Σύμβαση παραχώρησης...Με δεδομένα αυτά, λαμβάνοντας υπόψη, (α) τη συνταγματικώς κατοχυρωμένη αρμοδιότητα του Ελεγκτικού Συνεδρίου να ασκεί προσυμβατικό έλεγχο και επί των τροποποιητικών συμβάσεων αξιοποίησης περιουσιακών στοιχείων που συνάπτει το ...., (β) ότι οι κρίσιμες διατάξεις του ν. 4608/2019, έταξαν στους συμβαλλομένους υπερβολικά σύντομη αποκλειστική προθεσμία για τη συμμόρφωσή τους, ιδίως εάν συνυπολογιστεί σε αυτήν και ο αναγκαίος για τον προσυμβατικό έλεγχο χρόνος, (γ) ότι τα μέρη, ανεξαρτήτως της υποχρεωτικότητας των όρων της τροποποιητικής σύμβασης, είχαν πάντως τη δυνατότητα να μην την υπογράψουν και άρα υφίστατο έδαφος συναλλακτικής ελευθερίας και (δ) ότι, κατά τη βούληση των μερών και σύμφωνα με τους όρους της τροποποιητικής σύμβασης, η ισχύς αυτής τελεί υπό την αίρεση της έγκρισής της από το Ελεγκτικό Συνέδριο, δηλαδή, πριν από τη διενέργεια του ελέγχου και τη θετική έκβασή του, δεν γεννώνται από την κρινόμενη σύμβαση κανενός είδους δικαιώματα του αντισυμβαλλομένου ούτε έχει ξεκινήσει η εκτέλεσή της, το Τμήμα Μείζονος Συνθέσεως αποφαίνεται ομοφώνως ότι, κατά την έννοια των άρθρων 48 και 49 του ν. 4608/2019, ο έλεγχος διατηρεί τον προληπτικό του χαρακτήρα και, ως εκ τούτου, η επίμαχη τροποποιητική σύμβαση παραδεκτώς υπάγεται στον έλεγχο αυτό.

Καθορισμός του ποσού, κατά είδος ενισχύσεων, για τα επενδυτικά σχέδια που υπάγονται στις Στρατηγικές Επενδύσεις, σύμφωνα με τις διατάξεις του ν. 4608/2019.

Καθορισμός των όρων, των προϋποθέσεων και των διαδικασιών για την υλοποίηση, την τροποποίηση, τον έλεγχο και την ολοκλήρωση των επενδύσεων που έχουν χαρακτηρισθεί στρατηγικές σύμφωνα με τους νόμους 4864/2021 και 4608/2019, την καταβολή των ενισχύσεων και την τήρηση των υποχρεώσεων των επενδυτικών φορέων.

Καθορισμός του ποσού, κατά είδος ενισχύσεων, για τα επενδυτικά σχέδια που υπάγονται στις Στρατηγικές Επενδύσεις, σύμφωνα με τις διατάξεις του ν. 4608/2019 και ν. 4864/2021.

ΔΗΜΟΣΙΑ ΕΡΓΑ:Ήδη, ενώπιον του παρόντος Κλιμακίου υποβάλλεται προς έλεγχο νομιμότητας σχέδιο τροποποίησης της από 28.3.2022 προγραμματικής σύμβασης, στο οποίο περιλαμβάνονται οι τροποποιήσεις της τελευταίας, που επήλθαν με τις από 7.9.2022 και από 14.12.2022 υπογραφείσες τροποποιητικές συμβάσεις. Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στην πρώτη σκέψη, η εν λόγω υποβληθείσα προς έλεγχο τροποποιητική προγραμματική σύμβαση, που έχει ήδη συναφθεί μεταξύ των ανωτέρω συμβαλλόμενων μερών, απαραδέκτως εισάγεται στο Κλιμάκιο τούτο για άσκηση ελέγχου νομιμότητας.

