ΕΣ/ΚΠΕ.ΤΜ.4/98/2019
Τύπος: Νομολογία Ελεγκ. Συνεδρίου
Προμήθεια κεντρικού εξοπλισμού λειτουργίας πληροφοριακού συστήματος και εξοπλισμού ασφαλείας:..Με αυτά τα δεδομένα και σύμφωνα με όσα έγιναν ερμηνευτικώς δεκτά στις νομικές σκέψεις της παρούσας, το Κλιμάκιο κρίνει ότι, κατά τα βασίμως προβαλλόμενα από την Επίτροπο, και οι δύο τροποποιήσεις της 59/2017 σύμβασης είναι ουσιώδεις, τούτο δε ανεξαρτήτως του ότι με αυτές δεν επέρχεται αύξηση του συμβατικού τιμήματος. Συγκεκριμένα, με την μεν πρώτη τροποποίηση (19/2018 σύμβαση) μεταβλήθηκε εκτεταμένως το φυσικό αντικείμενο της αρχικής σύμβασης (βλ. το από 2012.2018 μήνυμα ηλεκτρονικής αλληλογραφίας), όπως αυτό είχε διαμορφωθεί κατόπιν της προσφοράς της αναδόχου, με τη δε δεύτερη τροποποίηση (83/2018 σύμβαση) επιμηκύνθηκε σημαντικά -πολύ πέραν και της προβλεπόμενης από τη σύμβαση 3μηνης επιμήκυνσης- ο χρόνος παράδοσης των παραδοτέων του έργου, με αποτέλεσμα να τίθεται εν αμφιβόλω η νόμιμη ανάθεση της σύμβασης στον συγκεκριμένο ανάδοχο, υπό την έννοια ότι, στην περίπτωση που οι ως άνω τροποποιήσεις είχαν γίνει ήδη κατά την προκήρυξη του διαγωνισμού, είτε θα είχε γίνει δεκτή άλλη προσφορά, είτε θα είχε γίνει δεκτή η συμμετοχή στη διαδικασία και άλλων διαγωνιζομένων, είτε θα προσελκύονταν και άλλοι συμμετέχοντες στη διαδικασία σύναψης της σύμβασης (βλ. ΔΕΕ απόφαση της 7ης Σεπτεμβρίου 2016 επί της υπόθεσης C-549/2014 «Finn Frogne A/S», σκ. 28). Ενόψει δε του ότι οι ως άνω ουσιώδεις τροποποιήσεις δεν δικαιολογούνται αντικειμενικώς στην προκειμένη περίπτωση, αφού δεν προκύπτει να οφείλονται σε γεγονότα απρόβλεπτα, μη αναγόμενα στη σφαίρα ευθύνης της αναθέτουσας Αρχής, που έχουν επισυμβεί κατά την εκτέλεση της σύμβασης, πρέπει να γίνει δεκτό ότι αυτές έλαβαν χώρα μη νομίμως, κατά παράβαση των ενωσιακών αρχών της διαφάνειας και της ίσης μεταχείρισης των διαγωνιζομένων, στις οποίες, εξάλλου, παραπέμπει και το άρθρο 19 της 59/2017 σύμβασης. Πιο συγκεκριμένα, ως προς την πρώτη τροποποίηση, πέραν του ότι τα σχετικά περί ραγδαίων τεχνολογικών και θεσμικών εξελίξεων που έχουν εμφιλοχωρήσει από τη διακήρυξη του οικείου διαγωνισμού έως και την υπογραφή της αρχικής σύμβασης προβάλλονται όλως αορίστως, σε κάθε περίπτωση, δεν μπορούν να δικαιολογήσουν την κατά τα ανωτέρω