ΑΕΠΠ/104/2020
Τύπος: Προδικαστικές Προσφυγές
Προμήθεια ειδών τροφίμων...Επειδή, ακόμη και με την Απόφαση Π1/2390/21-10-2013 (ΔΕΚ Α’ 120/2013) και δη το άρθρο 12 (παρ. 1), που είχε εκδοθεί κατ΄ εξουσιοδότηση καταργηθέντων ήδη με το άρθρο 377 του Ν. 4412/2016 άρθρων του Ν. 4155/2013, αναφερόταν ότι «Ο οικονομικός φορέας υποβάλλει τις ενστάσεις - προσφυγές ηλεκτρονικά, σύμφωνα με τα προβλεπόμενα από την κείμενη νομοθεσία και την περίπτωση β της παραγράφου 2 του άρθρου 6 του ν. 4155/2013, συμπληρώνοντας την ειδική φόρμα του Συστήματος και επισυνάπτοντας το σχετικό έγγραφο σε μορφή αρχείου τύπου, pdf το οποίο φέρει ψηφιακή υπογραφή. Σε περίπτωση που το εν λόγω έγγραφο δεν φέρει ψηφιακή υπογραφή ο οικονομικός φορέας το υποβάλλει και σε έντυπη μορφή (πρωτότυπο) εντός τριών (3) εργασίμων ημερών από την ηλεκτρονική υποβολή. Σε περίπτωση αποστολής με ταχυδρομείο ως ημερομηνία αποστολής λογίζεται η ημερομηνία που φέρει η σφραγίδα του ταχυδρομείου….». Επειδή, η κρινόμενη προσφυγή, υποβλήθηκε με (ψηφιοποιημένη) ιδιόχειρη υπογραφή του φερόμενου ως νομίμου εκπροσώπου κατά παράβαση της κείμενης νομοθεσίας. Επειδή, επομένως, η υπό κρίση προσφυγή δεν φέρει τη νόμιμη υπογραφή κατά τα ως άνω αναφερθέντα και ασκείται απαραδέκτως
Ιστορικό Αναθεωρήσεων (Πιλοτική Εφαρμογή)
Σχετικά Έγγραφα
ΝΣΚ/152/2015
Εθνικό Σύστημα Ηλεκτρονικών Δημοσίων Συμβάσεων (ΕΣΗΔΗΣ) – Ηλεκτρονικοί Διαγωνισμοί – Ψηφιακή Ηλεκτρονική Υπογραφή – Ηλεκτρονική Υποβολή / Συμπλήρωση / Διευκρίνιση Δικαιολογητικών Συμμετοχής – Αυστηρή Εφαρμογή / Σαφήνεια Όρων Διακήρυξης – Αποκλεισμός Υποψηφίου Αναδόχου.Σε περίπτωση διαγωνισμού δημόσιας σύμβασης, διεξαγόμενου μέσω ΕΣΗΔΗΣ, i) δικαιολογητικά που εκδίδονται/συντάσσονται από νομικό πρόσωπο, ως υποψήφιο ανάδοχο, αναρτώνται με τη ψηφιακή υπογραφή του νομίμου εκπροσώπου του νομικού προσώπου αυτού, και σε περίπτωση ένωσης με τη ψηφιακή υπογραφή όλων των μελών της ένωσης ή εξουσιοδοτημένου προς τούτο κοινού εκπροσώπου, ii) δικαιολογητικά που εκδίδονται από δημόσιες αρχές ή άλλους φορείς υποβάλλονται ηλεκτρονικά σε μορφή σαρωμένου εγγράφου και προσκομίζονται σε έντυπη μορφή, πλην των ΦΕΚ και iii) δηλώσεις προσώπων, πλην του υποψηφίου αναδόχου, δημόσιας αρχής ή άλλου φορέα, υποβάλλονται ηλεκτρονικά με τη ψηφιακή υπογραφή των ίδιων των δηλούντων, ως εχόντων τη σχετική υποχρέωση της δήλωσής των. (ομοφ.) Δεν συνιστά νόμιμη διευκρίνιση/ συμπλήρωση η εκ νέου ηλεκτρονική υποβολή στοιχείων, τα οποία, ενώ έπρεπε να αναρτηθούν με ψηφιακές υπογραφές, εντούτοις αναρτήθηκαν άνευ αυτών. Σε περίπτωση ατελούς διατύπωσης της Διακήρυξης, αντικειμενικά ικανής να παραπλανήσει τους υποψηφίους σχετικά με τις υποχρεώσεις τους, άνευ ευθύνης τους, δύναται η επιτροπή του διαγωνισμού α) να δεχθεί δικαιολογητικά που υπεβλήθησαν σε έντυπη μορφή με φυσικές υπογραφές των αρμοδίων (αντί της ηλεκτρονικής υποβολής με ψηφιακές υπογραφές των εν λόγω αρμοδίων) και β) να ζητήσει την επανυποβολή, μέσω ΕΣΗΔΗΣ, δικαιολογητικών που υπεβλήθησαν με ψηφιακή ή φυσική υπογραφή του εκπροσώπου του υποψηφίου αναδόχου (νομικού προσώπου ή ένωσης) αντί της ψηφιακής υπογραφής του ίδιου του δηλούντος. (πλειοψ.)