Σύμβαση παραχώρησης δημόσιου έργου...ζητείται η ανάκληση της 564/2019 Πράξης του Ζ΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου...Ενόψει των ανωτέρω, υποχρεωτικών για το Τμήμα τούτο, κρίσεων, γενομένων δεκτών των σχετικών ισχυρισμών, η αίτηση ανάκλησης πρέπει να γίνει δεκτή, να ανακληθεί η 564/2019 Πράξη του Ζ΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου, με την οποία το Κλιμάκιο απείχε του ελέγχου του «Συμφωνητικού Τροποποίησης της Σύμβασης Παραχώρησης για τη χορήγηση αποκλειστικού δικαιώματος διοργάνωσης και διεξαγωγής αμοιβαίου ιπποδρομιακού στοιχήματος στην Ελλάδα για περίοδο είκοσι ετών» και να αναπεμφθεί ο φάκελος της υπόθεσης στο ίδιο Κλιμάκιο για την άσκηση ελέγχου νομιμότητας επί του ως άνω σχεδίου σύμβασης.Ανακαλεί την 564/2019 Πράξη του Ζ΄ Κλιμακίου

Περαιτέρω, από το συνδυασμό της διάταξης αυτής και των αναφερόμενων στην προηγούμενη σκέψη συνάγεται ότι ο ασκούμενος από το Ελεγκτικό Συνέδριο προληπτικός έλεγχος νομιμότητας επεκτείνεται και στην περίπτωση συμβάσεων, οι οποίες, ανεξάρτητα από το οικονομικό αντικείμενό τους, τροποποιούν τους όρους κύριων ή συμπληρωματικών συμβάσεων που έχουν υποβληθεί στον ανωτέρω έλεγχο, καθόσον σκοπός των διατάξεων που προεκτέθηκαν είναι η θεσμοθέτηση μιας ολοκληρωμένης και αποτελεσματικής διαδικασίας ελέγχου της νομιμότητας των δημοσίων συμβάσεων, ο έλεγχος δε αυτός θα ανατρεπόταν ή θα καθίστατο αλυσιτελής στην περίπτωση που θα παρεχόταν στη Διοίκηση η ευχέρεια να συνάπτει ανέλεγκτα συμβάσεις που τροποποιούν τους όρους εκτέλεσης του αντικειμένου της αρχικής σύμβασης και συνεπάγονται επαύξηση της δαπάνης της (βλ. Πράξ. Ζ΄ Κλιμ. 1/2005 και 41/2005). Στην περίπτωση όμως που η κύρια ή συμπληρωματική σύμβαση έχει συναφθεί σε προγενέστερο χρονικό σημείο από το χρόνο έναρξης ισχύος του άρθρου 8 του ν. 2741/1999 και της δι’ αυτού θέσπισης του προληπτικού ελέγχου νομιμότητας των δημοσίων συμβάσεων από το Ελεγκτικό Συνέδριο, η τροποποιητική αυτών σύμβαση δεν μπορεί να υπαχθεί στον ανωτέρω έλεγχο του Ελεγκτικού Συνεδρίου. Και τούτο διότι η τροποποίηση μιας δημόσιας σύμβασης όταν αυτή δεν αναφέρεται γενικώς και αορίστως στην τροποποιούμενη αλλά τροποποιεί συγκεκριμένους όρους επιφέρει άμεση λειτουργική συσχέτιση της τροποποιούμενης σύμβασης με την τροποποιητική, με συνέπεια η τελευταία να μην έχει το χαρακτήρα αυτοτελούς συμβάσεως και από ουσιαστική άποψη να καθίσταται αναπόσπαστο μέρος της σύμβασης που τροποποιείται, ο δε τυχόν έλεγχος της τροποποιητικής θα είχε ως αποτέλεσμα να ελέγχονται ευθέως ή παρεμπιπτόντως οι τροποποιούμενες συμβάσεις μετά τη σύναψή τους και όχι προληπτικά και ενδεχομένως αφού έχει ολοκληρωθεί και η εκτέλεσή τους, γεγονός που υπερακοντίζει τη βούληση του κοινού νομοθέτη, ο οποίος δεν θέλησε να επεκτείνει το θεσπιζόμενο από τη διάταξη του άρθρου 8 παρ.1 του ν. 2741/1999 έλεγχο νομιμότητας και στις συμβάσεις που καταρτίστηκαν πριν από την ισχύ της, ούτε να αλλοιώσει τον προβλεπόμενο από την ίδια τη διάταξη χαρακτήρα του ελέγχου αυτού, ο οποίος είναι αμιγώς προληπτικός. Κατά συνέπεια, κατά την έννοια του άρθρου 19 παρ. 7 του π.δ. 774/1980, όπως ισχύει, δεν υπάγεται στον προληπτικό έλεγχο νομιμότητας του Ελεγκτικού Συνεδρίου τροποποιητική σύμβαση, διαλαμβάνουσα όρους που τελούν σε άμεση συνάρτηση με συγκεκριμένους όρους της τροποποιούμενης και για το λόγο αυτό στερούμενη αυτοτέλειας, αφού ο έλεγχος της θα κατέτεινε, έστω και έμμεσα, στον έλεγχο της αρχικής σύμβασης, η οποία ως συναφθείσα πριν από την έναρξη ισχύος της θεσπίσασας τον προληπτικό έλεγχο διάταξης του άρθρου 8 παρ. 1 του ν. 2741/1999, δεν υπήχθη ούτε μπορεί πλέον να υπαχθεί σε προληπτικό έλεγχο από το κατά χρόνον αναρμόδιο Ελεγκτικό Συνέδριο.