τροποποίηση της σύμβασης, αφού αποτελούν γεγονότα γνωστά στην αναθέτουσα Αρχή πριν τη σύναψη της σύμβασης, η δε αναθέτουσα, δρώντας με τη δέουσα επιμέλεια, θα μπορούσε να έχει επικαιροποιήσει τη διακήρυξή της σύμφωνα με τις νέες πλέον ανάγκες της. Αναφορικώς δε με την δεύτερη τροποποίηση, το πρόβλημα της μη ηλεκτροδότησης του χώρου του computer room ανάγεται προδήλως στη σφαίρα ευθύνης του .., καθόσον ο τελευταίος, ως επιμελής αναθέτουσα Αρχή, όφειλε να έχει φροντίσει, ώστε ο επιλεγείς χώρος για τη στέγαση του computer room της σύμβασης να είναι καθόλα έτοιμος για την έγκαιρη εξυπηρέτηση των σκοπών της σύμβασης στο πλαίσιο του εκ των προτέρων γνωστού χρονοδιαγράμματος αυτής. Εξάλλου, βάσιμος είναι και ο συναφής λόγος της Επιτρόπου ότι οι ανωτέρω ουσιώδεις τροποποιήσεις της 59/2017 σύμβασης, η οποία ελέγθηκε προσυμβατικώς, δεν υπεβλήθησαν και οι ίδιες προς προσυμβατικό έλεγχο.Κατ’ ακολουθίαν των ανωτέρω, η εντελλόμενη δαπάνη δεν είναι νόμιμη για τους προβαλλόμενους από την Επίτροπο λόγους και, συνεπώς, το ελεγχόμενο χρηματικό ένταλμα δεν πρέπει να θεωρηθεί.
Ιστορικό Αναθεωρήσεων (Πιλοτική Εφαρμογή)
Σχετικά Έγγραφα
ΕΣ/ΚΛ.ΣΤ/227/2017
ΠΡΟΜΗΘΕΙΕΣ. (συμφωνία - πλαίσιο) Με δεδομένα τα ανωτέρω, το Κλιμάκιο δεν διαπιστώνει ουσιώδεις νομικές πλημμέλειες που να κωλύουν την υπογραφή του υποβληθέντος προς έλεγχο σχεδίου σύμβασης, με την επισήμανση, όμως, ότι ο προβλεπόμενος στο άρθρο 6 του σχεδίου όρος, σύμφωνα με τον οποίον «τροποποίηση της παρούσας [σύμβασης] επιτρέπεται μόνο σε επαρκώς αιτιολογημένες περιπτώσεις και εφόσον τα συμβαλλόμενα μέρη συμφωνήσουν προς τούτο (...)», δεν μπορεί να συνεπάγεται τροποποίηση των ουσιωδών όρων της σύμβασης, σε καμία δε περίπτωση, επαύξηση του φυσικού και οικονομικού αντικειμένου αυτής (άρθρο 24 του π.δ. 118/2007)
ΕλΣυν/ΣΤ Κλιμ/20/2009
Οι φορείς που διενεργούν ανοικτούς διαγωνισμούς, οφείλουν να τηρούν όλους τους κανόνες δημοσιότητας. Μεταξύ των άλλων, απαιτείται και η δημοσίευση της περίληψης της διακήρυξης και στο Τεύχος Διακηρύξεων Δημοσίων Συμβάσεων της Εφημερίδας της Κυβέρνησης, η δε δημοσιευθείσα περίληψη πρέπει να περιλαμβάνει όλα τα ουσιώδη στοιχεία της διακήρυξης. Η ως άνω δημοσίευση απαιτείται και όταν χωρεί επανάληψη της δημοπρασίας. Δηλαδή, όταν με απόφαση του αρμόδιου για τη διοίκηση του φορέα οργάνου, μετατίθεται η ημερομηνία διενέργειας του διαγωνισμού με τροποποιήσεις των όρων της διακήρυξης (τροποποίηση όρων της τεχνικής περιγραφής) πρέπει να τηρηθούν εκ νέου όλες οι νόμιμες διατυπώσεις δημοσιότητας και στις σχετικές δημοσιεύσεις για την αναβολή της ημερομηνίας του διαγωνισμού πρέπει να συμπεριλαμβάνεται σχετική ανακοίνωση ότι τροποποιούνται ουσιώδεις όροι της διακήρυξης. Ουσιώδεις δε θεωρούνται τροποποιήσεις όρων της διακήρυξης που αφορούν στις τεχνικές απαιτήσεις που καθορίζουν τα απαιτούμενα χαρακτηριστικά του υπό προμήθεια είδους, όπως όταν οι τροποποιήσεις αφορούν σε ιδιαίτερα χαρακτηριστικά και ιδιότητες του υπό προμήθεια υλικού. Η ως άνω μη τήρηση της νομιμότητας των κανόνων δημοσιότητας και η συνεπεία αυτής μη επίτευξη της μέγιστης δημοσιότητας του διαγωνισμού είναι ανεπίτρεπτη διότι πλήττει τις αρχές του ανταγωνισμού, της πρόσβασης στις διαδικασίες ανάθεσης δημοσίων συμβάσεων και της διαφάνειας και αποτελεί παράβαση ουσιώδους τύπου της διαδικασίας που καθιστά μη νόμιμη όλη τη διαδικασία του διαγωνισμού. Με την 1465/2009 Απόφασή του το VI Τμήμα του Ελεγκτικού Συνεδρίου ανακάλεσε την άνω Πράξη ως προς την πλημμέλεια αυτή, δεχόμενο πλάνη περί τα πράγματα.
ΕλΣυν.Τμ.6/613/2014
Ανάθεση εκτέλεσης έργου:..δεδομένου ότι: α) το επίμαχο έργο δεν παρουσιάζει τεχνικές δυσκολίες που να σχετίζονται με την εφαρμογή ειδικών διατάξεων που αφορούν στην προστασία του περιβάλλοντος ή τη διατήρηση της πολιτιστικής κληρονομιάς, και ως εκ τούτου εκτιμάται ότι η έκδοση της οικοδομικής άδειας δε θα επιφέρει ουσιώδεις τροποποιήσεις στο σχεδιασμό της εκτέλεσής του και β) σύμφωνα με το προσκομισθέν φύλλο ελέγχου της οικοδομικής μελέτης έχει ήδη πραγματοποιηθεί αφενός ο έλεγχος τήρησης των πολεοδομικών διατάξεων και αφετέρου ο έλεγχος της στατικής μελέτης, το Τμήμα κρίνει ότι η μη ολοκλήρωση της διαδικασίας έκδοσης της οικοδομικής άδειας δεν συνιστά εν προκειμένω ουσιώδη πλημμέλεια που να κωλύει την υπογραφή του σχεδίου σύμβασης.Κατ’ ακολουθίαν των ανωτέρω η κρινόμενη αίτηση πρέπει να γίνει δεκτή και ν’ ανακληθεί η 15/2013 πράξη του Επιτρόπου του Ελεγκτικού Συνεδρίου στο Νομό …, μη υπάρχοντος δε άλλου λόγου που να κωλύει την υπογραφή της υπό έλεγχο σύμβασης, πρέπει αυτή να υπογραφεί.
ΣτΕ ΕΑ 76/2011
ΣΤΕ . Αίτηση ασφαλιστικών μέτρων - Διακήρυξη-Διαγωνισμός-Ανάθεση-(...) Επειδή, η προσβαλλομένη διακήρυξη προβλέπει ως κριτήριο κατακυρώσεως τη χαμηλότερη τιμή..ορίζει τα απαιτούμενα τεχνικά και λειτουργικά χαρακτηριστικά των υπό προμήθεια ειδών καθώς και ότι θα ληφθεί υπ’ όψιν και η υπάρχουσα εμπειρία, παραλλήλως, δε, ορίζει ότι «η υπηρεσία επιφυλάσσεται να επιλέξει την πιο κατάλληλη και συμφέρουσα γι’ αυτήν προσφορά, με βάση τα αναγραφόμενα από τους ενδιαφερόμενους οικονομικά και τεχνικά στοιχεία και τα στοιχεία της παρούσας τεχνικής περιγραφής» και ότι «κατά την αξιολόγηση θα ληφθούν υπ’ όψη η εμπειρία και η αξιοπιστία του προμηθευτή-κατασκευαστικού οίκου από την εμπειρία του [καθ’ ού] Νοσοκομείου …σε προγενέστερη χρήση των προσφερομένων υλικών, από άλλες προμήθειες», χαρακτηρίζει δε ρητώς όλους τους ανωτέρω όρους ως απαράβατους. Με το ανωτέρω περιεχόμενο, όμως, η διακήρυξη δεν φαίνεται να θεσπίζει κατά τρόπο σαφή ένα κριτήριο κατακυρώσεως, είτε αυτό της χαμηλότερης τιμής, είτε εκείνο της πλέον συμφέρουσας προσφοράς, αλλά, κατά παράβαση των παρατιθεμένων στην προηγουμένη σκέψη διατάξεων, συγχέει τα ως άνω κριτήρια, προβλέποντας παραλλήλως στοιχεία, τα οποία προσιδιάζουν σε αμφότερα...Η αίτηση ασφαλιστικών μέτρων πρέπει να γίνει δεκτή
ΕλΣυν.Τμ.6/1209/2013
ΠΑΡΟΧΗ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ ΚΑΘΑΡΙΟΤΗΤΑΣ:..η αιτούσα επιδιώκει την ανάκληση της 498/2012 πράξης του Ζ΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου...Με δεδομένα αυτά, το Τμήμα κρίνει, σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στη σκέψη V, ότι η αιτούσα δεν έχει αιτιολογήσει ότι εξυπηρετείται το δημόσιο συμφέρον με την κατακύρωση των αποτελεσμάτων του διαγωνισμού στη μειοδότρια εταιρεία, δεδομένου ότι, ενόψει της μείωσης των κατώτατων αμοιβών, έχει τη δυνατότητα είτε να προχωρήσει σε αντίστοιχη μείωση της τιμής κατακύρωσης κατόπιν διαπραγμάτευσης με τη μειοδότρια εταιρεία είτε σε ματαίωση του διαγωνισμού, κατ’ επίκληση λόγων δημοσίου συμφέροντος, ένεκα της ιδιαίτερα σημαντικής και ήδη επελθούσας, και όχι μελλοντικής και αβέβαιης όπως αβασίμως με την παρέμβαση προβάλλεται, μείωσης της δαπάνης της σύμβασης ..Πλήρη δε αιτιολόγηση της απόφασης της αιτούσας για μη ματαίωση και κατακύρωση του διαγωνισμού δεν συνιστούν ούτε η επίκληση της μείωσης της τιμής κατακύρωσης της σύμβασης κατά 40.54%, αφού συνομολογήθηκε λόγω αντίστοιχης μείωσης του αντικειμένου της, ούτε η επίκληση των αυξημένων ή παρόμοιων τιμών ανά εργατοώρα, που επιτεύχθηκαν σε όμοιες συμβάσεις που αφορούν είτε στο ίδιο είτε σε άλλα στρατιωτικά νοσοκομεία, καθώς δεν αποδεικνύεται ότι αυτές έχουν υπολογιστεί επί τη βάσει των ως άνω μειωμένων κατώτατων αμοιβών του οικείου προσωπικού, ούτε η επίκληση της ενδεχόμενης εμφάνισης νοσοκομειακών λοιμώξεων, καθώς το επικαλούμενο δημόσιο συμφέρον της αδιάλειπτης παροχής των επίμαχων υπηρεσιών καθαριότητας εξυπηρετείται προεχόντως με την τήρηση της νομιμότητας και όχι με την παραβίαση αυτής διά της μη νόμιμης κατακύρωσης του διαγωνισμού.(..)Κατ’ ακολουθίαν των ανωτέρω, η υπό κρίση αίτηση και η παρέμβαση πρέπει να απορριφθούν. Η αναθέτουσα αρχή μπορεί να προβεί σε διαπραγμάτευση της τιμής κατακύρωσης με τη μειοδότρια εταιρεία με αντικείμενο την προσαρμογή της οικονομικής της προσφοράς και ειδικά του εργατικού της κόστους στις δια της ΠΥΣ 6/28.2.2012 και ήδη δια της υποπαρ. ΙΑ.11 της παρ. ΙΑ του άρθρου πρώτου του ν. 4093/2012 μειώσεις των κατώτατων αμοιβών του προσωπικού καθαριότητας. Σε περίπτωση που η μειοδότρια συναινέσει στη σχετική προσαρμογή, η αιτούσα δύναται να εκδώσει νέα κατακυρωτική του διαγωνισμού απόφαση με τη νέα αντιστοίχως μειωμένη τιμή και, αφού εκδώσει απόφαση ανάληψης της σχετικής υποχρέωσης (βλ. σκέψη ΙV), να συντάξει νέο σχετικό σχέδιο σύμβασης, το οποίο να αποστείλει στο Ζ΄ Κλιμάκιο του Ελεγκτικού Συνεδρίου για προσυμβατικό έλεγχο. Σε περίπτωση δε που η μειοδότρια εταιρεία είτε δεν συναινέσει στη σχετική προσαρμογή είτε συναινέσει σε βαθμό μη συμφέροντα για την αιτούσα, να προβεί η τελευταία στη ματαίωση του διαγωνισμού..Δεν ανακαλεί την 498/2012 πράξη του Ζ΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου.
ΕλΣυν.Κλ.Ε/423/2013
ΣΥΜΒΑΣΗ ΠΑΡΑΧΩΡΗΣΗΣ:Με τα δεδομένα αυτά δεν προκαλείται ζήτημα νόθευσης του ανταγωνισμού και, κατά συνέπεια, δεν πρόκειται για ουσιώδεις τροποποιήσεις κατά την έννοια του δικαίου της Ένωσης που κωλύουν την υπογραφή του ελεγχόμενου σχεδίου Συμφωνίας. Στο συμπέρασμα δε αυτό καταλήγει και το MARKT C2/ZDH/cds(2013)3283241/25.9.2013 έγγραφο του Γενικού Διευθυντή της Γενικής Διεύθυνσης Εσωτερικής Αγοράς και Υπηρεσιών της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, στο οποίο αναφέρεται ότι οι τροποποιήσεις που προτείνονται για την Σύμβαση Παραχώρησης «θα μπορούσαν να θεωρηθούν συμβατές με το δίκαιο των συμβάσεων της Ένωσης». Τέλος, διευκρινίζεται ότι οι λοιπές μη αναφερόμενες στην παρούσα τροποποιήσεις έχουν επίσης μη ουσιώδη χαρακτήρα και δεν αναιρούν την ανωτέρω κρίση. Κατά συνέπεια, δεν κωλύεται η σύναψη του ελεγχόμενου σχεδίου Συμφωνίας Τροποποίησης.
ΕλΣυν/Ε Κλ/36/2010
Μη νόμιμη η προσφυγή στην εξαιρετική διαδικασία της διαπραγμάτευσης χωρίς δημοσίευση προκήρυξης (άρθρο 25 Π.Δ/τος 59/2007) μετά από διαγωνισμό, στον οποίο δεν υποβλήθηκε καμία κατάλληλη προσφορά, αφού όροι της διακήρυξης του διαγωνισμού που αφορούσαν στις ποινικές ρήτρες, στον τρόπο αναθεώρησης των τιμών και στην καταβολή του τιμήματος και κρίνονται ουσιώδεις, τροποποιήθηκαν κατά το στάδιο της διαπραγμάτευσης. Το VI Τμήμα του Ελεγκτικού Συνεδρίου με την 703/2010 απόφασή του ανακάλεσε την Πράξη αυτή και έκρινε ότι: α) οι τροποποιήσεις, που αφορούν σε μείωση του συμβατικού τιμήματος σε περίπτωση μη εκτέλεσης των δοκιμών τύπου, τον τρόπο πληρωμής και την αναθεώρηση τι¬μών, δεν είναι ουσιώδεις (παρατίθενται στοιχεία αναλυτικά), β) ως προς τις ποινικές ρήτρες η μείωση του προβλεπόμενου ανωτάτου ορίου ποινικών ρητρών για μη επίτευξη εγγυημένων μεγεθών από 15% σε 5% συνιστά ουσιώδη τροποποίηση όρου της αρχικής σύμβασης. Κρίθηκε δε, ότι δεν κωλύεται η υπογραφή του σχεδίου σύμβασης, εφόσον απαλειφθεί το εδάφιο περί υπολογισμού των ποινικών ρητρών για καθυστερήσεις με βάση την αξία του καθυστερούμενου τμήματος, δεδομένου ότι το έργο είναι συνολικό και το όριο του 5% για την επιβολή ποινικών ρητρών προσδιοριστεί στο 15%.
ΕΣ/ΤΜ.6/2997/2014
Παροχή υπηρεσιών σίτισης:επιδιώκεται η ανάκληση της 112/2014 πράξης του Ζ΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου.(...)Μειοψήφησε ο Πρόεδρος του Τμήματος Νικόλαος Αγγελάρας, στην άποψη του οποίου προσχώρησαν και οι Πάρεδροι Ειρήνη Κατσικέρη και Νικολέτα Ρένεση, ο οποίος διατύπωσε την γνώμη ότι η σχετική τροποποίηση δεν είναι νόμιμη, καθόσον σύμφωνα με τις οικείες διατάξεις, προς τις οποίες πρέπει να εναρμονίζονται και οι εκάστοτε συνομολογούμενοι συμβατικοί όροι, η όποια μεταβολή του συμβατικού αντικειμένου της από 1.10.2009 συναφθείσας σύμβασης σίτισης συνδέεται άμεσα –ενόψει και της φύσης της συγκεκριμένης υπηρεσίας- με τη μεταβολή στον αριθμό των δικαιούμενων δωρεάν σίτισης σπουδαστών, η οποία εν προκειμένω δεν αποδεικνύεται, καθόσον η αιτούσα δεν αιτιολογεί τον τρόπο πρόωρης (πριν τη συμβατική λήξη της αρχικής σύμβασης στις 31.8.2014) ανάλωσης του συμβατικού ποσού των 6.000.000 ευρώ, ενώ δεν επικαλείται συγκεκριμένα, αλλά και ούτε αποδεικνύει αντίστοιχη προς το νέο οικονομικό αντικείμενο της σύμβασης (720.000 ευρώ) αύξηση του αριθμού των δικαιουμένων δωρεάν σίτισης φοιτητών είτε κατά το πρώτο εξάμηνο του 2014 είτε και προγενέστερα. Περαιτέρω δε, η φερόμενη ως επέκταση του αρχικού συμβατικού αντικειμένου είναι πλημμελής και για το λόγο ότι η οικεία τροποποίηση δε συνοδεύεται ούτε από χρονική (πέραν του Αυγούστου 2014) ούτε αντίστοιχη ποσοτική (ημέρες παροχής σίτισης) διεύρυνση του αρχικού συμβατικού αντικειμένου. Η άποψη αυτή όμως, δεν εκράτησε.Ανακαλεί την 112/2014 Πράξη του Ζ΄ Κλιμακίου
ΕλΣυν/τμ.6/1502/2012
Kατά γενική αρχή του δικαίου που διέπει τους δημόσιους διαγωνισμούς, η διακήρυξη αποτελεί το κανονιστικό πλαίσιο που διέπει τον διαγωνισμό. Αποκλεισμός τεχνικής προσφοράς προβλέπεται μόνο στην περίπτωση απόκλισης αυτής από ρητούς και σαφείς όρους της διακήρυξης που είτε χαρακτηρίζονται ως απαράβατοι (ως τέτοιοι θεωρούνται στο σύνολό τους οι τεχνικές προδιαγραφές, βλ. ΣτΕ ΕΑ 1740/2004, 563/2006), είτε συνάγεται ότι είναι απόλυτα ουσιώδεις για την αποτελεσματική λειτουργία του τελικού αποτελέσματος της σύμβασης (πρβλ. ΣτΕ 395/2004, 557/2005, 725/2006, 1052/2008). Αν δεν υπάρχει, σύμφωνα με τα ανωτέρω, απόκλιση από ορισμένη τεχνική προδιαγραφή, ο αποκλεισμός προσφοράς λόγω έλλειψης ιδιότητας, η οποία εκ των υστέρων κρίνεται επιθυμητή, είναι μη νόμιμη (βλ. ΣτΕ ΕΑ 61/2011 και πρβλ απόφ. 524/2012 VI Τμ.Ελ.Συν.). Και τούτο, διότι η αρχή της ίσης μεταχείρισης και η υποχρέωση διαφάνειας απαγορεύουν στην αναθέτουσα αρχή να απορρίψει προσφορά που ανταποκρίνεται στις απαιτήσεις της προκήρυξης διαγωνισμού στηριζόμενη σε λόγους οι οποίοι δεν προβλέπονται ρητώς και σαφώς από την εν λόγω προκήρυξη (βλ. ενδεικτικά ΔΕΚ 14.6.2006, Medipac-Kαζαντζίδης AE, C-6/05)(....)Το δε γεγονός ότι το σύστημα που προσέφερε ένας εκ των δύο διαγωνιζομένων, κρίθηκε από τα αρμόδια όργανα του αιτούντος, λιγότερο εύχρηστο ή λιγότερο λειτουργικό, όπως προβάλλεται με την εξεταζόμενη αίτηση, μπορούσε να δικαιολογήσει τη βαθμολόγηση του προσφερόμενου από αυτόν συστήματος (στα αντίστοιχα κριτήρια αξιολόγησης Α2 και Α5) με χαμηλότερη βαθμολογία σε σχέση με το προσφερόμενο από τον άλλο διαγωνιζόμενο σύστημα, εντός, όμως, της οριζόμενης στο νόμο και στη διακήρυξη βαθμολογικής κλίμακας (100-110 βαθμοί), σε καμία, όμως, περίπτωση δεν μπορούσε να οδηγήσει σε αποκλεισμό του προσφέροντος το σύστημα αυτό από την περαιτέρω διαδικασία του διαγωνισμού και στην επιστροφή της οικονομικής του προσφοράς.
Αναθεωρήθηκε με την ΕΣ/ΤΜ.6/2446/2012
ΕΣ/ΤΜ.6/6062/2015
Ανάθεση υπηρεσιών μεταφοράς μαθητών..ζητείται η ανάκληση της 172/2015 πράξης του Ζ΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου...Συγκεκριμένα, προβάλλεται ότι το αντικείμενο των συμβάσεων για τη μεταφορά μαθητών δεν εξαντλείται με τη λήξη των μαθημάτων αλλά, ειδικότερα για τους μαθητές της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης, εξακολουθεί να υφίσταται έως το τέλος των προαγωγικών ή πανελληνίων εξετάσεων, σχεδόν δηλαδή έως το τέλος Ιουνίου του αντίστοιχου έτους, ενώ σε κάθε περίπτωση εάν γίνει δεκτό ότι το αντικείμενο της σύμβασης εξαντλείται με τη λήξη των μαθημάτων πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης όπως δέχθηκε η προσβαλλόμενη Πράξη, τότε, καθίσταται αδύνατη η τυχόν ενεργοποίηση από την αναθέτουσα αρχή του δικαιώματος προαίρεσης για την τρίμηνη παράταση της σύμβασης, έτσι ώστε να καλυφθεί η ανάγκη μεταφοράς των μαθητών για το πρώτο τρίμηνο του επόμενου σχολικού έτους, σε περίπτωση μη έγκαιρης ολοκλήρωσης του επόμενου διαγωνισμού. Και ο ισχυρισμός αυτός της αιτούσας Περιφέρειας πρέπει να γίνει δεκτός ως βάσιμος, καθόσον, ανεξαρτήτως του ότι το διδακτικό έτος, κατά τη διάρκεια του οποίου εκτελείται, κατά την κρίση του Κλιμακίου, η σύμβαση μεταφοράς μαθητών περιλαμβάνει, εκτός από τη διδασκαλία, και τις κάθε είδους εξετάσεις, οι οποίες για το τρέχον σχολικό έτος είχαν απώτατο χρονικό σημείο λήξης την 23.6.2015 (βλ. την 65319/Δ2/27.4.2015 εγκύκλιο του Αν. Υπουργού Πολιτισμού, Παιδείας και Θρησκευμάτων), η τυπική ισχύς των ελεγχόμενων σχεδίων σύμβασης εκτείνεται έως το τέλος του σχολικού έτους, το οποίο λήγει στις 31.8.2015. Συνεπώς, κατά το χρόνο υποβολής των σχεδίων σύμβασης ενώπιον του Ελεγκτικού Συνεδρίου για την άσκηση προσυμβατικού ελέγχου νομιμότητας, αφενός μεν δεν είχε λήξει το διδακτικό έτος, αφετέρου οι συμβάσεις διατηρούσαν όχι μόνο την τυπική τους ισχύ αλλά και το ουσιαστικό αντικείμενό τους, το οποίο συνίσταται εν προκειμένω στη δυνατότητα ενεργοποίησης του δικαιώματος προαίρεσης. Η συρρίκνωση δε του συμβατικού αντικειμένου σε αυτό δεν δύναται ν’ αποτελέσει δικαιολογητικό λόγο για την εξαίρεση της σύμβασης που το προβλέπει από τον έλεγχο του Δικαστηρίου τούτου, καθόσον το δικαίωμα προαίρεσης εντάσσεται στο προκηρυχθέν αντικείμενο και το διαμορφώνει (βλ. απόφ. VI Tμ. 2089/2011). Συνεπώς, η ελεγκτική αρμοδιότητα του Ελεγκτικού Συνεδρίου εξακολουθεί να υφίσταται και στην περίπτωση αυτή, καθόσον θεμελιώνεται στη συνολική προϋπολογιζόμενη δαπάνη της υπό ανάθεση υπηρεσίας, συνυπολογιζομένου και του δικαιώματος προαίρεσης, το οποίο κατ’ αυτόν τον τρόπο καθίσταται αναπόσπαστο τμήμα του συμβατικού αντικειμένου, μόνο δε το γεγονός ότι η ενεργοποίησή του τελεί υπό αίρεση δεν αρκεί για να καταστήσει τη σύμβαση κενή περιεχομένου. Η αντίθετη παραδοχή θα είχε άλλωστε ως αποτέλεσμα στη συγκεκριμένη ιδίως περίπτωση, κατά την οποία το Κλιμάκιο δεν επέτρεψε την υπογραφή των σχεδίων συμβάσεων, την απαγόρευση άσκησης από την αναθέτουσα αρχή νομίμου δικαιώματός της, το οποίο αποσκοπεί στη θεραπεία δημοσίου συμφέροντος.Κατ’ ακολουθία των ανωτέρω και κατά παραδοχή των προβαλλόμενων λόγων ανάκλησης πρέπει να γίνει δεκτή η αίτηση και να ανακληθεί η προσβαλλόμενη Πράξη και εφόσον δεν διαπιστώθηκαν άλλες πλημμέλειες κατά τον διενεργηθέντα από το Κλιμάκιο έλεγχο, να γίνει περαιτέρω δεκτό ότι δεν κωλύεται η υπογραφή των υποβληθέντων σχεδίων συμβάσεων.Ανακαλεί την 172/2015 Πράξη του Ζ΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου.