Χρόνος έναρξης τοκοφορίας, επί αποφάσεως (καταψηφιστικής) σε βάρος του Ελληνικού Δημοσίου του Διοικητικού Εφετείου, ως και εγγυοδοσία για την καταβολή του ποσού που διατάχθηκε με την απόφαση.(..)Κατάσταση : Εν μέρει αποδεκτή 
α) Οφείλεται τόκος υπερημερίας, από την πάροδο εξήντα ημερών από την ημερομηνία εκδόσεως των τιμολογίων αποπληρωμής, με επιτόκιο που εφαρμόζει η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα στην πιο πρόσφατη πράξη αναχρηματοδότησης, η οποία πραγματοποιείται πριν από την πρώτη ημερολογιακή ημέρα του οικείου εξαμήνου («επιτόκιο αναφοράς»), προσαυξημένο κατά επτά εκατοστιαίες μονάδες («περιθώριο»). β) Η καταβολή του ποσού των 200.000 ευρώ στην αντίδικο, θα γίνει με την προσκόμιση ισόποσης εγγυητικής επιστολής Τραπέζης, δεδομένου ότι το ποσό αυτό αποτελεί αντικείμενο του διατακτικού της υπ’ αριθμ. 3724/2012 αποφάσεως του Δ.Ε.Α. (ομοφ.) ΑΠΟΔΕΚΤΗ ΩΣ ΠΡΟΣ ΤΟ 1ο ΕΡΩΤΗΜΑ

Ως προς την επιβολή τόκων υπερημερίας σε βάρος δημοσίων αρχών λόγω των εκ μέρους τους καθυστερήσεων πληρωμών σε εμπορικές συναλλαγές μεταξύ αυτών και των επιχειρήσεων-δανειστών τους, οι διατάξεις του ως άνω π.δ/τος είναι αποκλειστικώς εφαρμοστέες έναντι της διάταξης της παρ. 10 του άρθρου 5 του ν. 1418/1984, που ρυθμίζει το ζήτημα της επιβολής των οφειλόμενων τόκων υπερημερίας σε περίπτωση καθυστέρησης πληρωμής οφειλόμενων ποσών εκ λογαριασμών και πιστοποιήσεων προς πληρωμή εκτελεσθεισών εργασιών δημόσιων και περαιτέρω και δημοτικών έργων. Τούτο δε διότι στο πεδίο εφαρμογής του ως άνω π.δ/τος υπάγονται και οι πληρωμές εκ συμβάσεων εκτελέσεως δημοσίων και δημοτικών έργων, αφού και οι εν λόγω εργολαβικές συμβάσεις αποτελούν εμπορικές συναλλαγές κατά τον ορισμό της παρ. 1 του άρθρου 3 του διατάγματος αυτού, δοθέντος ότι εν ευρεία εννοία συνεπάγονται παροχή εκ μέρους του εργολήπτη υπηρεσιών έναντι αμοιβής προς την αναθέτουσα (δημόσια) αρχή, για τον προσδιορισμό της οποίας, όπως προκύπτει από το άρθρο 2 παρ. 1 της οδηγίας (και παρά τη ρητή εξαίρεση με την περίπτ. α΄ της παρ. 1 του άρθρου 3 του π.δ/τος 166/2003), λαμβάνονται υπόψη οι ορισμοί που εμπεριέχονται στις οδηγίες περί δημοσίων συμβάσεων, μεταξύ των οποίων και η οδηγία 93/37/ΕΟΚ (11), που αφορά στα δημόσια έργα. Συνακόλουθα, εφόσον δεν ορίζεται διαφορετικά στη σχετική σύμβαση, το ύψος του οφειλόμενου τόκου υπερημερίας σε περίπτωση καθυστέρησης πληρωμής από την αναθέτουσα αρχή λογαριασμού εκ της εκτέλεσης δημοτικού έργου υπολογίζεται με βάση το επιτόκιο που εφαρμόζει η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα στην πιο πρόσφατη κύρια πράξη αναχρηματοδότησης, η οποία πραγματοποιείται πριν από την πρώτη ημερολογιακή ημέρα του οικείου εξαμήνου, προσαυξημένο κατά επτά εκατοστιαίες μονάδες. Η ως άνω δοθείσα ερμηνεία ενισχύεται και από την ήδη ισχύουσα (από της 18.6.2008) διάταξη της παρ. 9 του άρθρου 53 του ν. 3669/2008 (ΦΕΚ Α΄, 116/18.6.2008 - βλ. και άρθρο δεύτερο αυτού), με την οποία πλέον ρητά προβλέπεται ο υπολογισμός του τόκου υπερημερίας προκειμένου περί καθυστέρησης πληρωμής λογαριασμού δημοσίου έργου σύμφωνα με το άρθρο 4 του π.δ/τος 166/2003.

