Παροχή υπηρεσιών καθαρισμού κοινόχρηστων χώρων από μπάζα με μισθωμένα μηχανήματα. Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στις προηγούμενες σκέψεις, το Κλιμάκιο κρίνει ότι η εντελλόμενη με το ελεγχόμενο χρηματικό ένταλμα πληρωμής δαπάνη δεν είναι νόμιμη, καθόσον δεν προηγήθηκε           της ανάθεσης των ως άνω υπηρεσιών καθαριότητας κοινοχρήστων χώρων στην οποία απέβλεψε ο Δήμος αιτιολογημένη απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου με   την οποία να τεκμηριώνεται η αδυναμία εκτέλεσης των παρασχεθεισών υπηρεσιών από τον Δήμο με ίδια μέσα, κατά τα οριζόμενα στο άρθρο 61 του ν. 3979/2011,   όπως βασίμως προβάλλεται από την Αναπληρώτρια Επίτροπο, έλλειψη την οποία συνομολογεί και  ο Δήμος με το 149663/1.10.2014 έγγραφό του, κατά την επανυποβολή του εν λόγω χρηματικού εντάλματος. Κατ’ ακολουθίαν των ανωτέρω, το ελεγχόμενο χρηματικό ένταλμα δεν πρέπει να θεωρηθεί. 

Ανάθεση υπηρεσιών καθαριότητας..ζητείται η ανάκληση της 109/2014 πράξης του Ζ΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου...Με τα παραπάνω δεδομένα, όπως ορθώς έκρινε και το Κλιμάκιο με την προβαλλόμενη πράξη του, το δικαίωμα προαίρεσης, με το οποίο παρέχεται στην αναθέτουσα αρχή η δυνατότητα μονομερούς παράτασης της ως άνω ετήσιας σύμβασης, για ένα επιπλέον έτος και η δυνατότητα ανάθεσης πρόσθετων εργασιών πέραν των συμβατικών σε ποσοστό μέχρι 20%, δεν μπορούν να συμπεριληφθούν στο συμβατικό κείμενο της επίμαχης σύμβασης, διότι δεν έχουν περιβληθεί των απαιτούμενων από το κοινοτικό και εθνικό δίκαιο διατυπώσεων δημοσιότητας, ενώ δεν προϋπολογίστηκαν, έστω και κατά προσέγγιση, ώστε να συμπεριληφθούν στο συνολικό προϋπολογισθέν ποσό. Αλυσιτελώς δε προβάλλεται από την αιτούσα ότι οι διαγωνιζόμενοι είχαν τη δυνατότητα να ενημερωθούν συνδυαστικά για τις δυνατότητες αυτές της αναθέτουσας αρχής από το κείμενο της διακήρυξης, με συνέπεια να μην θιγεται ο υγιής ανταγωνισμός, διότι το γεγονός της αναφοράς των όρων αυτών στην αναλυτική διακήρυξη δεν αποτελεί επαρκές νόμιμο έρεισμα για τη σύναψή τους, αλλά από τις ως άνω διατάξεις επιβαλλόταν οι επίμαχοι όροι να περιληφθούν στη δημοσιευθείσα προκήρυξη από κοινού με το λοιπό προκηρυχθέν αντικείμενο, έτσι ώστε να λάβουν την ίδια ευρεία δημοσιότητα, ως στοιχεία που συναπαρτίζουν το σύνολο των προκηρυχθεισών υπηρεσιών. Περαιτέρω, οι ενδιαφερόμενοι δεν μπορούσαν από τη δημοσιευθείσα περίληψη της προκήρυξης, η οποία και αποτελεί τη βάση της ενημέρωσής τους και της ενδεχόμενης εκδήλωσης του ενδιαφέροντος συμμετοχής τους στη διαγωνιστική