Προμήθεια αντλητικού συγκροτήματος .Δεν αφορά εκτέλεση έργου, για το οποίο τυγχάνουν εφαρμογής οι διατάξεις της νομοθεσίας περί δημοσίων έργων, καθόσον πρόκειται για προμήθεια υλικών (αντλητικών συγκροτημάτων κ.λπ.), τα οποία δεν συνδέονται με το έδαφος κατά τρόπο που να μην μπορούν να αποχωρισθούν από αυτό χωρίς ουσιαστική βλάβη και αλλοίωση τους, και εκτέλεση εργασιών μεταφοράς και τοποθέτησης που δεν απαιτούν ειδικές τεχνικές γνώσεις και εξειδικευμένο επιστημονικό τεχνικό προσωπικό. Εξάλλου, και από τα προσκομιζόμενα από το Δήμο στοιχεία προκύπτει ότι το κόστος προμήθειας των υλικών υπερτερεί του κόστους τοποθέτησης τους.

ΚΑΤΑΤΜΗΣΗ-Προμήθεια αντλητικών συστημάτων.(..) Με τα δεδομένα αυτά, αν και το αντικείμενο των επίμαχων συμβάσεων αφορά στην προμήθεια όμοιων αγαθών κατ’ είδος, νομίμως ο Δήμος .... προέβη στην απευθείας ανάθεση αυτών ανά δημοτική ενότητα, κατ’ εφαρμογή του άρθρου 6 παρ. 14 του ν. 4071/2012, δεδομένου ότι ακολουθήθηκε εξαρχής η διαδικασία αναγραφής ξεχωριστών ανά Δημοτική Ενότητα πιστώσεων στον προϋπολογισμό του έτους 2017. Περαιτέρω, ο προϋπολογισμός της ελεγχόμενης σύμβασης είναι αρκούντως ορισμένος, δεδομένου ότι στην 196/3.3.2017 απόφαση περί έγκρισης της προμήθειας περιλαμβάνεται περιγραφή του είδους των προς προμήθεια ειδών, το κόστος τους ανά τεμάχιο, καθώς και αναλυτική περιγραφή των τεχνικών προδιαγραφών αυτών. Ομοίως και στην υπογραφείσα σύμβαση, αλλά και στην προσφορά του αναδόχου, περιλαμβάνεται ο ίδιος κατάλογος ειδών, με αναγραφή της τιμής μονάδας, με αποτέλεσμα να μην καταλείπεται αμφιβολία ως προς το είδος και το κόστος των υπό προμήθεια αγαθών. (..)Κατ’ ακολουθία των ανωτέρω, η εντελλόμενη δαπάνη, είναι νόμιμη και το επίμαχο χρηματικό ένταλμα πρέπει να θεωρηθεί.

Προμήθεια υλικών ύδρευσης – άρδευσης:Με δεδομένα αυτά η εντελλόμενη δαπάνη είναι νόμιμη, καθόσον οι άνω απευθείας αναθέσεις αφενός μεν είναι κάτω του ορίου των 20.000,00 ευρώ και αφετέρου αφορούν σε διαφορετικές δημοτικές ενότητες. Περαιτέρω, δεν υφίσταται περίπτωση μη νόμιμης κατάτμησης των ως άνω προμηθειών λόγω μη συμπερίληψης των προμηθευθέντων ειδών σε προηγηθέντες και κατακυρωθέντες εντός του ίδιου οικονομικού έτους (2018) διαγωνισμούς για την ανάθεση έργων επισκευής του δικτύου ύδρευσης των Δ.Ε. ..... και Καλλικράτειας, διότι α) οι εν λόγω διαγωνισμοί αφορούσαν στην αποκατάσταση εκτάκτων βλαβών του δικτύου από τους αναδόχους εργολήπτες και όχι προμήθεια αγαθών προς ενσωμάτωση στις επισκευές και την τακτική συντήρηση αυτού από τις υπηρεσίες του Δήμου, β) στον προϋπολογισμό των ανωτέρω έργων συμπεριλαμβάνονταν μεν υλικά που επρόκειτο να χρησιμοποιηθούν και ενσωματωθούν στα έργα αποκατάστασης βλαβών (παράγρ. 1.3.2 των μελετών που προηγήθηκαν της ανάθεσης των ανωτέρω έργων), τα οποία, ωστόσο, δεν μπορούσαν να καταγραφούν αναλυτικά κατ’ είδος εκ των προτέρων, αφού σκοπός των αναθέσεων στους εργολήπτες ήταν η άμεση αποκατάσταση των βλαβών εντός ώρας, ανεξαρτήτως των υλικών που απαιτούντο και γ) δεν αποδεικνύεται ότι η δαπάνη για την προμήθεια των αγαθών που πρόκειται να ενσωματωθεί στα ως άνω έργα, συναθροιζόμενη με τις μεταγενέστερα διενεργηθείσες προμήθειες εκ 11.328,86 και 18.871,44 ευρώ, αντίστοιχα, υπερβαίνει το όριο των 20.000,00 ευρώ, αφού, όπως προαναφέρθηκε, τα εν λόγω υλικά δεν καταγράφονται χωριστά κατ’ είδος στις αντίστοιχες μελέτες. 

