*Κοινοποίηση Απόφασης 1/2021 του Συμβουλίου Σύνδεσης ΕΕ-Ιορδανίας της 15ης Απριλίου 2021 για την τροποποίηση της ευρωμεσογειακής συμφωνίας περί συνδέσεως μεταξύ των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων και των κρατών μελών τους, αφενός, και του Χασεμιτικού Βασιλείου της Ιορδανίας, αφετέρου, με την αντικατάσταση του πρωτοκόλλου 3 αυτής σχετικά με τον ορισμό της έννοιας «καταγόμενα προϊόντα» ή «προϊόντα καταγωγής» και τις μεθόδους διοικητικής συνεργασίας. *Συνοπτική παρουσίαση της Περιφερειακής Σύμβασης για τους πανευρωμεσογειακούς προτιμησιακούς κανόνες καταγωγής και της θέσπισης τροποποιημένου συνόλου κανόνων οι οποίοι θα είναι δυνατόν να χρησιμοποιηθούν διμερώς ως εναλλακτικοί κανόνες καταγωγής (μέσω της τροποποίησης /αντικατάστασης των πρωτοκόλλων καταγωγής) αντί των κανόνων που προβλέπονται στη περιφερειακή σύμβαση, εν αναμονή της οριστικοποίησης και της έναρξης ισχύος της τροποποίησης της περιφερειακής σύμβασης ΑΔΑ: 633Ρ46ΜΠ3Ζ-99Γ

Κοινοποίηση Αποφάσεων σχετικά με τη θέση που πρέπει να ληφθεί εξ ονόματος της Ευρωπαϊκής Ένωσης, όσον αφορά την τροποποίηση των πρωτοκόλλων των συμφωνιών της ΕΕ και των αντίστοιχων συμβαλλόμενων μερών, σχετικά με τον ορισμό της έννοιας «καταγόμενα προϊόντα» ή «προϊόντα καταγωγής» και τις μεθόδους διοικητικής συνεργασίας με σκοπό την θέσπιση τροποποιημένου συνόλου κανόνων (μεταβατικοί κανόνες) οι οποίοι θα είναι δυνατόν να χρησιμοποιηθούν διμερώς ως εναλλακτικοί κανόνες καταγωγής αντί των κανόνων που προβλέπονται στη περιφερειακή σύμβαση, εν αναμονή της οριστικοποίησης και της έναρξης ισχύος της τροποποίησης της περιφερειακής σύμβασης ΑΔΑ: Ψ1Φ046ΜΠ3Ζ-6ΝΡ

Από το συνδυασμό των προεκτεθεισών διατάξεων, με τις οποίες θεσπίζονται οι κανόνες δημοσιότητας που πρέπει να τηρούνται για τη σύναψη σύμβασης δημόσιας υπηρεσίας, προκύπτει ότι σε περίπτωση μετάθεσης της αρχικά καθορισθείσας με την προκήρυξη καταληκτικής ημερομηνίας υποβολής των προσφορών δημόσιας υπηρεσίας, χωρίς τροποποίηση των όρων της διακήρυξης, υφίσταται υποχρέωση της αναθέτουσας αρχής, μεταξύ άλλων, να αποστείλει στην Επίσημη Εφημερίδα των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων σχετική ανακοίνωση, με την οποία να γνωστοποιείται η νέα καταληκτική ημερομηνία υποβολής των προσφορών. Η τήρηση των ως άνω μνησθέντων κανόνων αποσκοπεί στην ανάπτυξη υγιούς και ελεύθερου ανταγωνισμού, με την όσο το δυνατόν ευρύτερη γνωστοποίηση του διενεργούμενου διαγωνισμού και υποβολή προσφορών από ικανό αριθμό υποψηφίων. Περαιτέρω, συνάγεται ότι η αναθέτουσα αρχή που διενεργεί διαγωνισμό δημόσιας υπηρεσίας, η οποία περιλαμβάνεται στο Παράρτημα ΙΒ του π.δ/τος 346/1998, οφείλει ομοίως να τηρήσει όλους τους προαναφερόμενους κανόνες δημοσιότητας, στην περίπτωση που στην προκήρυξη αναφέρει ότι συμφωνεί με τη δημοσίευση αυτής (Πράξη VI Τμ. 219/2006).