ΑΕΠΠ/394/2019
Η προσφεύγουσα αιτείται την ακύρωση της υπ' αρ. 13/25-1-2010 απόφασης του Δ.Σ. του αναθέτοντος φορέα, η οποία έκανε δεκτές τις προσφορές άλλων εταιρειών και απέρριψε τη δική της, επειδή το Τυποποιημένο Έντυπο Υπεύθυνης Δήλωσης (ΤΕΥΔ) δεν φέρει ορατή ψηφιακή υπογραφή. Το αντικείμενο της σύμβασης αφορά την «Προμήθεια και τοποθέτηση φρεατίων ΕΕΛ» με προϋπολογισμό 148.000€. Η προσφυγή θεμελιώνεται σε παραβιάσεις αρχών όπως της τυπικότητας, ίσης μεταχείρισης και διαφάνειας, επικαλούμενη το γεγονός ότι η μη ορατή ψηφιακή υπογραφή ήταν έγκυρη σύμφωνα με την ισχύουσα νομοθεσία (Κανονισμός 910/2014).
ΕΑΔΗΣΥ/1227/2022
Επειδή, όπως προκύπτει από τα στοιχεία του φακέλου και δεν αμφισβητείται, ο οικονομικός φορέας «...», δεν υπέβαλε με τα δικαιολογητικά κατακύρωσης φορολογική ενημερότητα που να καλύπτει το χρόνο υποβολής της προσφοράς (16.03.2022). Συνεπώς, η αναθέτουσα αρχή όφειλε να μην αποδεχτεί την προσφορά του προσωρινού αναδόχου αλλά να τον καλέσει να υποβάλλει τα ελλείποντα δικαιολογητικά κατακύρωσης και συγκεκριμένα να προσκομίσει φορολογική ενημερότητα που να καλύπτει το χρόνο υποβολής των προσφορών (βλ. απόφαση ΕΑΔΗΣΥ 756/2022) και ο σχετικός λόγος της προσφυγής θα πρέπει να γίνει εν μέρει δεκτός ως βάσιμος. Εντούτοις, δοθέντος ότι κατά τα εκτεθέντα στη σκέψη 30 συντρέχει λόγος αποκλεισμού του οικονομικού φορέα «...», η κλήση του προς προσκόμιση των ελλειπόντων δικαιολογητικών κατακύρωσης παρέλκει εν προκειμένω ως αλυσιτελής.
