Η προδικαστική προσφυγή αίτησε την ακύρωση του όρου 2.2.7.β της Διακήρυξης 621/06/2019, ο οποίος απαιτούσε από τους διαγωνιζόμενους να διαθέτουν σε ισχύ κατά την ημερομηνία υποβολής προσφορών πιστοποιητικό ασφάλειας πληροφοριών ISO 27001. Η προσφυγή ισχυρίστηκε ότι ο όρος αυτός είναι άσχετος με το αντικείμενο της σύμβασης, δυσανάλογος, περιοριστικός του ανταγωνισμού και φωτογραφικός, καθώς ωφελεί μια συγκεκριμένη εταιρεία. Το αντικείμενο της σύμβασης αφορούσε τη στέγαση 132 φοιτητών του Πανεπιστημίου Πατρών σε 66 δίκλινα δωμάτια στην Πάτρα για το χρονικό διάστημα από 05.05.2019 έως 30.06.2020, με εκτιμώμενη αξία 639.540€ (χωρίς ΦΠΑ). Η προσφυγή υποστήριξε επίσης ότι η απαίτηση για πιστοποιητικό ISO 27001 δεν μπορεί να ικανοποιηθεί από την τοπική αγορά, καθιστώντας την αδικία για άλλους υποψήφιους.

Παροχή υπηρεσιών καθαριότητας...Επειδή, περαιτέρω με τον δεύτερο λόγο του ο προσφεύγων προβάλλει ότι είναι αδικαιολόγητος και αντιανταγωνιστικός ο όρος 2.2.7.70 που θεσπίζει κριτήριο επιλογής περί του ότι ο προσφέρων πρέπει να «διαθέτει ασφαλιστήριο αστικής ευθύνης τουλάχιστον 2.500.000,00 ευρώ», όρος που όμως ήδη με τις από 9-1-2020 διευκρινίσεις της αναθέτουσας τροποποιήθηκε ως εξής «Σχετικά με το ύψος της ασφαλιστικής κάλυψης Αριθμός Απόφασης: 173/2020 6 των επαγγελματικών κινδύνων που απαιτείται από τη διακήρυξη (παρ. 2.2.7.68) μειώνεται το ύψος της ασφάλισης, στο ποσό που αντιστοιχεί στο 100% της σύμβασης χωρίς ΦΠΑ, ήτοι 1.280.000 ευρώ.». Παρά ταύτα και παρά την παράταση υποβολής προσφορών έως και την 23-1-2020, ο προσφεύγων δεν υπέβαλε προσφορά, καίτοι η απαίτηση συνολικής κάλυψης του ασφαλιστηρίου μειώθηκε στο 100% της εκτιμώμενης αξίας της υπό ανάθεση σύμβασης. Σε κάθε όμως περίπτωση, δεν προβάλλει ότι η απαίτηση ασφάλισης αστικής ευθύνης σε ποσό ίσο με αυτό της εκτιμώμενης αξίας της σύμβασης είναι τυχόν υπέρμετρη και αδικαιολόγητη. Εξάλλου, μια τέτοια απαίτηση που μάλιστα αφορά ποσό ίσο με αυτό του προϋπολογισμού της διακήρυξης άνευ ΦΠΑ προκύπτει όλως εύλογη και δικαιολογημένη σε σχέση με το προφανές συμφέρον της αναθέτουσας να διασφαλιστεί έναντι κάθε κινδύνου και ζημίας τυχόν προκύψει από αντισυμβατική συμπεριφορά του αναδόχου ή ευθύνη έναντι τρίτων που θα βλαφθούν από τις υπηρεσίες του, ενώ εξάλλου, δεν απαιτήθηκε η ασφάλιση αυτή να αφορά ειδικά την υπό ανάθεση σύμβαση, αλλά κάθε επιχειρηματική δραστηριότητα του οικονομικού φορέα και άρα το όριο της, ανερχόμενο στην εκτιμώμενη αξία της διακήρυξης, συνιστά ένα ποσό συνολικής ασφαλιστικής κάλυψης με πεδίο αναφοράς πλήθος άλλων τυχόν πεδίων ευθύνης πλην αυτού της συγκεκριμένης διαδικασίας και άρα, η δια τέτοιας απαίτησης και δη τέτοιου ποσού κάλυψης, καλυπτόμενη εν τέλει βλάβη στο πλαίσιο της προκείμενης σύμβασης ενδεχομένως να είναι μικρότερη, αφού δια του παραπάνω ποσού καλύπτεται κάθε αστική ευθύνη της επιχείρησης και όχι αποκλειστικά από την προκείμενη σύμβαση. Επιπλέον, ακριβώς δεδομένου ότι δεν απαιτήθηκε η ασφάλιση να συναφθεί αποκλειστικά για την επίδικη σύμβαση, όρος που θα ήταν ενδεχομένως ιδιαίτερα περιοριστικός και συνεπαγόμενος σημαντικό κόστος για τους οικονομικούς φορείς, αλλά τέθηκε ως ένα κριτήριο οικονομικής και χρηματοοικονομικής επάρκειας που αφορά την εν γένει