Προγραμματικές συμβάσεις.Προσυμβατικός έλεγχος.Στην περίπτωση, όμως, που η κύρια ή συμπληρωματική σύμβαση, παρόλο που έχει συναφθεί σε μεταγενέστερο χρονικό σημείο από το χρόνο έναρξης ισχύος του άρθρου 8 του ν. 2741/1999 και της δι’ αυτού θέσπισης ως υποχρεωτικού του προληπτικού ελέγχου νομιμότητας των δημοσίων συμβάσεων από το Ελεγκτικό Συνέδριο, δεν υπήχθη για οποιοδήποτε λόγο στον έλεγχο αυτό, η τροποποιητική αυτών σύμβαση δεν μπορεί να υπαχθεί στον ανωτέρω έλεγχο του Ελεγκτικού Συνεδρίου. Τούτο, διότι η τροποποίηση μιας δημόσιας σύμβασης, όταν αυτή δεν αναφέρεται γενικώς και αορίστως στην τροποποιούμενη, αλλά τροποποιεί συγκεκριμένους όρους, επιφέρει άμεση λειτουργική συσχέτιση της τροποποιούμενης σύμβασης με την τροποποιητική, με συνέπεια η τελευταία να μην έχει το χαρακτήρα αυτοτελούς συμβάσεως και από ουσιαστική άποψη να καθίσταται αναπόσπαστο μέρος της σύμβασης που τροποποιείται, ο δε τυχόν έλεγχος της τροποποιητικής θα είχε ως αποτέλεσμα να ελέγχονται ευθέως ή παρεμπιπτόντως οι τροποποιούμενες συμβάσεις μετά τη σύναψή τους και όχι προληπτικά και ενδεχομένως αφού θα έχει ολοκληρωθεί και η εκτέλεσή τους, γεγονός που υπερακοντίζει τη βούληση του κοινού νομοθέτη, ο οποίος δεν θέλησε να επεκτείνει το θεσπιζόμενο από τη διάταξη του άρθρου 8 παρ.1 του ν. 2741/1999 έλεγχο νομιμότητας και στις συμβάσεις που καταρτίστηκαν μεν υπό την ισχύ της, πλην δεν υπήχθησαν στον εν λόγω έλεγχο, ούτε να αλλοιώσει τον προβλεπόμενο από την ίδια τη διάταξη χαρακτήρα του ελέγχου αυτού, ο οποίος είναι αμιγώς προληπτικός. Κατά συνέπεια, κατά την έννοια του άρθρου 19 παρ. 7 του π.δ. 774/1980, όπως ισχύει, δεν υπάγεται στον προληπτικό έλεγχο νομιμότητας του Ελεγκτικού Συνεδρίου τροποποιητική σύμβαση, διαλαμβάνουσα όρους που τελούν σε άμεση συνάρτηση με συγκεκριμένους όρους της τροποποιούμενης και για το λόγο αυτό στερούμενη αυτοτέλειας, αφού ο έλεγχός της θα κατέτεινε, έστω και έμμεσα, στον έλεγχο της αρχικής σύμβασης, η οποία, αν και συναφθείσα μετά την έναρξη ισχύος της θεσπίσασας τον προληπτικό έλεγχο διάταξης του άρθρου 8 παρ. 1 του ν. 2741/1999, δεν υπήχθη στον έλεγχο αυτό, με συνέπεια να μην μπορεί ούτε τώρα να υπαχθεί στον προληπτικό έλεγχο του Ελεγκτικού Συνεδρίου ούτε η ίδια αλλά ούτε και η τροποποιητική της (πρβλ. Πρ. VΙ Τμ. 36/2008, βλ. Πρ. Ζ΄ Κλιμακίου 153, 171/2008, ΣΤ ΄ Κλιμακίου 167, 94, 85, 45, 31/2008 και Ε΄ Κλιμακίου 231/2008).

Το Κλιμάκιο απέχει του ελέγχου του υποβαλλόμενου σχεδίου τροποποιητικής σύμβασης, με την οποία τροποποιούνται βασικοί όροι αρχικής σύμβασης, δοθέντος ότι δεν υπάγεται στον προληπτικό έλεγχο νομιμότητας του Έλεγκτικού Συνεδρίου τροποποιητική σύμβαση, διαλαμβάνουσα όρους που τελούν σε άμεση συνάρτηση με συγκεκριμένους όρους της τροποποιούμενης και για το λόγο αυτό στερούμενης αυτοτέλειας σύμβασης, αφού ο έλεγχός της θα κατέτεινε, έστω και έμμεσα, στον έλεγχο της αρχικής σύμβασης, η οποία αν και συναφθείσα μετά την ισχύ του άρθρου 8 παρ.1 του ν.2741/1999, δεν υπήχθη στον έλεγχο αυτό, με συνέπεια να μην μπορεί ούτε τώρα να υπαχθεί στον προληπτικό έλεγχο του Ελεγκτικού Συνεδρίου ούτε η ίδια ούτε και η τροποποιητική αυτής.

Εάν: α) οι διατάξεις του άρθρου 36 του ν. 4778/2021 κατισχύουν των διατάξεων του άρθρου 36 παρ. 1 του ν. 4608/2019, περί αυτοδίκαιης παράτασης έως 31.12.2023 της απόσπασης του προσωπικού που υπηρετεί στις Ειδικές Υπηρεσίες του ν. 4314/2014 και στην Κεντρική Υπηρεσία της Μονάδας Οργάνωσης της Διαχείρισης Αναπτυξιακών Προγραμμάτων (ΜΟΔ) ΑΕ και β) οι διατάξεις του άρθρου 36 του ν. 4778/2021 καταλαμβάνουν ή όχι την περίπτωση αυτοδίκαιης παράτασης απόσπασης των υπαλλήλων του ερωτήματος, οι οποίες ήταν ήδη αποσπασμένες στην Ειδική Υπηρεσία Διαχείρισης του Επιχειρησιακού Προγράμματος Ανάπτυξη Ανθρώπινου Δυναμικού, Εκπαίδευση και Δια Βίου Μάθηση του Υπουργείου Ανάπτυξης και Επενδύσεων κατά τη θέση σε ισχύ των διατάξεων αυτών.(...)α) Οι διατάξεις του άρθρου 36 του ν. 4778/2021 είναι απολύτως ειδικές και ταυτοχρόνως μεταγενέστερες χρονικά από εκείνες του άρθρου 36 του ν. 4608/2019 και ως τέτοιες κατισχύουν των τελευταίων, με βάση τις θεμελιώδεις αρχές της μεθοδολογίας του δικαίου (ομόφωνα). β) Οι διατάξεις του άρθρου 36 του ν. 4778/2021, καταλαμβάνουν και την περίπτωση αυτοδίκαιης παράτασης απόσπασης υπαλλήλων, οι οποίες ήταν ήδη αποσπασμένες σε Ειδική Υπηρεσία Διαχείρισης του ν. 4314/2014 κατά τη θέση σε ισχύ των διατάξεων αυτών, πρώτον επειδή οι αρχικές τους αποσπάσεις έληξαν σε χρόνο κατά τον οποίο είχε ήδη τεθεί σε ισχύ η ως άνω ειδική, μεταγενέστερη και κατισχύουσα ρύθμιση και δεύτερον επειδή η παράταση απόσπασης, ανεξάρτητα από τον ειδικότερο τρόπο κατά τον οποίο διενεργείται, αποτελεί είδος εν ευρεία εννοία μετακίνησης του υπαλλήλου κατά την έννοια της εν λόγω διάταξης, η οποία ρητά απαγορεύεται από αυτή (ομόφωνα).