Ο προσφεύγων με την προδικαστική προσφυγή ζητά την ακύρωση της απόφασης 1666/2020 της Οικονομικής Επιτροπής της αναθέτουσας αρχής, η οποία αποφάσισε τη ματαίωση του διαγωνισμού λόγω χαμηλού ποσοστού έκπτωσης (7,84168%) της προσφοράς του. Το αντικείμενο της σύμβασης αφορούσε υπηρεσίες καθαρισμού ρειθρών, πρανών και κλαδέματος θάμνων και δέντρων κατά μήκος νέου δρόμου, με συνολική δαπάνη 394.664,00 € (χωρίς ΦΠΑ). Ο προσφεύγων επικαλείται έλλειψη επαρκούς αιτιολόγησης, παραβίαση αρχής ίσης μεταχείρισης και μη συγκριτική αξιολόγηση με άλλους ομοειδείς διαγωνισμούς.

Η προσφεύγουσα με την προδικαστική προσφυγή ζητά την ακύρωση της υπ’ αριθμ. ... (ΑΔΑ: ...) Απόφασης της Οικονομικής Επιτροπής της αναθέτουσας αρχής, η οποία αποδέχθηκε την προσφορά της εταιρείας «... ΑΝΩΝΥΜΗ ΤΕΧΝΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ» ως προσωρινού αναδόχου για την ανάθεση του Υποέργου με τίτλο «Προληπτικές-προκατασταλτικές εργασίες καθαρισμού-αποψίλωσης ερεισμάτων και πρανών οδικού δικτύου αρμοδιότητας Π.Ε. Ηλείας», στο πλαίσιο του έργου «ΣΥΝΤΗΡΗΣΗ-ΟΔΙΚΗ ΑΣΦΑΛΕΙΑ ΕΠΑΡΧΙΑΚΟΥ ΟΔΙΚΟΥ ΔΙΚΤΥΟΥ Ν. ...», με προϋπολογισμό 1.209.677,42 € (χωρίς ΦΠΑ). Το αντικείμενο της σύμβασης περιλαμβάνει εργασίες όπως ισοπέδωση με διαμορφωτήρα, διάνοιξη τάφρων, καθαρισμό και μόρφωση τάφρων, καθαρισμό βλάστησης και κόψιμο θάμνων/δέντρων σε ερείσματα και πρανή. Η προσφυγή θεμελιώνεται σε παραβάσεις του Ν. 4412/2016, ιδίως ως προς την υποχρέωση δήλωσης υπεργολάβων και την αποδοχή μη αιτιολογημένης «ασυνήθιστα χαμηλής προσφοράς» της αναδεικνυόμενης εταιρείας.

Ανάδειξη αναδόχου σύμβασης έργου:..Με δεδομένα αυτά, από τον έλεγχο των υποβληθέντων στο Κλιμάκιο στοιχείων δεν διαπιστώθηκαν νομικές πλημμέλειες κατά τη διαδικασία ανάδειξης αναδόχου του ελεγχόμενου έργου και, ως εκ τούτου, δεν συντρέχει νόμιμος λόγος που να κωλύει την υπογραφή του υποβληθέντος σχεδίου σύμβασης, το οποίο επισυνάπτεται στην παρούσα Πράξη και αποτελεί αναπόσπαστο μέρος αυτής...Δεν κωλύεται η υπογραφή του σχεδίου σύμβασης για την εκτέλεση του έργου της Περιφέρειας ... «Συντήρηση - αποκατάσταση ζημιών, κοπή βλάστησης, καθαρισμοί τάφρων, πρανών ερεισμάτων στο επαρχιακό οδικό δίκτυο του Νομού ...».

Η προσφεύγουσα επιδιώκει την ακύρωση της απόφασης 2623/2018 της Οικονομικής Επιτροπής της αναθέτουσας αρχής, με την οποία ανακηρύχθηκε προσωρινός ανάδοχος του υποέργου «...» (συνολικού προϋπολογισμού 4.032.258,06 ευρώ πλέον ΦΠΑ) η εταιρεία «...» με ποσοστό έκπτωσης 72,86%. Υποστηρίζει ότι η προσφορά της προσωρινής αναδόχου είναι ασυνήθιστα χαμηλή, με μεγάλη απόκλιση από τον προϋπολογισμό και τις υπόλοιπες προσφορές (51,43%, 49%, κ.λπ.), απουσία αιτιολόγησης από την αναθέτουσα αρχή και ύπαρξη ζημιογόνων όρων (π.χ. τιμές υλικών ανέφικτες για την ολοκλήρωση του έργου). Το αντικείμενο της σύμβασης αφορά κατασκευαστικές εργασίες αντιπλημμυρικού έργου, συμπεριλαμβανομένων εργασιών όπως φορτοεκφορτώσεις, εκσκαφές, λιθορριπές προστασίας κοίτης και πρανών, καθαρισμοί κοιτών ποταμών και τοποθέτηση συρματοπλεγμάτων.

