Η Πράξη 74/2024 του Ζ΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου αφορά τον έλεγχο νομιμότητας σχεδίου τροποποίησης της από 3.8.2021 σύμβασης, μεταξύ του «ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΚΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΟΥ» και αναδόχου, για την παροχή υπηρεσιών διασυνδέσεων, τηλεφωνίας και προμήθεια δικτυακού εξοπλισμού, αυξάνοντας τη δαπάνη κατά 353.831,65 ευρώ πλέον ΦΠΑ. Το Κλιμάκιο έκρινε ότι η τροποποίηση αυτή βασίζεται σε ρητό και σαφή όρο αναθεώρησης (ρήτρα αναθεώρησης) της αρχικής σύμβασης, ο οποίος είχε ήδη κριθεί νόμιμος με την 269/2021 Πράξη. Δεδομένου ότι η ενεργοποίηση της ρήτρας συνιστά απλώς εκτέλεση όρου της αρχικής σύμβασης και δεν μεταβάλλει τη συνολική φύση της, η τροποποίηση θεωρείται μη ουσιώδης και εξαιρείται από τον υποχρεωτικό προσυμβατικό έλεγχο νομιμότητας. Επομένως, το σχέδιο τροποποίησης εισάγεται απαραδέκτως προς έλεγχο ενώπιον του Κλιμακίου, σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 132 παρ. 1 περ. α΄ του ν. 4412/2016 και του άρθρου 324 παρ. 5 του ν. 4700/2020.

ΠΑΡΟΧΗ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ:Με τα δεδομένα αυτά ενόψει του ότι η κατά το ποσό των 84,00 ευρώ χωρίς Φ.Π.Α. μεταβολή του οικονομικού αντικειμένου της αρχικής σύμβασης ( 279736/30/29.9.2021), είναι κατώτερη του 10% του αρχικού τιμήματος αυτής, που ήταν 2.797.681,00 ευρώ χωρίς Φ.Π.Α., και υπολείπεται και του κατώτατου ορίου (ύψους 135.000,00 ευρώ) που θέτει το άρθρο 5 του ν.4412/2016 για τις δημόσιες συμβάσεις προμηθειών που ανατίθενται από κεντρικές κυβερνητικές αρχές, ενώ περαιτέρω και οι προπαρατεθείσες επιμέρους τροποποιήσεις του φυσικού αντικειμένου της σύμβασης δεν μεταβάλλουν τη συνολική φύση της το Κλιμάκιο κρίνει ότι η υποβληθείσα για έλεγχο τροποποίηση της ανωτέρω αρχικής ελεγχθείσας από αυτό σύμβασης δεν μεταβάλλει ουσιώδεις όρους της, δηλαδή δεν εισάγει σ’ αυτή ουσιώδεις τροποποιήσεις και, επομένως, σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στη σκέψη 1, δεν υπάγεται σε προσυμβατικό έλεγχο νομιμότητας από το Ελεγκτικό Συνέδριο και απαραδέκτως υποβλήθηκε για έλεγχο στο Κλιμάκιο.

Με τα δεδομένα αυτά ενόψει του ότι η κατά το ποσό των 104.710,00 ευρώ χωρίς Φ.Π.Α. μεταβολή του οικονομικού αντικειμένου της σύμβασης (279771/31/29.9.2021), είναι κατώτερη του 10% του αρχικού τιμήματος αυτής, που ήταν 3.488.543,00 ευρώ χωρίς Φ.Π.Α., και υπολείπεται και του κατώτατου ορίου (ύψους 135.000,00 ευρώ), που θέτει το άρθρο 5 του ν.4412/2016 για τις δημόσιες συμβάσεις προμηθειών που ανατίθενται από κεντρικές κυβερνητικές αρχές, ενώ περαιτέρω και οι προπαρατεθείσες επιμέρους τροποποιήσεις του φυσικού αντικειμένου της σύμβασης δεν μεταβάλλουν τη συνολική φύση της, το Κλιμάκιο κρίνει ότι η υποβληθείσα για έλεγχο τροποποίηση της ανωτέρω αρχικής ελεγχθείσας από αυτό σύμβασης δεν μεταβάλλει ουσιώδεις όρους της, δηλαδή δεν εισάγει σ’ αυτή ουσιώδεις τροποποιήσεις και, επομένως, σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στη σκέψη 1, δεν υπάγεται σε προσυμβατικό έλεγχο νομιμότητας από το Ελεγκτικό Συνέδριο και απαραδέκτως υποβλήθηκε για έλεγχο στο Κλιμάκιο.

ΤΡΟΠΟΠΟΙΗΣΗ ΣΥΜΒΑΣΗΣ - Προμήθεια και εγκατάσταση ψηφιακών υδρομετρητών και ολοκληρωμένου συστήματος τηλεμετρίας (...) η έννοια της «ουσιώδους» τροποποίησης της περ. α΄ της παρ. 5 του άρθρου 324 του ν. 4700/2020, που οριοθετεί τις τροποποιητικές συμβάσεις που υπάγονται στον προσυμβατικό έλεγχο, έχει οιονεί δικονομικό χαρακτήρα και ερμηνεύεται μεν αυτόνομα, πλην όμως υπό το φως των κατευθύνσεων της παρ. 6 του άρθρου 337 του ν. 4412/2016, κατά τρόπο ώστε στον προσυμβατικό έλεγχο να υπάγονται οι τροποποιήσεις συμβάσεων που είχαν αρχικά υπαχθεί στον προσυμβατικό έλεγχο και α) έχουν οικονομικό αντικείμενο, με την εξαίρεση των ήσσονος σημασίας τροποποιήσεων (de minimis) της παρ. 2 του άρθρου 132 του ν. 4412/2016 ή β) συνεπάγονται τροποποίηση ουσιωδών όρων (essentialia negotii) της αρχικής σύμβασης, όπως, ενδεικτικά, του αντικειμένου της σύμβασης, του προσώπου ενός των αντισυμβαλλομένων, του συμβατικού τιμήματος, του τρόπου υπολογισμού και του χρόνου καταβολής αυτού, καθώς και των προβλεπόμενων στη σύμβαση εγγυήσεων καλής εκτέλεσης.(...)Κατ’ ακολουθίαν των ανωτέρω, το Κλιμάκιο διαπιστώνει ότι η ανωτέρω αρμοδίως εγκριθείσα τροποποίηση της 2337/26.7.2022 αρχικής σύμβασης αφορά σε μεταβολή (μείωση) του φυσικού της αντικειμένου, που προέκυψε κατά την εκτέλεσή της, καθώς και σε συνακόλουθη μεταβολή (μείωση) του οικονομικού αντικειμένου αυτής κατά το ποσό των 41.225,00 ευρώ πλέον ΦΠΑ. Με τα δεδομένα αυτά και εν όψει του ότι η κατά το ποσό των 41.225,00 ευρώ πλέον Φ.Π.Α. μεταβολή του οικονομικού αντικειμένου της ως άνω αρχικής σύμβασης είναι κατώτερη του 10% του αρχικού τιμήματος αυτής που ανερχόταν στο ποσό των 3.074.725,45 ευρώ πλέον ΦΠΑ και υπολείπεται και του κατώτατου ορίου, ύψους 209.000,00 ευρώ, που θέτει το άρθρο 5 του ν. 4412/2016 για τις δημόσιες συμβάσεις προμηθειών που ανατίθενται από μη κεντρικές κυβερνητικές αρχές, ενώ, περαιτέρω και η προπαρατεθείσα τροποποίηση του φυσικού αντικειμένου της σύμβασης δεν μεταβάλλει τη συνολική φύση της, το Κλιμάκιο κρίνει ότι το υποβληθέν για έλεγχο σχέδιο τροποποίησης της 2337/26.7.2022 αρχικής και ελεγχθείσας από αυτό σύμβασης δεν μεταβάλλει ουσιώδεις όρους της, ήτοι δεν εισάγει σ’ αυτήν ουσιώδεις τροποποιήσεις, ως εκ τούτου, σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στις σκέψεις 3 και 4, δεν υπάγεται σε προσυμβατικό έλεγχο νομιμότητας από το Ελεγκτικό Συνέδριο και απαραδέκτως υποβλήθηκε για έλεγχο στο παρόν Κλιμάκιο.

Συντηρήσεις και αποκαταστάσεις δρόμων (...)Με δεδομένα τα ανωτέρω, το υποβληθέν προς έλεγχο σχέδιο της 1ης συμπληρωματικής σύμβασης – 4ης τροποποίησης του έργου με τίτλο «Συντηρήσεις και αποκαταστάσεις δρόμων Δήμου Μυκόνου», αξίας 532.130,12 ευρώ (πλέον Φ.Π.Α.), δηλαδή κατώτερης των σωρευτικώς τιθέμενων ορίων του άρθρου 5 του ν.4412/2016 και του 15% της αξίας της αρχικής σύμβασης (3.578.981,53 ευρώ, πλέον Φ.Π.Α.), δεν μεταβάλλει τη συνολική φύση της αρχικής σύμβασης και, ως εκ τούτου, εμπίπτει στο ρυθμιστικό πεδίο της παρ. 2 του άρθρου 132 του ν.4412/2016 και, σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά ανωτέρω (βλ. σκέψη 1), απαραδέκτως εισάγεται στο Κλιμάκιο για έλεγχο νομιμότητας.

Η Πράξη 151/2025 του ΣΤ΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου αφορά τον έλεγχο νομιμότητας σχεδίου τροποποίησης της σύμβασης του Δήμου Αγίου Βασιλείου για το «ΟΛΙΣΤΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΗΣΗΣ ΚΑΙ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ». Η απόφαση έκρινε απαράδεκτη την υποβολή προς έλεγχο της μετάθεσης της προθεσμίας ολοκλήρωσης της προμήθειας κατά επτά μήνες (έως 22.7.2025), καθώς αυτή η δυνατότητα προβλεπόταν ήδη ρητά στα αρχικά έγγραφα της σύμβασης. Κρίθηκε όμως νόμιμη η τροποποίηση του φυσικού αντικειμένου, η οποία περιλαμβάνει την αντικατάσταση τεσσάρων ειδών εξοπλισμού/λογισμικού με νεότερες εκδόσεις λόγω διακοπής παραγωγής και την αναδιάταξη συγκεκριμένων στοιχείων του εξοπλισμού. Η τροποποίηση αυτή θεωρήθηκε μη ουσιώδης, καθώς δεν μεταβάλλει την οικονομική ισορροπία ή τις αρχικές τεχνικές προδιαγραφές. Συνεπώς, δεν κωλύεται η υπογραφή της τροποποιητικής σύμβασης, υπό τον όρο τυπικών διορθώσεων (ημερομηνία έναρξης ισχύος, αναδιατύπωση άρθρου 1).

Ένοπλες Δυνάμεις – Κρατικές προμήθειες – Νομιμότητα τροποποίησης σύμβασης προμήθειας – Έκδοση ή μη σχετικής γνωμοδότησης Ν.Σ.Κ. – Προσυμβατικός έλεγχος νομιμότητας ή μη από το Ελεγκτικό Συνέδριο.(..)Κατάσταση : Αποδεκτή 
1) Το Νομικό Συμβούλιο του Κράτους στερείται στην προκειμένη περίπτωση της αρμοδιότητάς του να εκδώσει γνωμοδότηση, κατ’ άρθρο 66 ΠΔ 284/1989,επί του Σχεδίου της 1ης Τροποποίησης της υπ’ αριθμ. 002Α/2008 Σύμβασης. (ομοφ.) 2) Το Σχέδιο της 1ης Τροποποίησης της υπ’ αριθμ. 002Α/2008 Σύμβασης δεν χρειάζεται να υποβληθεί στον προληπτικό έλεγχο νομιμότητας του Ελεγκτικού Συνεδρίου, αφού δεν επιφέρει οποιαδήποτε οικονομική επιβάρυνση σε βάρος του Δημοσίου. (ομοφ.)

Η Πράξη 154/2024 του Ε΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου αφορά τον προσυμβατικό έλεγχο του σχεδίου τροποποίησης προγραμματικής σύμβασης μεταξύ του Δήμου Σπάρτης και ανώνυμης εταιρείας για την υλοποίηση της Πράξης «ΑΣΤΙΚΗ ΑΝΑΖΩΟΓΟΝΗΣΗ ΤΗΣ ΠΟΛΗΣ ΤΗΣ ΣΠΑΡΤΗΣ». Η αρχική σύμβαση (5.4.2023) είχε εγκριθεί με την 918/2022 Πράξη. Η τροποποίηση κρίθηκε αναγκαία λόγω νέων δεδομένων από παρακείμενο έργο. Με την τροποποίηση, το αντικείμενο της σύμβασης περιορίζεται αποκλειστικά στο Υποέργο 5 (Μελέτες Ωρίμανσης) με προϋπολογισμό 250.000,00 € και χρονική διάρκεια έως 04/04/2026. Το Κλιμάκιο απέρριψε τον έλεγχο, κρίνοντας ότι η τροποποιητική σύμβαση, εφόσον απλώς περιορίζει το αντικείμενο στην ανάθεση μελετών χωρίς να μεταβάλλει τα αρχικά δεδομένα, εισάγεται απαραδέκτως για έλεγχο νομιμότητας.

Η Πράξη 223/2025 του Ε΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου αφορά τον προσυμβατικό έλεγχο νομιμότητας του σχεδίου της 1ης τροποποίησης της από 3.12.2020 προγραμματικής σύμβασης μεταξύ του Ελληνικού Δημοσίου (Υπουργείου Παιδείας/ΓΓΑ) και του Δήμου Σερρών, σχετικά με το έργο «Κλειστό Κολυμβητήριο Αθλητικού Πάρκου Ομόνοιας». Λόγω απρόβλεπτων γεγονότων, η τροποποίηση μεταβάλλει ουσιωδώς τους όρους της αρχικής σύμβασης: το αντικείμενο περιορίζεται αποκλειστικά στο Υποέργο 1 (εκπόνηση μελετών), ενώ ο προϋπολογισμός χρηματοδότησης μειώνεται στα 972.416,12 ευρώ (από 6.450.000,00 ευρώ), καλύπτοντας μόνο τις εργασίες μελέτης. Το Κλιμάκιο έκρινε ότι δεν συντρέχει νόμιμος λόγος που να κωλύει την υπογραφή του σχεδίου τροποποίησης, καθώς αυτό έχει συνταχθεί κατόπιν κοινής συμφωνίας των συμβαλλόμενων μερών και ενσωματώνεται στην αρχική, ήδη ελεγχθείσα, σύμβαση.

Η Πράξη 196/2024 του Ζ' Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου αφορά τον έλεγχο νομιμότητας του σχεδίου της 4ης συμπληρωματικής σύμβασης του νομικού προσώπου δημοσίου δικαίου «ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΚΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΟ», ποσού 57.320,90 ευρώ πλέον ΦΠΑ, για τη μελέτη κτηματογράφησης στην Περιφερειακή Ενότητα Πιερίας. Η σύμβαση κρίθηκε νόμιμη και επιτρεπτή, καθώς οι συμπληρωματικές υπηρεσίες (που αφορούν τη λειτουργία του Γραφείου Κτηματογράφησης, την ενημέρωση της κτηματολογικής βάσης και την επεξεργασία τροποποιητικής δήλωσης του Δημοσίου για δασικές εκτάσεις) κατέστησαν αναγκαίες λόγω της παράτασης του χρόνου εκτέλεσης. Η απόφαση βασίστηκε στις διατάξεις του άρθρου 132 παρ. 1 περ. β΄ του ν. 4412/2016. Επιπλέον, το σωρευτικό ποσοστό αύξησης της δαπάνης (το οποίο ανέρχεται σε 11,91% μαζί με τις προηγούμενες 1η, 2η και 3η συμπληρωματική σύμβαση) δεν υπερβαίνει το όριο του 50% της αξίας της αρχικής σύμβασης. Συνεπώς, δεν κωλύεται η υπογραφή του σχεδίου της 4ης συμπληρωματικής σύμβασης.