ΔΙΚΤΥΟ ΠΑΡΕΜΒΑΣΕΩΝ ΒΙΩΣΙΜΗΣ ΑΣΤΙΚΗΣ ΚΙΝΗΤΙΚΟΤΗΤΑΣ (...)Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στη σκέψη 4, το Κλιμάκιο κρίνει τα ακόλουθα: Όπως προκύπτει από το 1ο/23.12.2021 Πρακτικό της Επιτροπής Διαγωνισμού, στην επίμαχη διαγωνιστική διαδικασία υποβλήθηκαν προσφορές από οκτώ (8) οικονομικούς φορείς, το σύνολο των οποίων κρίθηκε παραδεκτό. Ο μέσος όρος έκπτωσης των παραδεκτών αυτών προσφορών ανέρχεται σε ποσοστό 35,65% (βλ. ανωτέρω σκέψη 5.5,   47,25% + 43,57% + 41,35% + 39,57% + 38,69% + 35,03% + 34,77% + 5,01%/8=35,65). Κατά συνέπεια, με δεδομένο ότι η προσφορά του πρώτου μειοδότη οικονομικού φορέα και ήδη αναδόχου «…» ανέρχεται σε ποσοστό μέσης έκπτωσης 47,25%, ήτοι παρουσίαζε απόκλιση μεγαλύτερη των δέκα (10) ποσοστιαίων μονάδων από τον μέσο όρο των παραδεκτών προσφορών, τεκμαίρεται, σύμφωνα με τη ρητή διατύπωση του άρθρου 88 παρ. 5α του ν.4412/20216, ότι αυτή είναι ασυνήθιστα χαμηλή και, επομένως, κατά παράβαση του άρθρου 88 παρ. 1 του ίδιου νόμου παρέλειψε η αναθέτουσα αρχή να καλέσει τον ως άνω οικονομικό φορέα να παράσχει εξηγήσεις-διευκρινίσεις για τη σοβαρότητα και βιωσιμότητα της προσφοράς του. Η παράλειψη δε αυτή της αναθέτουσας αρχής συνιστά ουσιώδη νομική πλημμέλεια της διαγωνιστικής διαδικασίας, που κωλύει την υπογραφή του ελεγχόμενου σχεδίου σύμβασης.

ΔΗΜΟΣΙΑ ΕΡΓΑ;Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στη σκέψη 4, το Κλιμάκιο κρίνει τα ακόλουθα: Όπως προκύπτει από το 1/14.12.2022 Πρακτικό της Επιτροπής Διαγωνισμού, στην επίμαχη διαγωνιστική διαδικασία υποβλήθηκαν προσφορές από έντεκα (11) οικονομικούς φορείς, το σύνολο των οποίων κρίθηκε παραδεκτό. Ο μέσος όρος έκπτωσης των παραδεκτών αυτών προσφορών ανέρχεται σε ποσοστό 18,81% (βλ. ανωτέρω σκέψη 5.5, 36,66% + 31,88% + 28,59% + 26,45% + 25,53% + 14,08% + 13,00% + 12,34% + 12,18% + 3,23% + 3,00% / 11 =18,81%). Κατά συνέπεια, με δεδομένο ότι η προσφορά της πρώτης στη σειρά μειοδοσίας ένωσης οικονομικών φορέων «….» και ήδη αναδόχου ανέρχεται σε ποσοστό μέσης έκπτωσης 36,66%, ήτοι παρουσίαζε απόκλιση μεγαλύτερη των δέκα (10) ποσοστιαίων μονάδων από τον μέσο όρο των παραδεκτών προσφορών, τεκμαίρεται, σύμφωνα με τη ρητή διατύπωση του άρθρου 88 παρ. 5α του ν.4412/20216, ότι αυτή είναι ασυνήθιστα χαμηλή και, επομένως, κατά παράβαση του άρθρου 88 παρ. 1 του ίδιου νόμου παρέλειψε η αναθέτουσα αρχή να καλέσει την ως άνω ένωση οικονομικών φορέων να παράσχει εξηγήσεις-διευκρινίσεις για τη σοβαρότητα και βιωσιμότητα της προσφοράς της. Η παράλειψη δε αυτή της αναθέτουσας αρχής συνιστά ουσιώδη νομική πλημμέλεια της διαγωνιστικής διαδικασίας, που κωλύει την υπογραφή του ελεγχόμενου σχεδίου σύμβασης.

