Η Πράξη 44/2025 του Ε΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου έκρινε ότι δεν κωλύεται η υπογραφή της 2ης συμπληρωματικής σύμβασης, ύψους 4.192.485,44 ευρώ (χωρίς ΦΠΑ), για το έργο της ΔΕΥΑΑ «Αντικατάσταση Κεντρικού Αγωγού Υδροδότησης Αγρινίου κλπ.». Το Κλιμάκιο διαπίστωσε ότι οι συμπληρωματικές εργασίες, όπως η αλλαγή χάραξης του αγωγού λόγω στατικής ανεπάρκειας υδατογέφυρας, η μετεγκατάσταση της δεξαμενής καθαρών, η αύξηση των πύργων διύλισης και η υποχρέωση ολικής αποκατάστασης του οδοστρώματος με ταυτόχρονη εγκατάσταση σωληνώσεων οπτικής ίνας, είναι απολύτως αναγκαίες για την άρτια ολοκλήρωση του έργου. Επίσης, πληρούνται οι τεχνικές και οικονομικές προϋποθέσεις του ν.4412/2016, καθώς το αθροιστικό ποσό των συμπληρωματικών συμβάσεων δεν υπερβαίνει το 50% της αρχικής. Η υπογραφή τελεί υπό τον όρο εξασφάλισης πλήρους χρηματοδότησης.

Με την προδικαστική προσφυγή, η προσφεύγουσα εταιρεία ζητά την ακύρωση της διακήρυξης με αριθμό πρωτοκόλλου «…» του «…», η οποία αφορά την προμήθεια, μεταφορά, κατασκευή/συναρμολόγηση μίας προκατασκευασμένης μεταλλικής κυλινδρικής δεξαμενής χωρητικότητας 1.000m³ και μίας δεξαμενής χωρητικότητας 800m³ για αποθήκευση πόσιμου νερού. Η προσφυγή επικεντρώνεται στην ακύρωση όρων της διακήρυξης που αφορούν την τεχνική και επαγγελματική ικανότητα, την οικονομική επάρκεια και συγκεκριμένες τεχνικές προδιαγραφές, ισχυριζόμενη ότι αυτοί περιορίζουν άδικα τον ανταγωνισμό και αποκλείουν εταιρείες όπως η ίδια, παρά το γεγονός ότι διαθέτει σχετική εμπειρία. Επιπλέον, αμφισβητείται η απαίτηση χρήσης συγκεκριμένου τύπου μεμβράνης με ενίσχυση (reinforced) και η απόδειξη χρήσης της τα τελευταία τρία έτη.

Με την πρώτη προδικαστική προσφυγή, η προσφεύγουσα ζητά την ακύρωση της υπ' αρ. 35/2020 απόφασης του Διοικητικού Συμβουλίου της αναθέτουσας αρχής, η οποία ενέκρινε τα πρακτικά του διαγωνισμού και κατακύρωσε το αποτέλεσμα υπέρ της παρεμβαίνουσας εταιρείας. Επιπλέον, ζητά να γίνει δεκτή η προσφορά της, να υποχρεωθεί η αναθέτουσα αρχή να ζητήσει διευκρινίσεις για τη μετάφραση των εγγράφων της τεχνικής προσφοράς της, να αποκλειστεί η παρεμβαίνουσα και η εταιρία 'ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΜΕΛΕΤΗΤΙΚΗ ΑΤΕ' από το διαγωνισμό, να ματαιωθεί ο διαγωνισμός λόγω πλημμελειών στην προσφορά της παρεμβαίνουσας, να ακυρωθεί/ανακληθεί κάθε σχετική πράξη/παράλειψη, να απόσχει ο αναθέτων φορέας από την κατακύρωση και υπογραφή της σύμβασης, να της κοινοποιηθούν οι απόψεις του αναθέτοντος φορέα, να της δοθεί το δικαίωμα παράστασης και να της επιστραφεί το παράβολο. Με τη δεύτερη προδικαστική προσφυγή, η προσφεύγουσα ζητά την ακύρωση της υπ' αριθμ. 35/14-4-2020 απόφασης του Διοικητικού Συμβουλίου της αναθέτουσας αρχής, μόνο ως προς τον αποκλεισμό της από το διαγωνισμό και την αποδοχή της τεχνικής προσφοράς της παρεμβαίνουσας, να επανεισαχθεί στο διαγωνισμό, να αποκλεισθεί η παρεμβαίνουσα, και να της επιστραφεί το παράβολο. Αντικείμενο της σύμβασης είναι η προμήθεια εξοπλισμού για την αναβάθμιση και επέκταση των μονάδων διύλισης, ώστε να επεξεργάζονται 560 m3/h νερού και να παράγουν ίση ποσότητα πόσιμου νερού, για την αντιμετώπιση των αυξημένων υδρευτικών αναγκών της περιοχής, ειδικά κατά τη θερινή τουριστική περίοδο, με εξάμηνη διάρκεια σύμβασης.