Συμπληρωματική σύμβάση.Οι ανωτέρω διατάξεις (άρθρο 57 του ν. 3669/2008) έχουν την έννοια ότι η προσφυγή σε κατάρτιση συμπληρωματικής σύμβασης με τον ανάδοχο ήδη εκτελούμενου δημοσίου έργου αποτελεί εξαιρετική διαδικασία ανάθεσης, η οποία επιτρέπεται για την εκτέλεση συμπληρωματικών εργασιών που δεν υπερβαίνουν το 50% του ποσού της κύριας σύμβασης από τον ανάδοχο του αρχικού έργου, όταν συντρέχουν σωρευτικά οι εξής προϋποθέσεις ως προς τις συμπληρωματικές εργασίες : α) αφορούν το αντικείμενο της αρχικής σύμβασης και δεν περιλαμβάνονται στην αρχικά συναφθείσα σύμβαση, β) κατέστησαν αναγκαίες κατά την εκτέλεση του έργου, όπως αυτό περιγράφεται στην αρχική σύμβαση, λόγω απρόβλεπτων περιστάσεων και γ) είτε δεν μπορούν τεχνικά ή οικονομικά να διαχωριστούν από την κύρια σύμβαση, χωρίς να δημιουργήσουν μείζονα προβλήματα για την αναθέτουσα αρχή, είτε, παρά τη δυνατότητα διαχωρισμού τους από αυτή, είναι απόλυτα αναγκαίες για την τελειοποίησή της. Περαιτέρω, οι ως άνω διατάξεις, λόγω του ότι επιτρέπουν παρεκκλίσεις από τους κανόνες που σκοπό έχουν να εξασφαλίσουν τη δυνατότητα άσκησης των δικαιωμάτων που αναγνωρίζονται από την κείμενη νομοθεσία στον τομέα των δημοσίων συμβάσεων, πρέπει να ερμηνεύονται στενά, το δε βάρος απόδειξης περί του ότι συντρέχουν όντως οι έκτακτες περιστάσεις, που δικαιολογούν την εφαρμογή τους, το φέρει όποιος τις επικαλείται (Δ.Ε.Κ. απόφαση της 17.09.1998, C-323/96 Επιτροπή κατά Βελγίου, Δ.Ε.Κ. απόφαση της 28.03.1996, C-318/1994 Επιτροπή κατά Γερμανίας, Δ.Ε.Κ. απόφαση της 18.05.1995, C-57/94 Επιτροπή κατά Ιταλίας, Δ.Ε.Κ. απόφαση της 18.03.1992, C-24/91 Επιτροπή κατά Ισπανίας). Ως απρόβλεπτες δε περιστάσεις νοούνται αιφνίδια πραγματικά γεγονότα, τα οποία, μολονότι κατά την εκπόνηση της μελέτης δημοπράτησης του έργου καταβλήθηκε η ενδεδειγμένη επιμέλεια και προσοχή, αντικειμενικά δεν ήταν δυνατό να προβλεφθούν, σύμφωνα με τους κανόνες της ανθρώπινης εμπειρίας και λογικής και να ενταχθούν στο αρχικό έργο και τη συναφθείσα σύμβαση. Περαιτέρω, δεν μπορούν σε καμία περίπτωση να θεωρηθούν ως «συμπληρωματικές εργασίες» οφειλόμενες σε απρόβλεπτα γεγονότα εκείνες που αφορούν σε επέκταση του τεχνικού αντικειμένου του έργου ή στη βελτίωση της ποιότητάς του, καθόσον είναι ανεπίτρεπτη η εκ των υστέρων μεταβολή του αντικειμένου του έργου, που δεν ήταν γνωστή στο σύνολο των διαγωνιζομένων κατά την υποβολή της προσφοράς τους και δεν αποτέλεσε τη βάση της διαδικασίας ανάδειξης αναδόχου (E.Σ. 2069/2010 κ.α.). Ομοίως δεν αποτελούν απρόβλεπτες περιστάσεις η εφαρμογή νέων κανονισμών και κανόνων, συνεπεία των οποίων δεν τροποποιείται η όλη κατασκευή και οι οποίοι καθιερώθηκαν ως υποχρεωτικοί μετά την ανάθεση του έργου, καθώς και παραλείψεις ή σφάλματα της προμέτρησης της μελέτης καθόσον οι εργασίες, που οφείλονται στα ανωτέρω, καλύπτονται αποκλειστικά από το κονδύλιο των απροβλέπτων που περιλαμβάνεται στην αρχική σύμβαση (βλ. Πρ. Ε΄ Κλιμ. 308, 350/2010). Τέλος, η απόφαση του αρμοδίου οργάνου περί προσφυγής στην παραπάνω διαδικασία ανάθεσης πρέπει, ως εκ της φύσεώς της, να είναι ειδικώς και επαρκώς αιτιολογημένη, ώστε να καθίσταται εφικτός από το Ελεγκτικό Συνέδριο ο έλεγχος νομιμότητάς της (Ε.Σ. 2066, 285, 136/2010).