δραστηριότητα του οικονομικού φορέα, όπως αντίστοιχα ο κύκλος εργασιών, δεν προκύπτει ότι είναι ούτε δυσανάλογος σε σχέση με τον επιδιωκόμενο σκοπό ανάδειξης φερέγγυου αναδόχου ούτε ιδιαίτερα περιοριστικός και αδικαιολόγητος. Άλλωστε, κατ’ άρ. 75 παρ. 3 Ν. 4412/2016 οι αναθέτουσες αρχές δύνανται να θεσπίζουν κριτήρια επιλογής κατά τα οποία οι οικονομικοί φορείς θα πρέπει να «διαθέτουν την αναγκαία οικονομική και χρηματοδοτική ικανότητα για την εκτέλεση της σύμβασης. Για το σκοπό αυτόν, οι αναθέτουσες αρχές … Μπορούν επίσης να απαιτούν κατάλληλο επίπεδο ασφαλιστικής κάλυψης έναντι επαγγελματικών κινδύνων.». Άρα, ρητά εκ του νόμου η ασφάλιση έναντι επαγγελματικών κινδύνων καταλλήλου επιπέδου, ορίζεται ως παραδεκτό κριτήριο επιλογής, ενώ ως τέτοιο κατάλληλο επίπεδο αν μη τι άλλο προδήλως παραδεκτά μπορεί να οριστεί το ανώτατο ύψος της υπό σύναψη σύμβασης, ιδίως αφού η ασφαλιστική  κάλυψη δεν θα προορίζεται ειδικώς για την τελευταία, αλλά ως ένας δείκτης και ένα εχέγγυο ότι ο ανάδοχος μπορεί να καλύψει τυχόν ζημίες εκ της εκτέλεσης των συμβατικών του υποχρεώσεων, σε περίπτωση αρνητικής εξέλιξης. Ακόμη, ο προσφεύγων ουδόλως προσδιορίζει ποιο τυχόν ύψος θα ήταν εύλογο και από ποιο σημείο και άνω, η απαίτηση καθίσταται κατ’ αυτόν αδικαιολόγητη. Επίσης, ουδόλως αναφέρει ούτε στοιχειοθετεί ότι αυτός εμποδίζεται τυχόν να αποκτήσει το προσόν αυτό, ακόμη και δια στήριξης σε ικανότητες τρίτων και ως προς ποιο επίπεδο και άνω, αλλά αορίστως βάλλει κατ’ αυτού. Ομοίως αορίστως προβάλλει ότι αποκλείονται εκ του ως άνω όρου όλες εκτός από συγκεκριμένες ή συγκεκριμένη εταιρία, που δεν κατονομάζει, ενώ εξάλλου η τυχόν κατοχή από έναν οικονομικό φορέα τέτοιου ύψους ασφαλιστηρίου, ουδόλως εμποδίζει τον ίδιο και οιονδήποτε τρίτο να το αποκτήσει και αυτός το προσόν αυτό. Eξάλλου, η μη κατοχή από τον οικονομικό φορέα συγκεκριμένου ζητούμενου προσόντος δεν σημαίνει ότι η απαίτηση είναι αντιανταγωνιστική, πολλώ δε μάλλον φωτογραφική υπέρ οιουδήποτε άλλου ή ακόμη και περισσοτέρων που την πληρούν. Ακόμη, κατ’ άρ. 346 και 360 παρ. 1 Ν. 4412/2016, το δικαίωμα προδικαστικής προστασίας κατοχυρώνεται υπέρ οικονομικών φορέων προς προστασία του δικαιώματος τους να συμμετάσχουν σε διαδικασία ανάθεσης δημόσιας σύμβασης και να τη διεκδικήσουν για να την αναλάβουν, άρα υπέρ οικονομικών φορέων με πρόθεση συμμετοχής σε τέτοια διαδικασία, που όμως παρεμποδίζονται ως προς το δικαίωμα τους αυτό από συγκεκριμένους προσβαλλόμενους εξ αυτών όρων.Σε κάθε περίπτωση, ο προσφεύγων εν τέλει δεν υπέβαλε προσφορά, καίτοι το απαιτούμενο επίπεδο κάλυψης μειώθηκε κατά 48,8% και άρα, δεν προκύπτει εν τέλει, και δια τούτου, η πρόθεση του να μετάσχει όντως στη διαδικασία, συμμετοχή που τυχόν εμποδιζόταν ειδικώς δια των προσβαλλόμενων όρων. Τα ανωτέρω δε, που ισχύουν και για τον πρώτο ανωτέρω λόγο του, ισχύον επιπλέον του ότι στον διαγωνισμό εν τέλει υπεβλήθησαν δύο προσφορές, οι οποίες επικαλούνται την πλήρωση των προκείμενων προσβαλλόμενων όρων του πρώτου και του δεύτερου λόγου της προσφυγής. Άρα, ασχέτως εκπροθέσμου της προσφυγής, και ο δεύτερος λόγος της προσφυγής προκύπτει και αβάσιμος, αλλά και περαιτέρω, απαράδεκτος λόγω έλλειψης ειδικότερου επί των ισχυρισμών του εννόμου συμφέροντος. 

