάληψη της σχετικής υποχρέωσης ήταν αδύνατον να πραγματοποιηθεί εντός του οικονομικού έτους 2017, δηλ. κατά το χρόνο πραγματοποίησης των προαναφερθεισών συνεδριάσεων του δημοτικού συμβουλίου, καθόσον δεν είχε εκδοθεί ακόμη η ΚΥΑ 11836/17.4.2018, με την οποία καθορίστηκαν αναδρομικά οι λεπτομέρειες εφαρμογής του άρθρου 33 παρ. 3 του ν. 4483/2017, η δε ανάληψη της σχετικής υποχρέωσης κατέστη δυνατή αμέσως μετά την έκδοση αυτής, τυγχάνει απορριπτέος ως αβάσιμος. Και τούτο διότι οι ουσιαστικές ρυθμίσεις του άρθρου 33 παρ. 3 του ν. 4483/2017 ήταν πλήρεις και σαφείς κατά περιεχόμενο, τόσο ως προς τα κριτήρια προσδιορισμού των δικαιούμενων να λάβουν την αποζημίωση καθώς και ως προς το ύψος αυτής και τις προϋποθέσεις καταβολής της, ήταν δε ως εκ τούτου δυνατόν να εφαρμοστούν άμεσα, τα δε θέματα που ρυθμίστηκαν με την ως άνω ΚΥΑ ήταν δευτερεύουσας σημασίας και πάντως δεν ήταν κρίσιμα για την εφαρμογή των ως άνω νομοθετικών διατάξεων. Σε κάθε περίπτωση, η πλημμέλεια αυτή που πλήττει την κανονικότητα της εντελλόμενης με το υπό κρίση χρηματικό ένταλμα πληρωμής δαπάνης δεν δύναται να θεραπευτεί ούτε μετά την έκδοση της ΚΥΑ 11836/17.4.2018, αφού, όπως ήδη εκτέθηκε, η τελευταία καθ’ υπέρβαση της νόμιμη εξουσιοδοτήσεως ανέδραμε στο χρόνο έναρξης ισχύος των εξουσιοδοτικών της διατάξεων και επομένως, τα έννομα αποτελέσματά της δύνανται να εκκινήσουν μόνο από το χρόνο της εκδόσεώς της και εντεύθεν. Ωστόσο, το Κλιμάκιο κρίνει ότι ενόψει των συγκεκριμένων περιστάσεων και ιδίως ενόψει του δυσερμήνευτου των εφαρμοστέων στην υπόθεση διατάξεων, τα αρμόδια όργανα του Δήμου ..... συγγνωστώς και χωρίς πρόθεση καταστρατήγησης των οικείων διατάξεων υπέλαβαν ότι μπορούσαν εν προκειμένω να πραγματοποιήσουν την εν λόγω δαπάνη το πρώτον σε βάρος του προϋπολογισμού του έτους 2018. Συνεπώς, το χρηματικό ένταλμα πληρωμής θα μπορούσε να θεωρηθεί, εάν δεν συνέτρεχε άλλος λόγος μη νομιμότητας της δαπάνης. Πλην όμως, η ελεγχόμενη δαπάνη παρίσταται μη νόμιμη κατά το μέρος που εντέλλεται η καταβολή αποζημίωσης στους φερόμενους ως δικαιούχους δημοτικούς συμβούλους για τη συμμετοχή τους στις υπ’ αριθμ. 24/14.11.2017 και 27/21.12.2017 συνεδριάσεις του δημοτικού συμβουλίου, οι οποίες απείχαν χρονικά από τις αυθημερόν πραγματοποιηθείσες υπ’ αριθμ. 23 και 26 συνεδριάσεις κατά 1:30 και 1:00 ώρα αντίστοιχα. Η μικρή αυτή χρονική απόκλιση μεταξύ των ως άνω συνεδριάσεων, ανεξαρτήτως του δικαιολογητικού λόγου της πραγματοποίησης των χρονικώς πρότερων ως αυτοτελών, ήτοι του ειδικού τους χαρακτήρα που επέβαλε την ψήφιση προϋπολογισμού και απολογισμού ως αποκλειστικών θεμάτων δυνάμενων να συζητηθούν κατά τη διάρκειά τους, αποδεικνύει ότι για τη συμμετοχή των δημοτικών συμβούλων στις 24/14.11.2017 και 27/21.12.2017 συνεδριάσεις δεν απαιτήθηκε ιδιαίτερη μετακίνησή τους εντός της ίδιας ημέρας, και επομένως δεν δύναται να καταβληθεί γι’ αυτές ξεχωριστή αποζημίωση, κατά τα βασίμως προβαλλόμενα από την Επίτροπο.