ΤΡΟΠΟΠΟΙΗΣΗ ΣΥΜΒΑΣΗΣ - ΣΥΜΦΩΝΙΑ-ΠΛΑΙΣΙΟ «Προμήθεια Ανταλλακτικών – Αναλώσιμων Υλικών και Παροχή Υπηρεσιών για την Επισκευή Οχημάτων του Δήμου ...» (...)Γενικότερα δε, σε περιπτώσεις συμβάσεων που καλύπτουν πάγιες και επαναλαμβανόμενες ανάγκες δεν νοείται η σύναψη τροποποιητικών συμβάσεων με επέκταση του οικονομικού αντικειμένου, ιδίως, μάλιστα, όταν το συμβατικό αντικείμενο δεν έχει αναλωθεί πριν το χρονικό σημείο που είχε αρχικά τεθεί ως σημείο λήξης της διάρκειας της σύμβασης, ήτοι υφίσταται η δυνατότητα, με ορθό προγραμματισμό, εκκίνησης εγκαίρως νέων διαδικασιών ανάθεσης, ώστε να μην τίθεται ζήτημα παράκαμψης των σχετικών διατάξεων του ν. 4412/2016. Συνεπώς, εν προκειμένω, η αναθέτουσα Αρχή έχει τη δυνατότητα να καλύψει τις ανάγκες της δια της ενεργοποίησης του προβλεπομένου δικαιώματος προαίρεσης, σε περίπτωση δε που οι αυξημένες, κατά τα ανωτέρω, σε σχέση με τις αρχικές εκτιμήσεις, ανάγκες σε ανταλλακτικά και υπηρεσίες συντήρησης εξακολουθήσουν, με κίνδυνο την πρόωρη εξάντληση του συμβατικού αντικειμένου, υφίσταται επαρκής χρόνος για την έγκαιρη εκκίνηση και ολοκλήρωση νέας διαγωνιστικής διαδικασίας για την κάλυψη των μελλοντικών αναγκών. Εξάλλου, ανεξαρτήτως των ανωτέρω, το Κλιμάκιο διαπιστώνει και ότι η αναθέτουσα Αρχή δεν αποδεικνύει ούτε και τη συνδρομή απρόβλεπτων περιστάσεων τέτοιων, που να καθιστούν αναγκαία την ελεγχόμενη τροποποίηση, καθόσον τόσο η επικαλούμενη παλαιότητα των οχημάτων, η οποία φέρεται ότι προκάλεσε και την απόσυρση μέρους αυτών, χωρίς, πέραν της, γνωστής εκ των προτέρων, ηλικίας αυτών, να γίνεται επίκληση κάποιας απρόβλεπτης συνθήκης, όσο και φύση (αυξημένη επιβάρυνση λόγω της ανάγκης διεξαγωγής δρομολογίων και σε περιοχές μη εύκολα προσβάσιμες από βαρέα οχήματα) και ο όγκος (πλήθος δρομολογίων) των προς κάλυψη αναγκών, αποτελούσαν δεδομένα γνωστά ήδη κατά την κατάρτιση της μελέτης και, ως εκ τούτου, επιβαλλόταν να ληφθούν υπόψη κατά την εκτίμηση των αναγκών συντήρησης, σε κάθε δε περίπτωση, δεν προσκομίστηκε και ουδέν στοιχείο αποδεικτικό της επικαλούμενης αύξησης των δρομολογίων, λόγω της αυξημένης επισκεψιμότητας κατά τους καλοκαιρινούς μήνες, σε σχέση με το χρόνο σύνταξης της μελέτης. Για τους λόγους αυτούς Αποφαίνεται ότι κωλύεται η υπογραφή του υποβληθέντος για έλεγχο σχεδίου τροποποίησης της υπ’ αρ. πρωτ. .../29.12.2022 συμφωνίας - πλαίσιο
ΒΛΕΠΕ ΚΑΙ ΤΙΣ ΕΣ/ΚΛ.ΣΤ/69/2024, ΕΣ/ΚΛ.ΣΤ/70/2024 ΟΜΟΙΕΣ

Η κατάρτιση συμπληρωματικών συμβάσεων με τον ανάδοχο ήδη εκτελούμενου δημοσίου έργου αποτελεί εξαιρετική διαδικασία ανάθεσης εκτέλεσης εργασιών και για το λόγο αυτό εφαρμόζεται μόνο στις περιοριστικά αναφερόμενες στο νόμο περιπτώσεις, αφού συνιστά παρέκκλιση από τις αρχές της διαφάνειας, της ισότητας συμμετοχής στις διαδικασίες για την κατάρτιση δημοσίων συμβάσεων και του ελεύθερου ανταγωνισμού. Ως συμπληρωματικές εργασίες θεωρούνται εκείνες, για τις οποίες συντρέχουν σωρευτικά οι εξής προϋποθέσεις: α) παρουσιάζουν αναγκαία συνάφεια με το έργο και δεν περιλαμβάνονται στην αρχικά συναφθείσα σύμβαση, β) κατέστησαν αναγκαίες κατά την τεχνική εκτέλεση του έργου όπως αυτό περιγράφεται στην αρχική σύμβαση, λόγω απρόβλεπτων περιστάσεων και γ) είτε δεν μπορούν τεχνικά ή οικονομικά να διαχωριστούν από την αρχική σύμβαση, χωρίς να δημιουργήσουν μείζονα προβλήματα για την αναθέτουσα αρχή, είτε, παρά τη δυνατότητα διαχωρισμού τους, είναι απόλυτα αναγκαίες για την τελειοποίησή της. Ως απρόβλεπτες περιστάσεις θεωρούνται αιφνίδια πραγματικά γεγονότα, που