διαδικασία, να λάβουν πλήρη γνώση του δημοπραττηθέντος αντικειμένου, λόγω του μη επαρκούς προσδιορισμού του, αφού στο κείμενο της περίληψης αυτής και σε αντίθεση με τα κατά το νόμο οριζόμενα, αναφερόταν ρητά η έλλειψη δικαιωμάτων προαίρεσης ή μονομερούς επαύξησης του αντικειμένου αυτής, στοιχεία που επηρεάζουν τη διαμόρφωσή του, αφού συναπαρτίζουν το προκηρυχθέν αντικείμενο και συνδιαμορφώνουν τη συνολική του αξία. Το περιορισμένο δε ενδιαφέρον αλλοδαπών και ημεδαπών εταιρειών που εκδηλώνεται για την ανάληψη των συγκεκριμένων υπηρεσιών καθαριότητας, δεν δικαιολογεί την κάμψη των κανόνων δημοσιότητας του συνόλου των προς δημοπράτηση υπηρεσιών, που αποσκοπεί στην πληρέστερη ενημέρωση και τη μεγαλύτερη κατά το δυνατόν συμμετοχή των υποψηφίων, η δε επικαλούμενη απόφαση 2498/2012 του Τμήματος τούτου αναφέρεται στο διάφορο νομικά ζήτημα της εκ παραδρομής αναγραφής στη δημοσιευθείσα προκήρυξη εσφαλμένως (επαυξημένου) του προϋπολογισθέντος ποσού του κυρίου αντικειμένου της διαγωνιστικής διαδικασίας. Ομοίως ως αβάσιμος θα πρέπει να απορριφθεί ο λόγος ανάκλησης της αιτούσας ότι η ως άνω παράλειψη δημοσίευσης δεν επηρέασε την ανάπτυξη επαρκούς ανταγωνισμού, δεδομένου ότι η διαπιστωθείσα πλημμέλεια δεν άγει στην ακύρωση του συνόλου της ελεγχόμενης διαγωνιστικής διαδικασίας, αλλά μόνο στην μη συμπερίληψη των κατά τα ανωτέρω μη νομίμων όρων στο σχετικό σχέδιο σύμβασης. Κατά συνέπεια, σύμφωνα με όσα προηγουμένως έγιναν δεκτά, η υπό κρίση αίτηση πρέπει να απορριφθεί.

Παροχή υπηρεσιών καθαριότητας:Με τα δεδομένα αυτά, το Τμήμα κρίνει κατά πλειοψηφία ότι η διαπιστωθείσα από το Κλιμάκιο έλλειψη στο περιεχόμενο της προκήρυξης που δημοσιεύτηκε, στην προκειμένη περίπτωση, δεν ήταν ουσιώδης και δεν επηρέασε τη δυνατότητα ενημέρωσης των ενδιαφερομένων παρόχων για τους όρους της δημοπρασίας ούτε την ανάπτυξη ανταγωνισμού στον ελεγχόμενο διαγωνισμό (πρβλ. Ε.Σ. Τμ. VI 2192/2011, 29, 408/2012, 1364, 1789/2013), επομένως, γενομένου δεκτού του προβαλλόμενου λόγου, θα πρέπει να ανακληθεί η προσβαλλόμενη πράξη κατά το μέρος που διατάσσει την απάλειψη του κρίσιμου όρου από το κείμενο της σύμβασης...(..)στην προκειμένη περίπτωση το Κλιμάκιο δεν έκρινε πλημμελή τη συνολική διαγωνιστική διαδικασία, αλλά αντιθέτως, αντιμετωπίζοντας το δικαίωμα παράτασης ως αυτοτελές μέρος της σύμβασης, η ακυρότητα του οποίου δεν επηρεάζει τη βούληση των μερών να συνάψουν την αρχική σύμβαση, περιόρισε τις συνέπειες της πλημμέλειας μόνο στην ακυρότητα του μη δημοσιευθέντος όρου. Η κρίση δε αυτή, που υπαγορεύτηκε προφανώς από την αρχή της αναλογικότητας και μετά από λήψη υπόψη των στοιχείων ακριβώς εκείνων που μειώνουν –χωρίς να αναιρούν – τις επιπτώσεις της ως άνω πλημμέλειας στη διαγωνιστική διαδικασία (όπως τα στοιχεία που ήδη επικαλείται ο αιτών, μ.α. την αναλυτική περιγραφή του δικαιώματος προαίρεσης στη διακήρυξη, τη δυνατότητα ελεύθερης ηλεκτρονικής πρόσβασης στο κείμενό της, την επάρκεια συμμετοχής στο διαγωνισμό, το δημόσιο συμφέρον), είναι ευνοϊκή για την αναθέτουσα αρχή. Περαιτέρω περιορισμός των συνεπειών της ανωτέρω διαπιστωμένης πλημμέλειας αντίκειται στον πυρήνα της ρύθμισης και για τον λόγο αυτόν δεν επιτρέπεται..Ανακαλεί την 237/2016 Πράξη του Ζ΄ Κλιμακίου (Στ΄Διακοπών)

Παροχή υπηρεσιών καθαριότητας.(..)Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στις προηγούμενες σκέψεις, το Κλιμάκιο κρίνει ότι, κατά τα βασίμως προβαλλόμενα από τον διαφωνούντα Επίτροπο με τον πρώτο λόγο διαφωνίας, η ανάθεση των επίμαχων υπηρεσιών στη φερόμενη ως δικαιούχο εταιρεία με τη διαδικασία της απευθείας αναθέσεως, δεν είναι νόμιμη, καθόσον δενσυντρέχουν οι προϋποθέσεις επιτρεπτής προσφυγής στη διαδικασία της διαπραγμάτευσης, που τίθενται από τις διατάξεις του άρθρου 25 του π.δ. 60/2007, στο πεδίο εφαρμογής των οποίων εμπίπτει η επίμαχη σύμβαση ενόψει της, αναγόμενης σε ετήσια βάση, αξίας των εν λόγω υπηρεσιών...Περαιτέρω, αλυσιτελώς προβάλλεται από το Νοσοκομείο ότι η πρακτική των απευθείας αναθέσεων ακολουθήθηκε επειδή είχε επιλεγεί η λύση της συνάψεως ατομικών συμβάσεων κατ’ εφαρμογήν των διατάξεων του άρθρου 97 του ν. 4368/2016...Δεν δικαιολογείται, δηλαδή, η πρακτική των απευθείας αναθέσεων καθ’ όλη τη διάρκεια του έτους 2016, εν αναμονή της υλοποιήσεως των ρυθμίσεων του ανωτέρω νόμου, το δε Νοσοκομείο όφειλε, μέχρι τη μετάβαση στο νέο καθεστώς, να εφαρμόζει απαρεγκλίτως την νομοθεσία που ρυθμίζει τις διαδικασίες συνάψεως δημοσίων συμβάσεων...Τέλος, βασίμως επίσης προβάλλεται από τον διαφωνούντα Επίτροπο ότι η τηρηθείσα τακτική των απευθείας αναθέσεων με συμβάσεις μηνιαίας ή δίμηνης διάρκειας καθ’ όλη τη διάρκεια του έτους 2016, καταστρατηγεί και τις διατάξεις περί προσυμβατικού ελέγχου από τον αρμόδιο σχηματισμό του Ελεγκτικού Συνεδρίου, αφού, σύμφωνα με τα εκτιθέμενα ανωτέρω (βλ. σκ. V), η συνολική δαπάνη του Νοσοκομείου για υπηρεσίες καθαριότητας, ανερχόμενη για το έτος αυτό στο ποσό του 1.098.711,12 ευρώ άνευ Φ.Π.Α., υπερβαίνει το όριο του 1.000.000 ευρώ ..Κατ’ ακολουθίαν των ανωτέρω οι ελεγχόμενες δαπάνες δεν είναι νόμιμες και τα επίμαχα χρηματικά εντάλματα πληρωμής δεν πρέπει να θεωρηθούν.

ΚΑΤΑΒΟΛΗ ΜΙΣΘΟΔΟΣΙΑΣ:. Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στη νομική σκέψη που προηγήθηκε, το Κλιμάκιο κρίνει ότι, όπως βασίμως προβάλλεται από την Αναπληρώτρια Επίτροπο, η διαδικασία πρόσληψης της ανωτέρω υπαλλήλου ως συμβασιούχου, με σχέση εργασίας ιδιωτικού δικαίου ορισμένου χρόνου, από το Δήμο ... είναι μη νόμιμη, καθώς, κατά παράβαση των διατάξεων που προαναφέρθηκαν, δεν προηγήθηκε της από 1.1.2018 ανανέωσης της σύμβασής της με το Δήμο αυτό άδεια άσκησης ιδιωτικού έργου.Ως εκ τούτου, η εντελλόμενη δαπάνη είναι μη νόμιμη και το ελεγχόμενο χρηματικό ένταλμα πληρωμής δεν πρέπει να θεωρηθεί.

ΠΑΡΟΧΗ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ ΚΑΘΑΡΙΟΤΗΤΑΣ:Με τα ανωτέρω δεδομένα και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στη σκέψη 2 της παρούσας, η εντελλόμενη με το επίμαχο χρηματικό ένταλμα δαπάνη δεν είναι νόμιμη, καθώς, κατά τα βασίμως προβαλλόμενα από την Αναπληρώτρια Επίτροπο, οι προαναφερόμενες ανατεθείσες εργασίες, ως εκ του προπαρατεθέντος αντικειμένου τους, συνιστούν εργασίες καθαριότητας κοινοχρήστων χώρων, κατά την έννοια του άρθρου 61 του ν. 3979/2011  και,  ως εκ τούτου, μη νομίμως δεν προηγήθηκε της ανάθεσής τους η προβλεπόμενη στο άρθρο αυτό αιτιολογημένη απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου ....., με την οποία να τεκμηριώνεται η αδυναμία εκτέλεσής τους με ίδια μέσα του Δήμου και να καθορίζονται οι όροι παροχής των υπηρεσιών αυτών, παράλειψη που συνομολογεί και ο Δήμος με το 11910/8.11.2016 έγγραφο της Προϊσταμένης του Τμήματος Περιβάλλοντος του Δήμου. Λαμβάνοντας, όμως, υπόψη ότι o καθαρισμός και η απομάκρυνση της βλάστησης έγινε για λόγους πυροπροστασίας με χρηματοδότηση από το Υπουργείο Εσωτερικών, με την πληρωμή δε της οικείας δαπάνης εξασφαλίζεται η ομαλή λειτουργία και η εκπλήρωση της αποστολής του Δήμου (πρβλ. πράξεις 140/2012, 202/2014, 36/2016 Κλιμ. Π.Ε.Δ. στο VII Τμ.), και ότι, περαιτέρω, ο Δήμος δεν είχε εκτελέσει ανάλογες δαπάνες στο παρελθόν και, επομένως, δεν ήταν εξοικειωμένος με τη σχετική διαδικασία ανάθεσης που προβλέπουν οι ανωτέρω διατάξεις, το Κλιμάκιο κρίνει ότι τα αρμόδια όργανα του Δήμου δεν ενήργησαν με πρόθεση καταστρατήγησης των οικείων διατάξεων και πεπλανημένως, πλην συγγνωστώς, υπέλαβαν ότι για την ανάθεση της εν λόγω εργασίας πληρούνταν όλες οι νόμιμες προϋποθέσεις.(συγγνωστή πλάνη)

ΔΗΜΟΣΙΑ ΕΡΓΑ:Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στην προηγούμενη σκέψη, η εντελλόμενη με το ελεγχόμενο χρηματικό ένταλμα δαπάνη δεν είναι νόμιμη, για το λόγο ότι αν και η προϋπολογισθείσα δαπάνη του έργου «Ασφαλτοστρώσεις οδών Δήμου ..... - .........-.....» ανερχόταν στο ποσό των 203.252,03 ευρώ χωρίς Φ.Π.Α., η 93415/30.12.2013 σύμβαση καταρτίσθηκε χωρίς να υποβληθεί σχέδιο αυτής, καθώς και τα λοιπά στοιχεία της διαγωνιστικής διαδικασίας, στον προσυμβατικό έλεγχο του Επιτρόπου του Ελεγκτικού Συνεδρίου. Ενόψει δε της σαφούς έννοιας της σχετικής νομοθετικής ρύθμισης, η οποία ισχύει ήδη από το έτος 2011, είναι απορριπτέος ο ισχυρισμός του Δήμου, σύμφωνα με τον οποίο τα αρμόδια όργανά του δεν ενήργησαν με πρόθεση καταστρατήγησης των εφαρμοστέων διατάξεων αλλά θεωρούσαν εσφαλμένως ότι για την τυχόν υπαγωγή της σύμβασης σε προσυμβατικό έλεγχο έπρεπε να ληφθεί υπόψη το συμβατικό ποσό των 130.496,16 ευρώ, που υπολείπεται του ορίου ελέγχου των 200.000 ευρώ. Επομένως, κατά τον βασίμως προβαλλόμενο σχετικό λόγο διαφωνίας, η εντελλόμενη με το ελεγχόμενο χρηματικό ένταλμα δαπάνη δεν είναι νόμιμη, παρέλκει δε ως αλυσιτελής η εξέταση του δεύτερου λόγου διαφωνίας της Επιτρόπου. Κατ’ ακολουθίαν των ανωτέρω, το ελεγχόμενο χρηματικό ένταλμα πληρωμής δεν πρέπει να θεωρηθεί.

ΠΡΟΜΗΘΕΙΕΣ:Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στη μείζονα σκέψη της παρούσας απόφασης, το Τμήμα κρίνει ότι δεν τηρήθηκαν οι διατυπώσεις δημοσιότητας κατά τη διαδικασία του επαναληπτικού διαγωνισμού που αφορούσε στο σκέλος της προμήθειας καυσίμων κίνησης – θέρμανσης, ο οποίος συνιστά νέο και αυτοτελή διαγωνισμό. Σε κάθε περίπτωση, η ανωτέρω έλλειψη δεν καλύπτεται από την σχετική πρόβλεψη για επαναληπτικό διαγωνισμό στη διακήρυξη του αρχικού διαγωνισμού, καθόσον αυτή έτυχε μεν της τήρησης όλων των νομίμων διατυπώσεων δημοσιότητας, πλην όμως στην αποσταλείσα στην Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης, περίληψη, δεν περιλαμβάνονταν πρόβλεψη για επαναληπτικό διαγωνισμό, απορριπτομένων εντεύθεν ως αβασίμων των περί του αντιθέτου προβαλλόμενων με την κρινόμενη αίτηση ισχυρισμών..(..)Κατ’ ακολουθίαν των ανωτέρω και δοθέντος ότι οι προεκτεθείσες πλημμέλειες του διενεργηθέντος διαγωνισμού αφορούν στο σκέλος της προμήθειας καυσίμων, όχι δε και στο αντίστοιχο της προμήθειας λιπαντικών, θα πρέπει να γίνει εν μέρει δεκτή η αίτηση ανάκλησης και να ανακληθεί προς τούτο μερικώς η προσβαλλόμενη πράξη κατά το κεφάλαιο αυτής που κρίθηκε ότι κωλύεται η υπογραφή του σχεδίου σύμβασης για την προμήθεια λιπαντικών μεταξύ του Δήμου και της εταιρείας με  την  επωνυμία  «…», υπό τη ρητή επιφύλαξη της προηγούμενης απάλειψης από το κείμενο του όρου 11 που διαλαμβάνει τη δυνατότητα επαύξησης της συμβατικής αξίας των υλικών με ανάλογη αύξηση της ποσότητας κατά 20%, απορριφθεί δε (η αίτηση ανάκλησης) κατά το μέρος εκείνο που αφορά στο κεφάλαιο της προσβαλλόμενης πράξης ως προς το σκέλος της προμήθειας καυσίμων κίνησης-θέρμανσης...Ανακαλεί εν μέρει την 19/2011 πράξη του ΣΤ΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου

ΔΗΜΟΣΙΑ ΕΡΓΑ:Με την προσβαλλόμενη πράξη του, το Κλιμάκιο έκρινε ότι α) η ελεγχόμενη διαδικασία είναι πλημμελής διότι δεν δημοσιεύθηκε σε κοινοτικό επίπεδο η προϋπολογισθείσα δαπάνη της ανάθεσης, η οποία αποτελεί ουσιώδες στοιχείο του ελάχιστου περιεχομένου της διακήρυξης, καθώς και το ποσό που αντιστοιχεί στο δικαίωμα μονομερούς παράτασης της σύμβασης για τρεις ακόμη μήνες, β) εσφαλμένα κατακυρώθηκε ο διαγωνισμός στην ως άνω μειοδότρια εταιρεία με το ανωτέρω τίμημα, χωρίς ειδικότερη αιτιολογία για το συμφέρον της προσφοράς, ενόψει της σημαντικής μείωσης του εργατικού κόστους και γ) δεν είναι νόμιμοι οι διαλαμβανόμενοι στο ελεγχόμενο σχέδιο σύμβασης όροι..

Καταβολή  αμοιβής για  υπηρεσίες φύλαξης.(...)Τέλος, κατά τον  βασίμως  προβαλλόμενο  λόγο  διαφωνίας  του  Αναπληρωτή  Επιτρόπου,  μη νόμιμα στη συναφθείσα με τον ανωτέρω ανάδοχο 50.334/10.6.2016 σύμβαση, από την οποία απορρέει η ελεγχόμενη δαπάνη, δεν περιλαμβάνονται τα στοιχεία α΄ έως στ΄ της παραγράφου 1 του άρθρου 68 του ν. 3863/2010, καθιστώντας αυτή άκυρη, σύμφωνα με την παράγραφο 3 του ίδιου άρθρου και την συνεπεία αυτής ελεγχόμενη δαπάνη απορριπτέα. Επομένως, η  εντελλόμενη με το υπό κρίση χρηματικό ένταλμα πληρωμής δαπάνη  δεν είναι νόμιμη. Δεδομένου όμως ότι οι ίδιες εργασίες με το ίδιο συμβατικό περιεχόμενο, δηλ. τις ίδιες ελλείψεις στο συμβατικό κείμενο, ανατέθηκαν για το αμέσως προηγούμενο διάστημα στον ίδιο ανάδοχο, δυνάμει της 87617/1.8.2014, συναφθείσας, κατόπιν πρόχειρου διαγωνισμού, σύμβασης, χωρίς να έχει επισημανθεί η σχετική πλημμέλεια, το Κλιμάκιο κρίνει ότι τα αρμόδια όργανα του  Δήμου,  με  την  παράλειψη  αυτή  δεν  είχαν  πρόθεση  καταστρατήγησης  των ανωτέρω διατάξεων, αλλά πεπλανημένως, πλην συγγνωστώς, υπέλαβαν  ότι ενεργούσαν νομίμως και, ως εκ τούτου, το υπό κρίση χρηματικό ένταλμα  θα μπορούσε να θεωρηθεί, λόγω συγγνωστής πλάνης, αν δεν είχε λήξει το οικονομικό έτος, τις πιστώσεις του οποίου βαρύνει.