Η Πράξη 98/2025 του ΣΤ΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου αφορά τον έλεγχο νομιμότητας της διαγωνιστικής διαδικασίας και έξι σχεδίων σύμβασης για την προμήθεια του Δήμου Καλλιθέας με ηλεκτροκίνητα οχήματα, σταθμούς φόρτισης και λογισμικό διαχείρισης. Η ελεγχόμενη προμήθεια, συνολικού συμβατικού τιμήματος άνω των 2,1 εκατ. ευρώ (μη συμπεριλαμβανομένου ΦΠΑ), επαναπροκηρύχθηκε με διαφορετικούς όρους, μετά την ακύρωση της προηγούμενης διαδικασίας (Πράξη 84/2024). Το Κλιμάκιο έκρινε νόμιμο τον αποκλεισμό ορισμένων οικονομικών φορέων, όπως η «Ω.Ε.Α.Ε.» για τα τμήματα 7, 8 και 9, λόγω μη υποβολής των απαιτούμενων μεταφρασμένων και επικυρωμένων πιστοποιητικών ISO. Εντέλει, το Κλιμάκιο έκρινε ότι δεν εμφιλοχώρησε ουσιώδης νομική πλημμέλεια στη διαγωνιστική διαδικασία και δεν κωλύεται η υπογραφή των έξι σχεδίων σύμβασης, υπό τον όρο της διόρθωσης της αναγραφής του ποσού της εγγυητικής επιστολής καλής εκτέλεσης.

Η Πράξη 61/2025 αφορά τον προσυμβατικό έλεγχο νομιμότητας τεσσάρων σχεδίων συμβάσεων, προϋπολογιζόμενης δαπάνης 15.100.000,00 ευρώ, που αφορούν την «Παραγωγή διδακτικών βιβλίων σχολικού έτους 2025-26». Το ΣΤ΄ Κλιμάκιο του Ελεγκτικού Συνεδρίου εξέτασε τον φάκελο που υποβλήθηκε από το Ι.Τ.Υ.Ε. «ΔΙΟΦΑΝΤΟΣ». Διαπιστώθηκε ότι, παρόλο που εισήχθη στο ΣΤ΄ Κλιμάκιο (αρμόδιο για προμήθειες), το πραγματικό αντικείμενο των συμβάσεων (εκτύπωση, βιβλιοδεσία και συναφείς υπηρεσίες) συνιστά παροχή υπηρεσιών. Κατόπιν αυτού, το Κλιμάκιο έκρινε εαυτό αναρμόδιο, σύμφωνα με την Κανονιστική Απόφαση ΦΓ8/16805/13.10.1999, και αποφάσισε την παραπομπή του φακέλου στο αρμόδιο Ζ΄ Κλιμάκιο του Ελεγκτικού Συνεδρίου για την άσκηση του προβλεπόμενου ελέγχου νομιμότητας.

Υπογραφή σχεδίου σύμβασης..ζητείται η ανάκληση της 244/2018 πράξης του ΣΤ΄ Κλιμακίου (Β΄ Διακοπών) Κατ’ ακολουθίαν των ανωτέρω, και εφόσον, δεν αναδείχθηκε με την προσβαλλόμενη πράξη του Κλιμακίου άλλος διακωλυτικός της υπογραφής των συμβάσεων λόγος, το Τμήμα κρίνει ότι η αίτηση ανάκλησης πρέπει να γίνει δεκτή, να ανακληθεί η 244/2018 πράξη του ΣΤ΄ Κλιμακίου (Β΄ Διακοπών) του Ελεγκτικού Συνεδρίου και να επιτραπεί η υπογραφή α) τεσσάρων (4) σχεδίων σύμβασης, μεταξύ αφενός του Δήμου … και του Δημοτικού Βρεφοκομείου … (Δ.Β.Α.) και αφετέρου των αναδόχων εταιρειών «..» ως προς τα είδη της ομάδας 7 της οικείας διακήρυξης και «..» ως προς τα είδη των ομάδων 10, 11, 12, 17, 20 και 23 αυτής, αντίστοιχα, β) του σχεδίου σύμβασης μεταξύ αφενός του «Οργανισμού Πολιτισμού Αθλητισμού Νεολαίας Δήμου ..» («...») και της εταιρείας «..» ως προς τα είδη της ομάδας 20 της οικείας διακήρυξης και γ) του σχεδίου σύμβασης μεταξύ του «Κέντρου Υποδοχής και Αλληλεγγύης Δήμου ..» («...») και της εταιρείας «..» ως προς τα είδη των ομάδων 10, 11, 12, 17 και 20 της οικείας διακήρυξης..Ανακαλεί την 244/2018 Πράξη του ΣΤ΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου.​

Ζητείται η ανάκληση της 746/2022 Πράξης του Ζ΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου, με την οποία, στο πλαίσιο της άσκησης προσυμβατικού ελέγχου νομιμότητας επί της διαδικασίας ανάθεσης των υπηρεσιών καθαριότητας σε κτίρια.(...)Κατ’ ακολουθίαν των ανωτέρω και εφόσον η πλημμέλεια της μη διενέργειας εξ αρχής ελέγχου επί των εισφορών των αναδόχων έχει πλέον θεραπευτεί για όλα τα τμήματα του διαγωνισμού πλην του τμήματος 22, η κρινόμενη προσφυγή πρέπει να γίνει εν μέρει δεκτή, να ανακληθεί εν μέρει η προσβαλλόμενη πράξη του Ζ΄ Κλιμακίου και να κριθεί ότι δεν κωλύεται η υπογραφή των τεσσάρων σχεδίων συμβάσεων μεταξύ του e-ΕΦΚΑ και των οικονομικών φορέων: α) ..Α.Ε. για τα τμήματα 23 και 26 του διαγωνισμού, β) ..Ι.Κ.Ε. για τα τμήματα 2, 6, 12, 14, 15, 18, 20, 24, 27, 28, 29 και 30 του διαγωνισμού, γ) ..O.E. για το τμήμα 16 του διαγωνισμού και δ) ..A.E. για το τμήμα 13 του διαγωνισμού και, περαιτέρω, ότι κωλύεται η υπογραφή του σχεδίου σύμβασης μεταξύ του e-ΕΦΚΑ και της εταιρείας …Α.Ε. για το τμήμα 22 του διαγωνισμού.Για τους λόγους αυτούςΔέχεται εν μέρει την από 3.10.2022 (ΑΒΔ 7603/3.11.2022) προσφυγή ανάκλησης του νομικού προσώπου δημοσίου δικαίου με την επωνυμία «Ηλεκτρονικός Εθνικός Φορέας Κοινωνικής Ασφάλισης» (e-ΕΦΚΑ).Ανακαλεί εν μέρει την 746/2022 Πράξη του Ζ΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου

Προμήθεια πετρελαίου κίνησης:Από τα ανωτέρω πραγματικά δεδομένα προκύπτει ότι σκοπός της αρχικής σύμβασης ήταν η κάλυψη των αναγκών της Κοινωφελούς Επιχείρησης Αθλητισμού, Πολιτισμού και Περιβάλλοντος του Δήμου ..... σε πετρέλαιο κίνησης για την θέρμανση των κολυμβητικών δεξαμενών για τέσσερα έτη. Εν τούτοις, λαμβανομένου υπ’όψιν του γεγονότος ότι παγίως σε παρόμοιες συμβάσεις οι προμήθειες διενεργούνται με βάση τις ισχύουσες κατά το χρόνο παράδοσης των καυσίμων τιμές, τόσο στη Διακήρυξη όσο και στην αρχική σύμβαση η προς προμήθεια ποσότητα και η σχετική δαπάνη έχουν τεθεί συνολικά για τέσσερα έτη, χωρίς επιμερισμό ανά έτος, ενώ ως όριο διάρκειας της σύμβασης έχει τεθεί, κατά το άρθρο 2 αυτής, η   14η. 12.2025. Εξάλλου, ούτε από την οικεία μελέτη (19/2021) προκύπτει ότι η προϋπολογισθείσα ποσότητα πετρελαίου κίνησης (180.000 λίτρα) αφορά αποκλειστικά στο έτος 2022. Τούτων δοθέντων, δεν νοείται εν προκειμένω για τη διασφάλιση της προμήθειας των κατά την αναθέτουσα Αρχή απαιτούμενων για το έτος 2022 ποσοτήτων πετρελαίου κίνησης, η σύναψη τροποποιητικής σύμβασης με επαύξηση της συμβατικής δαπάνης, λόγω της ανυπαρξίας κατανομής ποσοτήτων μεταξύ των ετών 2022-2025. Η κρίση αυτή ισχύει ανεξαρτήτως της συνδρομής της προβλεπόμενης στο άρθρο 132 παρ. 1γ΄ του ν. 4412/2016 απρόβλεπτης περίστασης, η οποία συνίσταται στην αύξηση των τιμών των καυσίμων που κατά τα κοινώς γνωστά έχει παρατηρηθεί κατά το τρέχον έτος και εκφεύγει της σφαίρας ελέγχου της αναθέτουσας Αρχής, καθώς για την εφαρμογή της ανωτέρω διάταξης τίθεται σωρευτικά ως προϋπόθεση η τροποποίηση να μην αποσκοπεί στην αποφυγή εφαρμογής των διατάξεων του νόμου για τις διαδικασίες ανάθεσης των δημοσίων συμβάσεων. Τέτοια αποφυγή εφαρμογής των περί ανάθεσης διατάξεων του ν. 4412/2016 συνιστά και η επιλογή σύναψης τροποποιητικής σύμβασης με επαύξηση του οικονομικού αντικειμένου, όταν τα κονδύλια της σύμβασης δεν έχουν εισέτι αναλωθεί. Άλλωστε, η ορθολογική διαχείριση του προϋπολογισμού και η τήρηση του πνεύματος των διατάξεων του ν. 4412/2016 υπέρ της ανάπτυξης ανταγωνισμού στη σύναψη των δημόσιων συμβάσεων, υπηρετούνται με την κατά το δυνατόν πιο σύντομη λήξη των υφιστάμενων συμβάσεων, οι οποίες έχουν στηριχθεί σε δεδομένα τιμών μη ανταποκρινόμενα στην υφιστάμενη κατάσταση της αγοράς καυσίμων. Γενικότερα δε, σε περιπτώσεις συμβάσεων που καλύπτουν πάγιες και επαναλαμβανόμενες ανάγκες δεν νοείται η σύναψη τροποποιητικών συμβάσεων με επέκταση του οικονομικού αντικειμένου, καθώς ακόμα και αν το συμβατικό αντάλλαγμα αναλώνεται πριν το χρονικό σημείο που είχε αρχικά τεθεί ως σημείο λήξης της διάρκειας της σύμβασης, οι αναθέτουσες Αρχές δύνανται με ορθό προγραμματισμό να εκκινούν έγκαιρα νέες διαδικασίες αναθέσεων, ώστε να μην τίθεται ζήτημα παράκαμψης των σχετικών διατάξεων του ν. 4412/2016. Συνεπώς, εν προκειμένω, η αναθέτουσα Αρχή δύναται να καλύψει τις ανάγκες της για το έτος 2022 με απορρόφηση, μέσω του τρέχοντος προϋπολογισμού, των κονδυλίων που έχουν προβλεφθεί να διατεθούν συνολικά για τα έτη 2022-2025, σε περίπτωση δε που οι τιμές των καυσίμων διατηρηθούν για μακρύ χρόνο σε υψηλά επίπεδα, γεγονός που συνεπάγεται τη λήξη της σχετικής σύμβασης προ της 14ης.12.2025, δύναται να προκηρύξει έγκαιρα νέο διαγωνισμό για την κάλυψη των μελλοντικών αναγκών της. Πέραν των ανωτέρω, η αναγκαιότητα της επίμαχης τροποποίησης δεν αιτιολογείται επαρκώς, δεδομένου ότι, αν συνεκτιμηθεί η συμβατική (άρθρο 9) πρόβλεψη περί επαύξησης του συμβατικού αντικειμένου κατά 20%, η οποία ακριβώς τέθηκε προς κάλυψη της διαφαινόμενης αυξητικής τάσης των τιμών των καυσίμων, κατά την ανωτέρω εισήγηση της Επιτροπής παρακολούθησης και παραλαβής προμηθειών, η αναθέτουσα Αρχή δύναται διά της ενεργοποίησής της και με βάση την τρέχουσα τιμή καυσίμων να προμηθευτεί ακόμα 64.382 λίτρα πετρελαίου κίνησης, ήτοι συνολικά (109.962 + 64.382) 174.344 λίτρα του οικείου καυσίμου, ποσότητα, η οποία εν πολλοίς προσεγγίζει τη συνολική και σχετικώς προϋπολογισθείσα για 4 έτη ποσότητα των 180.000 λίτρων. Κατά τούτο, λαμβάνοντας υπ’όψιν ότι η προϋπολογισθείσα ποσότητα των 180.000 λίτρων προκύπτει από την οικεία μελέτη να αφορά σε χρονική διάρκεια τεσσάρων ετών, η αναθέτουσα Αρχή δεν τεκμηριώνει με επάρκεια γιατί τα υπολειπόμενα (180.000-174.344) 5.656 λίτρα πετρελαίου κίνησης καθιστούν αδύνατη τη λειτουργία του κολυμβητηρίου ακόμη και γι’αυτό το έτος 2022, πόσον μάλλον για το χρονικό διάστημα που απαιτείται για την προκήρυξη νέας αντίστοιχης διαγωνιστικής διαδικασίας, κατά τα προεκτεθέντα.