ΠΑΡΟΧΗ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ:(...)Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στις προηγούμενες σκέψεις, το Κλιμάκιο διαπιστώνει τα ακόλουθα: 1) Από το προσκομισθέν ενώπιον του Κλιμακίου αριθ. πρωτ. 65866/1118/27.7.2012 έγγραφο του Τμήματος Προμηθειών του Δήμου ....... προκύπτουν, μεταξύ άλλων, ότι α) στο Δήμο λειτουργεί δημοτικό συνεργείο οχημάτων, το οποίο είναι ενταγμένο στο «Τμήμα Επισκευών-Κατασκευών και Συντήρησης Οχημάτων», β) Στο Τμήμα αυτό υπηρετούν 55 συνολικά εργαζόμενοι, εκ των οποίων πραγματικά ως τεχνικό προσωπικό απασχολούνται οι 38, γ) στο Δήμο υφίσταται «Τμήμα Διαχείρισης Οχημάτων και Μηχανημάτων», το οποίο αποτελεί το γραφείο κίνησης για τα οχήματα του Δήμου. Περαιτέρω, από τα λοιπά στοιχεία του φακέλου και ιδίως από την 4/2012 μελέτη της Διεύθυνσης Μηχανολογίας, δεν προκύπτει ότι για τα 71 οχήματα που προσδιορίζονται στον ενδεικτικό προϋπολογισμό της μελέτης: α) εκδόθηκε από το γραφείο κίνησης του Δήμου ....... «δελτίο ή εντολή επιθεωρήσεως και επισκευής οχήματος», προκειμένου να εισαχθούν τα ανωτέρω οχήματα στο δημοτικό συνεργείο, β) διενεργήθηκε τεχνική επιθεώρηση επ’ αυτών από το δημοτικό συνεργείο και εκδόθηκε «δελτίο τεχνικής επιθεωρήσεως και επισκευής αυτοκινήτου», γ) βεβαιώθηκε αιτιολογημένα η αδυναμία του δημοτικού συνεργείου να πραγματοποιήσει την επισκευή των οχημάτων. Η τήρηση της ανωτέρω διαδικασίας είναι υποχρεωτική για το Δήμο ......., προκειμένου να προβεί νομίμως στην ανάθεση της συντήρησης και επισκευής των οχημάτων του σε ιδιωτικό συνεργείο, αφού μόνο μέσω αυτής δύναται να εξασφαλισθεί, ενόψει και της αρχής της οικονομικότητας, αφενός ότι οι συνήθεις εργασίες συντήρησης και επισκευής οχημάτων θα πραγματοποιούνται με τα ίδια μέσα και το προσωπικό που διαθέτει ο Δήμος, αφετέρου ότι μόνο εξειδικευμένες εργασίες, που κείνται εκτός των τεχνικών δυνατοτήτων των υπηρεσιών του Δήμου, θα ανατίθενται σε ιδιώτες. Ενόψει των ανωτέρω, κατά παράβαση της διαδικασίας που περιγράφεται στην ως άνω Οικ.3373/390/20.3.1975 υπουργική απόφαση διενεργήθηκε η ανάθεση της προληπτικής συντήρησης και της αποκατάστασης βλαβών των απορριμματοφόρων του Δήμου ....... σε ιδιωτικό συνεργείο.2) α) Περαιτέρω, λόγω της ανωτέρω πλημμέλειας και της μη τήρησης της διαδικασίας που προβλέπεται στην ως άνω υπουργική απόφαση, επέρχεται ως παρεπόμενη συνέπεια το ότι καθίσταται τελείως αυθαίρετος ο ενδεικτικός προϋπολογισμός του διαγωνισμού, που καταρτίστηκε με την 4/2012 μελέτη της Διεύθυνσης Μηχανολογίας, καθόσον οι εκάστοτε ανάγκες για επισκευή των οχημάτων και για την προμήθεια των απαιτούμενων ανταλλακτικών απαιτείται να εξειδικεύονται κάθε φορά από το «δελτίο τεχνικής επιθεωρήσεως και επισκευής αυτοκινήτου», που συνοδεύει τα οχήματα και βάσει του οποίου οφείλει να συνταχθεί η προϋπολογιζόμενη δαπάνη του διαγωνισμού. Επομένως, στην προκειμένη περίπτωση μη νομίμως συνετάχθη ο προϋπολογισμός του διαγωνισμού με τον καθορισμό