Προμήθεια υλικών:Με δεδομένα αυτά, η προμήθεια σωληνώσεων για λιμνοδεξαμενή δεν μπορεί να θεωρηθεί ομοειδής με την προμήθεια ηλεκτροκινητήρων και αντλητικών συγκροτημάτων για αντλιοστάσιο καθώς πρόκειται για υλικά διαφορετικής κατασκευής που προορίζονται για τοποθέτηση σε διαφορετικές εγκαταστάσεις. Περαιτέρω, εφόσον το έργο της λιμνοδεξαμενής δεν είναι αμιγώς αρδευτικό ώστε να τίθεται θέμα εγγραφής της εντελλόμενης δαπάνης στις πιστώσεις της Υπηρεσίας Άρδευσης, ορθώς η σχετική δαπάνη βάρυνε τις πιστώσεις της Υπηρεσίας Τεχνικών Έργων.

Αναβάθμιση υποδομών Η/Μ εξοπλισμού, συστημάτων διαχείρισης και ανάλυσης ενεργειακού προφίλ της ΔΕΥΑ.(...)Με τον επίμαχο, συνεπώς, όρο του ως άνω άρθρου 2.2.6 περ. α΄ αποκλείεται κατά τρόπο αυθαίρετο και αντιφατικό η εμπειρία υποψηφίου που μπορεί να έχει αποκτηθεί από την εκτέλεση συμβάσεων με αντικείμενο την προμήθεια επιφανειακών αντλητικών συγκροτημάτων προς την Ε.ΥΔ.Α.Π. και την Ε.Υ.Α.Θ., δεδομένου άλλωστε ότι ουδόλως προβάλλεται ότι υπάρχει τεχνική διαφοροποίηση των επιφανειακών αντλητικών συγκροτημάτων των εν λόγω φορέων σε σχέση με εκείνα που ζητούνται με την επίμαχη διακήρυξη. Ανεξαρτήτως των ανωτέρω,  o πρώτος προβαλλόμενος ισχυρισμός παρίσταται αβάσιμος και ως προς το δεύτερο σκέλος του, ήτοι ότι τα συστήματα υδροδότησης της Ε.ΥΔ.Α.Π. και της Ε.Υ.Α.Θ. βασίζονται σε επιφανειακά αντλητικά συγκροτήματα και όχι σε υπόγεια συστήματα γεωτρήσεων. H σύνθετη φύση της επίμαχης σύμβασης, η ευρεία διακριτική ευχέρεια προς καθορισμό των κριτηρίων ποιοτικής επιλογής και η επιμήκυνση του χρονικού διαστήματος αναφοράς της ζητούμενης εμπειρίας (σε πέντε έτη) δεν δικαιολογούν τον, κατά τα ανωτέρω εκτεθέντα, αυθαίρετο περιορισμό των φορέων από τους οποίους μπορεί να αντληθεί η επίμαχη εμπειρία. viii) Ενόψει της φύσης και της έκτασης της επίμαχης πλημμέλειας, συνεπεία της οποία περιορίσθηκε ουσιωδώς ο κύκλος των δυνάμενων να συμμετάσχουν παραδεκτά στον ελεγχόμενο διαγωνισμό φορέων και δεδομένου ότι, στην προκειμένη περίπτωση, δεν αναπτύχθηκε επαρκής ανταγωνισμός το Δικαστήριο κρίνει ότι συντρέχει ουσιώδης πλημμέλεια της διαγωνιστικής διαδικασίας.Για τους λόγους αυτούς.Απορρίπτει την προσφυγή ανάκλησης και την υπέρ αυτής ασκηθείσα παρέμβαση. Δεν ανακαλεί την  89/2023 Πράξη του Στ΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου.

ΕΡΓΑ.(κατάτμηση) Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στις προηγούμενες σκέψεις, το Τμήμα άγεται στην κρίση ότι το αντικείμενο των εν λόγω απ’ ευθείας αναθέσεων είναι η εκτέλεση δημοτικών έργων, κατά την έννοια  του άρθρου 1 παρ.1 του ν. 3669/2008, τα οποία συνίστανται στην επισκευή ή αντικατάσταση των ηλεκτρομηχανολογικών αντλητικών συγκροτημάτων των υδρευτικών γεωτρήσεων διάφορων δημοτικών διαμερισμάτων του Δήμου...(..)Περαιτέρω, το Τμήμα κρίνει ότι τα ανωτέρω έργα δεν είναι χωριστά και αυτοτελή έργα, αλλά αποτελούν ένα ενιαίο δημοτικό έργο, διότι περιλαμβάνουν τις ίδιες εργασίες για την κατασκευή τους -εργασίες επισκευής αντλιοστασίων- οι οποίες εκτελούνται στον ίδιο γεωγραφικό χώρο (Δημοτικά Διαμερίσματα του Δήμου …), κατά την ίδια χρονική περίοδο (υπογραφή συμβάσεων τον Δεκέμβριο του 2011) και επιπλέον ανατέθηκαν στον ίδιο εργολάβο. Κατά συνέπεια, έχει γίνει κατάτμηση του ενιαίου αυτού έργου σε επτά επιμέρους έργα με το χαρακτηρισμό αυτών ως αυτοτελών έργων...(..)Ο ισχυρισμός δε του Δήμου ότι στην πραγματικότητα οι εν λόγω «εργασίες» αφορούν ανάγκες που προέκυψαν τη θερινή περίοδο, όπου η ανάγκη υδροδότησης είναι αυξημένη απορρίπτεται ως αναπόδεικτος. Τέλος και υπό την εκδοχή ότι θα μπορούσε να θεωρηθεί ότι συνέτρεξε επείγουσα ανάγκη  οι εν λόγω αποφάσεις εκδόθηκαν από αναρμόδιο όργανο, ήτοι από το Δήμαρχο, καθόσον σύμφωνα με το άρθρο 72 του ν. 3852/2010, αρμόδιο όργανο για την απ’ ευθείας ανάθεση εκτέλεσης έργων σε εξαιρετικά επείγουσες περιπτώσεις είναι η Οικονομική Επιτροπή του Δήμου....Κατ’ ακολουθίαν των ανωτέρω, οι εντελλόμενες δαπάνες δεν είναι νόμιμες και τα υπό κρίση χρηματικά εντάλματα πληρωμής δεν πρέπει να θεωρηθούν.

Παροχή υπηρεσιών...:Με αυτά τα δεδομένα το αντικείμενο της σύμβασης, συνιστάμενο αφενός στην αποτύπωση του δικτύου άρδευσης του Δήμου και των χαρακτηριστικών του και αφετέρου - και κατά το μεγαλύτερο μέρος του -, στη διοικητική υποστήριξη του Δήμου για την προετοιμασία του φακέλου και ωρίμανση της προαναφερθρείσας πράξης προς χρηματοδότησή της από το Πρόγραμμα Αγροτικής Ανάπτυξης 2014 – 2020, εμπίπτει μεν στις αρμοδιότητες του Αυτοτελούς Τμήματος Προγραμματισμού, Οργάνωσης και Πληροφορικής και του επιμέρους Γραφείου Προγραμματισμού, Ανάπτυξης και Οργάνωσης, ωστόσο, δοθέντος ότι το εν λόγω Τμήμα δεν έχει στελεχωθεί (.... βεβαίωση του Δημάρχου), στη συγκεκριμένη περίπτωση προκύπτει αντικειμενική αδυναμία του Δήμου να διεκπεραιώσει το άνω έργο με ίδια μέσα. Εξάλλου, οι πέντε υπάλληλοι, συναφούς με την άνω υπηρεσία ειδικότητας, οι οποίοι στελεχώνουν ήδη τη Διεύθυνση Τεχνικών Υπηρεσιών και Πολεοδομίας και οι έξι υπάλληλοι ειδικότητας Διοικητικού - Οικονομικού, οι οποίοι έχουν τοποθετηθεί σε διάφορα Τμήματα του Δήμου, κρίνονται απολύτως απαραίτητοι για την εύρυθμη λειτουργία των Τμημάτων τους και δεν θα μπορούσαν να στελεχώσουν παράλληλα το ως άνω Αυτοτελές Τμήμα (βλ. Κ.Π.Ε.Δ. VII Τμ. 271/2018). Περαιτέρω, σύμφωνα με το άρθρο 50 του ν. 4314/2014, η εκτίμηση περί διοικητικής, χρηματοοικονομικής και επιχειρησιακής ικανότητας του δικαιούχου να λάβει χρηματοδότηση από το ΕΣΠΑ 2014 – 2020, διενεργείται από αρμόδια διαχειριστική αρχή, κατά τη διαδικασία αξιολόγησης της εκάστοτε πράξης και πριν την επιλογή αυτής για χρηματοδότηση από το ΕΣΠΑ, ως εκ τούτου δεν συνάπτεται με το αντικείμενο της επίμαχης σύμβασης και δεν επηρεάζει την υπό κρίση δαπάνη. Πέραν τούτου, η διαχειριστική επάρκεια του δικαιούχου μπορεί σε κάθε περίπτωση να καλυφθεί μέσω συνεργασίας με εξωτερικό φορέα (βλ. Κ.Π.Ε.Δ. VII Τμ. 271/2018). Τέλος, με το έγγραφο επανυποβολής του χρηματικού εντάλματος ο Δήμος παραθέτει αναλυτικά στοιχεία σχετικά με τις απαιτούμενες ώρες εργασίας, τις ειδικότητες των εργαζομένων και το ωριαίο κόστος εργασίας ανά ειδικότητα και ως εκ τούτου το προϋπολογισθέν ποσό της σύμβασης είναι ελέγξιμο και ορισμένο. Κατ’ ακολουθία, η ελεγχόμενη δαπάνη είναι νόμιμη και το χρηματικό ένταλμα πρέπει να θεωρηθεί.