Αναβάθμιση υποδομών Η/Μ εξοπλισμού, συστημάτων διαχείρισης και ανάλυσης ενεργειακού προφίλ της ΔΕΥΑ.(...)Με τον επίμαχο, συνεπώς, όρο του ως άνω άρθρου 2.2.6 περ. α΄ αποκλείεται κατά τρόπο αυθαίρετο και αντιφατικό η εμπειρία υποψηφίου που μπορεί να έχει αποκτηθεί από την εκτέλεση συμβάσεων με αντικείμενο την προμήθεια επιφανειακών αντλητικών συγκροτημάτων προς την Ε.ΥΔ.Α.Π. και την Ε.Υ.Α.Θ., δεδομένου άλλωστε ότι ουδόλως προβάλλεται ότι υπάρχει τεχνική διαφοροποίηση των επιφανειακών αντλητικών συγκροτημάτων των εν λόγω φορέων σε σχέση με εκείνα που ζητούνται με την επίμαχη διακήρυξη. Ανεξαρτήτως των ανωτέρω,  o πρώτος προβαλλόμενος ισχυρισμός παρίσταται αβάσιμος και ως προς το δεύτερο σκέλος του, ήτοι ότι τα συστήματα υδροδότησης της Ε.ΥΔ.Α.Π. και της Ε.Υ.Α.Θ. βασίζονται σε επιφανειακά αντλητικά συγκροτήματα και όχι σε υπόγεια συστήματα γεωτρήσεων. H σύνθετη φύση της επίμαχης σύμβασης, η ευρεία διακριτική ευχέρεια προς καθορισμό των κριτηρίων ποιοτικής επιλογής και η επιμήκυνση του χρονικού διαστήματος αναφοράς της ζητούμενης εμπειρίας (σε πέντε έτη) δεν δικαιολογούν τον, κατά τα ανωτέρω εκτεθέντα, αυθαίρετο περιορισμό των φορέων από τους οποίους μπορεί να αντληθεί η επίμαχη εμπειρία. viii) Ενόψει της φύσης και της έκτασης της επίμαχης πλημμέλειας, συνεπεία της οποία περιορίσθηκε ουσιωδώς ο κύκλος των δυνάμενων να συμμετάσχουν παραδεκτά στον ελεγχόμενο διαγωνισμό φορέων και δεδομένου ότι, στην προκειμένη περίπτωση, δεν αναπτύχθηκε επαρκής ανταγωνισμός το Δικαστήριο κρίνει ότι συντρέχει ουσιώδης πλημμέλεια της διαγωνιστικής διαδικασίας.Για τους λόγους αυτούς.Απορρίπτει την προσφυγή ανάκλησης και την υπέρ αυτής ασκηθείσα παρέμβαση. Δεν ανακαλεί την  89/2023 Πράξη του Στ΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου.