δεν ανάγονται στο χρόνο κατάρτισης της αρχικής σύμβασης και τα οποία, παρότι η μελέτη (οριστική ή προμελέτη) με βάση την οποία προσδιορίσθηκε το τεχνικό αντικείμενο του έργου υπήρξε πλήρης και ακριβής, αντικειμενικά δεν ήταν δυνατόν να προβλεφθούν, σύμφωνα με τους κανόνες της ανθρώπινης εμπειρίας και λογικής και να ενταχθούν στο αρχικό έργο και τη συναφθείσα σύμβαση. Οι περιστάσεις που επικαλείται για την αιτιολόγηση του απρόβλεπτου η αναθέτουσα αρχή, η οποία φέρει και το σχετικό βάρος απόδειξης (βλ. αποφ. VI Τμ. Ελ. Συν. 2066/2010, 3359, 3357, 2502, 1780/2009), δεν πρέπει να απορρέουν από δική της ευθύνη (βλ. απόφ. VI Τμ. 707/2010). Περαιτέρω, δεν μπορούν σε καμία περίπτωση να θεωρηθούν ως «συμπληρωματικές εργασίες» οφειλόμενες σε απρόβλεπτα γεγονότα εκείνες που αφορούν σε επέκταση του τεχνικού αντικειμένου του έργου ή στη βελτίωση της ποιότητάς του, με ανώτερα ποιοτικώς υλικά ή με μεθόδους μη προδιαγραφόμενες στα οικεία συμβατικά τεύχη, καθόσον είναι ανεπίτρεπτη η εκ των υστέρων μεταβολή του αντικειμένου του έργου, που δεν ήταν γνωστή στο σύνολο των διαγωνιζομένων, κατά την υποβολή της προσφοράς τους, και δεν αποτέλεσε τη βάση της διαδικασίας ανάδειξης αναδόχου (βλ. πράξεις VI Τμ. Ελ. Συν. 98, 192, 197, 216 και 232/2006, 108/2007, 2069/2010). Ομοίως δεν αποτελούν απρόβλεπτες περιστάσεις η εφαρμογή νέων κανονισμών και κανόνων, συνεπεία των οποίων δεν τροποποιείται η όλη κατασκευή και οι οποίοι καθιερώθηκαν ως υποχρεωτικοί μετά την ανάθεση του έργου, οι παραλείψεις ή σφάλματα της προμέτρησης της μελέτης καθώς και απαιτήσεις της κατασκευής για την αρτιότητα και λειτουργικότητα της οποίας καθίστανται απαραίτητες συμπληρωματικές εργασίες, καθόσον οι εργασίες αυτές, καλύπτονται αποκλειστικά από το κονδύλιο των απροβλέπτων, που περιλαμβάνεται στην αρχική σύμβαση. Τέλος, η απόφαση του αρμοδίου οργάνου περί προσφυγής στην παραπάνω διαδικασία ανάθεσης πρέπει, ως εκ της φύσεώς της, να είναι ειδικώς και επαρκώς αιτιολογημένη, ώστε να καθίσταται εφικτός από το Ελεγκτικό Συνέδριο ο έλεγχος νομιμότητάς της (βλ. αποφ. VI Τμ Ελ. Συν. 2066, 285-6, 136/2010).

ΤΡΟΠΟΠΟΙΗΣΗ ΣΥΜΒΑΣΗΣ - ΣΥΜΦΩΝΙΑ-ΠΛΑΙΣΙΟ «Προμήθεια Ανταλλακτικών – Αναλώσιμων Υλικών και Παροχή Υπηρεσιών για την Επισκευή Οχημάτων του Δήμου ...» (...) μόνη η δυνατότητα άσκησης του εν λόγω δικαιώματος (προαίρεσης), αποτελεί επαρκές μέσο διασφάλισης της συνέχισης της ομαλής εκτέλεσης της υπό έλεγχο συμφωνίας–πλαίσιο, μετά την αναφερόμενη μερική μόνο ανάλωση του αρχικώς προβλεφθέντος συμβατικού αντικειμένου, η δε τροποποίηση αυτής κατ’ επίκληση της διάταξης του άρθρου 132 παρ. 1 περ. γ΄, ήτοι η κατ’ ουσίαν ανάθεση νέας συμφωνίας-πλαίσιο στον ανάδοχο οικονομικό φορέα, με προϋπολογισμό μικρότερο της προαίρεσης (επιπλέον 25%, ήτοι 73.275,00 ευρώ, πλέον ΦΠΑ), συμβάλλει στην αποφυγή εφαρμογής των διατάξεων του ν. 4412/2016 για τις διαδικασίες ανάθεσης των δημοσίων συμβάσεων και συμφωνιών-πλαίσιο. Τούτο δε, διότι η ορθολογική διαχείριση του προϋπολογισμού και η τήρηση του πνεύματος των διατάξεων του ν. 4412/2016 υπέρ της ανάπτυξης ανταγωνισμού στη σύναψη των δημόσιων συμβάσεων, υπηρετούνται με την, κατά το δυνατόν, πιο σύντομη λήξη των υφιστάμενων συμβάσεων, οι οποίες έχουν στηριχθεί, όπως εν προκειμένω, σε δεδομένα αναλώσεων μη ανταποκρινόμενα στην υφιστάμενη κατάσταση, και την εκκίνηση διαδικασιών σύνταξης νέας μελέτης, με βάση αξιόπιστα επίκαιρα στοιχεία. Γενικότερα δε, σε περιπτώσεις συμβάσεων που καλύπτουν πάγιες και επαναλαμβανόμενες