Προμήθεια και εγκατάσταση αντλητικών συγκροτημάτων(...) Με  δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά ανωτέρω, το Κλιμάκιο κρίνει ότι το αντικείμενο της συναφθείσας μεταξύ του Δήμου ..... και του ανωτέρω αναδόχου σύμβασης δεν αφορά σε εκτέλεση έργου, καθόσον οι εκτελούμενες εργασίες, ανεξαρτήτως των τεχνικών απαιτήσεών τους, δεν εμπίπτουν στην έννοια του δημοσίου έργου, όπως αυτή προσδιορίζεται από τις διατάξεις του άρθρου 1 παρ. 3 του ν. 3669/2008. Περαιτέρω, όμως, το κυρίως αντικείμενο της εν λόγω σύμβασης, όπως περιγράφεται παραπάνω, συνίσταται στην προμήθεια και εγκατάσταση ενός αντλητικού συγκροτήματος τύπου υποβρυχίου και ενός ομαλού εκκινητού (softstarter) με ενσωματωμένα όλα τα όργανα ασφάλισης και διακοπής. Συνεπώς, η σύμβαση αυτή αποτελεί σύμβαση προμηθειών και υπάγεται στις διατάξεις της νομοθεσίας περί προμηθειών, δεδομένου ότι η προμήθεια των ανωτέρω υλικών έχει μείζονα οικονομική σημασία έναντι της δαπάνης των εργασιών για την εξαγωγή της κατεστραμμένης αντλίας και την εγκατάσταση των νέων υλικών, ενώ δεν προκύπτει ότι το αποτέλεσμα των εν λόγω εργασιών καθίσταται συστατικό του εδάφους, υπό την έννοια που προεκτέθηκε, ούτε ότι για την εκτέλεσή των εργασιών αυτών απαιτούνται ειδικές τεχνικές γνώσεις και εξειδικευμένο επιστημονικό τεχνικό προσωπικό. Συνακόλουθα, αφού η εν λόγω σύμβαση αφορά στη διενέργεια προμηθειών, ο ανάδοχος δεν δικαιούται ποσού για απρόβλεπτες δαπάνες, οι οποίες προβλέπονται και καταβάλλονται μόνο κατά την εξόφληση λογαριασμών που αφορούν στην εκτέλεση δημοσίων έργων και υπό τις προϋποθέσεις που ορίζονται στις οικείες διατάξεις. Τέλος, στην καταβαλλόμενη με το επίμαχο χρηματικό ένταλμα δαπάνη για την προμήθεια και εγκατάσταση των ως άνω αγαθών, έπρεπε να γίνει παρακράτηση φόρου εισοδήματος με συντελεστή 4% (για την δαπάνη προμήθειας) και 8% (για την δαπάνη εξαγωγής και εγκατάστασης), και όχι 1% συντελεστής με τον οποίο γίνεται παρακράτηση στην περίπτωση των εργοληπτών κατασκευής τεχνικών έργων. Κατ’ ακολουθίαν των ανωτέρω, η εντελλόμενη δαπάνη είναι μη νόμιμη  και το επίμαχο χρηματικό ένταλμα δεν πρέπει να θεωρηθεί.