μηνιαίας αποζημίωσης ανά όχημα και ανεξαρτήτως της παρουσίασης ή όχι βλάβης σε αυτό (βλ. «Τεχνική Έκθεση» μελέτης), χωρίς να έχουν εξειδικευθεί οι ανάγκες των οχημάτων για επισκευή και προμήθεια ανταλλακτικών, αφενός μέσω των «δελτίων τεχνικής επιθεωρήσεως και επισκευής αυτοκινήτων», αφετέρου μέσω της αιτιολογημένης βεβαίωσης του δημοτικού συνεργείου με την οποία διαπιστώθηκε η αδυναμία του να εκτελέσει τις απαιτούμενες εργασίες. β) Εξάλλου, ο ελεγχόμενος διαγωνισμός πάσχει και για τον επιπρόσθετο λόγο ότι από οιοδήποτε σημείο της 4/2012 μελέτης δεν προκύπτουν τα στοιχεία εκείνα που ελήφθησαν υπόψη προκειμένου να διαμορφωθεί το ύψος αυτού, και ναι μεν θα μπορούσε να γίνει δεκτό, ότι σε ορισμένες περιπτώσεις δεν είναι δυνατόν να καθορισθεί επακριβώς το είδος και η έκταση των προς αποκατάσταση βλαβών, όμως, οφείλει η αναθέτουσα αρχή να εκτιμήσει αιτιολογημένα το κόστος αυτών, βάσει των ιδιαίτερων χαρακτηριστικών που έχει κάθε όχημα και τα οποία διαμορφώνονται ανάλογα με την ηλικία του οχήματος, το ιστορικό βλαβών, τα χιλιόμετρα που έχουν διανυθεί, την χρήση που γίνεται σ’ αυτό κ.τ.λ. (βλ. «Τεχνική Έκθεση» μελέτης). Πλην όμως, από τα προσκομισθέντα ενώπιον του Κλιμακίου στοιχεία, δεν προκύπτει ότι για την κατάστρωση του ενδεικτικού προϋπολογισμού ελήφθησαν υπόψη αυτά ή ανάλογα κριτήρια. Αντιθέτως, στον ενδεικτικό προϋπολογισμό της μελέτης εμφανίζεται το σύνολο των οχημάτων να έχει κατηγοριοποιηθεί αορίστως σε τρεις γενικές κατηγορίες τιμών, χωρίς περαιτέρω εξατομίκευση των ιδιαίτερων χαρακτηριστικών του κάθε οχήματος για την ένταξη του σε μία εκ των ανωτέρω κατηγοριών. Αποτέλεσμα αυτού είναι να καθίσταται παντελώς αόριστη η διαμόρφωση του προϋπολογισμού για την ανάθεση των εν λόγω υπηρεσιών συντήρησης και αποκατάστασης βλαβών, με συνέπεια να μην είναι δυνατόν να διαπιστωθεί, εν προκειμένω, η νόμιμη διάθεση του δημοτικού χρήματος, στο πλαίσιο της ορθής δημοσιονομικής διαχείρισης. γ) Πέραν των ανωτέρω, η ορθότητα του προϋπολογισμού, όσον αφορά το ύψος του, συναρτάται με τη νομιμότητα και άλλων όρων της διακήρυξης, όπως ο όρος που αναφέρεται στον ελάχιστο κύκλο εργασιών που οφείλουν να διαθέτουν οι υποψήφιοι ως προϋπόθεση συμμετοχής στο διαγωνισμό (βλ. ΕΑ ΣτΕ 1036/2009). Ειδικότερα, οι ως άνω διαπιστωθείσες πλημμέλειες ως προς τον καθορισμό του ύψους του προϋπολογισμού του διαγωνισμού (σκέψεις VII 2 α΄ και β΄), καθώς και το ενδεχόμενο το πραγματικό ύψος των προς ανάθεση υπηρεσιών να είναι πολύ κατώτερο αυτού που έχει προϋπολογισθεί, έχουν ως αποτέλεσμα να μην μπορεί να διαπιστωθεί αν ο όρος που τίθεται στο άρθρο 5 Β΄ 2 της διακήρυξης, σύμφωνα με τον οποίο απαιτείται, επί ποινή αποκλεισμού, ως ελάχιστη προϋπόθεση για τη συμμετοχή στο διαγωνισμό η ύπαρξη ετήσιου κύκλου εργασιών ισοδύναμου με «το αντικείμενο της σύμβασης», είναι εύλογος ή αν αντίθετα συνιστά υπέρμετρο περιορισμό της ελεύθερης πρόσβασης των ενδιαφερόμενων στο διαγωνισμό (πρβλ. ΕΑ ΣτΕ 444/2009).(...)