ανάγκες δεν νοείται η σύναψη τροποποιητικών συμβάσεων με επέκταση του οικονομικού αντικειμένου, ιδίως, μάλιστα, όταν το συμβατικό αντικείμενο δεν έχει αναλωθεί πριν το χρονικό σημείο που είχε αρχικά τεθεί ως σημείο λήξης της διάρκειας της σύμβασης, ήτοι υφίσταται η δυνατότητα, με ορθό προγραμματισμό, εκκίνησης εγκαίρως νέων διαδικασιών ανάθεσης, ώστε να μην τίθεται ζήτημα παράκαμψης των σχετικών διατάξεων του ν. 4412/2016. Συνεπώς, εν προκειμένω, η αναθέτουσα Αρχή έχει τη δυνατότητα να καλύψει τις ανάγκες της, αφενός διά της ολοσχερούς εξάντλησης του υπολειπόμενου συμβατικού αντικειμένου ποσού 128.684,93 ευρώ πλέον ΦΠΑ, αφετέρου διά της ενεργοποίησης του προβλεπομένου δικαιώματος προαίρεσης, σε περίπτωση δε που οι αυξημένες, κατά τα ανωτέρω, σε σχέση με τις αρχικές εκτιμήσεις, ανάγκες σε ανταλλακτικά και υπηρεσίες συντήρησης εξακολουθήσουν, με κίνδυνο την πρόωρη εξάντληση του συμβατικού αντικειμένου, υφίσταται επαρκής χρόνος για την έγκαιρη εκκίνηση και ολοκλήρωση νέας διαγωνιστικής διαδικασίας για την κάλυψη των μελλοντικών αναγκών. Εξάλλου, ανεξαρτήτως των ανωτέρω, το Κλιμάκιο διαπιστώνει και ότι η αναθέτουσα Αρχή δεν αποδεικνύει την συνδρομή απρόβλεπτων περιστάσεων τέτοιων, οι οποίες να καθιστούν αναγκαία την ελεγχόμενη τροποποίηση, καθόσον τόσον η επικαλούμενη παλαιότητα των οχημάτων, η οποία φέρεται ότι προκάλεσε και την απόσυρση μέρους αυτών (και δη αποκλειστικά τεσσάρων, κατά τα προεκτεθέντα στην σκέψη 7, εκ των οποίων τα 2 τέθηκαν σε ακινησία πριν από την υπογραφή της συμφωνίας-πλαίσιο), όσο και η αυξημένη συχνότητα των δρομολογίων (αλλά και η σιωπηρώς επικληθείσα, διά της προσκόμισης σχετικών στοιχείων στον φάκελο, αγορά νέων οχημάτων για τα οποία ουδόλως προκύπτει ούτε η παραλαβή τους, λαμβάνοντας υπόψη και το γεγονός ότι δεν έχει λήξει η διάρκεια των σχετικών συμβάσεων, ούτε η συμβολή τους στις αυξημένες ανάγκες για υπηρεσίες και ανταλλακτικά) αποτελούσαν δεδομένα γνωστά ήδη κατά την κατάρτιση της μελέτης και, ως εκ τούτου, επιβαλλόταν να ληφθούν υπόψη κατά την εκτίμηση των αναγκών συντήρησης. Για τους λόγους αυτούς Κωλύεται η υπογραφή του υποβληθέντος για έλεγχο σχεδίου τροποποίησης της συμφωνίας - πλαίσιο
ΒΛΕΠΕ ΚΑΙ ΤΙΣ ΕΣ/ΚΛ.ΣΤ/63/2024, ΕΣ/ΚΛ.ΣΤ/70/2024 ΟΜΟΙΕΣ

ΤΡΟΠΟΠΟΙΗΣΗ ΣΥΜΒΑΣΗΣ - ΣΥΜΦΩΝΙΑ-ΠΛΑΙΣΙΟ «Προμήθεια Ανταλλακτικών – Αναλώσιμων Υλικών και Παροχή Υπηρεσιών για την Επισκευή Οχημάτων του Δήμου ...» (...) μόνη η δυνατότητα άσκησης του εν λόγω δικαιώματος (προαίρεσης), αποτελεί επαρκές μέσο διασφάλισης της συνέχισης της ομαλής εκτέλεσης της υπό έλεγχο συμφωνίας – πλαίσιο, μετά την επικαλούμενη μερική ανάλωση του αρχικώς προβλεφθέντος συμβατικού αντικειμένου, η δε τροποποίηση αυτής κατ’ επίκληση της διάταξης του άρθρου 132 παρ. 1 περ. γ΄, ήτοι η κατ’ ουσίαν ανάθεση νέας συμφωνίας-πλαίσιο στον ανάδοχο οικονομικό φορέα, με προϋπολογισμό μικρότερο της προαίρεσης (επιπλέον 20% της ομάδας 5, ήτοι 165.183,00 ευρώ, πλέον ΦΠΑ) συμβάλλει στην αποφυγή εφαρμογής των διατάξεων του ν. 4412/2016 για τις διαδικασίες ανάθεσης των δημοσίων συμβάσεων και συμφωνιών-πλαίσιο. Τούτο δε, διότι η ορθολογική διαχείριση του προϋπολογισμού και η τήρηση του πνεύματος των διατάξεων του ν. 4412/2016 υπέρ της ανάπτυξης ανταγωνισμού στη σύναψη των δημόσιων συμβάσεων, υπηρετούνται με την, κατά το δυνατόν, πιο σύντομη λήξη των υφιστάμενων συμβάσεων, οι οποίες έχουν στηριχθεί, όπως εν προκειμένω, σε δεδομένα αναλώσεων μη ανταποκρινόμενα στην υφιστάμενη κατάσταση, και την εκκίνηση