ΑΕΠΠ/8/2020
Ανάθεση ταχυδρομικών υπηρεσιών...Επομένως, καθόσον εν προκειμένω η προσφεύγουσα ι) Ουδεμία ωφέλεια προσδοκά ούτε είναι δυνατόν να προσποριστεί ωφέλεια από την ακύρωση της προσβαλλόμενης απόφασης, καθόσον η διακήρυξη νέου διαγωνισμού στον οποίο προσβλέπει και στηρίζει το έννομο συμφέρον της η προσφεύγουσα έχει ήδη πραγματοποιηθεί ήδη από 19-11-2018, και βρίσκεται εν εξελίξει με την συμμετοχή της προσφεύγουσας και ιι) Ουδεμία ζημία υφίσταται εις βάρος της από την προσβαλλόμενη απόφαση η οποία ουδεμία επιρροή ασκεί επί της επιδιωκόμενης και ήδη προκηρυχθείσας διαγωνιστικής διαδικασίας για την ανάθεση ταχυδρομικών υπηρεσιών. Ειδικότερα η προσβαλλόμενη απόφαση δεν περιορίζει ούτε χρονικά ούτε υλικά ούτε άλλως πως το ουσιαστικό και οικονομικό αντικείμενο της προκηρυχθείσας νέας σύμβασης. Για τους λόγους αυτούς είναι απορριπτέος ως απαράδεκτος και προβαλλόμενος χωρίς έννομο συμφέρον ο μόνος λόγος της προσφυγής, επειδή η προσφεύγουσα ούτε επικαλείται ούτε αποδεικνύει ούτε άλλως προκύπτει βλάβη της κατά την έννοια του νόμου, άμεση, προσωπική, ή ενδεχόμενη, και αιτιωδώς συναρτώμενη με την προσβαλλόμενη απόφαση.
ΣΤΕ/1000/2022
ΣΥΜΒΑΣΕΙΣ ΠΡΟΜΗΘΕΙΩΝ-ΔΙΑΠΡΑΓΜΑΤΕΥΣΗ ΧΩΡΙΣ ΔΗΜΟΣΙΕΥΣΗ:Με την αίτηση αυτή η αιτούσα εταιρεία επιδιώκει να ακυρωθεί η υπ’ αριθμ. 858, 859, 860/2021 απόφαση του 1ου Κλιμακίου της Αρχής Εξέτασης Προδικαστικών Προσφυγών και κάθε άλλη σχετική πράξη ή παράλειψη της Διοικήσεως.(...)Επειδή, με την ...2021 απόφασή του ο Εθνικός Οργανισμός Δημόσιας Υγείας (ΕΟΔΥ) προέβη σε πρόσκληση κάθε ενδιαφερομένου οικονομικού φορέα για διαπραγμάτευση χωρίς προηγουμένη δημοσίευση, με αντικείμενο την “κατεπείγουσα προμήθεια ... ταχέων ελέγχων αντιγόνων Sars-CoV-2 (rapid test)”, εκτιμωμένης συνολικής δαπάνης ποσού 15.000.000 ευρώ (ήτοι 3.000.000 τεμαχίων προς 5 ευρώ το καθένα, με μηδενικό ΦΠΑ), με κριτήριο την πλέον συμφέρουσα από οικονομικής απόψεως προσφορά αποκλειστικώς βάσει της χαμηλότερης τιμής.(....)Επομένως, η επάλληλη αυτή αιτιολογική βάση απορρίψεως της προσφοράς της ... δεν επλήγη παραδεκτώς από την εν λόγω εταιρεία ενώπιον της ΑΕΠΠ κατά την εξέταση της οικείας προδικαστικής της προσφυγής κατά της απορρίψεως της προσφοράς της, και, συνακολούθως, η εν λόγω προσφυγή ήταν, εξ αυτού του λόγου, απορριπτέα ως αλυσιτελής. Εν τούτοις, όμως, η ΑΕΠΠ κατ’ αποδοχή της προσφυγής της ..., ακύρωσε την πράξη της αναθέτουσας αρχής, καθ' ό μέρος είχε απορριφθεί η προσφορά της, και δέχθηκε την τελευταία. Ως εκ τούτου, είναι βάσιμα τα σχετικώς προβαλλόμενα από την ... περί υπερβάσεως από την ΑΕΠΠ, κατά τούτο, της αρμοδιότητάς της, απορριπτομένων των περί του αντιθέτου προβαλλομένων με το υπόμνημα της ....(...)Α. Απορρίπτει την αίτηση της εταιρείας “... ... ΙΚΕ”, κατά το αιτιολογικό.(...)Β. Δέχεται την αίτηση της εταιρείας “... ... (…) Μονοπρόσωπη Ανώνυμη Εταιρεία Εμπορίας ...”, καθ’ ό μέρος στρέφεται κατά της αποδοχής της προσφοράς της εταιρείας “... ... ΑΕ”, κατά το αιτιολογικό.Ακυρώνει την 858, 859, 860/2021 απόφαση του 1ου Κλιμακίου της ΑΕΠΠ, καθ’ ό μέρος με αυτήν, κατ’ αποδοχή προδικαστικής προσφυγής της εταιρείας “... ... ΑΕ”, έγινε τελικώς δεκτή η προσφορά της εν λόγω εταιρείας.
ΕλΣυν.Κλ.Ζ/128/2016
Παροχή υπηρεσιών:Με τα δεδομένα αυτά και λαμβάνοντας υπόψη ότι, όπως βεβαιώνεται με το 52037/161/7.4.2016 έγγραφο του Προϊσταμένου Διεύθυνσης Αγροτικής Οικονομίας της Περιφέρειας .., κατά της ελεγχόμενης διαδικασίας δεν εκκρεμούν ενστάσεις, προσφυγές ή ένδικα μέσα, δεν κωλύεται η υπογραφή των δυο (2) υποβληθέντων με το 52044/162/7.4.2016 (αριθ. πρωτ. Ε.Σ. 27441/11.4.2016) έγγραφο του ανωτέρω οργάνου της Περιφέρειας …, σχεδίων σύμβασης για την εκτέλεση του έργου «Καταπολέμηση κουνουπιών στην Περιφέρεια … για τα έτη 2016-2017», αντίγραφα των οποίων τηρούνται σε ηλεκτρονική μορφή στη Γραμματεία του παρόντος Κλιμακίου.
ΑΕΠΠ/142/2017
Η προσφεύγουσα επιδιώκει να ακυρωθεί, εξαφανιστεί ή αναληθεί η απόφαση της 8ης Μηχανοποιημένης Ταξιαρχίας Πεζικού (8Μ/Π ΤΑΞ) με αριθμό Φ.600.163/63/15567 Σ.3598, η οποία εγκρίνει το πρακτικό καταχώρησης στοιχείων προμηθευτών και ελέγχου δικαιολογητικών συμμετοχής στον ανοιχτό διαγωνισμό για την προμήθεια Ειδών Κυλικείου-ΚΨΜ και συσσιτίου. Το αντικείμενο της σύμβασης αφορά την προμήθεια αλμυρών και γλυκών πιτών, σάντουιτς, ειδών ζαχαροπλαστικής, παστεριωμένου γάλακτος, κρουασάν και προϊόντων αρτοποιίας για τις μονάδες της Φρουράς Ιωαννίνων, Πωγωνίου, Κόνιτσας, Φιλιατών και Άρτας, καθώς και για τις στρατιωτικές υπηρεσίες (Λέσχες Αξιωματικών και Στρατιωτικό Πρατήριο Ιωαννίνων). Η προσφυγή υποβλήθηκε λόγω απόρριψης της προσφοράς της, επειδή το υπεβληθέν ΤΕΥΔ δεν φέρει ψηφιακή υπογραφή από όλα τα μέλη του Διοικητικού Συμβουλίου.