Κατασκευή υποθαλάσσιου αγωγού...ζητείται η αναθεώρηση της 1767/2019 απόφασης του VI Τμήματος του Ελεγκτικού Συνεδρίου..Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν ανωτέρω ερμηνευτικώς δεκτά (βλ. σκέψεις 11 και 12), το Τμήμα κρίνει, κατά πλειοψηφία, ότι η ελεγχόμενη συμπληρωματική σύμβαση νομίμως καταρτίζεται σύμφωνα με τις διατάξεις των παρ. 2 και 4 του άρθρου 337 του ν. 4412/2016. Και τούτο, διότι η αξία της εν λόγω τροποποίησης ανέρχεται σε 739.949,54 ευρώ, χωρίς Φ.Π.Α. (4,41% του ποσού της αρχικής σύμβασης), και, ως εκ τούτου, είναι κατώτερη των σωρευτικώς τιθέμενων ορίων των 5.548.000 ευρώ και 2.519.338,98 ευρώ (αξία αρχικής σύμβασης χωρίς Φ.Π.Α. 16.795.593,22 Χ 15%), αντιστοίχως. Εξ άλλου, δεν μεταβάλλεται η συνολική φύση της σύμβασης, καθόσον, όπως ορθώς κρίθηκε με την προσβαλλομένη, η κατασκευή, με την ελεγχόμενη συμπληρωματική σύμβαση, της δεξαμενής αναρρύθμισης δεν είναι έργο αυτοτελές σε σχέση με τον υποθαλάσσιο αγωγό, καθόσον αποσκοπεί στην εξασφάλιση της ορθής λειτουργίας και της προστασίας αυτού, έχοντας στάθμες λειτουργίας που υπερκαλύπτουν το υψηλό σημείο (+ 44,52 m) του χερσαίου αγωγού, επιλύοντας με τον τρόπο αυτό το σχετικό πρόβλημα που δημιουργήθηκε κατά την κατασκευή του. Περαιτέρω δε, με τη συμπληρωματική σύμβαση διασφαλίζεται το ενιαίο της ευθύνης στο πρόσωπο του αναδόχου, τόσο για την κατασκευή και ορθή λειτουργία του υποθαλάσσιου αγωγού, όσο και για την παροχή της απαιτούμενης ποσότητας νερού, σύμφωνα με τις συμβατικές του υποχρεώσεις, δεδομένου και του γεγονότος ότι ο ανάδοχος έχει αναλάβει την υποχρέωση παρακολούθησης της λειτουργίας και τη συντήρηση του υποθαλάσσιου αγωγού για χρονικό διάστημα 36 μηνών. Δέχεται την αίτηση.