Η προσφεύγουσα ζητεί την ακύρωση της Απόφασης 65/06.10.2020 της Οικονομικής Επιτροπής του Δήμου, με την οποία εγκρίθηκε το Πρακτικό ελέγχου των δικαιολογητικών κατακύρωσης (Νο2) στον υποψήφιο αναδόχο για τη σύμβαση του έργου «Οδοποιία...» με προϋπολογισμό 119.247,20€ (χωρίς ΦΠΑ). Κατηγορεί ότι ο αναδειχθείς μειοδότης (34,75% έκπτωση) δεν υπέβαλε εμπρόθεσμα τη φορολογική ενημερότητα κατά τη χρονική διάρκεια που απαιτεί η Διακήρυξη και ότι οι υποβεβλημένες Υπεύθυνες Δηλώσεις δεν διέθεταν έγκυρη χρονοσήμανση. Το αντικείμενο της σύμβασης αφορά κατασκευαστικό έργο με CPV που εξειδικεύεται στον τομέα των δημοσίων έργων.

Η Πράξη 335/2025 του Ε΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου αφορά στον προσυμβατικό έλεγχο νομιμότητας της διαδικασίας ανάδειξης αναδόχου για το έργο «Αγροτική Οδοποιία Δήμου Πύργου», προϋπολογισμού 2.209.672,83 ευρώ. Το Κλιμάκιο ανέβαλε την οριστική του κρίση, καθώς ζήτησε τη συμπλήρωση του φακέλου. Ειδικότερα, απαίτησε διευκρινίσεις και αιτιολόγηση από την αναθέτουσα αρχή σχετικά με την αποδοχή του προσωρινού αναδόχου, δεδομένου ότι είχε δηλώσει πρόωρη καταγγελία (έκπτωση) από προηγούμενη σύμβαση στον Δήμο Πατρέων, για να κριθεί αν συντρέχει λόγος αποκλεισμού βάσει του άρθρου 73 παρ. 4 περ. στ΄ του ν. 4412/2016. Ζητήθηκε επίσης η συμπληρωματική αιτιολόγηση της προσφοράς της αναδόχου εταιρείας, βεβαίωση για ασκηθείσες ενστάσεις/προσφυγές και η νόμιμη συμπλήρωση του ποσού της εγγυητικής επιστολής καλής εκτέλεσης στο σχέδιο σύμβασης.

Ανάπτυξη της υπαίθρου-αγροτική οδοποιία.(...)Περαιτέρω, λόγω της εσφαλμένης δημοπράτησης του ελεγχόμενου έργου ως προμήθειας και της συνεπακόλουθης μη νόμιμης συνολικής απόκλισης της διακήρυξης και των λοιπών τευχών της δημοπράτησης  από τους όρους των ισχυόντων κατά τον κρίσιμο χρόνο πρότυπων τευχών ανοικτής διαδικασίας για τη σύναψη συμβάσεων έργων με κριτήριο κατακύρωσης την πλέον συμφέρουσα από οικονομική άποψη προσφορά με βάση την τιμή (βλ. και άρθρο 53 παρ. 5 του ν.4412/2016, αλλά και τις προεκτεθείσες διατάξεις του ίδιου νόμου που ισχύουν ειδικότερα για τις συμβάσεις έργων), τίθενται ζητήματα ωριμότητας του έργου, εφόσον δεν υπάρχει εφαρμογή εξειδικευμένης-εμπεριστατωμένης τεχνικής μελέτης του έργου αυτού, με τη χρήση τεχνικών γνώσεων και μεθόδων, διακινδυνεύοντας έτσι την ποιότητα εκτέλεσής του. Απότοκη δε συνέπεια όλων των αναφερόμενων στις ανωτέρω σκέψεις ουσιωδών  πλημμελειών της διαδικασίας ήταν η πολύ μικρή συμμετοχή που επιτεύχθηκε, δεδομένου ότι μόλις δύο οικονομικοί φορείς προσήλθαν στον διαγωνισμό για ένα έργο χωρίς ιδιαίτερη τεχνική πολυπλοκότητα και τον μη ευκαταφρόνητο προϋπολογισμό των 5.975.423,60 ευρώ (με ΦΠΑ), με έτερο απότοκο αποτέλεσμα το ελάχιστο ποσοστό έκπτωσης που επετεύχθη, μόλις 1%, ενώ από τα γνωστά στο Κλιμάκιο από προηγούμενες ενέργειες του (βλ. ενδεικτικά, Ε΄ Κλ. 226, 478, 864/2019, 58, 202/2020, 851/2021, 165, 221/2022) για τα έργα αγροτικής οδοποιίας Δήμων υπάρχει μεγαλύτερη συμμετοχή οικονομικών φορέων και οι εκπτώσεις που προσφέρουν οι ανάδοχοι αυτών κινούνται σε ποσοστά από 63% μέχρι 26,66% (βλ. αντίστοιχα, ποσοστά 48,21%, 57,18%, 61,75%, 39,03%, 63%, 41,17%, 38,09%, 26,66%). Για τους λόγους αυτούςΚωλύεται η υπογραφή του σχεδίου σύμβασης, μεταξύ του Δήμου ....και του οικονομικού φορέα «….Α.Ε.»

ΠΡΟΜΗΘΕΙΕΣ:Ζητείται η ανάκληση της 210/2014 πράξης του ΣΤ΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου, κατά το μέρος που με αυτή κρίθηκε ότι κωλύεται η υπογραφή τεσσάρων εκ των πέντε υποβληθέντων για έλεγχο σχεδίων συμβάσεων, με αντικείμενο την προμήθεια πετρελαιοειδών για τις ανάγκες του Δήμου και των νομικών του προσώπων, συνολικής προϋπολογιζόμενης δαπάνης 1.837.029,60 ευρώ (με Φ.Π.Α.).(...)Με τα δεδομένα αυτά, και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στη νομική σκέψη (ΙΙΙ) που προηγήθηκε, το Τμήμα κρίνει ότι κατά τα βασίμως προβαλλόμενα με την κρινόμενη αίτηση η διάταξη του άρθρου 63 του ν. 4257/2014 τέθηκε με σκοπό να αντιμετωπιστεί το πραγματικό πρόβλημα της κήρυξης ως άγονων των διαγωνισμών προμήθειας πετρελαιοειδών που προκηρύσσουν κατ’ έτος πλην άλλων και οι Ο.Τ.Α. α΄ βαθμού, λόγω του περιορισμένου ενδιαφέροντος που επιδεικνύουν οι υποψήφιοι προμηθευτές. Το γεγονός δε αυτό, επιφέρει σημαντικές καθυστερήσεις στις σχετικές διαδικασίες με αποτέλεσμα να διακυβεύεται η έγκαιρη υλοποίηση των προμηθειών που είναι αναγκαίες για τη λειτουργία των υπηρεσιών των Δήμων και των νομικών τους προσώπων στο πλαίσιο εκπλήρωσης της προβλεπόμενης από το άρθρο 102 του Συντάγματος αποστολής τους. Πέραν δε τούτου, κατά τα γνωστά στο Δικαστήριο από την άσκηση ελέγχου  επί των διαγωνιστικών διαδικασιών ανάδειξης χορηγητών καυσίμων κίνησης και θέρμανσης (βλ. ενδεικτικά τις αποφάσεις του Τμήματος 1959, 2276, 2914, 2999/2014) το περιορισμένο ενδιαφέρον συμμετοχής στις διαγωνιστικές διαδικασίες προμήθειας πετρελαιοειδών συνεπάγεται επιπλέον και την προσφορά ουσιαστικά μηδενικών ποσοστών έκπτωσης και την