Εκσυγχρονισμός αθλητικών εγκαταστάσεων..Με δεδομένα αυτά, το Κλιμάκιο κρίνει ότι δεν συντρέχουν οι νόμιμες προϋποθέσεις τροποποίησης της αρχικής (κύριας) σύμβασης του έργου και ανάθεσης των ελεγχόμενων συμπληρωματικών εργασιών, καθόσον δεν αιτιολογείται, με πραγματικά και αναλυτικά στοιχεία, ότι οι σχετικές εργασίες προέκυψαν από περιστάσεις, τις οποίες τα αρμόδια όργανα του Δήμου αδυνατούσαν να προβλέψουν με επιμελή δράση. Ειδικότερα, η Υπηρεσία, με την οικεία αιτιολογική έκθεση που συνοδεύει τον 1ο Α.Π.Ε., περιορίζεται στην παραδοχή ότι «κατά την εκτέλεση των εργασιών για την κατασκευή του ελαστικού τάπητα, διαπιστώθηκε ότι το ριζικό σύστημα των δένδρων και θάμνων που προϋπήρχαν περιμετρικά του χωμάτινου στίβου είχε εισχωρήσει εντός αυτού», ενόψει δε αυτής της διαπίστωσης, κρίνει ότι για την άρτια εκτέλεση του έργου πρέπει να αποξηλωθεί το προϋπάρχον ριζικό σύστημα μαζί με το ακατάλληλο έδαφος και να επανεπιχωθεί ο χώρος με εξυγιαντικές στρώσεις από θραυστό υλικό λατομείου πριν την τελική επίστρωση με τον συνθετικό τάπητα. Δεν παρατίθενται όμως τα αιφνίδια εκείνα πραγματικά γεγονότα που εμφιλοχώρησαν μετά τη σύνταξη της οικείας μελέτης, εξαιτίας των οποίων κατέστη αναγκαία η εκτέλεση των συμπληρωματικών εργασιών, προκειμένου να επιλυθούν τα όποια προβλήματα σαθρότητας του υποστρώματος, αφού το γεγονός της ανάπτυξης του ριζικού συστήματος των δένδρων και θάμνων, που προϋπήρχαν εντός του χώρου του στίβου, εκφεύγει, κατά την κοινή πείρα και λογική, του πεδίου των περιστάσεων που μια επιμελής αναθέτουσα αρχή, εν προκειμένω ο Δήμος ....., αδυνατούσε αντικειμενικά να προβλέψει, συνεπώς, δεν μπορεί να αποτελέσει απρόβλεπτη περίσταση κατά την έννοια του νόμου. Αντίθετα, δεδομένου ότι η ως άνω αιτιολογική έκθεση ουδεμία αιτιολογία διαλαμβάνει ως προς τη δυνατότητα ή μη πρόβλεψης, με τις ενδεδειγμένες τεχνικές μεθόδους, της επικαλούμενης από την αναθέτουσα αρχή ακαταλληλότητας του εδάφους για επίστρωση με το νέο ελαστικό τάπητα, πρέπει να γίνει δεκτό ότι η αποκάλυψη εκτεταμένου ριζικού συστήματος των υπαρχόντων δέντρων και θάμνων στο χώρο του στίβου ανάγεται σε προφανή σφάλματα και ελλείψεις της αρχικής μελέτης. Επιπλέον, η προτεινόμενη αντικατάσταση των προβλεπόμενων κατά την αρχική μελέτη συμβατικών φωτιστικών σωμάτων φωτισμού γηπέδου με αντίστοιχα τεχνολογίας LED και, συνακόλουθα, οι εργασίες ενίσχυσης της κατασκευής των ιστών ηλεκτροφωτισμού, καθώς και προστασίας του ηλεκτρομηχανολογικού εξοπλισμού από υπερτάσεις, πέραν της έλλειψης οιασδήποτε αιτιολογίας σχετικά με την αδυναμία πρόβλεψης, κατά το χρόνο σύνταξης της αρχικής μελέτης ήδη το έτος 2017, της δυνατότητας χρήσης φωτιστικών σωμάτων νέας τεχνολογίας με στόχο την εξοικονόμηση ενέργειας, συνιστούν σε κάθε περίπτωση τροποποίηση, άλλως επέκταση, του αρχικού φυσικού αντικειμένου, με υλικά και μεθόδους που δεν συμπεριλήφθηκαν στο σχεδιασμό, βάσει του οποίου δημοπρατήθηκε το κυρίως έργο. Επομένως, η σύναψη της ελεγχόμενης 1ης συμπληρωματικής σύμβασης στερείται νομίμου ερείσματος, διότι: α) δεν οφείλεται σε απρόβλεπτες περιστάσεις, ως εκ τούτου δεν συντρέχει τουλάχιστον μία από τις σωρευτικά απαιτούμενες προϋποθέσεις της περίπτωσης γ της παραγράφου 1 του άρθρου 132 του ν.4412/2016, η συνδρομή των οποίων μπορούσε να παρέχει νόμιμο έρεισμα για την τροποποίηση της αρχικής σύμβασης με αύξηση του συμβατικού αντικειμένου, και, παράλληλα, β) οι συμπληρωματικές εργασίες, που αφορούν στην αντικατάσταση των φωτιστικών σωμάτων με αντίστοιχα οικονομίας τύπου LED, την ενίσχυση της κατασκευής των ανακλινόμενων ιστών και την εγκατάσταση συσκευών προστασίας του εξοπλισμού από υπερτάσεις, συνιστούν ανεπίτρεπτη εκ των υστέρων μεταβολή του αντικειμένου του έργου, που δεν ήταν γνωστή στο σύνολο των διαγωνιζομένων κατά τo χρόνο υποβολής της προσφοράς τους και δεν αποτέλεσε τη βάση της διαδικασίας ανάδειξης αναδόχου.

