ΜΕΤΑΦΟΡΑ ΜΑΘΗΤΩΝ:Με τα δεδομένα αυτά και ενόψει των όσων αναφέρονται στην 159/2008 πράξη του VI Τμήματος, το Κλιμάκιο κρίνει ότι αφενός ο καθορισμός των τιμών των προβλεπομένων δρομολογίων στην οικεία διακήρυξη καθ’ υπέρβαση της μέγιστης ημερήσιας αποζημίωσης που ορίζεται στην παρ. 9 του άρθρου 1 της ΙΒ/6071/26.8.1998 Κ.Υ.Α., αφ’ ετέρου ο όρος της ως άνω διακήρυξης περί δυνατότητας μονομερούς παράτασης των συμβάσεων για τρεις (3) μήνες, ο οποίος δεν περιελήφθη στο περιεχόμενο της περίληψης της διακήρυξης που απεστάλη προς δημοσίευση στην Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης ούτε σ’ αυτές που δημοσιεύθηκαν στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως και στον ελληνικό τύπο, δεν είναι σύννομοι, πλην, όμως, για την ταυτότητα της κρίσεως, πρέπει να γίνει δεκτό ότι καθίστανται δικαιολογημένοι για τους λόγους που αναφέρονται στην ανωτέρω πράξη του VI Τμήματος.Κατ’ ακολουθία των ανωτέρω, το Κλιμάκιο κρίνει ότι δεν κωλύεται η υπογραφή των υποβληθέντων σχεδίων συμβάσεων. 

Τροποποίηση συμπλήρωση της αριθμ. ΙΒ/6071/26.8.1998 (ΦΕΚ 932/31.8.1998) Κ.Υ.Α.

ΜΕΤΑΦΟΡΑ ΜΑΘΗΤΩΝ:Κατ’ ακολουθίαν των προεκτεθέντων, το Κλιμάκιο κρίνει ότι δεν συντρέχει νόμιμος λόγος που να κωλύει την υπογραφή των ελεγχόμενων σχεδίων συμβάσεως, υπό την προϋπόθεση, όμως, ότι θα απαλειφθεί η παρεχόμενη δυνατότητα παράτασης για ένα δίμηνο της ημερομηνίας λήξης των συμβάσεων, καθόσον πέραν της αοριστίας της ως προς την προϋπολογιζόμενη δαπάνη, μη νομίμως περιλαμβάνεται στα σχέδια συμβάσεων, προεχόντως διότι, όπως προκύπτει από τα υποβληθέντα στοιχεία του φακέλου, δεν έχει περιβληθεί των απαιτούμενων διατυπώσεων δημοσιότητας, αφού δεν περιελήφθη στο περιεχόμενο της περίληψης της διακήρυξης που απεστάλη προς δημοσίευση στην Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης (βλ. Πράξη Ζ΄ Κλιμακίου 270/2008), ούτε των περιλήψεων που δημοσιεύθηκαν στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως και στον ελληνικό τύπο.

ΜΕΤΑΦΟΡΑ ΜΑΘΗΤΩΝ:Κατ’ ακολουθίαν των προεκτεθέντων, το Κλιμάκιο κρίνει ότι δεν συντρέχει νόμιμος λόγος που να κωλύει την υπογραφή των ελεγχόμενων σχεδίων συμβάσεως, υπό την προϋπόθεση, όμως, ότι θα απαλειφθεί η παρεχόμενη δυνατότητα παράτασης για ένα δίμηνο της ημερομηνίας λήξης των συμβάσεων, καθόσον πέραν της αοριστίας της ως προς την προϋπολογιζόμενη δαπάνη, μη νομίμως περιλαμβάνεται στα σχέδια συμβάσεων, προεχόντως διότι, όπως προκύπτει από τα υποβληθέντα στοιχεία του φακέλου, δεν έχει περιβληθεί των απαιτούμενων διατυπώσεων δημοσιότητας, αφού δεν περιελήφθη στο περιεχόμενο της περίληψης της διακήρυξης που απεστάλη προς δημοσίευση στην Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης (βλ. Πράξη Ζ΄ Κλιμακίου 270/2008), ούτε των περιλήψεων που δημοσιεύθηκαν στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως και στον ελληνικό τύπο.