διαδικασιών σύνταξης νέας μελέτης, με βάση αξιόπιστα επίκαιρα στοιχεία. Γενικότερα δε, σε περιπτώσεις συμβάσεων που καλύπτουν πάγιες και επαναλαμβανόμενες ανάγκες δεν νοείται η σύναψη τροποποιητικών συμβάσεων με επέκταση του οικονομικού αντικειμένου, ιδίως, μάλιστα, όταν το συμβατικό αντικείμενο δεν έχει αναλωθεί πριν το χρονικό σημείο που είχε αρχικά τεθεί ως σημείο λήξης της διάρκειας της σύμβασης, ήτοι υφίσταται η δυνατότητα, με ορθό προγραμματισμό, εκκίνησης εγκαίρως νέων διαδικασιών ανάθεσης, ώστε να μην τίθεται ζήτημα παράκαμψης των σχετικών διατάξεων του ν. 4412/2016. Συνεπώς, εν προκειμένω, η αναθέτουσα Αρχή έχει τη δυνατότητα να καλύψει τις ανάγκες της, αφενός διά της ολοσχερούς εξάντλησης του υπολειπόμενου συμβατικού αντικειμένου, αφετέρου διά της ενεργοποίησης του προβλεπομένου δικαιώματος προαίρεσης, σε περίπτωση δε που οι αυξημένες, κατά τα ανωτέρω, σε σχέση με τις αρχικές εκτιμήσεις, ανάγκες σε ανταλλακτικά και υπηρεσίες συντήρησης εξακολουθήσουν, με κίνδυνο την πρόωρη εξάντληση του συμβατικού αντικειμένου, υφίσταται επαρκής χρόνος για την έγκαιρη εκκίνηση και ολοκλήρωση νέας διαγωνιστικής διαδικασίας για την κάλυψη των μελλοντικών αναγκών. Εξάλλου, ανεξαρτήτως των ανωτέρω, το Κλιμάκιο διαπιστώνει και ότι η αναθέτουσα Αρχή δεν αποδεικνύει τη συνδρομή απρόβλεπτων περιστάσεων τέτοιων, οι οποίες να καθιστούν αναγκαία την ελεγχόμενη τροποποίηση, καθόσον τόσο η επικαλούμενη παλαιότητα των οχημάτων, η οποία φέρεται ότι προκάλεσε και την απόσυρση μέρους αυτών ..., όσο και η αυξημένη συχνότητα των δρομολογίων (αλλά και η επικληθείσα αγορά νέων οχημάτων για τα οποία ουδόλως προκύπτει ούτε η παραλαβή τους, λαμβάνοντας υπόψη και το γεγονός ότι δεν έχει λήξει η διάρκεια των σχετικών συμβάσεων, ούτε η συμβολή τους στις αυξημένες ανάγκες για υπηρεσίες και ανταλλακτικά) αποτελούσαν δεδομένα γνωστά ήδη κατά την κατάρτιση της μελέτης και, ως εκ τούτου, επιβαλλόταν να ληφθούν υπόψη κατά την εκτίμηση των αναγκών συντήρησης. Για τους λόγους αυτούς Κωλύεται η υπογραφή του υποβληθέντος για έλεγχο σχεδίου τροποποίησης της συμφωνίας - πλαίσιο
ΒΛΕΠΕ ΚΑΙ ΤΙΣ ΕΣ/ΚΛ.ΣΤ/63/2024, ΕΣ/ΚΛ.ΣΤ/69/2024 ΟΜΟΙΕΣ

Αίτηση ανάκλησης πράξης. Με τις προμνησθείσες διατάξεις ( αρθρο 8 ν.1418/1984) ρυθμίζεται ο τρόπος διάθεσης του κονδυλίου των απρόβλεπτων δαπανών της εργολαβικής σύμβασης, με σκοπό την αποτροπή υπέρβασης του προϋπολογισμού του έργου και τη διασφάλιση του οικονομικού θεμελίου της σύμβασης. Ειδικότερα, προβλέπεται ότι με τα απρόβλεπτα καλύπτονται κατ’ αρχήν δαπάνες, οι οποίες δεν είχαν περιληφθεί στην αρχική σύμβαση, είτε διότι προέκυψαν από τη μεταβολή των κανονισμών και κανόνων που διέπουν την κατασκευή του έργου μετά την κατάρτιση της σύμβασης αυτής, όπως συμβαίνει λ.χ. στην περίπτωση καθιέρωσης ως υποχρεωτικού νέου αντισεισμικού κανονισμού ή αλλαγής του συντελεστή του Φ.Π.Α. διαρκούσης της εκτέλεσης του έργου, είτε εξαιτίας σφαλμάτων της μελέτης, όσον αφορά τις απαιτούμενες ποσότητες των προβλεπόμενων από τη σύμβαση εργασιών. Περαιτέρω, μετά τη θέση σε ισχύ του ν. 3621/2007, το ίδιο κονδύλιο μπορεί να χρησιμοποιηθεί και για συμπληρωματικές εργασίες, απαραίτητες για την αρτιότητα και λειτουργικότητα του έργου, τούτο, όμως, υπό τη διπλή προϋπόθεση αφενός οι εργασίες αυτές να μην μπορούσαν αντικειμενικώς να προβλεφθούν, παρά το ότι η μελέτη, με την οποία προσδιορίσθηκε το τεχνικό αντικείμενο του έργου, ήταν στο μέτρο του δυνατού πλήρης και ακριβής και για την εκπόνησή της είχαν τηρηθεί οι