Κατασκευή υποθαλάσσιου αγωγού...ζητείται η ανάκληση της 811/2019 Πράξης του Ε΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου...Συνεπώς, εφόσον η κατασκευή του χερσαίου αγωγού με διαφοροποιημένα τεχνικά χαρακτηριστικά έλαβε χώρα ήδη πριν από την κατακύρωση του διαγωνισμού για την κατασκευή του υποθαλάσσιου αγωγού, τα νέα αυτά χαρακτηριστικά έπρεπε να αξιολογηθούν από την αναθέτουσα αρχή πριν την ανάθεση του αρχικού έργου κατασκευής του υποθαλάσσιου αγωγού για την επικαιροποίηση των σχετικών συμβατικών τευχών, λαμβανομένων υπόψη των σοβαρών επιπτώσεων που θα είχαν οι εν λόγω διαφοροποιήσεις στη λειτουργία του υποθαλάσσιου αγωγού (αδυναμία βαρυτικής λειτουργίας και αδυναμία επίτευξης του ορίου των 21.500 κυβικών μέτρων ημερήσιας ποσότητας ύδατος για την τροφοδοσία της ...). Ως εκ τούτου, τα περί του αντιθέτου προβαλλόμενα με την κρινόμενη αίτηση και την υπέρ αυτής παρέμβαση πρέπει να απορριφθούν ως αβάσιμα. Περαιτέρω, το γεγονός ότι η ευθύνη  επίβλεψης της κατασκευής των δύο ανωτέρω αγωγών ανήκε σε διαφορετικές  Υπηρεσίες, ήτοι στο Τμήμα Υδραυλικών και Λιμενικών Έργων της Διεύθυνσης Τεχνικών Έργων της Περιφέρειας ... στην περίπτωση του χερσαίου αγωγού και στο Τμήμα Υδραυλικών και Λιμενικών Έργων της Διεύθυνσης Τεχνικών Έργων Περιφερειακών Ενοτήτων ... στην περίπτωση του υποθαλάσσιου αγωγού, δεν συνιστά την απρόβλεπτη περίσταση που απαιτεί, εν προκειμένω, ο νόμος. Και τούτο ανεξαρτήτως του ότι και οι δύο ως άνω τεχνικές υπηρεσίες ανήκουν στην ίδια αναθέτουσα αρχή, ήτοι την Περιφέρεια ..., συνεπώς, οι ως άνω περιστάσεις που επικαλείται η αναθέτουσα αρχή για την αιτιολόγηση του απροβλέπτου που αφορούν στην έλλειψη συντονισμού και ενημέρωσης μεταξύ των ως άνω τεχνικών υπηρεσιών ώστε να μην γίνει εγκαίρως αντιληπτό ότι ο χερσαίος αγωγός είχε κατασκευασθεί με διαφορετικά τεχνικά χαρακτηριστικά, απορρέουν τελικώς από δική της ευθύνη.  Συναφώς, όπως ορθώς αναφέρεται στην προσβαλλόμενη Πράξη, δεν παρασχέθηκαν διευκρινήσεις, ούτε αποδείχθηκε ότι η όδευση του χερσαίου αγωγού σε απόσταση 200 μέτρων πριν τη Δεξαμενή Κυψέλης προβλεπόταν αρχικώς να γίνει σε χαμηλότερο σημείο στάθμης ( + 35,50 m), ότι το δεδομένο αυτό μεταβλήθηκε κατά την κατασκευή του χερσαίου αγωγού και μάλιστα σε χρόνο μεταγενέστερο της σύνταξης των μελετών του έργου του υποθαλάσσιου αγωγού και ότι δεν πρόκειται, εν προκειμένω, περί σφάλματος της αναθέτουσας αρχής κατά το σχεδιασμό του υποθαλάσσιου αγωγού που προβλέφθηκε να λειτουργεί βαρυτικά. Επιπλέον, ο ισχυρισμός που προβάλλεται με την κρινόμενη αίτηση και την παρέμβαση ότι η διαπίστωση πως τα ανωτέρω τεχνικά χαρακτηριστικά του χερσαίου αγωγού θα επέφεραν κίνδυνο υδραυλικών πληγμάτων στον υποθαλάσσιο αγωγό, ανάγεται σε ανέλεγκτη από το Δικαστήριο τεχνική κρίση της αναθέτουσας αρχής  είναι απορριπτέος ως αόριστος, άλλως ως αναπόδεικτος. Και τούτο διότι, ούτε στην 934/8-4-2019 απόφαση της Οικονομικής Επιτροπής της Περιφέρειας ... με την οποία εγκρίθηκε ο 1ος ΑΠΕ και η σύναψη της ελεγχόμενης συμπληρωματικής σύμβασης αλλά ούτε σε  κάποιο