ΜΕΛΕΤΕΣ-Συμπληρωματική σύμβαση:Με τα δεδομένα αυτά το Τμήμα κρίνει ότι δεν συντρέχουν εν προκειμένω οι προϋποθέσεις για τη νόμιμη σύναψη της ελεγχόμενης συμπληρωματικής σύμβασης. Τούτο δε, διότι ο 1ος Συγκριτικός Πίνακας, στον οποίο περιλαμβάνονται οι πρόσθετες εργασίες, εγκρίθηκε μετά την παρέλευση και της οριακής προθεσμίας περαίωσης του αντικειμένου της κύριας (αρχικής) σύμβασης. Ειδικότερα, η συνολική προθεσμία της τελευταίας, στην οποία, σύμφωνα με όσα ήδη εκτέθηκαν, περιλαμβάνεται αφενός ο «καθαρός χρόνος», που αφορά στην ολοκλήρωση των προβλεπόμενων μελετών από τον ανάδοχο μελετητή και αφετέρου ο «επιπρόσθετος χρόνος», που αφορά σε διοικητικές, κυρίως ενέργειες, μεταξύ των οποίων και οι εγκρίσεις των μελετών, έληξε στις 30.6.2011, οπότε από 1.7.2011 άρχισε να τρέχει η οριακή προθεσμία της παρ. 3 του άρθρου 27 του ως άνω νόμου, η οποία ολοκληρώθηκε μετά την πάροδο χρόνου ίσου με το 1/3 της συνολικής προθεσμίας, περιλαμβανομένης και της παράτασης, ήτοι μετά την πάροδο 7 μηνών και 4 ημερών (διάρκεια σύμβασης: 21 μήνες και 13 ημέρες Χ 1/3) και συγκεκριμένα στις 4.2.2012. ..Κατ’ ακολουθίαν των ανωτέρω, η αίτηση αναθεώρησης του Ελληνικού Δημοσίου, Υπουργείο Ανάπτυξης, Ανταγωνιστικότητας, Υποδομών, Μεταφορών και Δικτύων καθώς και η συνεξεταζόμενη με αυτήν παρέμβαση πρέπει να απορριφθούν.

Ως συνολική προθεσμία νοείται το χρονικό διάστημα από την υπογραφή της σύμβασης μέχρι την έκδοση της απόφασης έγκρισης του συνόλου των μελετών και συνίσταται στα εξής επιμέρους χρονικά διαστήματα: α) Τον καθαρό χρόνο μέσα στον οποίο ολοκληρώνεται το σύνολο του αμιγώς μελετητικού αντικειμένου της σύμβασης στο οποίο περιλαμβάνονται κάθε είδους υποστηρικτικές μελέτες. Στον καθαρό χρόνο δεν συνυπολογίζονται οι καθυστερήσεις για τις οποίες δεν ευθύνεται ο ανάδοχος, β) τον επιπρόσθετο χρόνο που περιλαμβάνει τις καθυστερήσεις για τις οποίες δεν ευθύνεται ο ανάδοχος …». Κατά την έννοια της παραπάνω διάταξης η συνολική προθεσμία για την περαίωση του αντικειμένου της σύμβασης αφορά το χρονοδιάγραμμα εκπόνησης του φυσικού αντικειμένου αυτής και δεν σχετίζεται με την υποβολή λογαριασμού και τη θεώρησή του.

Προμήθεια και Εγκατάσταση Πληροφοριακών Συστημάτων.(...) με την εξεταζόμενη έκθεση διαφωνίας προβάλλεται ότι η διαδικασία του διαγωνισμού για την προμήθεια του αντικειμένου του Υποέργου 4 πάσχει, διότι η επιτροπή διαγωνισμού συγκροτήθηκε μη νομίμως, κατά παράβαση των διατάξεων του άρθρου 4 του ν.2955/2001. Ο λόγος αυτός μη νομιμότητας διενέργειας του διαγωνισμού βασίμως προβάλλεται διότι με την 5553/2.10.2003 απόφαση του Προέδρου του Πε.Σ.Υ.Π. Ηπείρου συγκροτήθηκε η οικεία επιτροπή, αποτελούμενη από δύο καθηγητές Πανεπιστημίου, έναν εκπρόσωπο της εποπτεύουσας αρχής και έναν εκπρόσωπο της ένωσης επιμελητηρίων και από έναν υπάλληλο του Π.Γ.Ν. Ιωαννίνων. Όμως ο ορισμός δύο μελών αυτής, καθηγητών Πανεπιστημίου, ήτοι του … και του …, είναι μη νόμιμος, κατά παράβαση των προαναφερομένων διατάξεων του άρθρου 4 του ν.2955/2001 σύμφωνα με τις οποίες η εν λόγω επιτροπή έπρεπε να συγκροτηθεί, εκτός από τον εκπρόσωπο της εποπτεύουσας αρχής και της ένωσης επιμελητηρίων, από τρία μέλη-υπαλλήλους της κεντρικής υπηρεσίας ή των υπηρεσιακών μονάδων του Πε.Σ.Υ.Π. Συνεπώς για το λόγο τούτο, που καθιστά μη νόμιμη όλη τη διαδικασία διαγωνισμού του Υποέργου 4, μη νομίμως εντέλλεται με τα επίμαχα Χ.Ε. η δαπάνη πληρωμής του προμηθευθέντος είδους- συμβατικού αντικειμένου του Υποέργου 4. Κατόπιν τούτου αλυσιτελής καθίσταται η εξέταση του προβαλλόμενου τρίτου λόγου μη νομιμότητας της επίμαχης δαπάνης.