Εργασίες συντήρησης και επισκευής μηχανημάτων και προμήθεια ανταλλακτικών μηχανημάτων:..Με τα δεδομένα αυτά, οι επίμαχες δαπάνες δεν είναι νόμιμες, διότι   η προμήθεια των ανταλλακτικών και η εκτέλεση των εργασιών συντήρησης   και επισκευής των μηχανημάτων ανατέθηκαν απευθείας, παρά το ότι, λόγω της λειτουργικότητάς τους, εντάσσονται, κατά τα διδάγματα της κοινής πείρας  και τις συναλλακτικές αντιλήψεις, σε παρεμφερείς κατηγορίες - γεγονός που αποδεικνύεται και από το ότι γι’ αμφότερες τις συμβάσεις ο Δήμος απευθύνθηκε στον ίδιο προμηθευτή/πάροχο υπηρεσιών - η δε προϋπολογιζόμενη δαπάνη τους, αθροιζόμενη, υπερβαίνει το ποσό των 20.000,00 ευρώ, πέραν του οποίου δεν επιτρέπεται απευθείας ανάθεση. Όμως, τα αρμόδια όργανα του Δήμου … δεν ενήργησαν εν προκειμένω με πρόθεση καταστρατήγησης των κείμενων διατάξεων, αλλά ενόψει του διαφορετικού είδους των συμβάσεων αυτών - προμήθειας η μεν, παροχής γενικών υπηρεσιών η δε - πεπλανημένως, πλην συγγνωστώς, θεώρησαν ότι αυτές εντάσσονται σε διαφορετικές κατηγορίες. Συνεπώς, τα χρηματικά εντάλματα θα μπορούσαν να θεωρηθούν, αν δεν είχε λήξει το οικονομικό έτος 2018, τις πιστώσεις του οποίου βαρύνουν.Κατ’ ακολουθίαν των ανωτέρω, τα ελεγχόμενα χρηματικά εντάλματα δεν πρέπει να θεωρηθούν, λόγω λήξης του οικονομικού έτους 2018

Προμήθεια λιπαντικών:..Με δεδομένα αυτά ορθώς ανατέθηκε η ελεγχόμενη προμήθεια των λιπαντικών ειδών στη φερόμενη ως δικαιούχο, ενόψει και της επιτακτικής ανάγκης εφοδιασμού των οχημάτων και λοιπών μηχανημάτων του Δήμου με λιπαντικά είδη, με στόχο την εύρυθμη λειτουργία των υπηρεσιών του. Το δε άρθρο 6 παρ. 10 του ν. 4412/2016 εφαρμόζεται πρωτίστως στην εξαρχής δημοπράτηση μεμονωμένου τμήματος προμήθειας και όχι στην επιμέρους περιορισμένη προμήθεια για την κάλυψη των τρεχουσών αναγκών λόγω δικαστικών εμπλοκών σε μία ήδη σε εξέλιξη προμήθεια. Μη νομίμως, ωστόσο, στην προκειμένη περίπτωση συμφωνήθηκε τετράμηνη διάρκεια της σύμβασης, έως τις 26.8.2018, καθόσον έπρεπε να ορισθεί ότι αυτή θα ισχύει, δεδομένου ότι αποσκοπεί στην κάλυψη των άμεσων και προσωρινών αναγκών του Δήμου σε λιπαντικά, έως την ολοκλήρωση του διεθνούς δημόσιου διαγωνισμού, ήτοι έως την ανακήρυξη οριστικού μειοδότη προμηθευτή και όχι ανεξαρτήτως της προόδου της διαγωνιστικής διαδικασίας και για τέσσερις μήνες. Ως εκ τούτου, η υπό κρίση δαπάνη είναι μη νόμιμη, κατά το μέρος που αφορά σε διάστημα μεταγενέστερο του χρόνου κοινοποίησης της 226/8.5.2018 κατακυρωτικής απόφασης της Οικονομικής Επιτροπής στον αναδειχθέντα οριστικό μειοδότη. Πλην όμως, χωρίς πρόθεση καταστρατήγησης των οικείων διατάξεων τα όργανα του Δήμου υπέλαβαν ότι το διάστημα των τεσσάρων μηνών ήταν ο ελάχιστος απαιτούμενος χρόνος για την ολοκλήρωση της διαδικασίας των προσφυγών του υπό εξέλιξη διαγωνισμού και ότι η διάρκεια της σύμβασης για το χρόνο αυτό ήταν απαραίτητη για να εξασφαλισθεί η συνεχής και απρόσκοπτη λειτουργία της υπηρεσίας.

