Προγραμματικής σύμβαση.ζητείται η ανάκληση  της 90/2016 πράξης  του Κλιμακίου Προληπτικού Ελέγχου.  Καταβολή ποσού 84.000 ευρώ στη φερόμενη ως δικαιούχο ανώνυμη εταιρεία με την επωνυμία «Αναπτυξιακή Εταιρεία ...  Αναπτυξιακή Ανώνυμη Εταιρεία ΟΤΑ» (..) Το Τμήμα, μετά την επανεξέταση της υπόθεσης, στις ίδιες          άγεται κρίσεις, στις οποίες ήχθη και το Κλιμάκιο με την ήδη προσβαλλόμενη πράξη του, στις ορθές σκέψεις και λεπτομερείς αιτιολογίες της οποίας παραπέμπει προς αποφυγή περιττών επαναλήψεων. Οι κατά τα ανωτέρω προβληθέντες με την κρινόμενη αίτηση ανάκλησης λόγοι απορρίπτονται ως αβάσιμοι, καθόσον : α) ο διενεργούμενος προληπτικός έλεγχος δαπανών των Ο.Τ.Α. είναι διάφορος του προσυμβατικού ελέγχου νομιμότητας, ενώ δεν υπάρχει ρητή διάταξη που να εξαιρεί του προληπτικού αυτού ελέγχου όσες δαπάνες ερείδονται επί συμβάσεων που εξαιρούνται, ως συγχρηματοδοτούμενες, λόγω ποσού του διενεργούμενου από το Ελεγκτικό Συνέδριο προσυμβατικού ελέγχου. β) Η συμβολή τόσο του Δήμου ... όσο και της Π.Ε.Δ. ...στην εκτέλεση της προγραμματικής σύμβασης  είναι υποτυπώδης, αναλογικά με το συνολικό αντικείμενό της και οι όποιες υποχρεώσεις που τα ανωτέρω μέρη αναλαμβάνουν διατυπώνονται με αόριστο τρόπο,...γ) Η συμμετοχή και τρίτου συμβαλλόμενου μέρους στην οικεία προγραμματική σύμβαση, ήτοι της Π.Ε.Δ.., σύμφωνα με την βούληση των μερών, δεν καθιστά εξ αυτού του λόγου ανεφάρμοστη τη διάταξη του άρθρου 268 του ΔΚΚ και τις προϋποθέσεις που αυτή θέτει για την απευθείας ανάθεση παροχής υπηρεσιών από Δήμο σε αναπτυξιακή του εταιρεία. δ) Η επίμαχη σύμβαση δεν είναι νόμιμη και κατά το κοινοτικό δίκαιο, αφού αυτή δεν εμπίπτει στην  έννοια  της  «κάθετης  συνεργασίας»  μεταξύ μιας  ή  περισσοτέρων  αναθετουσών  αρχών  και  ενός  ελεγχόμενου  φορέα, ...Εξάλλου, το αντικείμενο της σύμβασης δεν διασφαλίζει την εκπλήρωση αποστολής δημόσιας υπηρεσίας, καθόσον περιλαμβάνει υπηρεσίες που μπορούν να παρασχεθούν από επιχειρήσεις του ιδιωτικού τομέα..ε) Το γεγονός ότι η οικεία σύμβαση έτυχε της προέγκρισης και τελικής έγκρισής της από τη Μονάδα Οργάνωσης της Διαχείρισης Αναπτυξιακών Προγραμμάτων (ΜΟΔ Α.Ε.) και ότι αυτή είναι οικονομικά επωφελής για τον Δήμο, δεν ασκεί επιρροή ως προς τη μη νομιμότητα σύναψής της. Ο επαχθής δε χαρακτήρας της σύμβασης αυτής δεν αναιρείται ακόμη και από την παραδοχή ότι στο συμφωνηθέν τίμημα δεν περιλαμβάνεται ευθέως κάποιο ποσό ως κέρδος της αντισυμβαλλόμενης επιχείρησης (λόγω του χαμηλού συμβατικού τιμήματος), αφού η ύπαρξή του δεν αποτελεί καθοριστικό παράγοντα για τον χαρακτηρισμό μίας σύμβασης ως επαχθούς αιτίας ...Απορρίπτει την αίτηση ανάκλησης.