Δεν δύναται η συμμετοχή της αναπτυξιακής επιχείρησης να συνίσταται στην υλοποίηση του συμβατικού αντικειμένου και στη συνέχεια αυτή να αναθέτει περαιτέρω το συμβατικό αντικείμενο σε τρίτους ιδιώτες κατά παρέκκλιση των διατάξεων του Ν, 1418/84 «Περί Δημοσίων Έργων» και του Ν. 716/77 «Περί μητρώου μελετητών και αναθέσεως εκπονήσεως μελετών»

Προγραμματική σύμβαση.. Με τα δεδομένα αυτά και από το προπαρατεθέν περιεχόμενο της ελεγχόμενης σύμβασης προκύπτει ότι δεν πρόκειται περί προγραμματικής σύμβασης, καθώς οι συμβαλλόμενοι δεν εκκινούν από κοινή αφετηρία, συμπράττοντας ισόρροπα για την από κοινού εξυπηρέτηση ενός δημόσιου σκοπού, καθόσον αποσκοπούν ο μεν Δήμος - η κύρια συμβολή του οποίου περιορίζεται στη συνολική κάλυψη του συμβατικού κόστους – στην υλοποίηση του συμβατικού αντικειμένου, το δε Πανεπιστήμιο ... στη λήψη της αντιπαροχής για την εκ μέρους του υλοποίηση του συμβατικού αντικειμένου. Στην ερμηνευτική αυτή εκδοχή συνηγορεί αφενός μεν η επιβάρυνση του ποσού του προϋπολογισμού της σύμβασης με Φ.Π.Α., ο οποίος επιβάλλεται στις δημόσιες συμβάσεις παροχής υπηρεσιών, όχι όμως και στις προγραμματικές συμβάσεις, αφετέρου δε το γεγονός ότι η υλοποίηση του συμβατικού αντικειμένου δεν προϋποθέτει την περαιτέρω σύναψη εκτελεστικών συμβάσεων, αλλά εξαντλείται στην εκτέλεση αυτής (VII Τμ. Πρ. 29/2015, Κ.Π.Ε.Δ. VII Τμ. Πρ. 12/2016, 350/2015). Εξάλλου, αντικείμενο της ελεγχόμενης σύμβασης δεν είναι η εκπόνηση ερευνητικού προγράμματος, όπως αβασίμως ισχυρίζεται ο Δήμος, αλλά η σύνταξη μελέτης για την κατάρτιση Σ.Ο.Α.Π. (πολεοδομικού σχεδίου με πρόγραμμα δράσης σε διάφορους τομείς), καθόσον πρόκειται περί συνδυασμού κεκτημένων γνώσεων (πολεοδομικών, ρυμοτομικών, κοινωνικών και οικονομικών) για την αντιμετώπιση ενός μεμονωμένου πρακτικού ζητήματος με συγκεκριμένο αντικείμενο (ανάπτυξη της πόλης της ...), που στερείται του αναγκαίου σύμφωνα με τις διατάξεις του ν.1514/1985 στοιχείου της πρωτοτυπίας (Κ.Π.Ε.Δ. VII Τμ. πρ. 373, 295, 281, 280/2013, 55, 266, 324/2014, 305/2015). Συνεπώς η ελεγχόμενη σύμβαση, όπως βασίμως προβάλλεται από τον Επίτροπο, συνιστά στην πραγματικότητα κοινή εξ επαχθούς αιτία σύμβαση απευθείας ανάθεσης μελέτης, για τη σύναψη της οποίας δεν προκύπτει από τα στοιχεία του φακέλου, ούτε άλλωστε ο Δήμος ισχυρίζεται ότι συντρέχει κάποια από τις περιοριστικά αναφερόμενες στο άρθρο 10 του ν. 3316/2005 περιπτώσεις, στις οποίες είναι επιτρεπτή η προσφυγή στην ως άνω εξαιρετική διαδικασία. Τέλος, ο ισχυρισμός του Δήμου ότι το ελεγχόμενο ένταλμα πρέπει να θεωρηθεί, διότι με την 1/2013 Πράξη του Επιτρόπου του Δήμου Αθηναίων κρίθηκε ότι δεν κωλύεται η υπογραφή προγραμματικής σύμβασης ‘‘ομοίου αντικειμένου’’ μεταξύ του Δήμου Αθηναίων και του Πανεπιστημίου ... πρέπει να απορριφθεί το μεν ως αναπόδεικτος, το δε διότι η επικαλούμενη ως άνω Πράξη δεν ασκεί επιρροή στη νομιμότητα της επίμαχης δαπάνης, καθόσον αφορά σε διαφορετικά πραγματικά ζητήματα και ως εκ τούτου δεν δεσμεύει ούτε τον αρμόδιο για τον προληπτικό έλεγχο δαπανών του Δήμου ... Επίτροπο, ούτε  το Κλιμάκιο.

Παράταση προθεσμίας υποβολής των Εκκαθαριστικών Σημειωμάτων για την περαίωση υποθέσεων με βάση τις διατάξεις των άρθρων 1 έως 13 του ν. 3888/2010 και υποβολής οφειλόμενων δηλώσεων με βάση τις διατάξεις του άρθρου 18 του ν. 4002/2011

Ανάθεση με διαπραγμάτευση κατ’ εφαρμογή του άρθρου 25 παρ.1 περ.β’ του Π.Δ/τος 60/2007, υποέργου του ΥΠ.ΠΟ. στο Ινστιτούτο Πληροφορικής του Ιδρύματος Τεχνολογίας και Έρευνας της Κρήτης. Είναι δυνατή, κατά το διδόμενο πραγματικό, η ανάθεση του υποέργου 6 «Εγκατάσταση του Πληροφοριακού Συστήματος του Εθνικού Αρχείου Μνημείων (ΠΟΛΕΜΩΝ)» του έργου «Ψηφιοποίηση και Ψηφιακή Τεκμηρίωση Συλλογών Μνημείων του Υπουργείου Πολιτισμού» στο Ινστιτούτο Πληροφορικής του Ιδρύματος Τεχνολογίας και Έρευνας της Κρήτης, με διαπραγμάτευση χωρίς τη δημοσίευση προκήρυξης.(ΔΕΚ 199/1985, ΔΕΚ 107/1992, ΔΕΚ C-24/1991, Γνωμ. ΝΣΚ 295/2005, 165/1990, Ευτ. Κουτούττα - Ρεγκάκου, Δημόσιες Συμβάσεις και Κοινοτικό Δίκαιο ).

ΜΕΛΕΤΕΣ:Με τα ανωτέρω δεδομένα και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά ανωτέρω, η από..σύμβαση, σε εκτέλεση της οποίας εκδόθηκε το επίμαχο χρηματικό ένταλμα, δεν αποτελεί, κατ’ ορθό νομικό χαρακτηρισμό αυτής, προγραμματική σύμβαση του άρθρου 100 του ν. 3852/2010, αλλά συνιστά, κατ’ ουσίαν, απευθείας ανάθεση εκπόνησης μελέτης του άρθρου 2 παρ. 2 του ν. 3316/2005 από το Δήμο … στο ..., με φορέα εκτέλεσης το …, όπως βασίμως προβάλλει ο Επίτροπος.Και τούτο διότι, όπως προκύπτει από το προεκτεθέν περιεχόμενο της σύμβασης, τα συμβαλλόμενα μέρη δεν εκκινούν από κοινή αφετηρία, συμπράττοντας ισόρροπα για την από κοινού εξυπηρέτηση ενός δημόσιου σκοπού, αλλά επιδιώκουν την ικανοποίηση όλως διακριτών και αντίθετων συμφερόντων, ήτοι ο Δήμος αποσκοπεί στην υλοποίηση του συμβατικού αντικειμένου και την παραλαβή της μελέτης, ενώ το …. αποβλέπει στην απόληψη του καθορισμένου συμβατικού ανταλλάγματος για την εκπόνησή της.(..)Κατ’ ακολουθίαν των ανωτέρω, η εντελλόμενη με το ελεγχόμενο χρηματικό ένταλμα δαπάνη είναι μη νόμιμη και αυτό δεν πρέπει να θεωρηθεί.