Αμοιβή εργασιών καθαρισμού ρεμάτων.(..) Με τα δεδομένα αυτά, το αντικείμενο των ελεγχόμενων «εργασιών καθαρισμού ρεμάτων» δεν είναι ομοειδές με το αντικείμενο των λοιπών άνω αναφερόμενων συμβάσεων και ως εκ τούτου νομίμως αυτές ανατέθηκαν απευθείας, σύμφωνα με το άρθρο 118 του ν. 4412/2016. Ειδικότερα, οι εν λόγω εργασίες, που αποσκοπούν στον καθαρισμό τμημάτων των πέντε ρεμάτων της Δ.Ε. ..., πέραν του καθαρισμού της βλάστησης που ως αντικείμενο ταυτίζεται με αυτό των αναθέσεων για τον «καθαρισμό φυτικής βλάστησης στο οδικό δίκτυο» και τις «κλαδεύσεις για λόγους πυρασφάλειας», περιλαμβάνουν πρωτίστως εργασίες απομάκρυνσης φερτών υλικών, μπαζών και απορριμμάτων, εργασίες οι οποίες δεν παρουσιάζουν ομοιότητα με όσες έχουν ανατεθεί με τις λοιπές συμβάσεις. (..)Εξάλλου, σύμφωνα με τη σχετική τεχνική περιγραφή, για την άρτια εκτέλεση της επίμαχης σύμβασης απαιτείται η χρήση φορτωτή και τετραξονικού ανατρεπόμενου φορτηγού, ήτοι μηχανημάτων διάφορων από αυτά που απαιτούνται για την ολοκλήρωση των αναθέσεων που αφορούν στις κλαδεύσεις για λόγους πυρασφάλειας, στον καθαρισμό της φυτικής βλάστησης στο οδικό δίκτυο και στη συντήρηση των αγροτικών οδών, στις τεχνικές περιγραφές των οποίων δεν ορίζονται συγκεκριμένα μηχανήματα για την εκτέλεσή τους. Σε κάθε δε περίπτωση, η επίμαχη σύμβαση δεν μπορεί να χαρακτηριστεί ομοειδής με την σύμβαση μίσθωσης μηχανήματος, δεδομένου ότι η πρώτη αφορά στην παροχή υπηρεσιών ενώ η δεύτερη στην προμήθεια αγαθού και περαιτέρω από κανένα στοιχείο δεν προκύπτει ότι η μίσθωση του φορτωτή θα χρησιμοποιηθεί για τις ανάγκες καθαρισμού των ρεμάτων. ...Κατ’ ακολουθία των ανωτέρω, η εντελλόμενη δαπάνη, ως ερειδόμενη σε νομίμως συναφθείσα σύμβαση, είναι νόμιμη και το επίμαχο χρηματικό ένταλμα πρέπει να θεωρηθεί. 