ΕΣ/ΤΜ.ΜΕΙΖ-ΕΠΤΑΜ.ΣΥΝΘ/1211/2020
Ασφαλτοστρώσεις...ζητείται η αναθεώρηση της 126/2020 απόφασης του VI Τμήματος του Ελεγκτικού Συνεδρίου..Κατά την κρίση του Δικαστηρίου, η ως άνω πλημμέλεια είναι ουσιώδης, οδηγούσα σε αρνητική κρίση ως προς την υπογραφή της σύμβασης, διότι τόσο σοβαρά ζητήματα στις σχέσεις των υποβαλλόντων προσφορά μελών της ένωσης προσώπων πρέπει να έχουν διευκρινισθεί μεταξύ τους εγκαίρως, ώστε να μη ανακύψουν αργότερα ζητήματα που θα οδηγήσουν σε διάρρηξη του δεσμού τους με ενδεχόμενο την εκ του λόγου αυτού ματαίωση της εκτέλεσης της σύμβασης, τούτο δε ανεξάρτητα από την εκ του νόμου διαρρύθμιση της μεταξύ τους ευθύνης έναντι της αναθέτουσας αρχής.Ο ισχυρισμός των αιτούντων ότι οι επίμαχες διατάξεις δεν εφαρμόζονται στις υπό σύσταση κοινοπραξίες, οι οποίες θα περιβληθούν τη νομική μορφή της κοινοπραξίας σε περίπτωση ανάδειξής τους ως αναδόχων, γιατί τα μέλη τους ευθύνονται εις ολόκληρον ανεξαρτήτως του ποσοστού συμμετοχής τους στην εκτέλεση του έργου, είναι απορριπτέος ως αβάσιμος. Τούτο διότι κρίσιμος χρόνος, κατά τον οποίο γεννάται η υποχρέωση δήλωσης των ως άνω στοιχείων, είναι ο χρόνος υποβολής των προσφορών, εφόσον δε η «υπό σύσταση κοινοπραξία» αποτελούσε κατά τον χρόνο αυτό ένωση προσώπων, τα μέλη της είχαν υποχρέωση να δηλώσουν τα ως άνω στοιχεία, ανεξάρτητα από τη νομική μορφή που η ένωση θα περιβαλλόταν μεταγενέστερα.Κατ’ ακολουθία των ανωτέρω, η υπό κρίση αίτηση αναθεώρησης πρέπει να απορριφθεί και να διαταχθεί η κατάπτωση του κατατεθέντος παραβόλου υπέρ του Δημοσίου (άρθρο 73 παρ. 4 του Κώδικα Νόμων για το Ελεγκτικό Συνέδριο).Κατ’ ακολουθία των ανωτέρω, η υπό κρίση αίτηση αναθεώρησης πρέπει να απορριφθεί
ΕΑΔΗΣΥ/1519/2022
Επειδή, ως προς τον δεύτερο λόγο που αφορά στον οικονομικό φορέα «... …», σύμφωνα με το άρ. 2.2.5 «Οικονομική και χρηματοοικονομική επάρκεια» της Διακήρυξης «Το ελάχιστο επίπεδο επάρκειας που πρέπει να καλύπτει ο προσφέρων στον οποίο πρόκειται να γίνει η κατακύρωση προκειμένου αυτός να κριθεί κατάλληλος, συνίσταται σε μέσο ετήσιο κύκλο εργασιών για το χρονικό διάστημα των τριών (3) τελευταίων διαχειριστικών χρήσεων (συναρτήσει της ημερομηνίας σύστασης του οικονομικού φορέα ή έναρξης των δραστηριοτήτων του) από την διενέργεια του παρόντα διαγωνισμού, ύψους τουλάχιστον ίσου με το 25% της εκτιμώμενης αξίας προ Φ.Π.Α. της παρούσας σύμβασης.», συναφώς, στο άρ. 2.4.3.1 «Δικαιολογητικά Συμμετοχής» ορίζεται ότι «Τα στοιχεία και δικαιολογητικά για την συμμετοχή των προσφερόντων στη διαγωνιστική διαδικασία περιλαμβάνουν με ποινή αποκλεισμού τα ακόλουθα υπό α και β στοιχεία: α) το Ευρωπαϊκό Ενιαίο Έγγραφο Σύμβασης (ΕΕΕΣ), όπως προβλέπεται στις παρ. 1 και 3 του άρθρου 79 του ν. 4412/2016 και τη συνοδευτική υπεύθυνη δήλωση με την οποία ο οικονομικός φορέας δύναται να διευκρινίζει τις πληροφορίες που παρέχει με το ΕΕΕΣ σύμφωνα με την παρ. 9 του ίδιου άρθρου…». Δοθέντος ότι, όπως κρίθηκε σε προηγούμενη σκέψη της παρούσας, προκειμένου για την απόδειξη πλήρωσης των τιθέμενων με την Διακήρυξη κριτηρίων αρκεί, κατά το στάδιο υποβολής της προσφοράς, η σχετική δήλωση στο ΕΕΕΣ προαποδεικτικά, ήτοι της θετικής συμπλήρωσης του Μέρους ΙV που αφορά στο σύνολο των κριτηρίων επιλογής, εντούτοις ο ως άνω οικονομικός φορέας προσκόμισε και τα έντυπα Ε3 που αφορούν στα φορολογικά έτη 2018, 2019 και 2020 (βλ. αρχεία με τίτλο «E3 2018.pdf», «Ε3 2019.pdf» και «E3 2020.pdf»).