Η Πράξη 140/2025 του Ε΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου έκρινε τη νομιμότητα του σχεδίου προγραμματικής σύμβασης μεταξύ του Δήμου Αλμυρού και της ανώνυμης εταιρείας «Αναπτυξιακός Οργανισμός Τοπικής Αυτοδιοίκησης Μαγνησίας Α.Ε.» (δ.τ. «Αναπτυξιακή Πηλίου Α.Ε.») για την υλοποίηση του έργου «Αποκατάσταση αλιευτικού καταφυγίου Αγίου Ιωάννη». Ο συνολικός προϋπολογισμός του έργου ανέρχεται σε 2.195.000,00 ευρώ (με Φ.Π.Α.). Η σύμβαση κρίθηκε νόμιμη και δεν κωλύεται η υπογραφή της, καθώς ο Δήμος Αλμυρού αδυνατεί να υλοποιήσει το έργο με ίδια μέσα λόγω υποστελέχωσης των τεχνικών υπηρεσιών του. Η συνεργασία εμπίπτει στις εξαιρέσεις του ν. 4412/2016, καθώς πρόκειται για συνεργασία μεταξύ αναθετουσών αρχών (η Αναπτυξιακή Πηλίου Α.Ε. είναι οργανισμός δημοσίου δικαίου) για την εξυπηρέτηση κοινού δημοσίου σκοπού, με το αντάλλαγμα να καλύπτει μόνο το αναγκαίο κόστος (18.000,00 ευρώ). Η Αναπτυξιακή Πηλίου Α.Ε. αναλαμβάνει την επίβλεψη του ήδη συμβασιοποιημένου έργου.

ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΚΕΣ ΣΥΜΒΑΣΕΙΣ:Μη νόμιμη η καταβολή μέρους συμφωνηθείσας αμοιβής από Δημοτική Επιχείρηση σε ανώνυμη αναπτυξιακή εταιρεία για την εκτέλεση προγραμματικής σύμβασης, με αντικείμενο την παροχή υπηρεσιών τεχνικού συμβούλου, καθόσον: α) η ελεγχόμενη σύμβαση δεν φέρει τα χαρακτηριστικά της προγραμματικής συμφωνίας του άρθρου 100 του Ν. 3852/2010, διότι τα συμβαλλόμενα μέρη δεν συμπράττουν ισόρροπα εκκινώντας από κοινή αφετηρία, με σκοπό την εκτέλεση κοινά εξυπηρετούμενου δημόσιου σκοπού, αλλά επιδιώκουν την ικανοποίηση όλως διακριτών και αντίθετων συμφερόντων και β) η κρινόμενη σύμβαση δεν αποτελεί γνήσια προγραμματική σύμβαση, αλλά κοινή εξ επαχθούς αιτίας δημόσια σύμβαση, η φύση της οποίας δεν αναιρείται από το γεγονός ότι ο αντισυμβαλλόμενος της Δημοτικής Επιχείρησης είναι η ανώνυμη αναπτυξιακή εταιρεία, δηλαδή φορέας που αποτελεί και ο ίδιος αναθέτουσα αρχή. Σύμφωνα δε με το αντικείμενό της, αυτή αφορά σε παροχή εξειδικευμένων υπηρεσιών επίβλεψης της εκτέλεσης έργων, για την ανάθεση των οποίων έπρεπε να τύχουν εφαρμογής οι διατάξεις του ν. 3316/2005, οι οποίες καθιερώνουν ως κανόνα τη διενέργεια ανοικτού διαγωνισμού, διότι η απευθείας ανάθεση αυτών, χωρίς δημοσίευση προκήρυξης δεν βρίσκει έρεισμα στις διατάξεις του άρθρου 10 του νόμου αυτού.

Ορισμός της ΟΤΔ «Αναπτυξιακή Χαλκιδικής Α.Ε./Αναπτυξιακή Ανώνυμη Εταιρία ΟΤΑ» ως Ενδιάμεσου Φο­ρέα του Επιχειρησιακού Προγράμματος «Κεντρική Μακεδονία» 2014-2020. Ανάθεση Καθηκόντων / Αρ­μοδιοτήτων για την διαχείριση πράξεων.