άλλο από τα λοιπά έγγραφα του φακέλου ευρίσκει αιτιολογικό έρεισμα, αλλά οψίμως προβάλλεται με την αίτηση ανάκλησης, ο ισχυρισμός ότι για τη διάγνωση των υδραυλικών πληγμάτων στον υποθαλάσσιο αγωγό απαιτούνταν περίπλοκοι υδραυλικοί υπολογισμοί, οι οποίοι ήταν δυνατόν να πραγματοποιηθούν μόνο κατά την εκπόνηση της μελέτης εφαρμογής που αποτελούσε υποχρέωση της αναδόχου με την ανάθεση του έργου και την υπογραφή της σύμβασης του υποθαλάσσιου αγωγού(βλ. σελ. 12 του τεύχους δημοπράτησης με αριθμ.4 και τίτλος « Κανονισμός Μελετών»). Σε κάθε περίπτωση, ο ανωτέρω ισχυρισμός της αιτούσας ότι η ανάγκη κατασκευής της δεξαμενής αναρρύθμισης διαπιστώθηκε με τη μελέτη εφαρμογής δεν αρκεί για να υποκαταστήσει την ως άνω ελλείπουσα ειδική αιτιολογία της 934/8-4-2019 απόφασης της Οικονομικής Επιτροπής, ούτε συνιστά αυτοτελή λόγο που δικαιολογεί τη σύναψη συμπληρωματικής σύμβασης. Ακολούθως, αν και βασίμως προβάλλεται ότι η δεξαμενή αναρρύθμισης παρουσιάζει αναγκαία συνάφεια με το αρχικό έργο του υποθαλάσσιου αγωγού, δεδομένου ότι : α) δεν είναι έργο αυτοτελές σε σχέση με τον αγωγό αυτόν, αλλά η κατασκευή της αποσκοπεί στην εξασφάλιση της ορθής λειτουργίας και της προστασίας του υποθαλάσσιου αγωγού, έχοντας στάθμες λειτουργίας που υπερκαλύπτουν το υψηλό σημείο (+ 44,52 m)του χερσαίου αγωγού και επιλύοντας με τον τρόπο αυτό, το σχετικό πρόβλημα που δημιουργήθηκε κατά την κατασκευή του και β) η κατασκευή της δεξαμενής αναρρύθμισης από τον ανάδοχο του αρχικού έργου διασφαλίζει το ενιαίο της ευθύνης στο πρόσωπό του, τόσο για την κατασκευή και ορθή λειτουργία του υποθαλάσσιου αγωγού, όσο και για την παροχή της απαιτούμενης ποσότητας νερού, σύμφωνα με τις συμβατικές του υποχρεώσεις, δεδομένου και του γεγονότος ότι ο ανάδοχος έχει αναλάβει την υποχρέωση παρακολούθησης της λειτουργίας και τη συντήρηση του υποθαλάσσιου αγωγού για χρονικό διάστημα 36 μηνών, όμως, η παραδοχή αυτή της συνάφειας της ελεγχόμενου έργου της δεξαμενής αναρρύθμισης με το αρχικό έργο κατασκευής του υποθαλάσσιου αγωγού δεν αρκεί για να καταστήσει νόμιμη την υπογραφή της ελεγχόμενης συμπληρωματικής σύμβασης, αφού η ανάγκη σύναψής της δεν οφείλεται, όπως προεκτέθηκε, σε απρόβλεπτες περιστάσεις. Ακολούθως, ο προβαλλόμενος από την αναθέτουσα αρχή λόγος περί συγγνωστής πλάνης των οργάνων της αναθέτουσας αρχής, είναι απορριπτέος ως αβάσιμος, λόγω της σταθερότητας του νομικού πλαισίου καθώς και της πάγιας νομολογίας του Δικαστηρίου τούτου ως προς τις προϋποθέσεις κατάρτισης συμπληρωματικών συμβάσεων (πρβλ. Ε.Σ. Τμ. Μείζ. -Επταμ. Σύνθεσης 2490/2015, 3998/2013, 3009, 3008/2012, 3053/2011, VI Τμ. 1043/2019 κ.ά.).Αλυσιτελώς εξάλλου προβάλλεται ότι σύμφωνα με προηγούμενη νομολογία του Δικαστηρίου έχει γίνει δεκτή η συνδρομή συγγνωστής πλάνης, καθώς το Δικαστήριο δεν δεσμεύεται, εκ του λόγου τούτου, να κρίνει διαφορετικά σε μεταγενέστερες υποθέσεις (πρβλ. Ε.Σ. VI Τμ. 734/2019).Δεν ανακαλεί την 811/2019 Πράξη του Ε Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου.

ΑΝΑΘΕΩΡΗΘΗΚΕ ΜΕ ΤΗΝ ΕΣ/ΤΜ.ΜΕΙΖ-ΕΠΤΑΜ.ΣΥΝΘ/537/2020