ΕΡΓΑ. Συμπληρωματικες συμβασεις.(..) ζητείται η ανάκληση της 367/2017 Πράξης του Ε΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου, με την οποία κρίθηκε ότι κωλύεται η υπογραφή της 1ης Συμπληρωματικής Σύμβασης του έργου «Κατασκευή έργων μεταφοράς και διανομής νερού λίμνης ..., Α΄φάση» (..) Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με τα όσα έγιναν δεκτά στη σκέψη ΙΙ της παρούσας, το Τμήμα, κρίνει ότι δεν συντρέχουν οι προϋποθέσεις του άρθρου 57 του ν. 3669/2008 για τη σύναψη της ελεγχόμενης συμπληρωματικής σύμβασης κατά τα ορθώς κριθέντα υπό του Κλιμακίου, καθόσον ούτε από την αιτιολογική έκθεση που συνοδεύει τον 2ο Α.Π.Ε. ούτε από τα λοιπά στοιχεία του φακέλου αποδεικνύεται η συνδρομή των επικαλούμενων ως απρόβλεπτων περιστάσεων, απορριπτομένων ως αβασίμων των περί του αντιθέτου ισχυρισμών του αιτούντος και της παρεμβαίνουσας. ...Αντιθέτως, η ύπαρξη αγωγού καυσίμων της Πολεμικής Αεροπορίας στην ευρύτερη περιοχή είναι γνωστή στους κατοίκους και η ανυπαρξία χαρτογράφησης είναι ένα δεδομένο που έπρεπε να έχει ληφθεί υπόψη κατά την εκπόνηση της μελέτης ..... Περαιτέρω, η χρήση των τάφρων για την τροφοδοσία της λίμνης από τον ... ποταμό προς διασφάλιση της απαιτούμενης για τη διάσωση της πανίδας ελάχιστης στάθμης υδάτων δεν δύναται να θεωρηθεί ως απρόβλεπτη περίσταση, διότι τούτο προβλεπόταν ρητά από την 112839/18.12.2000 Κ.Υ.Α, ενώ η πλήρωση της λίμνης με νερό λόγω της έγκαιρης ολοκλήρωσης του έργου «Κατασκευή των απαιτούμενων έργων τροφοδοσίας της λίμνης ... από τον ποταμό ...» έπρεπε και ήταν εφικτό, κατά την κοινή πείρα και λογική, να είχε προβλεφθεί στην αρχική μελέτη του έργου. Ομοίως, δεν δύναται να θεωρηθούν απρόβλεπτες περιστάσεις οι συχνές κλοπές υλικών και οι διαρρήξεις των αντλιοστασίων ενόψει της ιδιαίτερα μεγάλης έκτασης της περιοχής εκτέλεσης του έργου και της μη γειτνίασής της με αστικό ιστό. Επιπροσθέτως, οι εργασίες δημιουργίας συστημάτων παρακολούθησης, διαχείρισης και ασφάλειας του έργου δεν μπορούν να αποτελέσουν αντικείμενο της ελεγχόμενης συμπληρωματικής σύμβασης, ελλείψει οποιασδήποτε αναφοράς στην αιτιολογική έκθεση στους λόγους για τους οποίους οι εργασίες αυτές δεν μπορούν, αν και αυτοτελείς σε σχέση με τις λοιπές εργασίες και ως εκ τούτου μη απαραίτητες για την τελειοποίησή τους, να διαχωρισθούν από τη κύρια σύμβαση χωρίς τη δημιουργία ιδιαίτερων προβλημάτων, ενώ οι προβαλλόμενοι  με την αίτηση ανάκλησης ισχυρισμοί είναι απορριπτέοι ως αβάσιμοι, καθόσον ανάγονται σε εκτιμήσεις και υπολογισμούς οικονομικής φύσης για τη σκοπιμότητα σύναψης συμπληρωματικής σύμβασης, αντί δημοπράτησης των επίμαχων εργασιών, που δεν συνιστούν νόμιμο λόγο για τη σύναψη της ελεγχόμενης συμπληρωματικής σύμβασης. Επιπλέον, το Τμήμα κρίνει ότι η δαπάνη για την κάλυψη της τιμής της αύξησης των τιμών μετασχηματιστών, αεροφυλακίων και αντλητικών συγκροτημάτων, ύψους 234.637,93 ευρώ, που επήλθε από την υποχρεωτική εφαρμογή νέων κανονισμών, δύναται να καλυφθεί από το κονδύλι των απροβλέπτων, που ανέρχεται στο ποσό των 250.633,73 και ως εκ τούτου επαρκεί.  Δεν ανακαλεί την 367/2017 Πράξη του Ε΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου

ΑΝΑΘΕΩΡΗΘΗΚΕ ΜΕ ΤΗΝ ΕΣ/ΤΜ.ΜΕΙΖ-ΕΠΤΑΜ.ΣΥΝΘ/335/2018

 

 

ΠΑΡΟΧΗ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ:Επιδιώκεται η ανάκληση της 471/2022 Πράξης του Στ΄ Κλιμακίου (...)Όπως ήδη εκτέθηκε ανωτέρω (βλ. σκέψη 17), η επίμαχη σύμβαση συνάπτεται άμεσα με την παροχή αγαθού ζωτικής σημασίας για το κοινωνικό σύνολο (υπηρεσίες ύδρευσης), που υπόκειται σε ιδιαίτερες απαιτήσεις ως προς την συνέχεια και ποιότητα των παρεχομένων υπηρεσιών. Το επιμέρους συμβατικό αντικείμενο της διακήρυξης είναι μεικτό και περιλαμβάνει αφενός την προμήθεια εξοπλισμού αντλητικών συγκροτημάτων γεωτρήσεων αφετέρου την εγκατάσταση και θέση του σε λειτουργία  όπως επίσης και την παροχή υπηρεσιών συντήρησης και επισκευής του κατά τη διάρκεια της περιόδου εγγυημένης λειτουργίας, γεγονός που δικαιολογεί την πρόβλεψη ειδικών απαιτήσεων τεχνικής και επαγγελματικής ικανότητας για την διασφάλιση της ορθής εκτέλεσης της σύμβασης, κατά τα ανωτέρω εκτεθέντα (βλ. σκέψη 5). Περαιτέρω, ο (μηχανολόγος ή ηλεκτρολόγος) μηχανικός, με τον οποίο απαιτείται να συνεργάζονται οι υποψήφιοι φορείς κατά τα προβλεπόμενα στα άρθρα 2.2.6 β΄ και 2.2.9.2. παρ. Β.4 περ. β΄  της διακήρυξης, έχει σύνθετα καθήκοντα αφού είναι υπεύθυνος για την επίβλεψη της ορθής εκτέλεσης των εργασιών τοποθέτησης του εξοπλισμού και συντήρησής του καθ’ όλη τη διάρκεια της σύμβασης  αλλά  και επικεφαλής  της ομάδας υλοποίησης του έργου. Στο πλαίσιο των καθηκόντων του αυτών εποπτεύει συνολικά τον προγραμματισμό, την προετοιμασία και την εκτέλεση των αναγκαίων εργασιών,  παρευρίσκεται στους χώρους εγκατάστασης κατά την εκτέλεση εργασιών, συμμετέχει σ’ όλες τις συναντήσεις - συσκέψεις  ενώ βαρύνεται και με σειρά ειδικότερων καθηκόντων για τις αναγκαίες προεργασίες εκτέλεσης της σύμβασης  (βλ. παρατεθέντες στη σκ. 9 όρους του Παραρτήματος Ι – Μέρος Α’ και του Παραρτήματος ΙΙ, άρθρα 8ο και 9ο  της διακήρυξης). Εξάλλου, η κατοχή ορισμένης γενικής επαγγελματικής εμπειρίας, πέραν της σωρευτικά απαιτούμενης ειδικής εμπειρίας σε εργασίες επίβλεψης ανάλογων εργασιών, αποτελεί, κατά την κοινή πείρα, στοιχείο δηλωτικό  αυξημένης  επαγγελματικής επάρκειας του μηχανικού (πρβλ. άλλωστε και – μη  ευθέως  εφαρμοζόμενες   -  ρυθμίσεις των άρθρων 117 και 118  του ν. 4472/2017 και άρθρα 3 παρ. 4 και 13 του π.δ. 71/2019, από τις οποίες προκύπτει ότι η εξέλιξη των μηχανικών σε τάξεις συναρτάται και με ορισμένο χρόνο παραμονής στον προηγούμενο βαθμό και όχι μόνο με την απόκτηση ειδικής τεχνικής εμπειρίας). Υπό τις περιστάσεις αυτές και λαμβανομένου, περαιτέρω, υπόψη της ευρείας διακριτικής ευχέρειας που διαθέτει η Δ.Ε.Υ.Α.Κ. κατά την θέσπιση των όρων τεχνικής και επαγγελματικής ικανότητας, η οποία υπόκειται μόνο σε οριακό έλεγχο υπέρβασης των άκρων ορίων, το Δικαστήριο κρίνει ότι οι επίμαχοι όροι των άρθρων 2.2.6 περ. β’ και 2.2.9.2 παρ. Β.4 περ. β’  δεν παρίστανται προδήλως αυθαίρετοι ή δυσανάλογοι αλλά συνέχονται άμεσα με την σημασία και ιδιαιτερότητα  του αντικειμένου (πρβλ. ΣτΕ 1647/2022) της επίμαχης διαγωνιστικής διαδικασίας, με τα αυξημένα καθήκοντα που βαρύνουν τον  μηχανολόγο ή ηλεκτρολόγο μηχανικό ως επιβλέποντα μηχανικό και επικεφαλή της ομάδας υλοποίησης του έργου και με την ανάγκη να διασφαλισθεί η ορθή εκτέλεση της σύμβασης για λόγους προάσπισης πρόδηλου δημοσίου συμφέροντος. Το αυτό ισχύει και ως προς το ύψος της ζητούμενης δωδεκαετούς γενικής επαγγελματικής εμπειρίας του επιβλέποντος μηχανικού (αντιστοιχούσα σε μηχανικό Δ’ τάξης), η οποία ενόψει των ανωτέρω δεδομένων της συγκεκριμένης προμήθειας αλλά και του ύψους της προϋπολογιζόμενης της δαπάνης (πρβλ. άλλωστε και το άρθρο 52 του π.δ. 71/2019) δεν έχει καθορισθεί σε προδήλως υπέρμετρο και άκρως περιοριστικό του ανταγωνισμού βαθμό. Η επιμέρους κρίση της προσβαλλομένης, ότι η αναγκαία για την άρτια εκτέλεση της σύμβασης γενική επαγγελματική εμπειρία του επιβλέποντος μηχανικού θα μπορούσε να  έχει αποκτηθεί σε πολύ μικρότερο χρόνο άσκησης του επαγγέλματος του μηχανολόγου/ηλεκτρολόγου μηχανικού ερείδεται επί ανεπίτρεπτης κρίσης σκοπιμότητας. Τέλος οι επίμαχοι όροι της διακήρυξης ως κανονιστικοί δεν έχρηζαν ειδικότερης αιτιολόγησης από τον αναθέτοντα φορέα. Συνεπώς, κατά τους βασίμους προβαλλόμενους με τις ένδικες προσφυγές λόγους, η Δ.Ε.Υ.Α.Κ. ο τρίτος διακωλυτικός λόγος υπογραφής του ελεγχόμενου σχεδίου σύμβασης δεν συντρέχει.Ανακαλεί την 471/2022 Πράξη του ΣΤ΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου.

ΔΗΜΟΣΙΑ ΕΡΓΑ:ζητείται η αναθεώρηση της 2246/2017 απόφασης του VI Τμήματος του Ελεγκτικού Συνεδρίου, απορριπτικής αίτησης της ήδη αιτούσας Περιφέρειας…., για ανάκληση της 367/2017 πράξης του Ε΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου​Με τα δεδομένα αυτά, το Τμήμα κρίνει ότι συντρέχουν στην προκειμένη περίπτωση οι προϋποθέσεις σύναψης της επίμαχης συμπληρωματικής σύμβασης. Και τούτο, διότι : α) η ανάγκη χρήσης της μεθόδου «δονητικής διείσδυσης» πράγματι ανέκυψε σε μεταγενέστερο της αρχικής μελέτης στάδιο, οφειλόμενη σε περιστάσεις που δεν ήταν δυνατό να προβλεφθούν, όπως προκύπτει από το προσκομιζόμενο από 30.10.2017 έγγραφο της ΔΕΔΔΗΕ Βόλου. Επιπλέον, η  άρνηση πληροφόρησης σχετικά με το ακριβές σημείο διέλευσης του αγωγού της Π.