σχετικές προδιαγραφές, αφετέρου να μην τροποποιείται με τις χρηματοδοτούμενες από τα απρόβλεπτα εργασίες το «βασικό σχέδιο» του έργου, η όλη κατασκευή, δηλαδή, και τα διακριτά της στοιχεία, όπως προβλέπονταν στην αρχική σύμβαση, εφόσον, διαφορετικά, θα επρόκειτο για ανεπίτρεπτη εκ των υστέρων μεταβολή του τεχνικού αντικειμένου του έργου, η οποία δεν ήταν γνωστή στους ενδιαφερόμενους για τη ανάληψή του εργολήπτες και δεν αποτέλεσε τη βάση της διαδικασίας ανάδειξης ανάδοχου. Κατά δε τα λοιπά, εξακολουθεί να ισχύει η διάταξη του άρθρου 43 παρ. 2 του π.δ/τος 609/1985, η οποία απαιτεί τη σύνταξη Ανακεφαλαιωτικού Πίνακα Εργασιών (ΑΠΕ) για τη ανάλωση του κονδυλίου των απροβλέπτων, χωρίς, ωστόσο, τον τιθέμενο από την τελευταία αυτή διάταξη περιορισμό να μην περιλαμβάνει ο εν λόγω ΑΠΕ συμπληρωματικές εργασίες, αφού, όπως προεκτέθηκε, η επελθούσα με το ν. 3621/2007 μεταβολή, η οποία καταλαμβάνει και τις εκκρεμείς κατά την έναρξη εφαρμογής του διαδικασίες ανάθεσης και εκτέλεσης έργων, συνίστατο ακριβώς στο επιτρεπτό της διάθεσης των απροβλέπτων και για τέτοιες εργασίες (βλ. την αιτιολογική έκθεση του νόμου αυτού και Πρ. VII Τμ. 84/2009 και IV Τμ. 204/2009). …Ο ως άνω λόγος ανάκλησης, όμως, δεν ευσταθεί, δοθέντος ότι, σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στις προηγούμενες σκέψεις, όταν το κονδύλιο των απροβλέπτων διατίθεται, όχι σε συμμόρφωση με επιγενόμενους κανονισμούς και κανόνες ή προς επανόρθωση σφαλμάτων σχετικά με τις ποσότητες των αρχικά προβλεπόμενων εργασιών, αλλά για την προσθήκη νέων εργασιών, όπως οι επίμαχες, απαιτείται οι επιπλέον εργασίες να μην ήταν εξ αντικειμένου δυνατόν να ληφθούν εγκαίρως υπόψη και να συμπεριληφθούν στο τεχνικό αντικείμενο του έργου, οι δε αναφερόμενες στην πληρότητα της μελέτης προδιαγραφές είναι προφανώς εκείνες που, κατά την επιστήμη και της τέχνη, πρέπει να τηρηθούν για το άρτιο της κατασκευής, και όχι αυτές με βάση τις οποίες κάθε Αναθέτουσα Αρχή προβαίνει στις αναθέσεις των έργων της. Αντιθέτως, βάσιμος παρίσταται ο λόγος ανάκλησης, με τον οποίον υποστηρίζεται ότι νομίμως ανατέθηκαν οι εργασίες της 1ης συμπληρωματικής σύμβασης του ελεγχόμενου έργου. Τούτο διότι … με συνέπεια, ως εκ της αιφνίδιας και άνευ υπαιτιότητας του Οργανισμού μεταβολής των τεχνικών παραδοχών με βάση τις οποίες είχε εκπονηθεί η μελέτη, να στοιχειοθετείται εν προκειμένω απρόβλεπτη περίσταση που δικαιολογεί κατά νόμο τη σύναψη της συμπληρωματικής σύμβασης.

Προμήθεια αεροπορικού καυσίμου...Με την υπό κρίση αίτηση και κατ’ εκτίμηση του περιεχομένου αυτής προβάλλεται ότι: Α) η επαύξηση κατά ποσοστό 15% της ποσότητας του υπό προμήθεια καυσίμου κατά τη διάρκεια εκτέλεσης της 6/2015 σύμβασης συνιστά άσκηση δικαιώματος προαίρεσης, που προβλέπεται στα άρθρα 10 παρ.1α του Παραρτήματος Α και 6 παρ. 5 του Παραρτήματος Β της διακήρυξης, που έχουν ενσωματωθεί ως όροι στη σύμβαση (βλ. Παράρτημα Γ) σε συνδυασμό με το άρθρο 2 παρ. 2 αυτής (όπου οι προς προμήθεια ποσότητες αναφέρονται ως «εκτιμώμενες»), το οποίο η αναθέτουσα αρχή μπορεί να ασκήσει κατά τη διάρκεια ισχύος της σύμβασης, αφού δεν το άσκησε κατά την κατακύρωση, εφόσον υπάρξουν επιτακτικές ανάγκες και υπό την προϋπόθεση της μη υπέρβασης του ορίου του ποσοστού 15%. Ο λόγος αυτός είναι απορριπτέος ως αβάσιμος, καθόσον, σύμφωνα με τους προαναφερόμενους όρους της διακήρυξης και του σχεδίου σύμβασης η αναθέτουσα αρχή έχει το δικαίωμα να αυξήσει την προκηρυχθείσα ποσότητα κατά ποσοστό 15% μόνο κατά το στάδιο της κατακύρωσης του διαγωνισμού, σύμφωνα με το άρθρο 21 του π.