Μίσθωση δημόσιου ιχθυοτροφείου με απ’ ευθείας σύμβαση μισθώσεως.(..)Κατάσταση :  Αποδεκτή 
Στο πλαίσιο του άρθρου 50 του ΝΔ 420/1970 είναι δυνατό να εκμισθωθεί εκ μέρους του Δημοσίου ιχθυοτροφείο σε εταιρεία περιορισμένης ευθύνης, που ιδρύουν αλιευτικοί συνεταιρισμοί, καθώς επίσης και σε Ενώσεις Αγροτικών Συνεταιρισμών ή σε Κοινοπραξίες Αγροτικών Συνεταιριστικών Ενώσεων, των οποίων τα μέλη είναι αλιευτικοί συνεταιρισμοί. Η εκμίσθωση στην εταιρεία «Αλιευτικοί Συνεταιρισμοί Γαργαλιάνων - Γιάλοβας Συνεταιριστική Εταιρία Περιορισμένης Ευθύνης» μπορεί να χωρήσει με την ρητή επιφύλαξη, που πρέπει να περιληφθεί και ως όρος στο μισθωτήριο συμβόλαιο, ότι, σε περίπτωση ενεργοποιήσεως του άρθρου 6 του Καταστατικού της και υπεισελεύσεως τρίτων προσώπων, που δεν αποτελούν αλιευτικούς συνεταιρισμούς, θα διατηρεί το Δημόσιο το δικαίωμα να προβεί σε καταγγελία της συμβάσεως μισθώσεως.

Προγραμματική σύμβαση.(..) επιδιώκεται η ανάκληση της 10/2018 πράξης του Κλιμακίου Προληπτικού Ελέγχου Δαπανών στο Τμήμα τούτο...το Κλιμάκιο προέβαλε ότι με την ως άνω προγραμματική σύμβαση υποκρύπτεται η σύναψη δημόσιας σύμβασης παροχής υπηρεσιών του άρθρου 2 παρ. 9 του ν. 4412/2016, για την οποία ο αιτών Δήμος όφειλε να διενεργήσει συνοπτικό (πρόχειρο) διαγωνισμό, δεδομένου ότι αφενός δεν πληρούνται οι προϋποθέσεις εφαρμογής των παρ. 1, 3 και 4 του άρθρου 12 του νόμου αυτού, ούτως ώστε η προγραμματική αυτή σύμβαση να θεωρηθεί  ως σύμβαση οιωνεί αυτεπιστασίας (in house) ή σύμβαση συνεργασίας μεταξύ αναθετουσών αρχών(..)Με τα δεδομένα αυτά η συγκεκριμένη σύμβαση, που συνήφθη μεταξύ του αιτούντος Δήμου και της αιτούσας αναπτυξιακής ανώνυμης εταιρείας Ο.Τ.Α., αφενός δεν  συνιστά  προγραμματική  σύμβαση  του  άρθρου  100  του ν. 3852/2010, αφετέρου ως τέτοια δεν εμπίπτει σε κανέναν από τους αναφερόμενους στο άρθρο 12 του ν. 4412/2016 συμβατικούς τύπους, τους οποίους ο νόμος αυτός εξαιρεί από το πεδίο εφαρμογής του. Τούτο, διότι από το αντικείμενο της ανωτέρω συναφθείσας σύμβασης και κυρίως από τη διαμόρφωση των δικαιωμάτων και υποχρεώσεων των συμβαλλόμενων μερών, προκύπτει ότι αυτά δεν εκκινούν από την ίδια αφετηρία συμφερόντων με σκοπό την από κοινού, δια της αλληλοσυμπλήρωσης αρμοδιοτήτων ή οικονομοτεχνικών μέσων,  εκτέλεση  της  δημόσιας  αποστολής  τους, ούτε  συμβάλλουν  με ισορροπημένο τρόπο στην υλοποίηση του αντικειμένου της σύμβασης.(..)Ενόψει των προαναφερομένων, η εν λόγω σύμβαση έχει το χαρακτήρα δημόσιας σύμβασης παροχής τεχνικών υπηρεσιών συναφών με την εκπόνηση μελέτης, η οποία ανατέθηκε απευθείας στην αιτούσα αναπτυξιακή ανώνυμη εταιρεία, χωρίς, με βάση τα πραγματικά περιστατικά που προεκτέθηκαν, να συντρέχουν οι προς τούτο προβλεπόμενες στο ν. 4412/2016 προϋποθέσεις για την απευθείας ανάθεσή της...Απορρίπτει την αίτηση του Ο.Τ.Α. α΄ βαθμού με την επωνυμία «Δήμος ...» και της αναπτυξιακής ανώνυμης εταιρείας...

Το σύνολο των εργασιών και υπηρεσιών που αποτελούν αντικείμενο της ελεγχόμενης προγραμματικής συμβάσεως ανατέθηκε εξ ολοκλήρου στην ανώνυμη αναπτυξιακή εταιρεία ..... Α.Ε., στην οποία θα καταβληθεί όλο το συμβατικό αντάλλαγμα, με αποτέλεσμα να μην συμμετέχει ως τρίτη συμβαλλόμενη στην ως άνω προγραμματική, αλλά να καθίσταται κατ’ ουσίαν μοναδική αντισυμβαλλόμενη του Δήμου Αθηναίων κατά παράβαση τόσο των διατάξεων περί προγραμματικών συμβάσεων όσο και της διατάξεως που απαγορεύει την επιχορήγηση των ως άνω εταιρειών από τους οικείους Δήμους. Τούτο δε καθόσον οι συμβατικές υποχρεώσεις της Αποκεντρωμένης Διοίκησης Αττικής είναι γενικόλογες και αορίστως διατυπωμένες και δεν μπορεί να διακριβωθεί αν αυτή βαρύνεται πραγματικά και όχι κατ’ επίφαση με συγκεκριμένες υποχρεώσεις σχετικά με την παροχή των υπηρεσιών της συμβάσεως. Ακολούθως, το Κλιμάκιο έκρινε ότι η σύμβαση δεν είναι νόμιμη διότι δεν υπάρχει στα στοιχεία του φακέλου χρονοδιάγραμμα εκτελέσεως των υπηρεσιών καθώς και απόφαση του Γενικού Γραμματέα της Αποκεντρωμένης Διοίκησης Αττικής από την οποία να προκύπτει η βούληση του νομικού προσώπου να συμβληθεί στην ως άνω σύμβαση. Επίσης θεώρησε ότι η πρόβλεψη στο άρθρο 8 του σχεδίου συμβάσεως, όρου, σύμφωνα με τον οποίο οι συμβαλλόμενοι, με μόνη την έγγραφη συμφωνία τους, δύνανται να τροποποιήσουν ή να συμπληρώσουν την προγραμματική σύμβαση, είναι αόριστη και μη νομίμως περιελήφθη στο υποβληθέν σχέδιο διότι δεν περιέχει καμία αναφορά σε συγκεκριμένους όρους της συμβάσεως ούτε οριοθετείται με αυστηρές διατυπώσεις.

Προγραμματική σύμβαση- υδροδότηση οικισμών:..Με δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στη σκέψη 2 της παρούσας, η εντελλόμενη δαπάνη είναι μη νόμιμη, καθόσον ούτε από την επωνυμία της εταιρείας «....» (άρθρο 1 της συστατικής πράξης της), αλλά ούτε και από το προσκομισθέν ως άνω καταστατικό της και, ιδίως, από τους περιγραφόμενους στο οικείο άρθρο 4 σκοπούς, προκύπτει ότι αυτή αποτελεί αναπτυξιακή ανώνυμη εταιρεία κατά την έννοια των διατάξεων του άρθρου 252 παρ. 3 εδ. β΄ του ν. 3463/2006, προκειμένου η συμμετοχή της στην επίμαχη προγραμματική σύμβαση να είναι επιτρεπτή, δυνάμει της εξαιρετικής διάταξης του άρθρου 265 παρ. 4 του ίδιου ν. 3463/2006. Περαιτέρω, κατά παράβαση των σχετικώς οριζομένων στο άρθρο 100 του ν. 3852/2010, δεν περιλαμβάνεται στη σύμβαση αναλυτικό χρονοδιάγραμμα εκτέλεσης των προβλεπομένων εργασιών (βλ. άρθρο 3), με συσχέτιση αυτών προς το τμηματικώς καταβαλλόμενο συνολικό ποσό της σύμβασης των 240.000 ευρώ. Αντιθέτως, προβλέπεται σε αυτή μόνο η διάρκειά της (από 1.1.2016 έως 31.12.2016), η οποία με βάση τα προεκτεθέντα στη σκέψη 2 δεν δύναται να υποκαταστήσει την έλλειψη του αναλυτικού χρονοδιαγράμματος εκτέλεσης του αντικειμένου της. Τέλος, κατά παράβαση γενικής αρχής του διοικητικού δικαίου προσδόθηκε, κατά τα ανωτέρω, αναδρομική ισχύς στη σύμβαση, δεδομένου ότι αυτή υπεγράφη την 1η.11.2016, ήτοι σε χρονικό σημείο μεταγενέστερο της ορισθείσας έναρξης υλοποίησής της, (1.1.2016) και ενώ διαρκούσε η εκτέλεση του αντικειμένου της..η εντελλόμενη δαπάνη είναι μη νόμιμη και το υπό κρίση χρηματικό ένταλμα δεν πρέπει να θεωρηθεί

ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΚΕΣ ΣΥΜΒΑΣΕΙΣ:Μη νόμιμη η καταβολή από Δήμο σε ανώνυμη αναπτυξιακή εταιρεία Ο.Τ.Α. μέρους συμφωνηθείσας αμοιβής για την εκτέλεση προγραμματικής σύμβασης, με αντικείμενο την «Διερεύνηση κατασκευής ανισόπεδου κόμβου στην…..»,  καθόσον η σύναψη της ανωτέρω σύμβασης δεν είναι νόμιμη, διότι δεν συνιστά προγραμματική σύμβαση του άρθρου 100 του Ν. 3852/2010, αλλά υποκρύπτει μη νόμιμη απευθείας ανάθεση του αντικειμένου της στην ως άνω ανώνυμη εταιρεία και ως εκ τούτου αυτή δεν μπορεί να αποτελέσει νόμιμο έρεισμα για την καταβολή σε αυτήν μέρους της συμφωνηθείσας αμοιβής της, που αντιστοιχεί στο ποσοστό της συμμετοχής του Δήμου.

ΣΥΜΒΑΣΕΙΣ ΠΑΡΟΧΗΣ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ:απόκτηση δικαιώματος παραλαβής – διαχείρισης υγρών αποβλήτων  και καταλοίπων πλοίων που καταπλέουν στην θαλάσσια περιοχή αρμοδιότητας της …. Α.Ε.(...)ο Οργανισμός δεν αποσκοπούσε, με την επίμαχη διαδικασία,  στη  διεξαγωγή διαγωνισμού  ανάθεσης ή παραχώρησης υπηρεσίας σε έναν (μοναδικό) πάροχο αλλά στην παροχή σχετικού δικαιώματος δραστηριοποίησης σε όλους τους  φορείς που πληρούν τις κατ’ εφαρμογήν των ρυθμίσεων του άρθρου 4 του Κανονισμού 2017/352 τεθείσες ελάχιστες απαιτήσεις. Η επίμαχη διαδικασία δεν εφαρμόζεται παράλληλα ή συνδυαστικά με τις διαδικασίες ανάθεσης του ν. 4412/2016 και του ν. 4413/2016,  ανεξαρτήτως του ότι προσομοιάζει με την διαδικασία αξιολόγησης των κριτηρίων  επιλογής, που απαντώνται στους νόμους αυτούς  Εξάλλου,  στην επίμαχη διαδικασία δεν έχουν καθορισθεί κριτήρια ανάθεσης, αφού οι ενδιαφερόμενοι πάροχοι δεν αξιολογούνται βάσει της προσφερόμενης εκ μέρους τους τιμής ή  μετά από στάθμιση της σχέσης ποιότητας – τιμής των προσφορών τους.(...)Υπό τα ανωτέρω δεδομένα, το Κλιμάκιο κρίνει ότι η επίμαχη σύμβαση συνάπτεται στο πλαίσιο ειδικής διαδικασίας αδειοδότησης των φορέων που επιθυμούν να δραστηριοποιηθούν στην παροχή των ανωτέρω  λιμενικών υπηρεσιών ... και δεν αποτελεί σύμβαση παραχώρησης δημόσιας υπηρεσίας, παρόλο που, εν προκειμένω, συντρέχουν στοιχεία που προσιδιάζουν σε τέτοια σύμβαση(...)Απαραδέκτως εισάγεται προς προσυμβατικό έλεγχο το σχέδιο σύμβασης