Α., αποτελεί απρόβλεπτο γεγονός, διότι, ήταν μεν δυνατό η  Αναθέτουσα Αρχή να γνωρίζει ότι το δίκτυο αυτό έχει χαρακτηρισθεί απόρρητο και διέρχεται της περιοχής, δικαιολογουμένης, ως εκ τούτου, της μη παροχής στοιχείων κατά το στάδιο της σύνταξης της μελέτης και του διαγωνισμού, όπου η σχετική διακήρυξη λαμβάνει ευρεία δημοσιότητα, δεν μπορούσε, όμως, κατά την κοινή πείρα, η Αναθέτουσα Αρχή να προβλέψει, όπως βάσιμα προβάλλει η αιτούσα Περιφέρεια, και το γεγονός ότι κατά την εκτέλεση του έργου δεν θα παρέχονταν στον Ανάδοχο οι πληροφορίες σχετικά με την ακριβή διέλευση του δικτύου, οι οποίες μάλιστα, ενόψει του κινδύνου ατυχήματος λόγω ζημιάς στον αγωγό καυσίμων (εύφλεκτων υγρών), άπτονται της γενικότερης ασφάλειας της περιοχής και του έργου και κρίνονται απολύτως απαραίτητες για την εκτέλεσή του. Εξάλλου, όπως προκύπτει από το προσκομιζόμενο 7645/31.10.2017 έγγραφο της Διεύθυνσης Τεχνικών Έργων της Περιφέρειας ....-...., η αύξηση του κυκλοφοριακού φόρτου της Π.Ε.Ο. Λάρισας – Βόλου, οφειλόμενη στην αύξηση του τέλους διοδίων της Νέας Εθνικής Οδού σε συνδυασμό με την οικονομική δυσχέρεια των πολιτών, ένεκα της οικονομικής κρίσης, αποτελεί απρόβλεπτη περίσταση που δεν επιτρέπει την εκτροπή της κυκλοφορίας σε μια λωρίδα, προκειμένου να εκτελεσθούν οι επίμαχες εργασίες κατά τον προβλεπόμενο στη μελέτη τρόπο. Τέλος, όπως βασίμως προβάλλεται, η πρόβλεψη της μελέτης για τη διενέργεια των έργων με τις τάφρους και τον ταμιευτήρα της λίμνης στεγνά, αφορούσε συγκεκριμένο χρονικό διάστημα εκτέλεσης των εργασιών, ήτοι έως το χειμώνα του 2011, κατά το οποίο πράγματι ούτε οι τάφροι χρησιμοποιήθηκαν, όπως προκύπτει από το προσκομισθέν φωτογραφικό υλικό και την από 29.7.2010 σύμβαση «Καθαρισμός τάφρων 7Τ- 2Τ και συμπληρωματικά έργα επαναδημιουργίας λίμνης Κάρλας» με χρόνο περαίωσης ενός έτους, ούτε η λίμνη υδροδοτήθηκε. Ωστόσο, η παράταση του αρχικώς προβλεφθέντος χρόνου περαίωσης των εργασιών λόγω έλλειψης χρηματοδότησης και η εφεξής χρήση των τάφρων για αρδευτικούς σκοπούς και για σκοπούς πλήρωσης του ταμιευτήρα της λίμνης, δεν ήταν δυνατό να προβλεφθούν κατά το χρόνο σύνταξης της μελέτης, η οποία, κατά την κοινή πείρα, εκπονείται βάσει δεδομένων που παραμένουν αμετάβλητα για συγκεκριμένο χρονικό ορίζοντα, β) κατά την κοινή πείρα τα φαινόμενα κλοπών υλικών από χαλκό σε εκτελούμενα δημόσια έργα έχουν πράγματι ενταθεί σημαντικά κατά τα τελευταία έτη, όπως βασίμως επικαλείται η αιτούσα, λαμβανομένου δε υπόψη τόσο της ιδιαίτερα μεγάλης έκτασης του επίμαχου έργου όσο και του γεγονότος ότι η περιοχή εκτέλεσής του ευρίσκεται εκτός του αστικού ιστού, η επαρκής φύλαξή του καθίσταται αδύνατη, με αποτέλεσμα την επέκταση των κρουσμάτων κλοπών των μεταλλικών καλυμμάτων και των διαρρήξεων των αντλιοστασίων. Η εξέλιξη αυτή δεν ήταν δυνατό να προβλεφθεί, σύμφωνα με τους κανόνες της ανθρώπινης εμπειρίας και λογικής, κατά την εκπόνηση της μελέτης, η οποία, κατά το χρόνο σύνταξής της, υπήρξε ως προς τούτο πλήρης και ακριβής. Επομένως, τα εν λόγω απρόβλεπτα περιστατικά, τα οποία ανάγονται σε χρόνο μεταγενέστερο της μελέτης και δεν οφείλονται σε υπαιτιότητα της Αναθέτουσας Αρχής, κατέστησαν αναγκαίες τις προκείμενες συμπληρωματικές εργασίες, οι οποίες νομίμως, ως εκ τούτου, ανατέθηκαν με την ελεγχόμενη συμπληρωματική σύμβαση, γ) οι ηλεκτρομηχανολογικές εργασίες, όπως βασίμως προβάλλεται, κρίνονται απολύτως απαραίτητες για την άρτια ολοκλήρωση της κατασκευής του έργου. Και τούτο, διότι, πέραν της ανάγκης αποτροπής των κρουσμάτων κλοπών υλικών, αν δεν συμπεριληφθούν στην επίμαχη συμπληρωτική σύμβαση, θα απαιτηθεί να επαναληφθούν οι ίδιες εργασίες, όπως εκσκαφές, παράλληλα κ.