ΠΑΡΟΧΗ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ:Μη νόμιμη..η καταβολή ποσού 1.154.300 ευρώ στην κοινοπραξία «...», ως αμοιβή της για τον σχεδιασμό και την παραγωγή του δημιουργικού μέρους της διαφημιστικής εκστρατείας του ... στο εξωτερικό δυνάμει της από 24.9.2009 συμβάσεως...Με τα δεδομένα αυτά, εφόσον, σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά ανωτέρω, η συνολική προϋπολογισθείσα δαπάνη των ανωτέρω υπηρεσιών ξεπερνούσε το ποσό του 1.000.000 ευρώ, μη νομίμως ο … υπέγραψε την από 24.9.2009 σύμβαση χωρίς προηγουμένως η σύμβαση αυτή να υποβληθεί στον προβλεπόμενο από το άρθρο 98 παρ. 1 περ. β΄του Συντάγματος προσυμβατικό έλεγχο. Ο δε ισχυρισμός του Οργανισμού  ότι ναι μεν η προϋπολογισθείσα δαπάνη ξεπερνούσε το όριο του 1.000.000 ευρώ, η συμβατική τιμή όμως υπολειπόταν αυτού, είναι απορριπτέος ως αβάσιμος.

ΠΡΟΜΗΘΕΙΕΣ:Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά ανωτέρω, το Κλιμάκιο κρίνει ότι, κατά τα βασίμως προβαλλόμενα από τη διαφωνούσα Επίτροπο, κατά παράβαση του άρθρου 35 παρ. 1 του ν. 4129/2013, η υποκείμενη διαδικασία ανάδειξης αναδόχων, καθώς και οι οικείες συμβάσεις, λόγω του αντικειμένου τους, και μολονότι αυτές ερείδονται σε κοινή πρόσκληση εκδήλωσης ενδιαφέροντος, με συνολικό συμβατικό τίμημα ανερχόμενο στο ποσό των 869.343,83 ευρώ, δεν υποβλήθηκαν πριν τη σύναψή τους για έλεγχο στον αρμόδιο Επίτροπο του Ελεγκτικού Συνεδρίου, χωρίς να ασκεί έννομη επιρροή όσον αφορά στην υποχρέωση υποβολής στον ως άνω έλεγχο, η σύναψη, επί τη βάσει της πρόσκλησης αυτής, περισσότερων επιμέρους συμβάσεων, η αξία των οποίων μεμονωμένα δεν υπερβαίνει το ποσοτικό όριο των 500.000 ευρώ.(..)Κατ’ ακολουθίαν των ανωτέρω, οι εντελλόμενες με τα ελεγχόμενα χρηματικά εντάλματα δαπάνες δεν είναι νόμιμες και ως εκ τούτου, τα εντάλματα αυτά δεν πρέπει να θεωρηθούν.

Προσυμβατικος ελέγχος. Με τα δεδομένα αυτά, εφόσον η προϋπολογιζόμενη δαπάνη της ανωτέρω προμήθειας - χωρίς ΦΠΑ - υπολείπεται του ποσού του 1.000.000 ευρώ, αρμόδιος για τη διενέργεια προσυμβατικού ελέγχου νομιμότητας, σύμφωνα με το άρθρο 35 του Κώδικα Νόμων για το Ελεγκτικό Συνέδριο (ν. 4129/2013), είναι ο Επίτροπος του Ελεγκτικού Συνεδρίου στο ..., που είναι αρμόδιος για τον προληπτικό έλεγχο των δαπανών του Νοσοκομείου (βλ. την ΦΓ8/18487/27.3.2013 απόφαση της Ολομέλειας του Ελεγκτικού Συνεδρίου, ΦΕΚ Β΄ 948), στον οποίο και πρέπει να παραπεμφθεί ο φάκελος της διαγωνιστικής διαδικασίας και τα οικεία σχέδια συμβάσεων. 

H επίμαχη συμπληρωματική σύμβαση, η οποία υπογράφηκε στις 3.7.2006 (ημερομηνία προγενέστερη από την 3η Δεκεμβρίου 2007, από την οποία και ισχύει το νέο χρηματικό όριο για την υπαγωγή στον προσυμβατικό έλεγχο που θεσπίζει ο ν.3614/2007), έπρεπε να υποβληθεί στον ως άνω έλεγχο λόγω του νομικού καθεστώτος, από το οποίο διεπόταν η ολοκλήρωση της διαδικασίας σύναψής της, δεδομένου ότι η προϋπολογισθείσα δαπάνη της (420.168,07 ευρώ), αθροιζόμενη με την προϋπολογισθείσα δαπάνη της μη υποβληθείσας στον ως άνω έλεγχο αρχικής σύμβασης (1.746.000 ευρώ), ανέρχεται στο ποσό των 2.166.168,07 ευρώ, υπερβαίνει δηλαδή το τιθέμενο κατά το χρόνο της υπογραφής της, από τον ισχύοντα νόμο 3310/2005, όριο του 1.000.000 ευρώ.

ΕΚΠΟΝΗΣΗ ΜΕΛΕΤΗΣ:..Η Σύγκλητος του …Πανεπιστημίου, με την 5/11.10.2016 πράξη της, αποφάσισε ότι η τιμή κατακύρωσης στον ανάδοχο ήταν εξαιρετικά υψηλή για την παρούσα οικονομική συγκυρία και ζήτησε μείωση της αμοιβής. Κατόπιν της αποδοχής από την ανάδοχο σύμπραξη της πρότασης για μείωση της αμοιβής της, η νέα μειωμένη οικονομική προσφορά ανήλθε στο ποσό των 700.000 ευρώ χωρίς Φ.Π.Α, έναντι αρχικής προσφοράς 987.100 ευρώ, και επικυρώθηκε με την 18/22.3.2017 απόφαση της Συγκλήτου. Εντούτοις, στο φάκελο της υπόθεσης δεν περιλαμβάνονταν πράξη του αρμοδίου οργάνου, με την οποία να διαπιστώνεται ότι ο ανάδοχος πληροί τα νόμιμα κριτήρια καταλληλότητας για την ανάθεση της σύμβασης, καθώς και τα σχετικά δικαιολογητικά, και το παρόν Κλιμάκιο με την 98/2017 αναβλητική Πράξη του ζήτησε να προσκομιστούν αυτά. Σε συμμόρφωση με την ανωτέρω Πράξη, υπεβλήθησαν στον παρόν Κλιμάκιο, με το ΔΤΥ/1507/19.6.2017 έγγραφο της Αναπληρώτριας Προϊσταμένης της Διεύθυνσης Τεχνικών Υπηρεσιών του … Πανεπιστημίου, τα δικαιολογητικά καταλληλότητας του αναδόχου, το σχετικό πρακτικό της Επιτροπής Διαγωνισμού, σύμφωνα με το οποίο αυτά ελέχθηκαν και βρέθηκαν πλήρη, και η 21/15.6.2017 εγκριτική απόφαση της Συγκλήτου..Mε τα δεδομένα αυτά, το Κλιμάκιο κρίνει ότι δεν κωλύεται η υπογραφή του υποβληθέντος για έλεγχο σχεδίου σύμβασης μεταξύ του … Πανεπιστημίου και της σύμπραξης γραφείων μελετών «Δ…», αντίγραφο του οποίου τηρείται στη Γραμματεία του Κλιμακίου τούτου

Προμήθεια φαρμακευτικών σκευασμάτων:..Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στις προηγούμενες νομικές σκέψεις, το Κλιμάκιο κρίνει ότι στη διαδικασία ανάθεσης της επίμαχης προμήθειας υπάρχουν οι ακόλουθες ουσιώδεις νομικές πλημμέλειες:I) Η ελεγχόμενη διαδικασία πρόσκλησης ενδιαφέροντος συνιστά διαδικασία διαπραγμάτευσης χωρίς δημοσίευση προκήρυξης, σύμφωνα με το άρθρο 25 παρ. 1 περ. γ΄ του π.δ. 60/2007. Πλην όμως, στην προκείμενη περίπτωση δεν πληρούνται οι σωρευτικά απαιτούμενες προϋποθέσεις του άρθρου αυτού, καθόσον: 1) δεν συντρέχει περίπτωση απρόβλεπτου γεγονότος, τα αναφερόμενα δε στο 15063/6.8.2015 έγγραφο του Νοσοκομείου προς το Κλιμάκιο, ότι η Ε.Π.Υ. προκήρυξε τους 1ΑΦ/2013 – 4Φ/2013 διαγωνισμούς προμήθειας φαρμάκων βάσει δραστικής ουσίας, τους οποίους στη συνέχεια ματαίωσε (βλ. 2888/24.7.2015 έγγραφο της Ε.Π.Υ.) δεν ασκούν έννομη επιρροή. (...)Αναρμοδίως διενεργήθηκε η επίμαχη διαδικασία για την προμήθεια φαρμάκων βάσει δραστικής ουσίας από το Νοσοκομείο, αντί της 6η Υ.Π.Ε., σύμφωνα με τα οριζόμενα στην 68/24.1.2013 απόφαση του Διοικητή της 6ης Υ.Π.Ε. Η αρμοδιότητα δε του Νοσοκομείου δεν βρίσκει έρεισμα ούτε στην μεταγενέστερη 1133/13.8.2014 απόφαση του Διοικητή της 6ης Υ.Π.Ε., προεχόντως διότι αυτή εκδόθηκε μετά την ημερομηνία διενέργειας της διαδικασίας ανάθεσης και δεν έχει αναδρομική ισχύ.X. Ενόψει των ανωτέρω νομικών πλημμελειών, το Κλιμάκιο κρίνει ότι κωλύεται η υπογραφή των υποβληθέντων προς έλεγχο σχεδίων συμβάσεων.

Καταβολή αμοιβής των δικαιούχων, για συμμετοχή σε ιδιωτικές κατασκηνώσεις:.Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στις νομικές σκέψεις που προηγήθηκαν, το Κλιμάκιο κρίνει τα εξής: α) Κατά παράβαση των διατάξεων των άρθρων 98 παρ. 1 περ. β΄ του Συντάγματος και 35 παρ. 1 του Κώδικα Νόμων για το Ελεγκτικό Συνέδριο, οι συναφθείσες μεταξύ του Ι.Κ.Α.-Ε.Τ.Α.Μ. και των φερομένων ως δικαιούχων συμβάσεις, με τις οποίες τροποποιήθηκε το αντικείμενο των αρχικώς συναφθεισών συμβάσεων με την προσθήκη νέου αντικειμένου (πρόσθετου αριθμού παιδιών), δεν υπήχθησαν στον προσυμβατικό έλεγχο του Ζ΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου. Ειδικότερα, δοθέντος ότι οι αρχικώς συναφθείσες συμβάσεις μεταξύ των ανωτέρω μερών είχαν υποβληθεί στον κατά τα ανωτέρω προσυμβατικό έλεγχο, λόγω του ότι η συνολική  εκτιμώμενη δαπάνη της διενεργηθείσας διαγωνιστικής διαδικασίας υπερέβαινε το ποσό του 1.000.000 ευρώ, έπρεπε να υποβληθούν στον έλεγχο αυτό και οι επίμαχες τροποποιητικές συμβάσεις. Τούτο, δε, ανεξαρτήτως του γεγονότος ότι η αξία των εν λόγω συμβάσεων δεν υπερβαίνει αυτοτελώς το ανωτέρω όριο, αφού σε περίπτωση διενέργειας προσυμβατικού ελέγχου νομιμότητας επί των αρχικών συμβάσεων, στον έλεγχο αυτό υπάγονται, ως παρακολούθημά τους, και οι τροποποιήσεις αυτών, και μάλιστα ανεξαρτήτως ποσού.β) Η ΑΑΥ Μ369/19.8.2016 απόφαση αναλήψεως υποχρεώσεως, μη νομίμως εκδόθηκε μετά την έναρξη του κατασκηνωτικού προγράμματος, τον Ιούνιο του 2016, και την εν όλω ή εν μέρει παροχή των επίμαχων υπηρεσιών. (..)το Κλιμάκιο κρίνει ότι εν προκειμένω τα αρμόδια όργανα του Ι.Κ.Α.-Ε.Τ.Α.Μ. (και ήδη Ε.Φ.Κ.Α.) δεν ενήργησαν με πρόθεση καταστρατηγήσεως των κειμένων διατάξεων, αλλά επειδή πίστεψαν πεπλανημένως, πλην όμως συγγνωστώς, αφενός μεν ότι για την υπογραφή των επίμαχων τροποποιητικών συμβάσεων δεν επιβαλλόταν η προηγούμενη διενέργεια προσυμβατικού ελέγχου νομιμότητας από το Ελεγκτικό Συνέδριο, αφετέρου δε, ότι αρκούσε για την εκπλήρωση των νομίμων υποχρεώσεών τους η ανάληψη της σχετικής υποχρεώσεως αμέσως μόλις τέθηκαν στη διάθεσή τους οι αναγκαίες πιστώσεις. Κατ’ ακολουθίαν των ανωτέρω, οι εντελλόμενες δαπάνες δεν είναι νόμιμες, πλην όμως, τα ελεγχόμενα χρηματικά εντάλματα πληρωμής θα μπορούσαν να θεωρηθούν λόγω συγγνωστής πλάνης, εάν δεν είχε λήξει το οικονομικό έτος 2017, τις πιστώσεις του οποίου βαρύνουν.

Παροχή υπηρεσιών συντήρησης συστημάτων υπερηχογραφίας :Με δεδομένα τα ανωτέρω και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στη νομική σκέψη που προηγήθηκε το Κλιμάκιο κρίνει ότι οι επίμαχες αναθέσεις είναι νόμιμες, απορριπτομένου του σχετικού λόγου διαφωνίας της Επιτρόπου. Και τούτο, διότι από τα δικαιολογητικά που συνοδεύουν το ελεγχόμενο χρηματικό ένταλμα πληρωμής προκύπτει ότι η δαπάνη των επίμαχων υπηρεσιών ανήλθε, σε ετήσια βάση, στο ποσό των 17.500 ευρώ (χωρίς ΦΠΑ) και συνεπώς δεν υπερέβη το χρηματικό όριο των 20.000 ευρώ (χωρίς ΦΠΑ), μέχρι του οποίου είναι επιτρεπτή η προσφυγή στη διαδικασία της απευθείας ανάθεσης.

ΠΡΟΜΗΘΕΙΕΣ. Ελεγχος νομιμότητας  σχεδίου σύμβασης.Με δεδομένα τα πραγματικά αυτά περιστατικά, η υπό έλεγχο προμήθεια επενδυτών για τις ανάγκες του ... είναι διάφορη της αρχικής προμήθειας, που διενεργήθηκε με βάση την ίδια διακήρυξη (92/2005), αφού για τη σύναψη των προμηθειών αυτών δεν ακολουθήθηκε ενιαία διαδικασία, αλλά διεξήχθησαν ξεχωριστοί διαγωνισμοί, με διαδικασίες, που χαρακτηρίζονται από πραγματική και νομική αυτοτέλεια. Επομένως, η κατά το άρθρο 8 παρ. 1 του ν.2741/1999 αρμοδιότητα του Ελεγκτικού Συνεδρίου για την άσκηση ελέγχου νομιμότητας θα κριθεί όχι με βάση τη συνολική δαπάνη, που είχε προϋπολογισθεί αρχικά για όλα τα είδη επενδυτών, αλλά με βάση εκείνη, που αφορά τη συγκεκριμένη υπό έλεγχο προμήθεια και η οποία ανέρχεται στο ποσό των 208.000 ευρώ, είναι, δηλαδή, κατώτερη του ποσού του 1.000.000 ευρώ, που προβλέπεται από τις ανωτέρω διατάξεις ως   ελάχιστο    όριο για την άσκηση από το Ελεγκτικό Συνέδριο της αρμοδιότητας του ελέγχου των δημόσιων συμβάσεων προμηθειών.(..)Απαραδέκτως υποβάλλεται για έλεγχο το σχέδιο σύμβασης μεταξύ του Υπουργείου ... και της εταιρείας .. κατά τα οριζόμενα στο σκεπτικό.

Έργο- Συμπληρωματική σύμβαση:..ζητείται η ανάκληση της 135/2018 Πράξης του Ε΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου:Με τα δεδομένα αυτά, και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στις προηγούμενες σκέψεις το Τμήμα κρίνει κατά πλειοψηφία ότι οι εργασίες κατεδάφισης παλαιών κτισμάτων σε εκτάσεις εκτός του οικοπέδου όπου κατασκευάζεται το Τέμενος, δεν είναι συμπληρωματικές της σύμβασης κατασκευής του Τεμένους, κατά την έννοια του άρθρου 57 του Κώδικα Δημοσίων Έργων, πρωτίστως διότι δεν παρουσιάζουν συνάφεια με το φυσικό αντικείμενο του έργου ούτε είναι αναγκαίες για την τεχνική τελειοποίησή του. Ειδικότερα, δεν εξυπηρετούν την κατασκευή του Τεμένους ούτε του περιβάλλοντος χώρου του αλλά τη διαμόρφωση των λοιπών οικοπέδων του σχετικού οικοδομικού τετραγώνου, επεκτείνοντας κατά τούτο ανεπίτρεπτα το φυσικό αντικείμενο της αρχικής σύμβασης. Εξάλλου, οι περιστάσεις που επικαλείται ως απρόβλεπτες η αναθέτουσα αρχή, και ειδικότερα οι μεταβολές που επέφεραν οι διατάξεις του άρθρου 35 του ν. 4414/2016, δεν συνδέονται με το τεχνικό αντικείμενο της αρχικής σύμβασης ούτε οδήγησαν σε μεταρρύθμιση της μελέτης του κατασκευαζόμενου κτιρίου. Τέλος, δεν συνιστούν απρόβλεπτα περιστατικά, δεδομένου ότι ο νόμος με τον οποίο θεσπίστηκαν δημοσιεύτηκε πριν την υπογραφή της σύμβασης ανάθεσης, όπου άλλωστε μνημονεύονται ρητώς. Περαιτέρω, ενόψει των περιστατικών της υπόθεσης, πρέπει να απορριφθεί και ο ισχυρισμός για ανάκληση της προσβαλλόμενης Πράξης λόγω συγγνωστής πλάνης. (..)Κατόπιν των ανωτέρω, η κρινόμενη αίτηση ανάκλησης πρέπει να απορριφθεί...Δεν ανακαλεί την 135/2018 Πράξη του Ε΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου.

ΑΝΑΘΕΩΡΗΘΗΚΕ ΜΕ ΤΗΝ ΕΣ/ΤΜ.ΜΕΙΖ/ΕΠΤΑΜ/1317/2018