ΣτΕ/1278/2024
Σύμβαση παραχώρησης υπηρεσιών συλλογής και διαχείρισης στερεών αποβλήτων και καταλοίπων φορτίου των πλοίων που καταπλέουν στην θαλάσσια περιοχή (...)Σαφώς συνάγεται από το σύνολο των διατάξεων που διέπουν την επίμαχη διαγωνιστική διαδικασία, ότι το ΕΕΕΣ του τρίτου πρέπει να φέρει υπογραφή που προσώπου που τον εκπροσωπεί νομίμως, είτε ιδιόχειρη που συνοδεύεται από τη βεβαίωση αρμοδίως του γνησίου αυτής, είτε ψηφιακή και συγκεκριμένα εγκεκριμένη προηγμένη ηλεκτρονική υπογραφή ή προηγμένη ηλεκτρονική υπογραφή που υποστηρίζεται από εγκεκριμένο πιστοποιητικό που χορηγήθηκε από έναν εγκεκριμένο πάροχο υπηρεσιών εμπιστοσύνης, ο οποίος περιλαμβάνεται στον κατάλογο εμπίστευσης σύμφωνα με τον Κανονισμό (ΕΕ) 910/2014.(...)Με την προδικαστική της προσφυγή η ήδη παρεμβαίνουσα υποστήριξε ότι το ΕΕΕΣ της εταιρίας «... ...» ως τρίτου, στην τεχνική ικανότητα του οποίου στηρίζεται η αιτούσα, δεν έφερε έγκυρη υπογραφή καθώς έφερε ψηφιακή υπογραφή που εκδόθηκε («issued by») από το φορέα «MS-Organization-Access», ο οποίος όμως δεν αποτελεί εγκεκριμένο πάροχο υπηρεσιών εμπιστοσύνης, σύμφωνα με το επίσημο Μητρώο παρόχων υπηρεσιών εμπιστοσύνης που τηρεί η αρμόδια αρχή Εθνική Επιτροπή Τηλεπικοινωνιών και Ταχυδρομείων. Η Ε.Α.ΔΗ.ΣΥ. με την προσβαλλόμενη απόφασή της διαπίστωσε καταρχάς ότι σύμφωνα με το επίσημο μητρώο παρόχων υπηρεσιών εμπιστοσύνης που τηρεί η αρμόδια εθνική αρχή, ήτοι η Εθνική Επιτροπή Τηλεπικοινωνιών και Ταχυδρομείων, οι πάροχοι εγκεκριμένων υπηρεσιών εμπιστοσύνης είναι μόνον οι εταιρείες: (i) ... και (v) ..... Στη συνέχεια η Ε.Α.ΔΗ.ΣΥ., μετά από έλεγχο της εγκυρότητας της ψηφιακής υπογραφής, διαπίστωσε ότι το ΕΕΕΣ της «... ...» «ήταν υπογεγραμμένο από τον ... ..., του οποίου το πιστοποιητικό υποστηρίζεται από τον φορέα "MS-Organization-Access" που δεν ανήκει στους εγκεκριμένους παρόχους υπηρεσιών εμπιστοσύνης, σύμφωνα με το παραπάνω μητρώο της Εθνικής Επιτροπής Τηλεπικοινωνιών και Ταχυδρομείων». Εξάλλου, και από τον έλεγχο του εγγράφου που πραγματοποίησε η Ε.Α.ΔΗ.ΣΥ. μέσω του διαδικτυακού τόπου eIDAS Dashboard της Ευρωπαϊκής Ένωσης προέκυψε το ίδιο αποτέλεσμα, ότι, δηλαδή, το εν λόγω ΕΕΕΣ δεν φέρει έγκυρη ψηφιακή υπογραφή υποστηριζόμενη από πιστοποιητικό διαπιστευμένου φορέα. Με τα δεδομένα αυτά, η Ε.Α.ΔΗ.ΣΥ. έκρινε ότι η προσφορά της αιτούσας ήταν απορριπτέα λόγω μη έγκυρης υπογραφής του ΕΕΕΣ του τρίτου.(...)Συνεπώς, κατά τα προβαλλόμενα, ο τρίτος παρέχων στήριξη οφείλει να θέτει στο ΕΕΕΣ «ψηφιακή υπογραφή» και όχι «εγκεκριμένη προηγμένη ηλεκτρονική υπογραφή ή προηγμένη ηλεκτρονική υπογραφή που υποστηρίζεται από εγκεκριμένο πιστοποιητικό», εν πάση δε περιπτώσει προβάλλεται ότι ο σχετικός όρος της Διακήρυξης αναφορικά με την έννοια της «ψηφιακής υπογραφής» στο ΕΕΕΣ του τρίτου ήταν ασαφής και δεν μπορεί να οδηγήσει σε αποκλεισμό της. Ωστόσο, σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά ανωτέρω στη σκέψη 12, ο λόγος αυτός είναι απορριπτέος ως νόμω αβάσιμος, διότι από την συνδυαστική ερμηνεία του όρου 3.3.3.Β9 (α) της Διακήρυξης με τους λοιπούς όρους αυτής, καθώς και με τις παρατιθέμενες στις σκέψεις 7-11 διατάξεις του Κανονισμού (ΕΕ) 910/2014 και της εθνικής νομοθεσίας προκύπτει σαφώς ότι το ΕΕΕΣ του τρίτου που υπογράφεται ψηφιακά πρέπει να φέρει εγκεκριμένη προηγμένη ηλεκτρονική υπογραφή ή προηγμένη ηλεκτρονική υπογραφή που υποστηρίζεται από εγκεκριμένο πιστοποιητικό.(...)Ωστόσο, τα ως άνω στοιχεία που περιείχε το ΕΕΕΣ της εταιρίας ... ..., ήτοι α) η σφραγίδα της εταιρίας, β) ιδιόχειρη υπογραφή, η οποία προβάλλεται ότι ανήκει στον ... ..., χωρίς πάντως βεβαίωση του γνησίου αυτής, καθώς και γ) η εμφάνιση μιας «ψηφιακής υπογραφής» με αναφορά ημερομηνίας και ώρας, από τον έλεγχο της οποίας («ψηφιακής υπογραφής») προέκυψε ότι δεν στηριζόταν σε πιστοποιητικό εγκεκριμένου παρόχου υπηρεσιών εμπιστοσύνης, δεν μπορούσαν να υποκαταστήσουν την σαφή απαίτηση της Διακήρυξης για έγκυρη υπογραφή του ΕΕΕΣ (είτε με ιδιόχειρη υπογραφή συνοδευόμενη από βεβαίωση αρμοδίως του γνησίου αυτής είτε με ηλεκτρονική υπογραφή που στηρίζεται σε πιστοποιητικό εγκεκριμένου παρόχου υπηρεσιών εμπιστοσύνης), η οποία διασφαλίζει ότι το πρόσωπο που φέρεται να υπογράφει το ΕΕΕΣ είναι πράγματι εκείνο που το υπογράφει. Σε περίπτωση δε έλλειψης έγκυρης, κατά τους όρους της Διακήρυξης, υπογραφής του ΕΕΕΣ η προσφορά δεν μπορεί να διευκρινιστεί, κατά τις ανωτέρω στη σκέψη 18 παρατιθέμενες διατάξεις του νόμου και της Διακήρυξης, με την εκ νέου υποβολή ΕΕΕΣ εγκύρως υπογεγραμμένου, διότι στην περίπτωση αυτή τυχόν «διευκρίνιση» θα συνιστούσε ανεπίτρεπτη τροποποίηση της προσφοράς του συμμετέχοντος. Επειδή, κατόπιν των ανωτέρω, η κρινόμενη αίτηση θα ήταν απορριπτέα. Ωστόσο, στις 12.9.2024 δημοσιεύθηκε η ΣτΕ/1256/2024 απόφαση του Συμβουλίου της Επικρατείας πενταμελούς συνθέσεως, με την οποία παρεμφερή με τα ως άνω κριθέντα ζητήματα αντιμετωπίστηκαν διαφορετικά. Δια ταύτα Απέχει να αποφανθεί οριστικά. Παραπέμπει την υπόθεση στην επταμελή σύνθεση του Δ΄ Τμήματος.