ΔΗΜΟΣΙΑ ΕΡΓΑ:(....)Με τα δεδομένα αυτά, και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά ανωτέρω, το Κλιμάκιο κρίνει ότι, παρά τα αντιθέτου προβαλλόμενα με το έγγραφο επανυποβολής περί εργασιών και μικρού έργου που ανατέθηκαν απευθείας με τις ανωτέρω συμβάσεις, το αντικείμενο εκάστης σύμβασης, («Φυτεύσεις χώρων αναψυχής Τ.Κ. ...» και «…. ...»), όπως περιγράφεται παραπάνω, συνιστούν εργασίες πρασίνου και αναβάθμισης των κοινόχρηστων χώρων των συγκεκριμένων τριών δημοτικών εκτάσεων στην Τοπική Κοινότητα ... της Δημοτικής Ενότητας ... του Δήμου .... Περαιτέρω, ως εκ της φύσεως των προαναφερόμενων εργασιών, για την εκτέλεσή τους δεν απαιτούνται τεχνικές γνώσεις - μέθοδοι και εξειδικευμένο τεχνικό προσωπικό, ούτε τα υλικά τους συνδέονται με το έδαφος κατά τρόπο διαρκή και σταθερό, ώστε να μην μπορούν να αποχωρισθούν από αυτό χωρίς ουσιαστική βλάβη και αλλοίωσή τους, ενώ οι σχετικές εργασίες τοποθέτησής τους και διαμόρφωσης εν γένει των χώρων αναψυχής δεν απαιτούν ειδικές τεχνικές γνώσεις, αλλά αυτές δύνανται να εκτελεστούν προσηκόντως από επαγγελματίες, που διαθέτουν τα κατάλληλα εργαλεία και τη σχετική εμπειρία, τα δε περί του αντιθέτου προβαλλόμενα από το Δήμο είναι απορριπτέα ως αβάσιμα. Εξάλλου, από την οικονομική και τεχνική λειτουργία του αποτελέσματος των οικείων εργασιών, στην οποία απέβλεψε ο αναθέτων Δήμος, συνάγεται ότι οι επίμαχες συμβάσεις αφορούν σε εργασίες που είναι ομοειδείς κατά τα διδάγματα της κοινής πείρας και κατατείνουν στην ίδια οικονομοτεχνική λειτουργία (εργασίες εγκατάστασης πρασίνου, δέντρων, θάμνων κλπ, συμπλήρωση κηπευτικού χώματος, κόψιμο δέντρων, υποστυλώσεις, εγκατάσταση συναφούς υπαίθριου εξοπλισμού αναψυχής - 1 ξύλινο παγκάκι και 1 ξύλινος κάδος απορριμμάτων - και υπέργειου αρδευτικού δικτύου στους συγκεκριμένους ανωτέρω αναφερόμενους κοινοχρήστους χώρους αναψυχής του Δήμου). Τούτο άλλωστε επιρρωνύεται και από την ομοιότητα των οικείων τεχνικών εκθέσεων, τη δυνατότητα πραγματοποίησης του συνόλου των εργασιών από μία και μόνο ανάδοχο, την ίδια χρονική διάρκεια εκτέλεσής τους (αμφότερες εντός 6 μηνών) αλλά και την ταύτιση του γεωγραφικού πλαισίου εκτέλεσής τους. Τέλος, οι ανατεθείσες εργασίες λαμβάνουν χώρα την ίδια χρονική περίοδο και στους ίδιους ακριβώς χώρους της αυτής Δημοτικής Ενότητας του Δήμου, ενώ, για τη διενέργειά τους, εγκρίνεται η διάθεση των σχετικών πιστώσεων με την ίδια απόφαση της Οικονομικής Επιτροπής του Δήμου, βαρύνουν δε τον ίδιο ΚΑΕ και ανατίθενται εντός του αυτού χρονικού διαστήματος (με διαφορά μόλις τεσσάρων ημερών) στον ίδιο ανάδοχο. Συνεπώς, ενόψει της συνολικής προϋπολογισθείσας δαπάνης αυτών, ύψους 25.073,18 ευρώ, χωρίς Φ.Π.Α. (19.512,20 ευρώ + 5.560,98 ευρώ), υπερβαίνουσας το όριο των 20.000,00 ευρώ (χωρίς Φ.Π.Α.), μη νομίμως αυτές ανατέθηκαν απευθείας, αφού κατατμήθηκαν δια του χαρακτηρισμού των πρώτων ως εργασιών και του δεύτερου ως έργου, με βάση το ύψος της δαπάνης που προέκυψε από την εν λόγω κατάτμηση, με δύο ξεχωριστές συμβάσεις στον ίδιο ανάδοχο, κατά παράκαμψη της διενέργειας πρόχειρου διαγωνισμού, γεγονός που καθιστά μη νόμιμες τις εντελλόμενες με τους οικείους τίτλους (127 και 128 χρηματικά εντάλματα) δαπάνες. Οίκοθεν νοείται ότι στο πλαίσιο διενεργηθέντος πρόχειρου διαγωνισμού εκ της συμμετοχής πλειόνων υποψηφίων αναδόχων, θα επιτυγχάνετο χαμηλότερο τίμημα για το Δήμο. Εξάλλου, δοθέντος ότι, ενώ, κατά τα προεκτεθέντα, είχε ήδη επισημανθεί η μη νομιμότητα της επίμαχης κατάτμησης των εργασιών από 2 μέλη της Οικονομικής Επιτροπής του Δήμου, και η συνεπεία αυτής μη νόμιμη απευθείας ανάθεση, εντούτοις ο Δήμος προχώρησε στην απευθείας ανάθεσή τους στον ίδιο ανάδοχο, δεν καταλείπεται έδαφος για συνδρομή λόγων ή περιστάσεων που θα δημιουργούσαν στα αρμόδια όργανα του Δήμου την πεποίθηση ότι ενήργησαν εν προκειμένω νομίμως.

ΠΡΟΜΗΘΕΙΕΣ:Αίτηση ανάκλησης  της 135/2016 πράξης του ΣΤ΄ Κλιμακίου(..)Με τα δεδομένα αυτά το Τμήμα κρίνει ότι το υπηρετούν προσωπικό του Δήμου, στα καθήκοντα του οποίου ανάγονται οι ανατεθείσες, στο πλαίσιο της επίμαχης προμήθειας, συμπληρωματικές εργασίες συντήρησης του υφιστάμενου πρασίνου και των κοινοχρήστων χώρων αυτού, είναι ανεπαρκές για την εκτέλεση αυτών στην έκταση που είναι αναγκαία, ώστε να καλυφθεί το σύνολο των χώρων πρασίνου του Δήμου, ενόψει μάλιστα των αυξημένων αναγκών αυτού ιδίως λόγω της εκτέλεσης του έργου κατασκευής του νέου Κοιμητηρίου, έκτασης 42 στρεμμάτων, στο οποίο θα λάβουν χώρα εκτεταμένες εργασίες φύτευσης δέντρων, φυτών και εν γένει πρασίνου, καθώς και των ήδη εκτελούμενων εργασιών ανάπλασης των τεσσάρων παραλιών της ..., στις οποίες (εργασίες) συμπεριλαμβάνεται και η φύτευση δέντρων, θάμνων και γκαζόν, καθόσον υπηρετούν 28 μόνον υπάλληλοι έναντι των 41 συνολικά προβλεπόμενων θέσεων (μόνιμων, προσωρινών ή ιδιωτικού δικαίου αορίστου χρόνου) όλων των κλάδων (..)Με τα δεδομένα αυτά το Τμήμα κρίνει ότι ο σχετικός λόγος ανάκλησης είναι αβάσιμος, διότι, όπως ορθώς έκρινε το Κλιμάκιο, η αναθέτουσα αρχή υπερέβη τα άκρα όρια της διακριτικής της ευχέρειας ως προς τη θέσπιση όρων στους διαγωνισμούς, δοθέντος ότι η σχετική απαίτηση της διακήρυξης παρίσταται υπέρμετρα περιοριστική του δικαιώματος πρόσβασης στο διαγωνισμό ενόψει του ύψους της προϋπολογιζόμενης δαπάνης, η οποία παρίσταται ασυνήθιστα μεγάλη για την προμήθεια των συγκεκριμένων ειδών, της ποσότητας αυτών, της ποικιλομορφίας των απαιτουμένων φυτών και δέντρων, της ευπαθούς φύσης τους και της δυσκολίας συντήρησής τους. Ούτε εξάλλου η απαίτηση αυτή της διακήρυξης δικαιολογείται λόγω της πρόβλεψης περί παράδοσης του 70% των ζητουμένων ειδών εντός 2 μηνών από την υπογραφή της σύμβασης, προκειμένου να μην καθυστερήσει η άμεση αποπεράτωση των προαναφερθέντων υπό εκτέλεση έργων του Δήμου, αφού τούτο δύνατο να εξασφαλισθεί με ηπιότερους όρους, όπως ο ήδη προβλεπόμενος στη διακήρυξη περί υποχρέωσης υποβολής υπεύθυνης δήλωσης, σύμφωνα με την οποία ο υποψήφιος ανάδοχος αποδέχεται ότι η φύτευση του 70% των προς προμήθεια ειδών θα πραγματοποιηθεί εντός 2 μηνών κατόπιν σχετικής γραπτής εντολής που θα δοθεί από την αρμόδια υπηρεσία, ενώ εξάλλου κατά το άρθρο 13ο της διακήρυξης για κάθε μέρα υπαίτιας από μέρους του αναδόχου μη εκπλήρωσης των συμβατικών του υποχρεώσεων θα του επιβάλεται ποινική ρήτρα 1.000,00 ευρώ(…)Με τα δεδομένα αυτά το Τμήμα κρίνει ότι ο σχετικός λόγος ανάκλησης πρέπει να απορριφθεί ως αβάσιμος, διότι, όπως ορθώς έκρινε το Κλιμάκιο, η απαίτηση της διακήρυξης οι προσφέροντες να έχουν εκτελέσει δύο τουλάχιστον παρόμοιες συμβάσεις την τελευταία τριετία προϋπολογισθείσας δαπάνης ίσης ή μεγαλύτερης του 50% της προϋπολογισθείσας δαπάνης της ελεγχόμενης προμήθειας, δηλαδή ποσοστού ιδιαιτέρως υψηλού, ενόψει τόσο του γεγονότος ότι πρόκειται για προμήθεια και συναφείς εργασίες με απλό αντικείμενο, όπως είναι τα διακοσμητικά φυτά, οι θάμνοι και τα δέντρα, που χρησιμοποιούνται σε δημόσιους χώρους, όσο και της παρούσας δημοσιονομικής συγκυρίας, αν και, κατ’ αρχήν, πρόσφορη και κατάλληλη για την απόδειξη της εμπειρίας και της χρηματοοικονομικής δυνατότητας των υποψηφίων, ωστόσο, αποβαίνει υπέρμετρα περιοριστική του δικαιώματος πρόσβασης στο διαγωνισμό(..)