Επί περιορισμού καταψηφιστικής αγωγής στο αναγνωριστικό της αίτημα δεν οφείλονται τόκοι υπερημερίας από το Δημόσιο.

Στρατιωτικά έργα – Περιπτώσεις καθυστέρησης της πληρωμής των χρηματικών ποσών των τμηματικών ή οριστικών λογαριασμών του εργολαβικού ανταλλάγματος – Όχληση – Τόκος υπερημερίας.(..)Κατάσταση : Αποδεκτή 
1) Για την καταβολή τόκου υπερημερίας από πλευράς Δημοσίου στις περιπτώσεις καθυστέρησης της πληρωμής των χρηματικών ποσών των τμηματικών ή οριστικών λογαριασμών του εργολαβικού ανταλλάγματος πέραν του διμήνου από την υποβολή τους και εφόσον η ως άνω καθυστέρηση δεν οφείλεται σε υπαιτιότητα του αναδόχου του έργου, απαιτείται μόνο η έγγραφη όχληση του τελευταίου προς την αρμόδια υπηρεσία. (ομοφ.) 2) Το επιτόκιο του τόκου υπερημερίας, που οφείλει το Δημόσιο, στις περιπτώσεις καθυστέρησης της πληρωμής τμηματικών ή οριστικών λογαριασμών του εργολαβικού ανταλλάγματος πέραν του διμήνου από την υποβολή τους και υπό την προϋπόθεση ότι η ως άνω καθυστέρηση δεν οφείλεται σε υπαιτιότητα του αναδόχου, δεν είναι το 6%, που προβλέπεται στο άρθρο 21 του Κ.Δ. 26-6/10-7-1944, αλλά τούτο υπολογίζεται με βάση το επιτόκιο, που εφαρμόζει η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα στην πιο πρόσφατη κύρια πράξη αναχρηματοδότησης, η οποία πραγματοποιείται πριν από την πρώτη ημερολογιακή ημέρα του οικείου εξαμήνου προσαυξημένο κατά επτά ποσοστιαίες μονάδες, εφόσον δεν ορίζεται διαφορετικά στη σύμβαση. (ομοφ.)

Υπολογισμός τόκων υπερημερίας αμοιβής μελέτης .Επί καθυστερήσεως καταβολής της αμοιβής αναδόχου για μελέτη δημοσίου έργου άνευ υπαιτιότητάς του, αν η σύμβαση υπεγράφη πριν την 31-12-1985 (και μετά την 17-4-1979), οφείλεται τόκος υπερημερίας υπολογιζόμενος με το εκάστοτε γενικώς ισχύον επιτόκιο σε περίπτωση υπερημερίας του οφειλέτη, όπως αυτό έχει καθορισθεί με τις Π.Υ.Σ. που εκδόθηκαν κατ’ εξουσιοδότηση της παρ.5 του άρθρου 15 του Ν 876/79. Εφαρμογή των ανωτέρω στην περίπτωση της αμοιβής για τη μελέτη επεκτάσεως του Αχιλλοπουλείου Γενικού Νοσοκομείου Βόλου, για την οποία έχει εκδοθεί η υπ’ αριθμ. 443/1999 απόφαση του Δ.Ε. Λάρισας.

Ολυμπιακά Έργα – Θέμα αυτοδίκαιης έγκρισης λογαριασμού που περιλαμβάνει τόκους υπερημερίας, για τη μη εμπρόθεσμη εξόφληση προηγούμενου λογαριασμού.(..)Κατάσταση : Αποδεκτή 
Ο 7ος λογαριασμός του έργου «Ολυμπιακά Προπονητήρια Βελτίωση – Αναβάθμιση Κατασκευή Ομάδας 4», ο οποίος περιλαμβάνει τόκους υπερημερίας για τη μη εμπρόθεσμη εξόφληση του 6ου λογαριασμού, δεν έχει αυτοδικαίως εγκριθεί, λόγω παρέλευσης της μηνιαίας προθεσμίας από την υποβολή του, χωρίς η Διευθύνουσα Υπηρεσία να προβεί στον έλεγχό του. Αντίθετα, η Διευθύνουσα Υπηρεσία έχει σιωπηρώς αρνηθεί την έγκρισή του. (πλειοψ.)