Προμήθεια μεταλλικών απορριμματοκιβωτίων...Με τα δεδομένα αυτά, οι υπό κρίση δαπάνες δεν είναι νόμιμες, διότι η προμήθειες των ανωτέρω απορριμματοκιβωτίων ανατέθηκαν απευθείας, παρά το ότι, ως εκ της φύσης και της λειτουργικότητάς τους, εντάσσονται σε παρεμφερείς κατηγορίες (κιβώτια μεταλλικά προοριζόμενα για τη συγκέντρωση απορριμμάτων) και αφορούν στον ίδιο κύκλο επαγγελματιών (πρβλ. Ελ.Σ. V Τμ. 8/2013, 15, 13, 1/2010, IV Τμ. 82/2008, Κ.Π.Ε.Δ. IV Τμ. 117/2014, πρβλ. και Ελ.Σ. VII Τμ. 129, 47/2010) και οι προϋπολογιζόμενες δαπάνες τους, αθροιζόμενες, υπερβαίνουν το ποσό των 20.000 ευρώ, πέραν του οποίου δεν επιτρέπεται απευθείας ανάθεση. Περαιτέρω, αλυσιτελώς προβάλλεται από την αναθέτουσα αρχή η διαφοροποίηση επιμέρους τεχνικών χαρακτηριστικών των δύο αντικειμένων, δεδομένου ότι η υποχρέωση διενέργειας διαγωνισμού δεν αφορά μόνο σε ταυτιζόμενα αντικείμενα προμηθειών αλλά και σε ομοειδή αντικείμενα, για τα οποία δύναται να διενεργηθεί ενιαίος διαγωνισμός με επιμέρους αντικείμενα για καθένα από τα οποία να προβλέπονται διακριτές τεχνικές προδιαγραφές. Ωστόσο, λαμβανομένης υπόψη της μη ταύτισης της μορφολογίας και του τρόπου χρήσης των άνω απορριμματοκιβωτίων, της έκδοσης για καθένα από αυτά διαφορετικής πρόσκλησης εκδήλωσης ενδιαφέροντος (περιλαμβάνουσας μη ταυτιζόμενα επιμέρους χαρακτηριστικά), καθώς και του ότι η ανάδοχος είναι η μοναδική που κατασκευάζει το απορριμματοκιβώτιο «Κινητό Πράσινο Σημείο», τα αρμόδια όργανα του Δήμου δεν ενήργησαν, εν προκειμένω, με πρόθεση καταστρατήγησης των κείμενων διατάξεων, αλλά πεπλανημένως, πλην συγγνωστώς, θεώρησαν ότι αυτές εντάσσονται σε διαφορετικές κατηγορίες που δύνανται, ως εκ τούτου, να ανατεθούν απευθείας (πρβλ. ενδ. Ελ.Σ. Κ.Π.Ε.Δ. VII Τμ. 277, 248, 117/2019, 151, 76/2018, 306/2017, Κ.Π.Ε.Δ. V Τμ. 2/2016).

Προμήθεια υγρών καυσίμων. (Προσυμβατικός έλεγχος Κλιμακίου).(..)κατά παράβαση των περί προσυμβατικού ελέγχου του Ελεγκτικού Συνεδρίου διατάξεων, η προμήθεια καυσίμων και λιπαντικών για τις ανάγκες της Περιφερειακής Ενότητας .... έτους 2017 δεν εκτιμήθηκε ενιαία, αλλά κατατμήθηκε και ανατέθηκε κατόπιν διενέργειας δύο δημόσιων ανοικτών διαγωνισμών, ενδεικτικού προϋπολογισμού δαπάνης 156.010,52 ευρώ ο πρώτος, και 512.640,80 ευρώ ο δεύτερος, χωρίς να υποβληθεί στον προσυμβατικό έλεγχο του αρμόδιου Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου(..)Εν όψει των προεκτεθέντων, η εντελλόμενη με το ελεγχόμενο χρηματικό ένταλμα δαπάνη είναι μη νόμιμη, ως απορρέουσα από άκυρη σύμβαση. Το Κλιμάκιο, όμως, συνεκτιμά α) ότι εχώρησε προσυμβατικός έλεγχος της εξέλιξης της διαδικασίας του δεύτερου διαγωνισμού, έστω και από μονοπρόσωπο όργανο του Ελεγκτικού Συνεδρίου, ήτοι από την Αναπληρώτρια Επίτροπο του Ελεγκτικού Συνεδρίου, β) ότι τηρήθηκε η απαίτηση διενέργειας τακτικού διαγωνισμού και για το επίμαχο πρώτο τμήμα της προμήθειας, γ) ότι η διαδικασία του πρώτου αυτού διαγωνισμού εξελίχθηκε με τήρηση των διαδικαστικών κανόνων και των θεμελιωδών απαιτήσεων που είχαν καθορισθεί εξ΄αρχής, με την οικεία διακήρυξη, γ) ότι σε αυτόν συμμετείχαν πέντε εταιρείες, ήτοι περισσότερες από τις τρεις που συμμετείχαν στον δεύτερο ελεγθέντα από την Επίτροπο διαγωνισμό. Ως εκ τούτων, το Κλιμάκιο κρίνει   ότι τα όργανα της Περιφέρειας ....