Με τα δεδομένα αυτά το Τμήμα κρίνει κατά πλειοψηφία ότι ο σχετικός όρος, όπως ορθώς έκρινε το Κλιμάκιο, περιορίζει αδικαιολόγητα τον κύκλο των υποψηφίων προμηθευτών αποκλείοντας άνευ ετέρου τους προμηθευτές, οι οποίοι διαθέτουν φυτά εγκλιματισμένα σε ισοδύναμες με την Ελλάδα κλιματολογικές συνθήκες, χωρίς όμως κατά τον τρόπο τούτο να διασφαλίζεται εν τέλει η βιωσιμότητα των εν λόγω φυτών, δοθέντος ότι ακόμη και εντός της χώρας μας οι κλιματολογικές συνθήκες διαφέρουν ανά περιοχή, όπως άλλωστε παραδέχεται και ο αιτών στην υπό κρίση αίτησή του. Εξάλλου, σε κάθε περίπτωση η απόδειξη κατοχής εύρωστων και υγιών φυτών και επομένως ορθής και αποτελεσματικής εκπλήρωσης της προμήθειας εξασφαλίζετο με λοιπούς όρους της διακήρυξης, ιδίως δε με την υποχρέωση ύπαρξης πιστοποιητικού διασφάλισης ποιότητας (ΙSO) για την παραγωγή και εμπορία φυτικού υλικού του φυτωρίου παραγωγής των φυτών, καθώς και με την προβλεφθείσα υποχρέωση του αναδόχου να αντικαταστήσει τα μη υγιή φυτά σε περίπτωση εμφάνισης ασθένειας μη δυνάμενης να καταπολεμηθεί.

ΕΡΓΑ:Ζητείται η ανάκληση της 2/2017 Πράξης της Αναπληρώτριας Επιτρόπου της 1ης Υπηρεσίας Επιτρόπου του Ελεγκτικού Συνεδρίου (...)Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στις προηγούμενες σκέψεις της παρούσας, το Τμήμα κρίνει ότι: Α) η ελεγχόμενη μικτή σύμβαση είναι κατά τον προέχοντα χαρακτήρα αυτής σύμβαση παροχής υπηρεσιών, καθόσον κατά το μεγαλύτερο μέρος της αφορά σε εκτέλεση εργασιών, όπως ορθώς κρίθηκε με την προσβαλλομένη, απορριπτομένων των περί του αντιθέτου ισχυρισμών των αιτούντων. Τούτο δε, διότι οι προπαρατεθείσες εργασίες (διαμόρφωση ή ανανέωση κόμης δέντρων, κοπή δέντρων, κλάδεμα ή ανανέωση κόμης θάμνων, βοτάνισμα , καθαρισμός χώρου φυτών και περιβάλλοντος χώρου, κόψιμο και εκρίζωση δέντρων και θάμνων) δεν εμπίπτουν στην έννοια του δημοσίου έργου, δεδομένου ότι δεν συνίστανται σε κατασκευή, επέκταση, ανακαίνιση, επισκευή, συντήρηση ή ερευνητική εργασία, το αποτέλεσμα των οποίων συνδέεται άμεσα με το έδαφος κατά τρόπο διαρκή και σταθερό. Αντιθέτως, μάλιστα, για την εκτέλεση των εργασιών αυτών δεν απαιτείται τέτοιου βαθμού εξειδικευμένη τεχνική γνώση ή τέτοιου είδους τεχνική επέμβαση, ώστε να μπορούν να χαρακτηριστούν δημόσιο έργο, αλλά δύνανται να εκτελεστούν προσηκόντως, υπό την καθοδήγηση της αρμόδιας Διεύθυνσης Τεχνικών Έργων, από επαγγελματίες χειριστές που διαθέτουν τα κατάλληλα μηχανήματα και τη συνήθη εμπειρία χρήσης τους. Ο ως άνω χαρακτηρισμός της σύμβασης δεν δύναται να μεταβληθεί από το γεγονός ότι τμήμα των προς ανάθεση εργασιών αφορά στην εκτέλεση έργου κατά την προεκτεθείσα έννοια (κατασκευή σε μεμονωμένα σημεία ισοπεδωτικής στρώσης ασφαλτομίγματος μεταβλητού πάχους μετά την υπόδειξη της υπηρεσίας-βλ. τεχνική περιγραφή), αφού οι ως άνω εργασίες αφορούν σε μικρό μόνο μέρος της συνολικής δαπάνης της σύμβασης και συγκεκριμένα, όπως προεκτέθηκε, ποσό 43.637,40 ευρώ επί συνολικής δαπάνης εργασιών ποσού 208.637,40 ευρώ και ο κύριος σκοπός της σύμβασης είναι ο καθαρισμός από τη βλάστηση των επαρχιακών οδών για τη βελτίωση της εικόνας του οδικού δικτύου και της οδικής ασφάλειας καθώς και τη μείωση του κινδύνου έναρξης και εξάπλωσης πυρκαγιών. Ενόψει αυτών, για την ανάδειξη αναδόχου δεν δύναται να τύχει εφαρμογής η εφαρμοσθείσα, εν προκειμένω, νομοθεσία περί ανάθεσης δημοσίων έργων, αλλά αντιθέτως, ως εκ του ύψους της προϋπολογιζόμενης δαπάνης, οι διατάξεις του π.δ. 60/2007, σε συνδυασμό με τις αναλογικά εφαρμοζόμενες εν προκειμένω, διατάξεις του π.δ. 118/2007. Αυτόθροη συνέπεια των ανωτέρω είναι, όπως ορθώς κρίθηκε με την προσβαλλομένη, αφενός μεν στη διακήρυξη και στο σχέδιο σύμβασης να έχουν συμπεριληφθεί όροι, οι οποίοι δεν προσήκουν στη διαδικασία ανάθεσης δημόσιας υπηρεσίας, αφετέρου δε να παρουσιάζονται ελλείψεις στη διεξαχθείσα διαγωνιστική διαδικασία. Ειδικότερα: i) κατά παράβαση της αρχής της ισότητας το δικαίωμα συμμετοχής στο διαγωνισμό περιορίσθηκε σε συγκεκριμένο μόνο κύκλο εργοληπτικών επιχειρήσεων και κοινοπραξιών, ii) κατά παράβαση του άρθρου 29 παρ. 2 του π.δ. 60/2007, λαμβανομένου υπόψη του προϋπολογισμού της υπό ανάθεση υπηρεσίας, δεν δημοσιεύθηκε περίληψη της διακήρυξης στο Συμπλήρωμα της Επίσημης Εφημερίδας της Ευρωπαϊκής Ένωσης, και iii) μη νομίμως επιβαρύνθηκε ο προϋπολογισμός του διαγωνισμού και εν συνεχεία η σύμβαση εκτέλεσης εργασιών, ήτοι παροχής υπηρεσιών, με κόστος γενικών εξόδων, εργολαβικού οφέλους, απροβλέπτων δαπανών και αναθεώρησης τιμών (ΕΣ VΙ Tμ. αποφ. 752/2013). Η ένταξη δε της επίμαχης σύμβασης ως υποέργο στο έργο «Συντήρηση-αποκατάσταση και άρση της επικινδυνότητας του επαρχιακού οδικού δικτύου αρμοδιότητας Π.Ε. .....ς ετών 2014-2016» δεν ασκεί εν προκειμένω επιρροή, καθόσον κρίσιμο στοιχείο για το χαρακτηρισμό αυτής ως σύμβασης έργου ή υπηρεσιών είναι το κύριο αντικείμενό της, το οποίο είναι διάφορο των λοιπών εργολαβιών, απορριπτομένου ως αβασίμου του σχετικού ισχυρισμού των αιτούντων. Β) ο διαγωνισμός μη νομίμως διενεργήθηκε από επιτροπή που δεν είχε νόμιμη συγκρότηση, ήτοι από την επιτροπή που συγκροτήθηκε με την 655/2015 απόφαση της Οικονομικής Επιτροπής της Περιφέρειας Δυτικής Ελλάδος, η οποία ακυρώθηκε στη συνέχεια με την 1101/2015, όμοια, ενώ με την 1102/2015 όμοια απόφαση συγκροτήθηκε νέα επιτροπή διαγωνισμού. Συνεπώς, ορθώς αν και με άλλη αιτιολογία, κρίθηκε με την προσβαλλόμενη ότι πάσχουν ακυρότητα όλες οι γνωμοδοτήσεις αυτής καθώς και οι εκδοθείσες βάσει αυτών αποφάσεις της Οικονομικής Επιτροπής της Περιφέρειας Δυτικής Ελλάδος. Επιπλέον, το Τμήμα κρίνει ότι η εν λόγω πλημμέλεια παρίσταται εν προκειμένω ουσιώδης σε συνδυασμό με τον τρίτο διακωλυτικό λόγο της Επιτρόπου, καθόσον επί της διαγωνιστικής διαδικασίας ασκήθηκε ένσταση της αιτούσας 3ης μειοδότριας κοινοπραξίας, η οποία έγινε εν μέρει δεκτή κατόπιν εισήγησης της ως άνω επιτροπής και αποκλείσθηκε μη νομίμως κατά τα κατωτέρω αναλυτικώς αναφερόμενα (υπό στοιχ. Γ) η 2η μειοδότρια κοινοπραξία, κατακυρωθείσης εν τέλει της επίμαχης σύμβασης στην ως άνω ενισταμένη, Γ) μη νομίμως αποκλείστηκε η 2η μειοδότρια κοινοπραξία «Δ.Ι. .... Ε.Ε. –….Ο.Ε» λόγω μη προσκόμισης από το πρώτο μέλος αυτής «Δ. Ι. ....» ασφαλιστικής ενημερότητας για τη σύμβαση έργου «Πρόληψη της εισαγωγής, περιορισμό της εξάπλωσης και εξάλειψη του επιβλαβούς οργανισμού Rhynchophorus Ferrugineus», που είχε υπογράψει με την Περιφέρεια Δυτικής Ελλάδος, αφού η εν λόγω σύμβαση σύμφωνα με το περιγραφικό τιμολόγιο της μελέτης αφορούσε αποκλειστικά σε εργασίες πρασίνου, οι οποίες σύμφωνα με όσα προαναφέρθηκαν (σκέψη ΙΙ.Β της παρούσας) δεν απογράφονται από τα αρμόδια τμήματα οικοδομικοτεχνικών έργων του ΙΚΑ και δεν χορηγείται γι’ αυτά ειδική ασφαλιστική ενημερότητα, αλλά καλύπτονται από τη γενική ασφαλιστική ενημερότητα της εταιρείας. Επομένως, ορθώς αν και με εν μέρει διαφορετική αιτιολογία κρίθηκε με την προσβαλλόμενη ότι κωλύεται εκ των ως άνω λόγων η υπογραφή του σχεδίου της οικείας σύμβασης, απορριπτομένων ως αβασίμων όλων των περί του αντιθέτου ισχυρισμών των αιτούντων. Περαιτέρω, ο ισχυρισμός περί συνδρομής λόγων υπέρτερου δημοσίου συμφέροντος, αναγομένων στη ματαίωση της χρηματοδότησης και της υλοποίησης του έργου πρέπει να απορριφθεί ως αβάσιμος, διότι το δημόσιο συμφέρον εξυπηρετείται προεχόντως με την τήρηση της νομιμότητας στις διαδικασίες ανάθεσης των δημοσίων συμβάσεων, ενώ ο ισχυρισμός της αναθέτουσας αρχής περί συγγνωστής πλάνης ως προς τους δύο πρώτους διακωλυτικούς λόγους πρέπει να απορριφθεί ομοίως λόγω της πάγιας νομολογίας του Δικαστηρίου στα ζητήματα αυτά και του γεγονότος ότι οι σχετικές διατάξεις της κείμενης νομοθεσίας είναι σαφείς.Δεν ανακαλεί την 2/2017 

ΑΝΑΘΕΩΡΗΘΗΚΕ ΜΕ ΤΗΝ ΕΣ/ΤΜ.ΜΕΙΖ/ΕΠΤΑΜ/1379/2017

Ανάδειξη αναδόχου έργου....Δεδομένου ότι σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά ανωτέρω: α) τόσο στη διακήρυξη όσο και στο ΕΕΕΣ του ελεγχόμενου διαγωνισμού δεν περιλαμβάνεται ως λόγος αποκλεισμού η περ. γ της παρ. 4 του άρθρου 73 του ν.4412/2016 («εάν η αναθέτουσα αρχή διαθέτει επαρκώς εύλογες ενδείξεις που οδηγούν στο συμπέρασμα ότι ο οικονομικός φορέας συνήψε συμφωνίες με άλλους οικονομικούς φορείς με στόχο τη στρέβλωση του ανταγωνισμού»), β) η έννοια του σοβαρού επαγγελματικού παραπτώματος, το οποίο συνιστά εν προκειμένω σύμφωνα με την οικεία διακήρυξη υποχρεωτικό λόγο αποκλεισμού, ερμηνεύεται ευρέως, ειδικά δε όταν δεν περιλαμβάνονται στη διακήρυξη ειδικότερες εκφάνσεις του, όπως η αποφυγή στρέβλωσης του ανταγωνισμού, καλύπτοντας κάθε παραπτωματική συμπεριφορά που έχει αντίκτυπο στην επαγγελματική αξιοπιστία και το κύρος του οικονομικού φορέα, όπως η παράβαση των κανόνων του ανταγωνισμού, γ) ως δικαιολογητικά απόδειξης μη συνδρομής του σοβαρού επαγγελματικού παραπτώματος απαιτούνται, σύμφωνα με την οικεία διακήρυξη, πιστοποιητικά χορηγούμενα από τα αρμόδια επιμελητήρια και φορείς (ΤΕΕ, ΓΕΩΤΕΕ, ΕΕΤΕΜ), από τα οποία αποδεικνύεται ότι τα πρόσωπα με βεβαίωση του Μ.Ε.Κ., που στελεχώνουν την εργοληπτική επιχείρηση, δεν έχουν διαπράξει σοβαρό επαγγελματικό παράπτωμα, τα οποία και προσκομίστηκαν από την προσωρινή ανάδοχο, δ) στην προσωρινή ανάδοχο έχει επιβληθεί πρόστιμο από την Επιτροπή Ανταγωνισμού, η δε σχετική απόφαση έχει δημοσιευτεί στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως από 8.12.2017 (ΦΕΚ Β΄ 3104), ε) η ύπαρξη και μόνο απόφασης της Αρχής Ανταγωνισμού, με την οποία διαπιστώθηκε η παράβαση των κανόνων του ανταγωνισμού, δεν δύναται να οδηγήσει άνευ ετέρου στον αποκλεισμό του συμμετέχοντα οικονομικού φορέα και στ) η αναθέτουσα αρχή οφείλει να αξιολογεί τους κινδύνους που θα μπορούσε να διατρέξει, στην περίπτωση που αναθέσει τη σύμβαση σε προσφέροντα, του οποίου η ακεραιότητα ή η αξιοπιστία είναι αμφίβολη, το Κλιμάκιο κρίνει ότι πρέπει να παρασχεθούν έγγραφες διευκρινίσεις ως προς την τήρηση της διαδικασίας που προβλέπεται στις παρ. 7 έως 9 του άρθρου 73 του ν.4412/2016, και, ειδικότερα, ως προς την κλήση της ως άνω εταιρείας να προσκομίσει στοιχεία, προκειμένου να αποδείξει ότι έλαβε επανορθωτικά μέτρα επαρκή για την απόδειξη της αξιοπιστίας της (όπως διακοπή όλων των δεσμών με πρόσωπα ή οργανισμούς που εμπλέκονται στην παράνομη συμπεριφορά, μέτρα αναδιοργάνωσης προσωπικού, εφαρμογή συστημάτων υποβολής εκθέσεων και ελέγχου, δημιουργία δομής εσωτερικού ελέγχου για την παρακολούθηση της συμμόρφωσης, έγκριση εσωτερικών κανόνων ευθύνης και αποζημίωσης – βλ. σημείο 102 του Προοιμίου της Οδηγίας 2014/24/ΕΕ), ώστε να μην καταλείπεται αμφιβολία ως προς την ακεραιότητα και αξιοπιστία αυτής. Ενόψει των ανωτέρω, το Κλιμάκιο κρίνει ότι, πρέπει να αναβάλει την οριστική του κρίση, προκειμένου η αναθέτουσα αρχή να προσκομίσει τα, αναφερόμενα στην προηγούμενη σκέψη, στοιχεία.

Καταβολή αμοιβής για τον καθαρισμό αντιπυρικών ζωνών:Με δεδομένα αυτά, ο ανάδοχος δεν ανέθεσε την εκτέλεση των επίμαχων εργασιών σε υπεργολάβο (άρθρο 58 του ν. 4412/2016), όπως εσφαλμένα υπολαμβάνεται με τον πρώτο λόγο διαφωνίας, αλλά εκτέλεσε ο ίδιος το σύνολο του αντικειμένου της σύμβασης με μηχανήματα που νομίμως κατείχε, είτε ως κύριος είτε ως μισθωτής αυτών. Περαιτέρω, επειδή ο Δήμος δεν διέθετε τα μηχανήματα και τους χειριστές που απαιτούνταν για την εκτέλεση της επίμαχης υπηρεσίας, δικαιολογείται η ανάθεσή της σε τρίτο ιδιώτη. Ωστόσο, από τα έγγραφα της σύμβασης (44/25.7.2017 μελέτη και συμβατικό κείμενο) δεν τεκμηριώνεται ο προϋπολογισμός της υπηρεσίας στο ποσό των 20.000 ευρώ, χωρίς Φ.Π.Α., το οποίο συμπίπτει με το ανώτατο όριο για την προσφυγή στη διαδικασία της απευθείας ανάθεσης. Συγκεκριμένα, δεν αναφέρονται, έστω κατά προσέγγιση, ο τόπος εκτέλεσης των υπηρεσιών καθαρισμού, η επιφάνεια των ζωνών που θα καθαριστούν καθώς και οι ώρες εργασίας των μηχανημάτων και των χειριστών τους που συνιστά κρίσιμο μέγεθος, διότι από τον πολλαπλασιασμό των ωρών εργασίας με το κόστος των 60 ευρώ/ώρα εξάγεται η εκτιμώμενη αξία της υπηρεσίας. Αντίθετα, η επίμαχη μέθοδος υπολογισμού της εκτιμώμενης αξίας, σύμφωνα με την οποία ο ανάδοχος θα απασχολήσει τα μηχανήματα και το προσωπικό του μέχρι να συμπληρωθεί το όριο των 20.000 ευρώ, είναι αυθαίρετη και καταστρατηγεί τη διαδικασία της απευθείας ανάθεσης, διότι επιτρέπει τη διάθεση του ποσού των 20.000 ευρώ χωρίς να προκύπτει ότι αυτό προορίζεται για τη θεραπεία μίας εκ των προτέρων προσδιορισμένης και μετρήσιμης δημοτικής ανάγκης. Τέλος, η εκτέλεση των επίμαχων εργασιών κατά τους μήνες Οκτώβριο και Νοέμβριο 2017 παραβιάζει την αρχή της αποδοτικότητας, ειδικότερης εκδήλωσης της αρχής της χρηστής δημοσιονομικής διαχείρισης, η οποία επιβάλλει να επιτυγχάνεται η βέλτιστη δυνατή σχέση μεταξύ των χρησιμοποιούμενων μέσων και των επιδιωκόμενων αποτελεσμάτων (άρθρο 33 περ. α΄ υποπερ. ββ΄ του ν. 4270/2014). Ειδικότερα, οι εργασίες καθαρισμού αντιπυρικών ζωνών πρέπει να εκτελούνται μετά το πέρας των εαρινών βροχοπτώσεων, προκειμένου να διασφαλίζεται ότι κατά την έναρξη της αντιπυρικής περιόδου, που διαρκεί από την 1η Μαΐου έως την 31η Οκτωβρίου κάθε έτους (άρθρο 1 παρ. 6 της 12030 Φ.109.1/19.5.1999 κοινής υπουργικής απόφασης, B΄ 713), δεν θα δυσχεραίνεται η πρόσβαση των πυροσβεστικών οχημάτων σε αυτές. Συνεπώς, ο στόχος να είναι καθαρές οι ζώνες κατά την έναρξη της αντιπυρικής περιόδου δεν εξυπηρετείται στο βέλτιστο βαθμό με την ανάθεση του καθαρισμού τους στο τέλος του φθινοπώρου, διότι είναι πιθανό, σύμφωνα με τα διδάγματα της κοινής πείρας, να προκληθούν εκ νέου κατολισθήσεις, πτώσεις βράχων, δέντρων και θάμνων από ισχυρές βροχοπτώσεις και έντονα καιρικά φαινόμενα κατά τη διάρκεια του χειμώνα που έπεται.