έλλειψη ανάπτυξης πραγματικού ανταγωνισμού μεταξύ των προμηθευτών. Για τους λόγους αυτούς, η επιλογή του νομοθέτη να παράσχει τη δυνατότητα υποβολής προσφορών με αρνητική έκπτωση, γεγονός που ευλόγως αναμένεται ότι θα τονώσει το ενδιαφέρον των προμηθευτών να συμμετέχουν στους εν λόγω διαγωνισμούς, αποβλέπει στην εξυπηρέτηση σκοπού δημοσίου συμφέροντος, ήτοι στην έγκαιρη πραγματοποίηση των προμηθειών με την αποφυγή επαναληπτικών διαδικασιών διαγωνισμού ή διαπραγμάτευσης και στην ανάπτυξη ανταγωνισμού προς όφελος των αναθετουσών αρχών. Εξάλλου, η επίμαχη διάταξη θεσπίζουσα δυνατότητα μόνο υποβολής προσφοράς με αρνητική έκπτωση δεν επιφέρει άνευ ετέρου δημοσιονομική επιβάρυνση στους προϋπολογισμούς των Ο.Τ.Α. α΄ βαθμού, ώστε να διακυβεύεται η δημοσιονομική τους βιωσιμότητα αφού οι τελευταίοι έχουν την ευχέρεια, ενόψει των εκάστοτε ισχυουσών συνθηκών της αγοράς και των κονδυλίων που διαθέτουν, να επιλέξουν εάν στη διακήρυξη θα περιλάβουν όρο περί υποβολής προσφοράς  με αρνητική έκπτωση και να καθορίσουν το ποσοστό αυτού εντός του ανωτάτου ορίου, ενώ παράλληλα ο νομοθέτης μερίμνησε και για τη θέσπιση ενός ανωτάτου ορίου των τυχόν προσφερόμενων αρνητικών εκπτώσεων, ώστε να διασφαλίζεται ότι το θεσπισθέν μέτρο δεν θα οδηγήσει σε κατάχρηση εκ μέρους των συμμετεχόντων και σε επίτευξη μη δικαιολογημένων κερδών σε βάρος των προϋπολογισμών των Ο.Τ.Α..

ΟΔΟΣΤΡΩΣΙΑ.(...)Με δεδομένα αυτά, το Κλιμάκιο κρίνει ότι μη νομίμως η Οικονομική Επιτροπή του Δήμου Λεβαδέων απέκλεισε, με την 138/2022 απόφασή της, τον πρώτο κατά σειρά μειοδοσίας οικονομικό φορέα «…» και αναμόρφωσε σχετικώς τον πίνακα μειοδοσίας, με μόνη την αιτιολογία της συμμόρφωσης προς τα κριθέντα με την 656/2022 απόφαση της Α.Ε.Π.Π.. Και τούτο, διότι η ανεξάρτητη αρχή ακύρωσε την 32/2022 προηγούμενη απόφαση της Οικονομικής Επιτροπής για τον λόγο ότι αυτή δεν περιείχε ειδική και επαρκή αιτιολογία κατά το μέρος με το οποίο αποδέχθηκε την προσφορά του οικονομικού αυτού φορέα, χωρίς να στοιχειοθετεί τη θετική κρίση της ούτε σε όσα ο προσφέρων επικαλέστηκε και προσκόμισε με τις εξηγήσεις του, ούτε σε όσα έπρεπε να αποδείξει, ώστε να χαρακτηρισθεί η προσφορά του ως κανονική και όχι ως αναιτιολόγητη και ασυνήθιστα χαμηλή. Συνεπώς, σε συμμόρφωση προς την απόφαση αυτή, όφειλε η αναθέτουσα αρχή να επαναλάβει τη διαδικασία του διαγωνισμού από το στάδιο της αξιολόγησης, από την Επιτροπή Διαγωνισμού, των εξηγήσεων που υπέβαλε ο οικονομικός φορέας για την αιτιολόγηση του ύψους της προσφοράς του. Μετά δε από τον ουσιαστικό και διεξοδικό έλεγχο του επιμέρους δηλωθέντος κόστους ανά κατηγορία εργασιών και την αναλυτική παράθεση των σχετικών οικονομικών στοιχείων, με τα οποία επιχείρησε ο προσφέρων να τεκμηριώσει την έγκαιρη και ομαλή εκ μέρους του πλήρωση των απαιτήσεων του έργου με βάση το συνολικό προσφερόμενο εργολαβικό αντάλλαγμα, έπρεπε η Επιτροπή του Διαγωνισμού να εισηγηθεί, με ειδική και εμπεριστατωμένη αιτιολογία, την αποδοχή ή μη της προσφοράς του διαγωνιζόμενου και, στη συνέχεια, η Οικονομική Επιτροπή να αποφασίσει για το παραδεκτό ή μη της συμμετοχής του. Η παράλειψη των ανωτέρω σταδίων και ο μη νόμιμος αποκλεισμός του πρώτου κατά σειρά μειοδοσίας υποψηφίου συνιστούν ουσιώδεις νομικές πλημμέλειες της διαγωνιστικής διαδικασίας, που κωλύουν την υπογραφή του ελεγχόμενου σχεδίου σύμβασης.Επισημαίνεται, ωστόσο, ότι η αναθέτουσα αρχή διατηρεί, εν προκειμένω, τη δυνατότητα να αποκαταστήσει τη νομιμότητα της διαγωνιστικής διαδικασίας, επαναλαμβάνοντας αυτή από το σημείο εκείνο που εμφιλοχώρησε η ως άνω πλημμέλεια. Στην περίπτωση αυτή, νέο σχέδιο σύμβασης δύναται να επανυποβληθεί εκ νέου στο Κλιμάκιο, προκειμένου τούτο να αποφανθεί περί της νομιμότητας του σχεδίου σύμβασης και της προηγηθείσας αυτού διαγωνιστικής διαδικασίας (πρβλ. ΕλΣυν VI Τμ. 295/2018, 846/2017, 6629, 3376 2033/2014, Ε΄ Κλ. 482/2017).Για τους λόγους αυτούς Κωλύεται η υπογραφή του σχεδίου σύμβασης, μεταξύ του Δήμου .. και οικονομικού φορέα με την επωνυμία «..», 

ΣΥΜΒΑΣΕΙΣ ΠΑΡΟΧΗΣ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ:κρίθηκε ότι κωλύεται η υπογραφή του σχεδίου σύμβασης μεταξύ του Υπουργείου Ανάπτυξης και Επενδύσεων και της προσφεύγουσας ένωσης οικονομικών φορέων, με αντικείμενο την «Πρόσληψη συμβούλου παροχής υπηρεσιών παρακολούθησης και διαχείρισης των προγραμμάτων ανάπτυξης του Εθνικού Προγράμματος Ανάπτυξης», για χρονικό διάστημα τριών ετών, συνολικής προϋπολογισθείσας δαπάνης 390.000,00 ευρώ (πλέον ΦΠΑ), πλέον δικαιώματος προαίρεσης για ένα έτος ποσού 110.000,00 ευρώ (πλέον ΦΠΑ).(...)(...)Το Δικαστήριο παρατηρεί καταρχάς ότι με τον ως άνω διακωλυτικό λόγο κατά την διατύπωσή του με την προσβαλλομένη, δεν αμφισβητείται ούτε η αρμοδιότητα της αναθέτουσας αρχής να ζητήσει διευκρινίσεις από τους οικονομικούς φορείς που έχουν υποβάλει ασυνήθιστα χαμηλή προσφορά, ούτε η αιτιολογία της 8724/30.1.2023 απόφασης του Υφυπουργού Ανάπτυξης και Επενδύσεων, με την οποία, το μεν, απορρίφθηκε, κατόπιν ελέγχου, η προσφορά της εταιρείας «…. – … ΟΕ» ως ασυνήθιστα χαμηλή, το δε, έγινε δεκτή η αντίστοιχη της ένωσης οικονομικών φορέων «… ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΠΕΡΙΟΡΙΣΜΕΝΗΣ ΕΥΘΥΝΗΣ» και «… IKE». Συνακόλουθα, ουδεμία πλημμέλεια διαπιστώνεται επί των ζητημάτων αυτών. Περαιτέρω, η χρήση από την αναθέτουσα αρχή ενός αντικειμενικού κριτηρίου για να υπολογιστεί η απόσταση των ασυνήθιστα χαμηλών προσφορών από την προϋπολογισθείσα δαπάνη ούτε προσκρούει στη διάταξη του άρθρου 88 παρ. 5α του ν. 4412/2016 ή οποιαδήποτε άλλη διάταξη του ενωσιακού δικαίου, δοθέντος ότι με την ως άνω διάταξη της παραγράφου 5α καθιερώνεται η υποχρέωση της αναθέτουσας αρχής να διενεργεί έλεγχο των ασυνήθιστα χαμηλών προσφορών στην περίπτωση των δημοσίων έργων και των συναφών με αυτά υπηρεσιών, θέτοντας ως κριτήριο την απόκλιση άνω των δέκα ποσοστιαίων μονάδων από τον μέσο όρο του συνόλου των εκπτώσεων των παραδεκτών προσφορών που υποβλήθηκαν, χωρίς, ωστόσο, να απαγορεύει τη χρήση του αντικειμενικού αυτού τρόπου υπολογισμού της απόκλισης των προσφορών (ποσοστό έκπτωσης) και στην περίπτωση που η ελεγχόμενη σύμβαση αφορά στην παροχή υπηρεσιών, όπως εν προκειμένω. Άλλωστε η ίδια η διατύπωση του νόμου («φαίνονται ασυνήθιστα χαμηλές») καταλείπει ευρεία διακριτική ευχέρεια στην αναθέτουσα αρχή να ορίσει αυτόνομα τα κριτήρια, βάσει των οποίων θα προβεί στην εξέταση της ουσίας των προσφορών ως προς το ύψος τους (πρβλ ΕλΣυν Έβδ. Τμ. 1138/2021 σκ. 7), υπό τον αυτονόητο όρο ότι αυτά είναι αντικειμενικά και γενικά, όπως το ποσοστό απόκλισης μίας οικονομικής προσφοράς από την προϋπολογισθείσα δαπάνη. Συνακόλουθα και ο σχετικώς προβαλλόμενος λόγος ανάκλησης πρέπει να γίνει δεκτός.Ανακαλεί την 3/2023 Πράξη της Επιτρόπου του Ελεγκτικού Συνεδρίου

Νομιμότητα της διαδικασίας ανάδειξης αναδόχου και του σχεδίου σύμβασης του έργου του Δήμου Αγίου Δημητρίου με τίτλο «ΣΥΝΤΗΡΗΣΗ ΟΔΩΝ 2017», (...)Με βάση τα προεκτέθεντα, ο όρος του άρθρου 3.3 της διακήρυξης, σύμφωνα με τον οποίο οι ενδείξεις του άρθρου 3.2 θα πρέπει να αναγράφονται και επί των υποφακέλων «Δικαιολογητικά Συμμετοχής» και «Οικονομική Προσφορά» του κυρίως φακέλου της προσφοράς, δεν έχει τεθεί επί ποινή αποκλεισμού, όπως αντιθέτως συμβαίνει σε άλλες περιπτώσεις, ρητώς προβλεπόμενες στη διακήρυξη (βλ. π.χ. άρθρα 3.3 περ. β΄, 24.1 και 24.2 αυτής, πρβλ. ΣτΕ Ε.Α. 385/2014, 74/1999). Περαιτέρω, εφόσον η συμμετέχουσα επιχείρηση «... ...» είχε αναγράψει επί του κυρίως φακέλου της προσφοράς τις ενδείξεις που απαιτούνται από το άρθρο 3.2, ενώ οι δύο υποφάκελοι έφεραν την αντίστοιχη ένδειξη «Δικαιολογητικά Συμμετοχής» και «Οικονομική Προσφορά» και εσωκλείονταν στον κυρίως φάκελο, διασφαλίστηκε πλήρως το περιεχόμενο καθενός υποφακέλου καθώς και η υποβολή τους εκ μέρους του συγκεκριμένου προσφέροντος, στο πλαίσιο του ελεγχόμενου διαγωνισμού. Με δεδομένα αυτά, μη νομίμως αποκλείστηκε η επιχείρηση «... ...», χωρίς να αποσφραγιστούν οι φάκελοι με τα δικαιολογητικά συμμετοχής και την οικονομική της προσφορά διότι η παράλειψη αναγραφής των ενδείξεων της παρ. 3.2 σε αυτούς τους υποφακέλους συνιστά, στην προκειμένη περίπτωση, επουσιώδη τυπική παράλειψη που δεν πλήττει τους όρους του ανταγωνισμού ή της διαφάνειας, αλλοιώνοντας τα στοιχεία ή το περιεχόμενο της προσφοράς της (πρβλ. Ε.Σ. Απόφ. VI Τμ. 1645/2014, ΣτΕ Ε.Α. 385/2014). Ο αποκλεισμός δε αυτός συνιστά ουσιώδη νομική πλημμέλεια που κωλύει την υπογραφή του ελεγχόμενου σχεδίου σύμβασης. Επισημαίνεται, ωστόσο, ότι η Διοίκηση διατηρεί τη δυνατότητα να αποκαταστήσει τη νομιμότητα της διαδικασίας και να αναδιαμορφώσει, αν συντρέχει νόμιμη περίπτωση, το τελικό αποτέλεσμα του διαγωνισμού (πρβλ. ΣτΕ Ε.Α. 227/2011). Ειδικότερα, η Επιτροπή του Διαγωνισμού δύναται, με σχετικό Πρακτικό της, να προβεί, στην αποσφράγιση των υποφακέλων «Δικαιολογητικά Συμμετοχής» και «Οικονομική Προσφορά» της κατά τα ανωτέρω μη νομίμως αποκλεισθείσας επιχείρησης «... ...», στον έλεγχο της οικονομικής της προσφοράς και των δικαιολογητικών συμμετοχής και στη σύνταξη νέου πίνακα μειοδοσίας με την συμπερίληψη στον πίνακα αυτόν της προσφοράς της επιχείρησης «... ...», εφόσον αυτή κριθεί παραδεκτή. Στη συνέχεια και σε περίπτωση που η προσφορά της ως άνω επιχείρησης είναι υψηλότερη αυτής του αναδειχθέντος μειοδότη, ήτοι παραμείνει προσωρινός μειοδότης η επιχείρηση «.......», να επανυποβληθεί, αφού εγκριθεί από την Οικονομική Επιτροπή, το σχετικό Πρακτικό και το νέο σχέδιο σύμβασης προς έλεγχο στο παρόν Κλιμάκιο (πρβλ. Ε.Σ. Πρ. Ε΄ Κλιμ. 482, 533/2017), μη απαιτουμένης ως περιττής, - αφού το άνοιγμα των ως άνω υποφακέλων δεν θα επηρεάζει το αποτέλεσμα της δημοπρασίας -, είτε νέας κληρώσεως είτε της εκδόσεως νέας κατακυρωτικής απόφασης υπέρ του προσωρινού μειοδότη. Για τους λόγους αυτούς.Κωλύεται, κατά τα αναφερόμενα στο σκεπτικό, η υπογραφή του σχεδίου σύμβασης μεταξύ του Δήμου Αγίου Δημητρίου και της εργοληπτικής επιχείρησης «...  ...», για την εκτέλεση του έργου «ΣΥΝΤΗΡΗΣΗ ΟΔΩΝ 2017».

Έργα αποκατάστασης...ζητείται η ανάκληση της 397/2019 Πράξης του Ε΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου....Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα προς όσα εκτέθηκαν στη σκέψη ΙΙ, το Τμήμα κρίνει ότι δεν έσφαλε το Κλιμάκιο κατά την εκτεθείσα ανωτέρω κρίση του και ειδικότερα: Α) Ο υπό V.Α. λόγος ανάκλησης είναι απορριπτέος ως αβάσιμος, καθώς ναι μεν ο ν. 4412/2016 δεν αποκλείει την ύπαρξη μίας μόνο ομάδας ομοειδών εργασιών, πλην όμως, σύμφωνα με το άρθρο 4 της ΔΝΣγ/οικ.38107/ΦΝ466/22.3.2017 υπουργικής απόφασης, σε περίπτωση που οι εργασίες ενταχθούν σε μία μόνο ομάδα και προβλεφθεί η δυνατότητα χρησιμοποίησης των επί έλασσον δαπανών, όπως συμβαίνει εν προκειμένω, τότε οι εργασίες του προϋπολογισμού του έργου ομαδοποιούνται υποχρεωτικά σε δύο υποομάδες, οι οποίες θα θεωρούνται ως «Ομάδες εργασιών», για την περίπτωση που κατά την εκτέλεση του έργου χρειαστεί να αξιοποιηθεί η δυνατότητα των επί έλασσον δαπανών. Β) Ο υπό V.Β. λόγος ανάκλησης είναι απορριπτέος ως αβάσιμος, διότι οι πέντε επιμέρους εργασίες της μοναδικής ομάδας του προϋπολογισμού της ελεγχόμενης σύμβασης έχουν μεν διαχωριστεί σε δύο ευρύτερα είδη, δηλαδή σε εργασίες επένδυσης πρανών και σε εργασίες αγκύρωσης, η διάκριση όμως αυτή δεν συνιστά ομαδοποίηση σε υποομάδες εργασιών (όπως αυτές ορίζονται στο άρθρο 3 της ΔΝΣγ/οικ.38107/ΦΝ466/22.3.2017 υπουργικής απόφασης), για τις οποίες υποβάλλετο διακριτό ποσοστό έκπτωσης, προκειμένου να είναι νόμιμη η χρησιμοποίηση της προβλεπόμενης, στο άρθρο 11.3 της διακήρυξης, δυνατότητας των επί έλασσον δαπανών. Και Γ) Ο υπό V.Γ. λόγος ανάκλησης είναι επίσης απορριπτέος ως αβάσιμος, καθώς η ως άνω θεώρηση όλων των επιμέρους ειδών εργασιών ως μίας ομάδας έχει ως αποτέλεσμα, εκτός του να καθίσταται δυσχερής και, σε κάθε περίπτωση, ανέφικτος ο έλεγχος της διαχείρισης των επί έλασσον δαπανών, σύμφωνα με όσα ορίζονται στο άρθρο 156 παρ. 3 του ν. 4412/2016 και στην οικεία διακήρυξη (άρθρο 11.3), ανεξαρτήτως του ότι λόγω της φύσης των εργασιών δεν θα μπορούσε να υπάρξει χρήση της δυνατότητας αυτής, το ελεγχόμενο έργο να έχει δημοπρατηθεί κατ’ ουσία με σύστημα υποβολής προσφορών αυτό του ενιαίου ποσοστού έκπτωσης, κατά παράβαση του άρθρου 125 του ν. 4412/2016, αφού η προϋπολογιζόμενη δαπάνη του έργου υπερβαίνει το όριο των 60.000 ευρώ χωρίς ΦΠΑ και τέλος να μπορούν να λάβουν χώρα μη νόμιμες τροποποιήσεις του προϋπολογισμού του έργου εντός της μίας προβλεφθείσας ομάδας για το σύνολο των εργασιών, και ειδικότερα, μη νόμιμες αυξομειώσεις των προϋπολογισθεισών για τα επιμέρους είδη εργασιών δαπανών, μέσω της μείωσης ορισμένων εξ αυτών και παράλληλα, μέσω της υπέρβασης των προβλεπόμενων για άλλα είδη εργασιών δαπανών, πέραν των ποσοστιαίων ορίων που τίθενται με το άρθρο 11.3 της διακήρυξης. Ωστόσο, το Τμήμα, συνεκτιμώντας ότι οι εργασίες του ελεγχόμενου έργου, εκ της φύσης τους, φαινόταν ότι ανήκαν μόνο σε μία ομάδα του άρθρου 3 της ΔΝΣγ/οικ.38107/ΦΝ466/22.3.2017 (ΦΕΚ Β΄ 1956) υπουργικής απόφασης (Τεχνικά έργα ανοικτής οδοποιίας) και ότι συντρέχουν προφανείς λόγοι δημοσίου συμφέροντος για την άμεση εκτέλεση των συγκεκριμένων εργασιών αποκατάστασης, κρίνει ότι η διαπιστωθείσα ανωτέρω νομική πλημμέλεια δεν είναι εν προκειμένω ουσιώδης.Ανακαλεί την 397/2019 Πράξη του Ε΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου.​