Πλειστηριασμός ακινήτου – Παρακράτηση του πλειστηριάσματος από την υπερθεματίστρια τράπεζα – Μεταρρύθμιση πίνακα κατάταξης – Εκπρόθεσμη καταβολή μέρους του πλειστηριάσματος στον υπερ ού η μεταρρύθμιση – Τόκοι υπερημερίας – Χρόνος έναρξης αυτών.(..)Κατάσταση : Αποδεκτή 
Πλειστηριασμός ακινήτου του διαχειριστή οφειλέτριας του Δημοσίου και υπό πτώχευση τελούσας εταιρείας περιορισμένης ευθύνης και κατακύρωση αυτού στην υπερθεματίστρια και ενυπόθηκη δανείστρια «Τράπεζα Εργασίας Α.Ε.». Παρακράτηση όλου του ποσού του πλειστηριάσματος από την υπερθεματίστρια Τράπεζα, κατ’ άρθρο 1004 παρ.2 Κ.Πολ.Δικ., η οποία στη συνέχεια συμψήφισε την οφειλή της για το παρακρατηθέν πλειστηρίασμα με την καταταγείσα στον πίνακα κατάταξης ενυπόθηκη απαίτησή της. Μεταρρύθμιση του πίνακα κατάταξης, κατ’ αποδοχή ανακοπής της Δ.Ο.Υ. Γ΄ Πατρών, και κατάταξη αυτής σε μέρος του πλειστηριάσματος με απόφαση του Μονομελούς Πρωτοδικείου Πατρών, η οποία τελεσιδίκησε την 2.11.1998. Καταβολή από την υπερθεματίστρια Τράπεζα στη Δ.Ο.Υ. Γ΄ Πατρών, του ποσού, για το οποίο η τελευταία κατατάχθηκε τελεσίδικα, στις 6.11.2009. Οφείλονται από την υπερθεματίστρια τόκοι υπερημερίας στο Δημόσιο, επί του ποσού του πλειστηριάσματος για το οποίο η Δ.Ο.Υ. κατατάχθηκε οριστικά με την υπ’ αριθμ. 263/1998 απόφαση του Μονομελούς Πρωτοδικείου Πατρών από την επομένη της ημέρας που τελεσιδίκησε η άνω απόφαση έως την ημέρα της καταβολής. Ο υπολογισμός των τόκων θα γίνει με το ισχύον επιτόκιο υπερημερίας κατά τα οριζόμενα στο άρθρο 293 Α.Κ. Η Δ.Ο.Υ. θα προβεί στην είσπραξή τους βεβαιώνοντας ταμειακά, το ποσό που θα προκύψει μετά από εκκαθάριση, σε βάρος της Τράπεζας, δυνάμει νομίμου τίτλου του εδαφ.γ’ της παρ.2 του άρθρου 2 του ΚΕΔΕ.

Τόκοι υπερημερίας σε σύμβαση προμηθείας των Ενόπλων Δυνάμεων.Δεν έχει εφαρμογή το ΠΔ 166/2003, το οποίο προσάρμοσε την Ελληνική νομοθεσία στις διατάξεις της οδηγίας 2000/35/ΕΚ για την καταπολέμηση των καθυστερημένων πληρωμών στις εμπορικές συναλλαγές, σε σύμβαση προμηθείας των Ενόπλων Δυνάμεων που έχει υπογραφεί πριν από τη δημοσίευση του ως άνω διατάγματος. Τούτο δε ανεξάρτητα του ειδικότερου προβληματισμού αν το ως άνω δ/γμα έχει εφαρμογή ή όχι στις αναθέτουσες αρχές του τομέα της Άμυνας, όταν πρόκειται για προϊόντα που εφαρμόζεται το άρθρο 223 της Συνθήκης ΕΟΚ (νυν 296 ΕΚ).

Επιτόκιο υπερημερίας.Το προαναφερόμενο π.διάταγμα 166/2003 εκδόθηκε με σκοπό την προσαρμογή της ελληνικής νομοθεσίας στις διατάξεις της Οδηγίας 2000/35/ΕΚ, που στόχευε στην καταπολέμηση σε κοινοτικό επίπεδο και με ενιαίο τρόπο των καθυστερήσεων πληρωμών στις εμπορικές συναλλαγές στην εσωτερική αγορά προς διασφάλιση της εύρυθμης λειτουργίας της, των συνθηκών ανάπτυξης υγιούς ανταγωνισμού και της βιωσιμότητας των επιχειρήσεων. Επομένως, οι διατάξεις του εν λόγω π.δ/τος, που αποτελούν μεταφορά στην εσωτερική έννομη τάξη των διατάξεων της ως άνω Οδηγίας, κατισχύουν κάθε αντίθετης διάταξης της εσωτερικής νομοθεσίας. Ως εκ τούτου, ως προς την επιβολή τόκων υπερημερίας σε βάρος δημοσίων αρχών λόγω των εκ μέρους τους καθυστερήσεων πληρωμών σε εμπορικές συναλλαγές μεταξύ αυτών και των επιχειρήσεων-δανειστών τους, οι διατάξεις του ως άνω π.δ/τος είναι αποκλειστικώς εφαρμοστέες έναντι της διάταξης της παρ. 10 του άρθρου 5 του ν. 1418/1984, που ρυθμίζει το ζήτημα της επιβολής των οφειλόμενων τόκων υπερημερίας σε περίπτωση καθυστέρησης πληρωμής οφειλόμενων ποσών εκ λογαριασμών και πιστοποιήσεων προς πληρωμή εκτελεσθεισών εργασιών δημόσιων και περαιτέρω και δημοτικών έργων. Τούτο δε διότι στο πεδίο εφαρμογής του ως άνω π.δ/τος υπάγονται και οι πληρωμές εκ συμβάσεων εκτελέσεως δημοσίων και δημοτικών έργων, αφού και οι εν λόγω εργολαβικές συμβάσεις αποτελούν εμπορικές συναλλαγές κατά τον ορισμό της παρ. 1 του άρθρου 3 του διατάγματος αυτού, δοθέντος ότι εν ευρεία εννοία συνεπάγονται παροχή εκ μέρους του εργολήπτη υπηρεσιών έναντι αμοιβής προς την αναθέτουσα (δημόσια) αρχή, για τον προσδιορισμό της οποίας, όπως προκύπτει από το άρθρο 2 παρ. 1 της οδηγίας (και παρά τη ρητή εξαίρεση με την περίπτ. α΄ της παρ. 1 του άρθρου 3 του π.δ/τος 166/2003), λαμβάνονται υπόψη οι ορισμοί που εμπεριέχονται στις οδηγίες περί δημοσίων συμβάσεων, μεταξύ των οποίων και η οδηγία 93/37/ΕΟΚ (11), που αφορά στα δημόσια έργα. Συνακόλουθα, εφόσον δεν ορίζεται διαφορετικά στη σχετική σύμβαση, το ύψος του οφειλόμενου τόκου υπερημερίας σε περίπτωση καθυστέρησης πληρωμής από την αναθέτουσα αρχή λογαριασμού εκ της εκτέλεσης δημοτικού έργου υπολογίζεται με βάση το επιτόκιο που εφαρμόζει η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα στην πιο πρόσφατη κύρια πράξη αναχρηματοδότησης, η οποία πραγματοποιείται πριν από την πρώτη ημερολογιακή ημέρα του οικείου εξαμήνου, προσαυξημένο κατά επτά εκατοστιαίες μονάδες. Η ως άνω δοθείσα ερμηνεία ενισχύεται και από την ήδη ισχύουσα (από της 18.6.2008) διάταξη της παρ. 9 του άρθρου 53 του ν. 3669/2008 (ΦΕΚ Α΄, 116/18.6.2008 - βλ. και άρθρο δεύτερο αυτού), με την οποία πλέον ρητά προβλέπεται ο υπολογισμός του τόκου υπερημερίας προκειμένου περί καθυστέρησης πληρωμής λογαριασμού δημοσίου έργου σύμφωνα με το άρθρο 4 του π.δ/τος 166/2003.

Τόκους υπερημερίας δικαιούται ο ανάδοχος του έργου μόνο αν ο κύριος του έργου, χωρίς υπαιτιότητα του αναδόχου, καθυστέρησε να ενεργήσει πληρωμές με βάση εγκριθείσα πιστοποίηση και μόνον από την υποβολή έγγραφης όχλησης προς τη διευθύνουσα υπηρεσία, η οποία (όχληση) αποτελεί πρόσθετη ουσιαστική προϋπόθεση της καταβολής τόκων υπερημερίας επί της εργολαβικής αμοιβής. Αντίκεινται στις συνταγματικές διατάξεις και στο ΠΠΠΕΣΔΑ, οι διατάξεις περί προσδιορισμού του επιτοκίου υπερημερίας του δήμου, σημαντικά υπολειπομένου του αντίστοιχου ποσοστού του γενικώς ισχύοντος επιτοκίου, στην περίπτωση πληρωμής αναδόχου δημοσίου έργου για τις εργασίες που έχουν εκτελεσθεί από αυτόν. Οι συμβάσεις εκτέλεσης δημοσίων έργων δεν υπάγονται στο πεδίο εφαρμογής του π.δ.166/2003 (αντίθετη ως προς την εφαρμογή του π.δ.166/2003 στις συμβάσεις εκτέλεσης δημοσίων έργων η προηγούμενη απόφαση 66/2010 του ΔΕφΑθηνών).