– Περιφερειακής Ενότητας .... ενήργησαν χωρίς πρόθεση καταστρατήγησης των σχετικών διατάξεων και ότι συντρέχει, στην προκειμένη περίπτωση, λόγος θεώρησης του ελεγχόμενου χρηματικού εντάλματος λόγω συγγνωστής πλάνης.(..)η εντελλόμενη με το .. οικονομικού έτους 2017, χρηματικό ένταλμα πληρωμής της Περιφέρειας ....- Περιφερειακής Ενότητας ...., ποσού 13.129,56 ευρώ, δεν είναι νόμιμη, το εν λόγω όμως ένταλμα θα μπορούσε να θεωρηθεί λόγω συγγνωστής πλάνης, εάν δεν είχε παρέλθει το οικονομικό έτος τις πιστώσεις του οποίου βαρύνει

Προμήθεια έτοιμου σκυροδέματος..:Υπό αυτές τις περιστάσεις, η άμεση αποκατάσταση των προκληθεισών από τα ανωτέρω ακραία πλημμυρικά φαινόμενα ζημιών, (ρηγματώσεων, καθιζήσεων, διαβρώσεων, επιχωματώσεων κ.λ.π.) στις οδικές υποδομές του Δήμου ... ώστε αυτές να καταστούν ασφαλείς και πλήρως λειτουργικές σε πολύ σύντομο χρονικό διάστημα, μεσούντος του χειμώνα 2018 – 2019, πληροί την προϋπόθεση της επιτακτικά επείγουσας ανάγκης, η ικανοποίηση της οποίας δεν επιτρέπει την τήρηση των χρονικών προθεσμιών που απαιτούν οι κανόνες περί διεξαγωγής ανοικτού διαγωνισμού και, συνεπώς, δικαιολογεί την ανάθεση του έργου με τη διαδικασία της διαπραγμάτευσης χωρίς δημοσίευση διακήρυξης. Ο δε χρόνος από την επέλευση των έκτακτων καιρικών φαινομένων (Νοέμβριος 2018 έως αρχές Ιανουαρίου 2019) μέχρι τη λήψη της απόφασης για την προσφυγή στη διαδικασία της απευθείας ανάθεσης της προμήθειας στις 17.1.2017, κρίνεται εγγύς και εύλογος, λαμβανομένων υπόψη των απαραίτητων ενεργειών που έπρεπε να προηγηθούν της απόφασης αυτής, όπως αυτοψίες, σύνταξη μελέτης, ανάληψη δαπάνης και διάθεση πίστωσης. Περαιτέρω, δοθέντος αφενός του ενδεικτικού ορισμού της ποσότητας έτοιμου σκυροδέματος (612 m3) στη 113/2019 μελέτη του Δήμου λόγω της αδυναμίας ακριβούς υπολογισμού αυτής και της ανώτατης προϋπολογισθείσας τιμής μονάδας αυτού (105 ευρώ) και, αφετέρου, του γεγονότος ότι η ανάδοχος προσέφερε μεγαλύτερη ποσότητα (860 m3) του υπό προμήθεια υλικού με μικρότερη τιμή μονάδας (74,721ευρώ), η συμφωνία με την ανάδοχο ανταποκρίνεται στα κριτήρια της διαπραγμάτευσης ανεξαρτήτως αν η προσφορά αυτής ήταν εν τέλει ίση με την προϋπολογισθείσα δαπάνη (79.682,40). Η δε αποδοχή της επί πλέον προσφερθείσας ποσότητας έγινε επί τη βάσει ουσιαστικών εκτιμήσεων του αναθέτοντος Δήμου ως προς τις ανάγκες αυτού, οι οποίες δεν υπερβαίνουν τα άκρα νόμιμα όρια εντός των οποίων πρέπει να ασκείται η διακριτική του ευχέρεια.Κατ’ ακολουθία των ανωτέρω, η εντελλόμενη με το ελεγχόμενο ένταλμα δαπάνη είναι νόμιμη, και το ένταλμα θα μπορούσε να θεωρηθεί ένα δεν είχε λήξει το οικονομικό έτος τις πιστώσεις του προϋπολογισμού του οποίου βαρύνει.