«Μελέτη καταγραφής του υπάρχοντος οδικού δικτύου της χώρας, ανά Δημοτική Ενότητα (ΔΕ), στις περιοχές εκτός των ρυμοτομικών σχεδίων των πόλεων, εκτός των ορίων των οικισμών των νομίμως υφιστάμενων προ του έτους 1923 και των οικισμών μέχρι 2000 κατοίκους», συνολικής εκτιμώμενης αξίας 29.721.450,20 ευρώ πλέον ΦΠΑ(...)Με δεδομένα αυτά, το Κλιμάκιο κρίνει ότι επιτρεπτώς και με στόχο τη διασφάλιση εκδήλωσης ενδιαφέροντος από οικονομικούς φορείς με αποδεδειγμένα εξειδικευμένη εμπειρία σε παρόμοιες με την προκηρυσσόμενη μελέτες σε βάθος χρόνου, συνεπώς, εντός των ορίων της διακριτικής ευχέρειας που διαθέτει η αναθέτουσα Αρχή, τίθεται ο όρος περί εκπόνησης παρόμοιων μελετών από τους υποψηφίους κατά την τελευταία οκταετία πριν την λήξη της προθεσμίας υποβολής προσφορών, για την ευρύτερη δυνατή συμμετοχή στο διαγωνισμό και την ανάπτυξη συνθηκών υγιούς ανταγωνισμού. Αντιθέτως, ωστόσο, δεν αιτιολογείται επαρκώς, σε αναλογία και με τον αριθμό των λοιπών καθοριζόμενων μελετών συναφούς αντικειμένου των υπ’ αριθ. 1 έως 3 κατηγοριών του άρθρου 19.3.β της διακήρυξης, η απαίτηση για προσκόμιση οκτώ (8) τουλάχιστον, και όχι λιγότερων, έργων/μελετών αναφορικά με τα έργα χαρτογραφικών υποβάθρων. Τούτο, διότι το επί ποινή αποκλεισμού ζητούμενο ελάχιστο όριο των οκτώ (8) σχετικών έργων δημιουργίας και ενημέρωσης ψηφιακής γεωγραφικής βάσης δεδομένων τοπογραφικού υποβάθρου (τελούντων, πάντως, σε απόλυτη συνάφεια κατά αντικείμενο με το τελικό παραδοτέο της προς ανάθεση σύμβασης) εμφανίζεται αυθαίρετο, ήτοι χωρίς να παρατίθενται οι αντικειμενικοί λόγοι που καθιστούν αυτό επιβεβλημένο ή πρόσφορο, προκειμένου να εξασφαλισθεί η συμμετοχή οικονομικών φορέων με επαρκή και κατάλληλα προσόντα για την καλή εκτέλεση της σύμβασης, συνεπώς, βαίνει πέραν του αναγκαίου μέτρου που ορίζει η επιλογή της βέλτιστης εν προκειμένω προσφοράς. Ομοίως, ο όρος περί υποχρεωτικής δήλωσης μίας κατηγορίας ανά προτεινόμενη μελέτη εκ μέρους των διαγωνιζομένων (ήτοι διαφορετικών ανά κατηγορία μελετών) παρίσταται δυσανάλογος σε σχέση με τον ανωτέρω επιδιωκόμενο σκοπό και, ως εκ τούτου, περιοριστικός για τους, έχοντες τη σχετική ικανότητα, ενδιαφερόμενους φορείς, καθώς δεν τεκμηριώνεται ο τρόπος, με τον οποίο η συγκεκριμένη προδιαγραφή θα εξασφαλίσει την ευρύτερη δυνατή πρόσβαση στον διαγωνισμό, συνεκτιμώμενης της φύσης και των ιδιαιτεροτήτων της σύμβασης, και θα συμβάλει πράγματι τόσο στην αποτελεσματική εκπόνηση της μελέτης όσο και στην, επικαλούμενη από την αναθέτουσα Αρχή, ενίσχυση της ασφάλειας δικαίου.Ο έλεγχος της επιμέρους φάσης της προδικασίας (σχεδίου της διακήρυξης) για την ανάδειξη αναδόχου της σύμβασης με αντικείμενο την ανάθεση, από το Τεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδος, της εκπόνησης της «Μελέτης ... απέβη αρνητικός.