Εάν: 1) ο e-ΕΦΚΑ, ως εκμισθωτής ακινήτου, δύναται να συνάψει συμφωνία για παράταση υφιστάμενης μίσθωσης είτε α) βάσει συμβατικού όρου είτε β) βάσει των διατάξεων του άρθρου 41 του ν. 4605/2019 και να καταρτίσει σύμβαση παράτασης της μίσθωσης, χωρίς περιορισμό ως προς τον χρόνο κατάρτισής της, 2) ποιός πρέπει να είναι ο χρόνος εκπόνησης της επιβαλλόμενης από τις διατάξεις του άρθρου 41 του ν. 4605/2019 μελέτης από πιστοποιημένο εκτιμητή για την εκτίμηση της μισθωτικής αξίας του μισθίου και τον καθορισμό του μισθώματος, 3) νομιμοποιείται η μισθώτρια, σε περίπτωση που αιτηθεί παράταση βάσει των ευνοϊκών διατάξεων του άρθρου 41 του ν. 4605/2019, να κάνει στη συνέχεια χρήση του συμβατικού όρου που προβλέπει δυνατότητα παράτασης, 4) είναι νόμιμο το αίτημα της μισθώτριας εταιρείας για παράταση της μίσθωσης πέραν του συμφωνηθέντος συμβατικού χρόνου, με μόνη σύμφωνη γνώμη του Δ.Σ. του Φορέα.(...)Εάν: 1) ο e-ΕΦΚΑ, ως εκμισθωτής ακινήτου, δύναται να συνάψει συμφωνία για παράταση υφιστάμενης μίσθωσης είτε α) βάσει συμβατικού όρου είτε β) βάσει των διατάξεων του άρθρου 41 του ν. 4605/2019 και να καταρτίσει σύμβαση παράτασης της μίσθωσης, χωρίς περιορισμό ως προς τον χρόνο κατάρτισής της, 2) ποιός πρέπει να είναι ο χρόνος εκπόνησης της επιβαλλόμενης από τις διατάξεις του άρθρου 41 του ν. 4605/2019 μελέτης από πιστοποιημένο εκτιμητή για την εκτίμηση της μισθωτικής αξίας του μισθίου και τον καθορισμό του μισθώματος, 3) νομιμοποιείται η μισθώτρια, σε περίπτωση που αιτηθεί παράταση βάσει των ευνοϊκών διατάξεων του άρθρου 41 του ν. 4605/2019, να κάνει στη συνέχεια χρήση του συμβατικού όρου που προβλέπει δυνατότητα παράτασης, 4) είναι νόμιμο το αίτημα της μισθώτριας εταιρείας για παράταση της μίσθωσης πέραν του συμφωνηθέντος συμβατικού χρόνου, με μόνη σύμφωνη γνώμη του Δ.Σ. του Φορέα.

ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΚΕΣ ΣΥΜΒΑΣΕΙΣ:Με τα δεδομένα αυτά, από τη μνημονευθείσα στην προηγούμενη σκέψη 285/27.6.2012 απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου του Δήμου ... προκύπτει ότι, με την, από 16.10.2012, σύμβαση, η οποία συνήφθη με πρωτοβουλία του Δήμου, ο τελευταίος απέβλεψε στην υλοποίηση του αναφερόμενου σ’ αυτή «έργου», με την ανάθεσή του στο Πανεπιστήμιο …, προκειμένου να αντιμετωπιστούν συγκεκριμένες κυκλοφοριακές ανάγκες στην πόλη της .... Όπως δε προκύπτει από την, από 16.10.2012, σύμβαση, η συμβολή του Δήμου, στο πλαίσιο αυτής, περιορίζεται ουσιαστικά στην πραγμάτωση του οικονομικού αντικειμένου αυτής (βλ. άρθρο 5), ενώ από την πλευρά του, το Πανεπιστήμιο … υποχρεούται, έναντι καταβολής του συγκεκριμένου ανταλλάγματος από το Δήμο (20.000,00 ευρώ), στην εκτέλεση, από τα μέλη υπηρεσιακής μονάδας του, ήτοι το Σπουδαστήριο Τεχνικής Μεταφορών και Κυκλοφορίας της Σχολής …, του ανατεθέντος με την ως άνω σύμβαση αντικειμένου. Συνεπώς, τόσο, από την άποψη των προβλεπόμενων στη σύμβαση δικαιωμάτων και υποχρεώσεων των συμβαλλομένων μερών όσο, και από πλευράς των αναφερομένων σε αυτήν οικονομικών μεταβιβάσεων, η σύμβαση αυτή - η υλοποίηση του συμβατικού αντικειμένου της οποίας εξαντλείται με την εκτέλεσή της - δεν φέρει κατά τη κρίση του Κλιμακίου το χαρακτήρα προγραμματικής συμφωνίας του άρθρου 100 του ν. 3852/2010, αφού τα μέρη δεν συμπράττουν ισόρροπα, ούτε εκκινούν από την ίδια αφετηρία συμφερόντων, με σκοπό την εκτέλεση κοινά εξυπηρετούμενου δημόσιου σκοπού..