ΜΕΤΑΦΟΡΑ ΜΑΘΗΤΩΝ:Κατ’ ακολουθίαν των προεκτεθέντων, το Κλιμάκιο κρίνει ότι η ως άνω ελεγχόμενη διαγωνιστική διαδικασία παρίσταται νόμιμη. Ωστόσο ο όρος της διακήρυξης σύμφωνα με τον οποίο προβλέπεται η δυνατότητα της αναθέτουσας αρχής να παρατείνει, μονομερώς, τη διάρκεια των ως άνω συμβάσεων μεταφοράς επί τετράμηνο εντός του επόμενου σχολικού έτους 2009-2010 (βλ. άρθρο 10), είναι μη νόμιμος και πρέπει να θεωρηθεί ως μη γεγραμμένος, προεχόντως διότι, όπως προκύπτει από τα υποβληθέντα στοιχεία του φακέλου, δεν έχει περιβληθεί των απαιτούμενων διατυπώσεων δημοσιότητας (δεν περιελήφθη στο περιεχόμενο της περίληψης της διακήρυξης που απεστάλη προς δημοσίευση στην Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης) και, ως εκ τούτου, πρέπει να απαλειφθεί και η σχετική διάταξη (βλ. άρθρο 3ο) από τα υποβληθέντα σχέδια συμβάσεων.

ΜΕΤΑΦΟΡΑ ΜΑΘΗΤΩΝ:Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στις προηγούμενες σκέψεις, το Κλιμάκιο άγεται στην κρίση ότι η υπέρβαση του συμφωνηθέντος ανταλλάγματος της απευθείας ανάθεσης των δρομολογίων, που αναφέρονται αναλυτικά στις προαναφερόμενες αποφάσεις της Νομαρχιακής Επιτροπής, κατά ποσοστό 31,70% της αρχικώς προϋπολογισθείσας δαπάνης είναι ειδικώς και επαρκώς αιτιολογημένη, στηρίζεται δε σε στοιχεία που ανταποκρίνονται στα στοιχεία του φακέλου της συνολικής διαγωνιστικής διαδικασίας και, ως εκ τούτου, δεν συνιστά ουσιώδη τροποποίηση των όρων της διακήρυξης (αρχικού και επαναληπτικού διαγωνισμού).Κατ΄ ακολουθία των ανωτέρω, το Κλιμάκιο αποφαίνεται ότι είναι νόμιμη η παραπάνω προσφυγή στη διαδικασία της απευθείας ανάθεσης, κατόπιν διαπραγματεύσεων και δεν συντρέχει νόμιμος λόγος που να κωλύει την υπογραφή των υποβληθέντων για έλεγχο νομιμότητας σχεδίων συμβάσεων υπό την προϋπόθεση, όμως, ότι θα απαλειφθεί η παρεχόμενη δυνατότητα παράτασης για ένα δίμηνο της ημερομηνίας λήξης των συμβάσεων με απόφαση του Νομάρχη, καθόσον πέραν της αοριστίας της ως προς την προϋπολογιζόμενη δαπάνη, μη νομίμως περιλαμβάνεται στα σχέδια συμβάσεων, προεχόντως διότι, όπως προκύπτει από τα υποβληθέντα στοιχεία του φακέλου, δεν έχει περιβληθεί των απαιτούμενων διατυπώσεων δημοσιότητας, αφού δεν περιελήφθη στο περιεχόμενο της περίληψης της διακήρυξης που απεστάλη προς δημοσίευση στην Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης (βλ. Πράξη Ζ΄ Κλιμακίου 270/2008, 6/2009 κλπ), ούτε των περιλήψεων που δημοσιεύθηκαν στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως και στον ελληνικό τύπο.

ΜΕΤΑΦΟΡΑ ΜΑΘΗΤΩΝ:Κατ’ ακολουθίαν των προεκτεθέντων, το Κλιμάκιο κρίνει, σύμφωνα και με όσα επισημάνθηκαν στην 9/2009 Πράξη του, στις σκέψεις και αιτιολογίες της οποίας παραπέμπει προς αποφυγή επαναλήψεων, ότι δεν συντρέχει νόμιμος λόγος που να κωλύει την υπογραφή των ελεγχόμενων σχεδίων συμβάσεως, υπό την προϋπόθεση, όμως, ότι θα απαλειφθεί η παρεχόμενη δυνατότητα παράτασης για ένα δίμηνο της ημερομηνίας λήξης των συμβάσεων, καθόσον πέραν της αοριστίας της ως προς την προϋπολογιζόμενη δαπάνη, μη νομίμως περιλαμβάνεται στα σχέδια συμβάσεων, προεχόντως διότι, όπως προκύπτει από τα υποβληθέντα στοιχεία του φακέλου, δεν έχει περιβληθεί των απαιτούμενων διατυπώσεων δημοσιότητας, αφού δεν περιελήφθη στο περιεχόμενο της περίληψης της διακήρυξης που απεστάλη προς δημοσίευση στην Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης (βλ. Πράξη Ζ΄ Κλιμακίου 270/2008), ούτε των περιλήψεων που δημοσιεύθηκαν στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως και στον ελληνικό τύπο.

ΜΕΤΑΦΟΡΑ ΜΑΘΗΤΩΝ:Με δεδομένα τα πραγματικά αυτά περιστατικά, το Τμήμα κρίνει ότι α) εσφαλμένα το Ζ΄ Κλιμάκιο με την προσβαλλόμενη Πράξη του αποφάνθηκε ότι ο όρος της αρχικής διακήρυξης (άρθρο 2 σελ. 7), σύμφωνα με τον οποίο «Σε περίπτωση υποβολής συμμετοχής ΔΧ μεταφορικών μέσων, οι αιτήσεις για ΙΧ θα απορρίπτονται…», δεν είναι νόμιμος και πρέπει να απαλειφθεί, δεδομένου ότι ο όρος αυτός, στη συνέχειά του, παραπέμπει ρητά στην ΙΒ/6071/26.8.1998 Κ.Υ.Α., στο άρθρο 1 παρ. 4 παρ. α΄ της οποίας προβλέπεται ότι η Ν.Α. αναθέτει τη μεταφορά των μαθητών σε κάθε κατάλληλο μεταφορικό μέσο δημόσιας χρήσης και αν δεν υπάρχει σε ιδιωτικής χρήσης, από τη συστηματική δε ερμηνεία των διατάξεων της ΚΥΑ αυτής, σύμφωνα και με όσα εκτέθηκαν στη σκέψη ΙΙΙ, συνάγεται ότι οι αναθέτουσες αρχές δεν προκρίνουν άνευ άλλου τινός τη μίσθωση μεταφορικού μέσου δημόσιας χρήσης, αλλά κατάλληλου και ασφαλούς...(...)β) σύμφωνα με όσα εκτέθηκαν στις σκέψεις ΙV, V και VI, ανεξαρτήτως του αν, ι) ενόψει των οριζομένων στο άρθρο 25 περ. 1α του π.δ.60/2007, η ανάθεση της επίμαχης μεταφοράς μαθητών στην εταιρία «……….» αντί ποσού 2.050.000 ευρώ, έναντι του αρχικά προϋπολογισθέντος ποσού των 1.647.734,40 ευρώ (υπέρβαση σε ποσοστό 24,4%), συνιστά ή όχι ουσιώδη τροποποίηση των όρων της αρχικής διακήρυξης και ιι) ο προβλεπόμενος στο άρθρο 2 του σχεδίου σύμβασης όρος περί παράτασης της σύμβασης μεταφοράς των μαθητών και για το νέο σχολικό έτος 2009-2010 και πάντως όχι πέραν της 31ης.12.2009, με τη σύμφωνη όμως γνώμη της αντισυμβαλλόμενης εταιρίας «……….», είναι ή δεν είναι νόμιμος προεχόντως λόγω της μη δημοσίευσής του στην Επίσημη Εφημερίδα των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων, η καταρτισθείσα, σε κάθε περίπτωση με την από 12.9.2008 ανακοίνωση της ανάθεσης του έργου από την αναθέτουσα αρχή στην ως άνω ανάδοχο εταιρία, σύμβαση καλύπτεται από τις νομιμοποιητικές διατάξεις του άρθρου 43 του ν.3731/2008. Συνεπώς, πρέπει η υπό κρίση αίτηση να γίνει δεκτή, να ανακληθεί η 289/2008 Πράξη του Ζ΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου, κατά τα προεκτεθέντα, και να υπογραφεί η ελεγχόμενη σύμβαση.

Προμήθεια καυσίμων θέρμανσης...Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στη μείζονα σκέψη της παρούσας απόφασης, το Τμήμα κρίνει τα ακόλουθα : Α) Μη νομίμως δεν περιελήφθησαν στη δημοσιευθείσα στην επίσημη εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης προκήρυξη οι ποσότητες των υπό προμήθεια ειδών. Η πλημμέλεια δε του μη επακριβούς προσδιορισμού της ποσότητας των προς προμήθεια ειδών ανά κατηγορία και είδος καυσίμων δεν υφίσταται μόνον στην περίληψη της διακήρυξης, αποτελούσα ουσιώδες στοιχείο του περιεχομένου της, αλλά και στη διακήρυξη, αφού για τα καύσιμα, τα οποία εξειδικεύονται σε περισσότερα είδη (βενζίνη super, βενζίνη αμόλυβδη πετρέλαιο θέρμανσης και πετρέλαιο κίνησης), δεν υπάρχουν επακριβώς προσδιοριζόμενες ποσότητες αυτών που προορίζονται για τις Ενιαίες Σχολικές Επιτροπές Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης αντίστοιχα του Δήμου, παρά μόνο ο συνολικός ενδεικτικός προϋπολογισμός, για όλα τα είδη καυσίμων. Τούτο δε, εξεταζόμενο αυτεπαγγέλτως υπό του Τμήματος, καθόσον άγεται ενώπιόν του λόγος περί του προσδιορισμού της ποσότητας των προς προμήθεια ειδών, καθιστά πλημμελή την όλη διαδικασία του διαγωνισμού αναφορικά με την προμήθεια καυσίμων διότι πλήττει τη νομιμότητα των γενομένων δημοσιεύσεων και στη ΔΙΑΥΓΕΙΑ και στον ημεδαπό τύπο. Συνεπώς ούτε εμμέσως θα μπορούσαν να συναχθούν οι ποσότητες από τη διαίρεση της προϋπολογισθείσας δαπάνης κατά κατηγορία καυσίμων προς τη μέση τιμή πώλησης αυτών, όπως αβάσιμα ισχυρίζεται ο αιτών Δήμος, αφενός διότι δεν υπήρχε στη διακήρυξη προϋπολογισμός ανά είδος καυσίμου για τα λοιπά, πλην του Δήμου, νομικά πρόσωπα, αφετέρου διότι ουδόλως δημοσιεύτηκε στην Επίσημη Εφημερίδα της Ε.Ε. η προϋπολογιζόμενη δαπάνη του διαγωνισμού. Ο ισχυρισμός δε του αιτούντος Δήμου ότι η ως άνω πλημμέλεια είναι μη ουσιώδης καθόσον πάντως, υπήρξε δημοσίευση της περίληψης της διακήρυξης στην Επίσημη Εφημερίδα της Ε.Ε, είναι απορριπτέος ως αβάσιμος, αφού για την τήρηση του ως άνω τύπου δημοσιότητας δεν αρκεί, απλά, η αποστολή του σχετικού εντύπου προς τη σχετική Υπηρεσία Εκδόσεων της Ευρωπαϊκής Ένωσης, αλλά πρέπει αυτό να περιλαμβάνει όλες τις πληροφορίες, που ρητά αναφέρονται στο προαναφερθέν Παράρτημα της Οδηγίας και όχι να διαπιστώνεται σωρεία παραλείψεων, όπως στην προκειμένη περίπτωση που, στο πεδίο II.1.1) δεν αναφέρεται η ορθή ονομασία του υπό προκήρυξη διαγωνισμού, στο πεδίο II.1.5) δεν είναι ακριβής η περιγραφή της σύμβασης, στο πεδίο II.1.8) αναφέρεται εσφαλμένα ότι η σύμβαση δεν υποδιαιρείται σε τμήματα, στο πεδίο II.3. δεν αναφέρεται η διάρκεια της σύμβασης, στο πεδίο III.1.1) δεν αναφέρονται οι απαιτούμενες εγγυήσεις, στο πεδίο III.1.4) αναφέρεται εσφαλμένα ότι δεν προβλέπονται ειδικοί όροι, ενώ θα έπρεπε να αναγράφεται ότι η προσφορά για τα καύσιμα συνίσταται σε ποσοστό έκπτωσης επί της λιανικής τιμής αυτών, ενώ δεν έχουν συμπληρωθεί καθόλου τα πεδία IV.3.1) για τον αριθμό αναφοράς της σύμβασης, IV.3.7) για την ελάχιστη διάρκεια ισχύος της προσφοράς, IV.3.8) για τους όρους για το άνοιγμα των προσφορών, VI.4.1) για τον φορέα, που είναι αρμόδιος για τις προσφυγές και VI.4.3) για την υπηρεσία από την οποία παρέχονται πληροφορίες. Τέλος, οι επικαλούμενες 295/2010 απόφαση του VI Τμήματος και 99/2011 πράξη του Κλιμακίου του Δικαστηρίου τούτου δεν είναι δυνατόν να δικαιολογήσουν, και πάλι, «εύλογη εντύπωση» σχετικά με τη νομιμότητα των ως άνω πλημμελειών, αφού οι ως άνω πλημμέλειες διαπιστώθηκαν και στην προηγούμενη διαδικασία προμήθειας καυσίμων, που διενήργησε η Περιφέρεια .... και διατυπώθηκαν τόσο στην 120/2011 πράξη του Κλιμακίου όσο και στην 408/2012 απόφαση το Τμήματος τούτου, την οποία μάλιστα επικαλείται και ο αιτών Δήμος. Για το λόγο αυτό δε, είναι ομοίως απορριπτέος και ο ισχυρισμός του αιτούντος ότι τα όργανά του ενήργησαν συγγνωστώς και χωρίς πρόθεση καταστρατήγησης των σχετικών διατάξεων. ..Κατ΄ ακολουθίαν των ανωτέρω και ενόψει της συνδρομής των αναφερομένων ως άνω πλημμελειών στην όλη διαγωνιστική διαδικασία, πρέπει να απορριφθεί και η αίτηση του Δήμου ... για την ανάκληση της 184/2012 πράξης του ΣΤ΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου.Δεν ανακαλεί την 184/2012 πράξη του ΣΤ΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου.

Από τις προαναφερόμενες διατάξεις (άρθρο 5 του ν. 3469/2006 «Εθνικό Τυπογραφείο, Εφημερίς της Κυβερνήσεως και λοιπές διατάξεις» ) συνάγεται ότι όλοι οι κρατικοί φορείς ως αναθέτουσες αρχές υποχρεούνται, για τη νόμιμη διενέργεια διαγωνισμού δημοσίων υπηρεσιών, να τηρούν τους ως άνω κανόνες δημοσιότητας, οι οποίοι, μεταξύ άλλων, επιτάσσουν τη δημοσίευση περίληψης των ουσιωδών στοιχείων της διακήρυξης στο Τεύχος Διακηρύξεων Δημοσίων Συμβάσεων της Εφημερίδας της Κυβερνήσεως. Η παράλειψη τήρησης κάποιας εκ των ως άνω υποχρεωτικών διατυπώσεων δημοσιότητας συνιστά παράβαση ουσιώδους τύπου της διαδικασίας, που καθιστά μη νόμιμη τη διαγωνιστική διαδικασία (βλ. Αποφ. VI Τμ. Ε.Σ 2500/2009, πρβλ. Αποφ. VI Τμ. Ε.Σ 31/2005, 89/2006). (…)Τα δε υποστηριζόμενα στην αίτηση ανάκλησης ότι στη συγκεκριμένη περίπτωση η μη δημοσίευση της διακήρυξης του διαγωνισμού στο Τεύχος Διακηρύξεων Δημοσίων Συμβάσεων της Εφημερίδας της Κυβερνήσεως δεν είναι ουσιώδης ενόψει της δημοσίευσης περίληψης της ανωτέρω διακήρυξης στην Επίσημη Εφημερίδα των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων (Ε.Ε.Ε.Κ.), η οποία κατά τους ισχυρισμούς της αιτούσας αναπληρώνει και υπερκαλύπτει την ανωτέρω παράλειψη δημοσίευσης της διακήρυξης στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως, είναι αβάσιμα και απορριπτέα. Και τούτο διότι, οι ανωτέρω διατυπώσεις δημοσιότητας δεν εξυπηρετούν τον ίδιο σκοπό, αφού η μεν δημοσίευση περίληψης της διακήρυξης στην Ε.Ε.Ε.Κ. έχει ως στόχο τη διαφάνεια της διαδικασίας ανάθεσης και τη διασφάλιση συνθηκών πραγματικού ανταγωνισμού με την αποτροπή της προνομιακής μεταχείρισης των ημεδαπών έναντι των κοινοτικών ενδιαφερομένων (βλ. Πρ. VII Τμ. 212/2007, 155/2009), η δε δημοσίευση στο Τεύχος Διακηρύξεων Δημοσίων Συμβάσεων της Εφημερίδας της Κυβερνήσεως απαιτείται πρωτίστως, σύμφωνα με το άρθρο 18 του Κώδικα Διοικητικής Διαδικασίας (ν. 2690/1999, ΦΕΚ Α΄ 45), για την τελείωση της κανονιστικής πράξης της διακήρυξης και επομένως συνιστά συστατικό στοιχείο του κύρους της (βλ. Πρ. VI Τμ. 236/2006, IV Τμ. 26/2007).