Καταπολέμηση κουνουπιών...Με δεδομένα αυτά, το Κλιμάκιο κρίνει ότι:α) Μη νομίμως, σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στη σκέψη 3, τόσο η από 27.3.2013 γνωμοδότηση της επιτροπής του διαγωνισμού για την τεχνική αξιολόγηση των προσφορών των διαγωνιζόμενων όσο και η 220/29.3.2013 απόφαση της Οικονομικής Επιτροπής, που την ενέκρινε, αρκούνται απλώς σε παράθεση βαθμολογίας για τα κριτήρια βαθμολόγησης που τέθηκαν με τη διακήρυξη, χωρίς να περιλαμβάνουν την παραμικρή λεκτική αιτιολόγηση της κρίσης τους με συνεκτίμηση των κριτηρίων και των τεχνικών προσφορών των διαγωνιζομένων και συγκριτική τους εκτίμηση με αναφορά σε συγκεκριμένα στοιχεία.. Η εν λόγω δε νομική πλημμέλεια είναι εν προκειμένω ουσιώδης, δεδομένου ότι η βαθμολογία που έλαβαν οι διαγωνιζόμενοι στο στάδιο της τεχνικής αξιολόγησης των προσφορών τους επηρέασε κατά 75%, σύμφωνα με τη σχετική πρόβλεψη της διακήρυξης (άρθρο 19 του Μέρους Α΄ αυτής), την τελική τους βαθμολογία και επομένως το αποτέλεσμα του διαγωνισμού και την ανάδειξη του αναδόχου. Μειοψήφισε η Πρόεδρος του Κλιμακίου κατά τη γνώμη της οποίας η έλλειψη λεκτικής αιτιολόγησης κατά την αξιολόγηση των προσφορών δεν συνιστά στην προκειμένη περίπτωση ουσιώδη νομική πλημμέλεια. Ειδικότερα στην ομάδα κριτηρίων Α, μόνο η αξιολόγηση του κριτηρίου Α1 παρίσταται αναιτιολόγητη, καθόσον οι προσφορές και των δύο υποψηφίων έλαβαν, κατά τα προβλεπόμενα από τη διακήρυξη, το χαρακτηρισμό «ικανοποιητική» και βαθμολογήθηκαν εντός της ίδιας κλίμακας χωρίς ειδικότερη αιτιολόγηση και συγκριτική εκτίμηση. Στο κριτήριο Α2 η μεν πρώτη υποψήφια έλαβε το χαρακτηρισμό «ικανοποιητική», που κατά τη διακήρυξη σημαίνει ότι καλύπτει πλήρως τις προδιαγραφές του κριτηρίου, ενώ η επιλεγείσα ως ανάδοχος έλαβε το χαρακτηρισμό «εξαίρετη», κρίθηκε δηλαδή ότι υπερκαλύπτει τις απαιτούμενες προϋποθέσεις, και ως εκ τούτου στο σημείο αυτό δεν απαιτείται και ειδικότερη αιτιολόγηση της αξιολόγησής τους, ενώ στο κριτήριο Α3 η επιλεγείσα βαθμολογήθηκε με χαμηλότερο βαθμό από τη ως δεύτερη καταταγείσα υποψήφια. Συναφώς στην ομάδα κριτηρίων Β, που βαθμολογείται με μεγαλύτερο συντελεστή βαρύτητας, μόνο στο κριτήριο Β1 η αξιολόγηση παρίσταται αναιτιολόγητη για τους ίδιους λόγους όπως και στην περίπτωση του κριτηρίου Α1, ενώ σε όλα τα λοιπά κριτήρια και οι δύο υποψήφιες βαθμολογήθηκαν με τον ίδιο βαθμό. Ενόψει αυτών, συνυπολογιζομένων των συντελεστών βαρύτητας των κριτηρίων και λαμβανομένου υπόψη ότι η οικονομική προσφορά της αναδόχου ήταν χαμηλότερη, η βαθμολογία των κριτηρίων Α1 και Β1 δεν επέδρασε τόσο στην τελική βαθμολογία ώστε να μεταβάλει το αποτέλεσμα του διαγωνισμού, και για το λόγο αυτό η έλλειψη ειδικής λεκτικής αποτύπωσης της αξιολόγησης των δύο αυτών κριτηρίων δε συνιστά στη συγκεκριμένη περίπτωση ουσιώδη νομική πλημμέλεια.β) Σε κάθε περίπτωση, προϋπόθεση για την υπογραφή του ελεγχόμενου σχεδίου σύμβασης είναι i) να έχει ολοκληρωθεί η διαδικασία ανάληψης των σχετικών δημοσιονομικών υποχρεώσεων, σύμφωνα με τα άρθρα 21 παρ. 2, 6 και 13 του ν. 2362/1995, και 2 παρ. 2, 3 και 4 παρ. 3 του π.δ. 113/2010 (βλ. Ε.Σ. VI Tμ. 23/2012, Ζ΄ Κλιμ. 69, 54/2013, 319/2011), ii) να απαλειφθεί το άρθρο 2 του Μέρους Α΄ της διακήρυξης, ως όρος του Παραρτήματος Ι του σχεδίου, κατά το μέρος που αναφέρεται στη σύναψη συμπληρωματικών συμβάσεων και συμβάσεων ανάθεσης νέων παρόμοιων με τις ανατιθέμενες υπηρεσιών με τον ανάδοχο της ελεγχόμενης σύμβασης, κατ’ εφαρμογή του άρθρου 25 παρ. 4 του π.δ. 60/2007, καθότι με τον επίμαχο όρο προβλέπεται, κατά την κρίση του Κλιμακίου, η δυνητική ενεργοποίηση ενός ειδικά προσδιορισμένου κατ’ είδος (αφορά σε υπηρεσίες προνυμφοκτονίας, επίγειας ακμαιοκτονίας υπέρμικρου όγκου/ULV, υπολειμματικής ακμαιοκτονίας, αεροψεκασμών για προνυμφοκτονία και περιορισμένη ακμαιοκτονία, αεροψεκασμών υπέρμικρου όγκου), ποσότητα και προϋπολογισμό (αφορά σε υπηρεσίες αξίας μέχρι 300.000,00 ευρώ, η οποία υπολογίζεται επί τη βάσει των οικείων τιμών μονάδας της διακήρυξης και της σύμβασης) δικαιώματος της αναθέτουσας αρχής, κι επομένως γνήσιου δικαιώματος προαίρεσης αυτής σύμφωνα με το άρθρο 8 παρ. 1 του π.δ. 60/2007, για την ενεργοποίηση του οποίου δεν απαιτείται η προσφυγή στις ανωτέρω διαδικασίες διαπραγμάτευσης με την ανάδοχο της ελεγχόμενης σύμβασης, και iii) να απαλειφθεί ο όρος του άρθρου 13.1 του σχεδίου, ως μη νόμιμος, καθότι αφενός είναι αόριστος ως προς την προϋπολογιζόμενη δαπάνη του, αφού ούτε στη διακήρυξη ούτε στο σχέδιο σύμβασης προβλέπεται προϋπολογισμός της ενδεχόμενης παράτασης ή τροποποίησής της, αφετέρου δε δεν περιλήφθηκε ούτε στη διακήρυξη ούτε στις δημοσιευθείσες περιλήψεις της, γεγονός που αν είχε συμβεί ενδεχομένως να είχε ως αποτέλεσμα τη συμμετοχή και άλλων ενδιαφερομένων στο διαγωνισμό και την ανάπτυξη μεγαλύτερου ανταγωνισμού (Ε.Σ. VI Tμ. 1004/2013, Ζ΄ Κλιμ. 42/2013, 243, 235/2012, 102, 89/2011).

ΑΝΑΚΛΗΘΗΚΕ ΜΕ ΤΗΝ ΕΣ.ΤΜ.6/2642/2013