δ/τος 118/2007, ενώ δεν προβλέπεται δικαίωμα της αναθέτουσας αρχής περί επαύξησης της ποσότητας του προς προμήθεια καυσίμου κατά τη διάρκεια ισχύος της σύμβασης, ήτοι δικαίωμα προαιρέσεως επαρκώς ποσοτικά και ποιοτικά προσδιορισμένο και νόμιμα δημοσιευμένο (ΕΣ Τμ. Μειζ.-Επταμ. Συνθ. 992/2011, VI Tμ. 6634, 6062/2015, 216/2014). Β) Η τροποποίηση της σύμβασης είναι νόμιμη, καθόσον αφενός συντρέχει αντικειμενικά δικαιολογημένη περίπτωση, σύμφωνα με το άρθρο 24 του π.δ/τος 118/2007 για την κάλυψη των επιτακτικών αναγκών της Πολεμικής Αεροπορίας για την προμήθεια καυσίμου στο πλαίσιο εκτέλεσης του έργου της αεροπυρόσβεσης, αφετέρου δεν επέρχεται αύξηση της αρχικής προϋπολογιζόμενης δαπάνης, αφού η αξία της πρόσθετης προμήθειας θα εξοφληθεί από το αναμενόμενο διαθέσιμο υπόλοιπο του προϋπολογισμού. Ο λόγος αυτός προβάλλεται αλυσιτελώς, καθόσον ακόμη και εάν υποτεθεί ότι πράγματι συντρέχει εν προκειμένω αντικειμενικά δικαιολογημένη περίπτωση, η τροποποίηση της σύμβασης κατ’ εφαρμογή της ως άνω διάταξης είναι μη νόμιμη, σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στη σκέψη ΙΙΑ, αφού αφορά σε ουσιώδη όρο αυτής, ήτοι στην ποσότητα του προς προμήθεια αγαθού, έστω και αν από την τροποποίηση αυτή δεν προκαλείται οικονομική επιβάρυνσης της αναθέτουσας αρχής. Άλλωστε, όπως ορθά έκρινε το Κλιμάκιο, η πτώση της τιμής των καυσίμων είναι στοιχείο υποθετικό, συγκυριακό και συμπτωματικό και σκοπός κάθε μειοδοτικής διαγωνιστικής διαδικασίας προμήθειας δεν είναι να εξαντληθεί η προϋπολογιζόμενη δαπάνη, αλλά να πραγματοποιηθεί η ζητούμενη προμήθεια με τη μεγαλύτερη δυνατή εξοικονόμηση πόρων. Γ) Συντρέχει επιτακτική ανάγκη για την προμήθεια αεροπορικού καυσίμου για την κίνηση των πυροσβεστικών αεροσκαφών της Πολεμικής Αεροπορίας καθ’ όλη τη διάρκεια του έτους, καθόσον i) το Υπουργείο Εθνικής Άμυνας δια του Γενικού Επιτελείου Αεροπορίας σύμφωνα με το άρθρο 7 της ΚΥΑ 12030/Φ.109.1/1999 (ΦΕΚ Β΄ 713) επιτελεί καίριο ρόλο στο έργο της αεροπυρόσβεσης με τη διάθεση εναέριων και επίγειων μέσων, ελικοπτέρων κ.λπ. και συνεπικουρεί το Πυροσβεστικό Σώμα, ii) τα πυροσβεστικά αεροσκάφη συνεχίζουν το πτητικό τους έργο και μετά τη λήξη της αντιπυρικής περιόδου και iii) ο υπό εξέλιξη διαγωνισμός (Δ. 22/2016) για την προμήθεια 7.787.260 λίτρων του ιδίου άνω καυσίμου βαίνει προς ματαίωση και επανάληψη λόγω υποβολής μη συμφέρουσας οικονομικής προσφοράς. Ο λόγος αυτός είναι απορριπτέος ως αβάσιμος, σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στη σκέψη ΙΙΒ, καθόσον δεν προκύπτει η συνδρομή των εξαιρετικών προϋποθέσεων για την προσφυγή στην εξαιρετική διαδικασία της διαπραγμάτευσης χωρίς δημοσίευση προκήρυξης. Τούτο δε διότι αφενός δεν συντρέχει κατεπείγουσα ανάγκη για την κίνηση των πυροσβεστικών αεροσκαφών της Πολεμικής Αεροπορίας λόγω της λήξης της αντιπυρικής περιόδου, αφετέρου το γεγονός της επικείμενης ματαίωσης του εν εξελίξει διαγωνισμού με το ίδιο αντικείμενο που επικαλείται η αναθέτουσα αρχή ούτε απρόβλεπτο είναι, ούτε ανάγεται εκτός σφαίρας δράσης και ευθύνης της. Ε) Τέλος, με την κρινόμενη αίτηση προβάλλεται ότι τα αρμόδια όργανα του αιτούντος συγγνωστώς και χωρίς πρόθεση καταστρατήγησης του νόμου υπέλαβαν ότι διατηρούσαν το δικαίωμα αύξησης των ποσοτήτων και κατά τη διάρκεια εκτέλεσης της σύμβασης. Ο ως άνω λόγος πρέπει να απορριφθεί ομοίως ως αβάσιμος, λόγω της σαφήνειας των σχετικών όρων της διακήρυξης και του σχεδίου σύμβασης.