λπ., επιχώσεις από άλλο εργολάβο, με δυσμενείς συνέπειες για την ομαλή εξέλιξη της επίδικης εργολαβίας, η οποία έχει καθυστερήσει υπέρμετρα ενώ, αντιθέτως, με την εκτέλεση της υπό κρίση συμπληρωματικής σύμβασης, θα συνεχιστεί απρόσκοπτα, αφού χρηματοδοτείται από το ΕΣΠΑ 2014-2020 και, συγκεκριμένα, από το Πρόγραμμα Αγροτικής Ανάπτυξης. Ειδικότερα, ο διαχωρισμός της κατασκευής των συστημάτων παρακολούθησης από την κύρια σύμβαση θα δημιουργούσε μείζονα προβλήματα τεχνικής και οικονομικής φύσεως στην Αναθέτουσα Αρχή, καθόσον οι απαραίτητες ηλεκτρομηχανολογικές εργασίες συνεπάγονται εκτεταμένες επεμβάσεις στις κτιριακές εγκαταστάσεις και τα δίκτυα του έργου, τα δε συστήματα παρακολούθησης αποτελούν αναπόσπαστο τμήμα των εν λόγω εγκαταστάσεων και ουσιαστικά ενσωματώνονται σε αυτές. Επομένως, είναι τεχνικά προσφορότερο και οικονομικότερο να λάβουν χώρα όταν το έργο είναι υπό κατασκευή και όχι μετά την ολοκλήρωσή του. Συνακολούθως, εφόσον η δημιουργία συστημάτων παρακολούθησης, διαχείρισης και ασφάλειας του έργου νομίμως ανατίθεται με την ελεγχόμενη συμπληρωματική σύμβαση, νομίμως εντάσσονται στη σύμβαση αυτή και οι συναφείς μελέτες για την κατασκευή κέντρου ελέγχου για την ενοποίηση των εν λόγω επιμέρους συστημάτων παρακολούθησης – ελέγχου, διότι η απρόσκοπτη λειτουργία ενός τόσο μεγάλου έργου απαιτεί τη λήψη όλων των απαραίτητων μέτρων, προκειμένου να συλλειτουργήσουν όλες οι δομές με ασφάλεια. Τούτο δε μπορεί να εξασφαλιστεί μόνο με την κατασκευή του κέντρου ελέγχου για την ενοποίηση όλων των επιμέρους συστημάτων παρακολούθησης-ελέγχου, για τις ανάγκες τροφοδοσίας του ταμιευτήρα, της μεταφοράς του νερού από τη λίμνη στα αντλιοστάσια και της διανομής του στις ζώνες άρδευσης της περιοχής, τέλος, δ) εν προκειμένω, δεν νοείται η τυχόν κάλυψη της δαπάνης αύξησης των τιμών μετασχηματιστών, αεροφυλακίων και αντλητικών συγκροτημάτων από το κονδύλι των απροβλέπτων, το οποίο ανέρχεται στο ποσό των 250.633,73 ευρώ και αντιστοιχεί σε ποσοστό 9% του υπολοίπου φυσικού αντικειμένου κατασκευής του έργου, διότι η δαπάνη των απροβλέπτων των 250.633,73 ευρώ απαιτείται για να καλύψει τις ανάγκες ή και αυξομειώσεις που θα δημιουργηθούν μέχρι την ολοκλήρωση του έργου, σε αντίθετη δε περίπτωση, ήτοι της κάλυψης της ως άνω δαπάνης από τα απρόβλεπτα,  ακύρωνεται αυτός τούτος ο σκοπός του κονδυλίου των απροβλέπτων.Αναθεωρεί την 2246/2017 απόφαση του VI Τμήματος του Ελεγκτικού Συνεδρίου.​Ανακαλεί την 367/2017 πράξη του Ε΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου&